Thực trạng và giải pháp phát triển du lịch tại xã đảo Tam Hải huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam

1 
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH 
TẠI XÃ ĐẢO TAM HẢI HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH 
QUẢNG NAM 
Bùi Thị Tiến1 
Hồ Thị Thanh Ly2 
Tóm tắt: Quảng Nam không chỉ được biết đến là “Một điểm đến với hai Di sản Thế Giới”, 
mà đây còn là vùng đất nổi tiếng với nhiều bãi biển đẹp như Cù Lao Chàm, An Bàng, bãi biển Cửa 
Đại, Bình Minh, Hà My, Tam Thanh và gần đây là Tam Hải. So với những địa điểm du lịch biển 
tại Quảng Nam, Tam Hải đã và đang bảo lưu hệ giá trị tài nguyên du lịch khá đặc sắc và khác 
biệt. Tuy nhiên, hoạt động phát triển du lịch ở đây vẫn còn khá nhiều bất cập thể hiện trên những 
khía cạnh như: chính sách quản lý du lịch, mức độ khai thác tài nguyên du lịch... Trên cơ sở nhận 
thức tiềm năng và đánh giá hiện trạng du lịch tại Tam Hải, bài viết bước đầu đề xuất một số giải 
pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động du lịch tại đây. 
 Từ khóa: Du lịch, xã đảo Tam Hải, làng Bích họa Tam Hải. 
1. Mở đầu 
Hiện nay, du lịch biển đang là loại hình tài nguyên du lịch được khá nhiều du khách trên Thế 
Giới lựa chọn do ưu điểm nổi trội của nó. Tam Hải - hòn ngọc thô của Quảng Nam thỏa mãn đầy 
đủ các yêu cầu theo xu hướng phát triển mới về du lịch với bãi biển nước trong xanh, mõm bàn 
Than đẹp mê mẫn, hòn Mang, hòn Dứa huyền bí, người dân hiền lành, mến khách cùng những tài 
nguyên nhân văn đặc trưng vùng biển. Đặc biệt hơn, làng Bích họa Tam Hải với các bức tranh sinh 
động về cảnh sắc biển Tam Hải đang thu hút sự chú ý của nhiều du khách trong và ngoài tỉnh. 
Tuy nhiên, khung cảnh thiên nhiên hoang sơ cùng các giá trị nhân văn đậm nét ấy của Tam 
Hải vẫn chưa trở thành thương hiệu thu hút du khách. Trong khi du lịch đang góp phần nâng cao 
chất lượng cuộc sống của cư dân ở Cù Lao Chàm và nhiều địa danh du lịch biển khác ở Quảng 
Nam, thì thu nhập chính của người dân Tam Hải vẫn là khai thác các sản phẩm từ biển. Những bất 
cập này đã và đang đặt ra nhiều vấn đề để Tam Hải có thể tận dụng được nguồn tài nguyên sẵn có 
nhằm cải thiện môi trường dân sinh. 
2. Nội dung 
2.1. Tiềm năng du lịch tại xã đảo Tam Hải (Núi Thành ) 
Xã đảo Tam Hải thuộc huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, cách thành phố Tam Kỳ khoảng 
40 km về phía Đông Nam, với diện tích tự nhiên 1323 ha, dân số 2528 hộ, khoảng 8825 nhân khẩu 
1 . ThS. Khoa Văn hóa-Du lịch, trường Đại học Quảng Nam 
2 . ThS. Khoa Văn hóa-Du lịch, trường Đại học Quảng Nam 
2 
(tính đến tháng 12/2017)3, là một xã nghề cá ven biển với hơn 80% làm nghề khai thác thủy sản. 
Nằm tách biệt với đất liền, được bao bọc xung quanh với 3 mặt giáp biển và 1 mặt giáp sông 
Trường Giang, thông qua 2 cửa sông là Cửa Lở và cửa An Hòa. Tam Hải được hình thành bởi sự 
bồi đắp từ sông và biển mà thành, gọi là đảo nhưng thật ra Tam Hải cách đất liền chỉ một dòng 
sông, nơi đây tập trung nhất những tài nguyên thiên nhiên và nhân văn đặc trưng của vùng biển 
miền Trung, đồng thời mang những giá trị rất khác biệt chỉ có ở nơi đây. 
2.1.1 . Tài nguyên du lịch tự nhiên 
Để đánh giá mức độ thu hút du khách của loại hình tài nguyên du lịch tự nhiên ở xã đảo 
Tam Hải, chúng tôi đã tiến hành điều tra cá nhân về mức độ hấp dẫn của cảnh quan, cũng như sự 
thuận lợi trong việc tiếp cận của các tài nguyên du lịch tự nhiên tại xã đảo này. Kết quả cho thấy 
như sau: 
Bảng 1. Độ hấp dẫn của các tài nguyên du lịch tự nhiên tại xã đảo Tam Hải 
TT Điểm tài nguyên 
Mức độ hấp dẫn 
 Rất hấp dẫn Hấp dẫn Ít hấp dẫn 
1 
 Ghềnh đá Bàn Than - Hòn 
Mang - Hòn Dứa 
X 
2 Bãi Bấc X 
3 Bãi Nồm X 
4 Cửa Lở X 
5 Hệ thống rạn san hô X 
6 Rừng ngập mặn Tam Hải X 
Theo như bảng điều tra, cụm danh thắng “Ghềnh đá Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa” được 
đánh giá là hấp dẫn nhất tại Tam Hải. Điều này cũng phù hợp với thực tế vì nơi đây được công 
nhận danh thắng cấp tỉnh vào ngày 20/9/2017 và đang được quy hoạch đề nghị là Công viên Địa 
chất Quốc Gia. Mỗi địa điểm trong cụm danh thắng này đều có những ưu điểm riêng cần phát huy: 
Hòn Mang là đảo hoang, có dải cát dài gần 100m, rất phù hợp cho việc dựng trại, dã ngoại; hòn 
Dứa với ưu thế bãi biển đẹp, nước trong vắt; còn ghềnh đá Bàn Than được tạo nên bởi những khối 
đá đen trải dài hơn 2,5km quanh một hòn núi nhỏ cùng những hang hốc lạ kỳ, tựa như muôn vàn 
tác phẩm điêu khắc nằm giữa đất trời. 
Cùng được đánh giá hấp dẫn, bãi Bấc là nơi du khách có thể ngắm bình minh vào mỗi buổi 
sáng mùa hè, hay bãi Nồm với những rặng dương, dừa xanh ngát có thể nghỉ mát ngắm biển, ngắm 
3 . Số liệu do Phòng Thống kê - UBND huyện Núi Thành cung cấp, số liệu chuẩn bị cho phát hành Niên giám thống 
kê của huyện Núi Thành hằng năm vào tháng 04. 
3 
hòn non bộ Ông Đụn, bà Che sau khi tham quan làng Bích họa Tam Hải. Hệ thống rạn san hô đa 
dạng nằm trong khoảng giữa về phía Bắc và phía Nam của cửa vũng An Hòa với 2 loài san hô là 
san hô gạc nai và san hô khối. Có 41 loài rong biển, 168 loài cá, có nhiều loài có giá trị kinh tế như 
cá hồng, cá mú, cá lượng, cùng với tôm hùm đỏ, tôm hùm sỏi hồng Lutjanidae và nhiều loài ốc 
đẹp.[2,6] có thể khai thác phục vụ khách lặn biển ngắm san hô và các sinh vật biển. 
Được đánh giá kém hấp dẫn hơn các điểm tài nguyên trên, nhưng đây cũng là những điểm 
đến tạo thêm sự đa dạng cho khách lựa chọn, với cửa Lở là đường cửa biển, một trong những di 
tích còn sót lại sau những cuộc tập chiến của vua Hồng Đức, còn rừng ngập mặn Tam Hải với diện 
tích 21,37 ha (2010) với các loài thực vật đặc trưng như bần trắng, mắm biển, mắm đen, vẹt đen, 
Giá, Cóc trắng, Tra...[2] hứa hẹn đem đến cho khách một trải nghiệm du lịch sông nước vùng ngập 
nước. 
2.1.2 . Tài nguyên du lịch nhân văn 
Tương tự với tài nguyên du lịch tự nhiên, chúng tôi cũng đã tiến hành điều tra cá nhân về độ 
hấp dẫn của tài nguyên du lịch nhân văn tại xã đảo Tam Hải dựa trên tiêu chí về tính đặc sắc giá 
trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật.và sự thuận lợi trong tiếp cận. Kết quả điều tra ban đầu của chúng 
tôi cho thấy: 
Bảng 2. Độ hấp dẫn của các tài nguyên du lịch nhân văn tại xã đảo Tam Hải 
TT Điểm tài nguyên 
Mức độ hấp dẫn 
Rất hấp dẫn Hấp dẫn Ít hấp dẫn 
1 Giếng nước cổ Chămpa X 
2 Nghĩa địa cá ông X 
3 Những câu chuyện của Thủ 
Thiệm 
X 
4 Khung cảnh làng chài yên 
 ả mộc mạc, con người 
chân 
chất, mến khách 
X 
5 Ẩm thực đặc trưng ( hải 
(sản, các món ăn dân giã 
X 
6 Làng nghề truyền thống 
làm xơ dừa, mắm, muối 
X 
7 Làng Bích họa Tam Hải X 
Theo bảng điểm tra, làng Bích họa nằm ngay trung tâm thôn Thuận An, sát bên cạnh mỏm 
đá Bàn Than, gồm hơn 20 bức bích họa đầy màu sắc và khá sinh động là địa điểm được nhiều du 
khách yêu thích, được đánh giá rất hấp dẫn. Làng Bích họa này là kết quả của 25 sinh viên khoa 
Kiến trúc - Trường Đại học Bách Khoa Đà Nẵng thực hiện trong hơn 2 tuần vào tháng 7/2017. Các 
bức vẽ với đề tài liên quan đến cuộc sống, con người và cảnh vật của người dân xã đảo đã làm cho 
làng quê bình dị này càng thêm quyến rũ và thu hút khách. Cùng với làng Bích họa mới được hình 
4 
thành này, thì khung cảnh làng chài yên ả mộc mạc, con người chân chất, mến khách, cuộc sống 
giản dị, nhẹ nhàng và chậm rãi chứ không hề xô bồ, vội vã như ở các đô thị lớn thật sự có thể trở 
thành đặc điểm riêng có của Tam Hải. Du khách sau những giờ làm việc mệt mỏi, đã có được 
khoảng không gian đầy tĩnh lặng để nghe âm thanh của sóng vỗ, cảm nhận những cơn gió mát rượi 
mang vị mặn của biển. Việc bảo tồn nguyên dạng không gian này đóng vai trò vô cùng quan trọng 
để tạo nên sự khác biệt trong các sản phẩm du lịch biển của Tam Hải. 
Đặc trưng du lịch biển của Tam Hải còn được phát huy thông qua những giá trị văn hóa nhân 
văn vô cùng sâu sắc. Đó là nghĩa địa cá ông tọa lạc tại bãi Bấc, trên vùng cát trắng rộng, giữa rừng 
dương vi vu trong gió. Đây là nghĩa địa cá Ông có quy mô lớn nhất trên toàn quốc, đã được công 
nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Mộ được đắp thành từng nấm to nhỏ khác nhau, phía trước 
đặt phiến đá ong để đánh dấu. Nơi đây hiện có 529 ngôi mộ của Ngài cá ông đã lụy vào bờ biển 
Tam Hải từ hơn 500 năm qua và đặc biệt tại trung tâm nghĩa địa có mộ Ông cá được vua Thiệu Trị 
phong sắc Ngọc Long nương nương. Vào ngày 20 tháng giêng hằng năm, tại đây diễn ra đại lễ tế 
cá Ông cũng là lễ tế thần Nam Hải, lễ cầu ngư và bây giờ cũng là lễ ra quân đánh bắt xa bờ vụ 
chính trong năm của ngư dân Tam Hải, lễ tế diễn ra ngay nghĩa địa cá Ông, rồi rước linh Ông ra 
cửa biển, nhúng lưới, cầu ngư để mong một năm làm ăn thắng lợi. [3,4]. Không những thế, dấu 
tích văn hóa Chăm ở Tam Hải được thể hiện qua giếng nước cổ Chămpa ra đời vào hơn 1.000 năm 
trước với nguồn nước rất trong và ngọt. Giếng cổ này có độ sâu khoảng 10m, đường kính 1,3m, 
chung quanh xây tường bê tông, lối vào dựng 2 trụ biểu, đây là bằng chứng về sự hiện diện của 
nền văn hóa Champa trên vùng đất này[4]. Ngoài ra, Tam Hải còn được biết là quê hương của Thủ 
Thiệm (Nguyễn Tấn Nhơn)4, một nhân vật văn hóa dân gian độc đáo có thật và là nguyên mẫu 
nhân vật của nhiều giai thoại, đáng được xếp “cùng chiếu” với những nhân vật hiếm hoi, đặc sắc 
trong kho tàng truyện cười dân gian Việt Nam như: Trạng Quỳnh, Trạng Lợn, Ông Ó, Bác Ba Phi 
[9]. Không chỉ tham quan, ngắm cảnh đẹp mà còn nơi đây còn có nhiều món ăn ngon và hấp dẫn 
với các sản phẩm được chế biến từ hải sản như cua, ghẹ, tôm hùm, các loại cá, hàu, mực,  vừa 
có vị ngon ngọt của hải sản tươi sống vừa có giá trị dinh dưỡng cao. Bên cạnh đó, còn có những 
món ăn đặc trưng của người dân xứ Quảng như mì Quảng, bánh bèo, bún mắm, chè, 
Mặc dù không có tính hấp dẫn cao đối với nhiều du khách, nhưng một số làng nghề truyền 
thống bên cạnh nghề chính đánh bắt hải sản như nghề đan lát thủ công bằng vỏ dừa, nghề làm nước 
mắm nổi tiếng với nước mắm bà Chung, làm muối, nghề chài lưới, nghề khai thác nuôi trồng thủy 
sản cũng góp phần hình thành nên giá trị đặc trưng của tài nguyên du lịch nhân văn ở Tam Hải. 
Những tài nguyên thiên nhiên và nhân văn đặc sắc và riêng có của vùng biển Tam Hải không 
những là thuận lợi và điểm nhấn cho du lịch Tam Hải, mà có thể trở thành cơ sở để phát triển các 
loại hình du lịch tham quan, khám phá, nghĩ dưỡng, trải nghiệm và sinh thái biển...tại khu vực này. 
2.2. Thực trạng khai thác phát triển du lịch tại Tam Hải (Núi Thành - Quảng Nam) 
4 . Một số sách vở, tài liệu khẳng định ông Thủ Thiệm quê ở xã Tam Hòa nhưng theo giải thích của ông 
Hữu Trần Ngọc Hữu, Chủ tịch UBND Tam Hải, trước năm 1975, xã Tam Hải có 7 thôn, bao gồm một phần 
đất của Tam Hòa hiện nay. Sau ngày đất nước thống nhất, để thuận lợi trong việc quản lý hành chính, phần 
diện tích này được gộp vào xã Tam Hòa. “Hiện nay, cháu chắt của ông Thủ Thiệm vẫn sinh sống tại xã 
Tam Hải” 
5 
Được ví là Lý Sơn, là hòn ngọc thô, là làng bích họa thứ 2 của Quảng Nam, quả thật Tam 
Hải không hề kém cạnh về tài nguyên và cảnh sắc với bất kỳ bãi biển nào ở Quảng Nam, nhưng 
du lịch ở đây vẫn còn “im hơi lặng tiếng”. Vậy hiện tại Tam Hải đã thu hút khách đến với những 
sản phẩm nào, còn những gì hạn chế và nguyên nhân là gì? 
Thứ nhất: Chính sách thu hút nhà đầu tư và phát triển hạ tầng giao thông phục vụ du lịch 
chưa được quan tâm đúng mức và quyết liệt 
Chủ trương phát triển kinh tế theo hướng khai thác du lịch dựa trên tiềm năng sẵn có đã từng 
được đưa ra bàn bạc, thảo luận trong các cuộc họp của huyện và xã, cũng như kiến nghị lên các cơ 
quan thẩm quyền, song đến nay vẫn chưa triển khai được. Chính quyền huyện, xã đã một vài lần 
tổ chức cho các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành đi tham quan, khảo sát nhằm giới thiệu, phát triển 
du lịch, nhưng chưa thấy tín hiệu khả quan do một số nguyên nhân và lớn nhất là về vấn đề giao 
thông nối liền xã đảo với đất liền. Năm 2000, công ty Việt Ngữ từng đầu tư xây dựng cơ sở vật 
chất tại đây, sau đó bỏ dỡ nửa chừng và kết quả là chỉ có khu resort Le Domaine de Tam Hai do 
Pháp đầu tư - đơn vị lữ hành duy nhất hoạt động trên địa bàn xã. Tiếp theo đó vào năm 2008 có dự 
án trị giá 2,5 tỷ USD dự kiến được đầu tư và sẽ giải tỏa trắng xã đảo này, nhưng sau đó không thực 
hiện do một số lý do chủ quan của chủ đầu tư [8]. Về giao thông liên thôn trong xã được bê tông 
hóa và khá thuận lợi trong di chuyển, xe du lịch khoảng 35 chỗ có thể di chuyển dễ dàng, nhưng 
có lẽ cản trở lớn nhất là điều kiện giao thông nối Tam Hải với đất liền. Tam Hải là xã đảo bốn bề 
là nước, muốn đến đây chỉ có thể đi bằng phà, có 2 hệ thống phà khách Tam Quang - Tam Hải và 
Tam Hòa - Tam Hải thuần túy phục vụ các hoạt động dân sinh, chưa đủ điều kiện để khai thác 
phục vụ du lịch. Thậm chí, khi xảy ra gió bão thì phà không chạy được, vùng này hầu như bị cô 
lập hoàn toàn. Chính sự bất tiện về giao thông và những chính sách, quy hoạch phát triển du lịch 
vùng này chưa được quyết liệt là nguyên nhân chính cho sự phát triển tự phát của du lịch Tam Hải 
ngày nay. 
Thứ hai: Hoạt động du lịch chủ yếu là tự phát, sản phẩm du lịch đơn điệu 
Khác với Cù Lao Chàm, cũng là một hòn đảo có nhiều nguồn tài nguyên tương tự như Tam 
Hải, tuy nhiên hoạt động du lịch diễn ra khá nhộn nhịp và là một thương hiệu du lịch biển đảo nổi 
tiếng. Có gần 40 doanh nghiệp tham gia hoạt động kinh doanh lữ hành - vận chuyển tuyến Hội An 
- Cù Lao Chàm với hơn 130 phương tiện gồm khoảng 125 ca nô và 9 tàu gỗ với sức chứa hơn 3000 
chỗ ngồi [7] đưa khách ra vào hòn đảo liên tục trong ngày, có đầy đủ các dịch vụ sẵn sàng phục 
vụ khách. Còn với Tam Hải, việc khai thác và phát triển du lịch còn là một khoảng trống, hoàn 
toàn do tự phát, chưa có một hoạt động xúc tiến, quy hoạch cụ thể hay nói cách khác là vẫn chưa 
có tổ chức bài bản về phát triển du lịch. Theo sự truyền miệng lẫn nhau hoặc qua hiệu ứng của diễn 
đàn xã hội facebook từ những du khách đã từng đến đây, những khách khác biết và tự động tìm 
đến, đa phần khách đến thường là dân địa phương ở Quảng Nam hoặc giới trẻ đi theo hình thức 
“phượt” và thường đi về trong ngày. Khi đến đây, khách thường tự túc phương tiện, tự “mày mò” 
đường đi thông qua người dân địa phương, sau khi đến thôn Thuận An sẽ dừng chân và tham quan, 
sản phẩm du lịch ở đây còn khá nghèo nàn và ít sự lựa chọn cho khách, khách thường tham quan 
một vài nơi và được phác họa dưới dạng 2 chương trình du lịch như sau: 
Chương trình du lịch 1: Làng Bích họa Tam Hải - Bãi Nồm - Ghềnh đá Bàn Than 
6 
Chương trình du lịch 2: Làng Bích họa Tam Hải - Bãi Nồm - Hòn Mang - hòn Dứa - Ghềnh 
đá Bàn Than 
Với chương trình 1: Khách tham quan, chụp ảnh tại làng Bích họa Tam Hải, sau đó khách 
di chuyển sang bãi Nồm gửi xe, sử dụng dịch vụ nước dừa, ăn uống hải sản theo yêu cầu, ngồi 
nghỉ ngơi, tắm biển tại bãi Nồm, tham quan chụp hình tại ghềnh đá Bàn Than và kết thúc. 
Với chương trình 2: Tương tự việc tham quan và nghỉ ngơi tại làng Bích họa Tam Hải và bãi 
Nồm như trên, thuyền đưa khách sang hòn Mang và hòn Dứa với giá 50.000 VNĐ/1 người. Khi 
sang đảo, khách tham quan, tắm biển, người lái thuyền lặn biển để bắt hải sản cho khách tự nướng 
và nấu theo sở thích, sau đó quay về lại hoặc có dựng lều tự mang theo và nghỉ qua đêm tại đây. 
Với những nguồn tài nguyên khá nguyên vẹn và hoang sơ, Tam Hải đã thực sự cuốn hút, hấp 
dẫn du khách khi đến đây.Tuy nhiên lại ít có sự lựa chọn cho khách về sản phẩm, bởi những nguồn 
tài nguyên đưa vào phục vụ khách chỉ mới dừng lại chỗ làng Bích họa T ... ển mà đáng lẽ ra du lịch phát triển sẽ phần nào giúp được điều này. 
Có thể nói, nghề khai thác rong mơ biển với hơn 200 tấn mỗi ngày, nghề bắt tôm hùm gần những 
rạn san hô cũng là một trong số nguyên nhân phá hủy những tài nguyên này, việc phá các rừng 
ngập mặn làm đìa nuôi tôm cũng đã làm suy giảm diện tích rừng ngập mặn nơi đây. 
Thứ năm: Tình trạng rác thải tập trung tại một số bãi biển tại Tam Hải và chưa được đầu tư 
xử lý 
 Tam Hải là vùng hạ lưu của các sông Tam Kỳ, sông Vĩnh An, sông Trâu, sông Bến Ván, và 
một phần lưu vực sông Trường Giang ... do vậy nên nơi đây tập trung một lượng rác thải khá lớn 
từ thượng nguồn đổ về [2,6]. Đồng thời với đó là ý thức xả rác của người dân địa phương và khách 
du lịch đã dẫn đến một số bãi biển đặc biệt là bãi Nồm có nhiều thời điểm không thể tắm biển 
được. Hiện tại chỉ có hoạt động thu gom, phơi khô rồi đốt do các đợt tình nguyện của bộ đội hoặc 
sinh viên tình nguyện chứ chưa có những giải pháp lâu dài và mang tính chất thường xuyên, và 
đây chính là vấn đề đáng quan ngại cho môi trường và hoạt động phát triển du lịch nơi đây. 
2.3. Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch tại xã đảo Tam Hải (Núi Thành - Quảng 
Nam ) 
Dù chỉ mới được khai thác bước đầu, nhưng thiết nghĩ, nếu được triển khai nhân rộng, hoạt 
động du lịch sẽ tạo ra bước đột phá cho bộ mặt kinh tế xã hội và nguyện vọng của người dân về 
phát triển một khu du lịch tương tự Cù Lao Chàm sẽ không còn là mơ ước. Cùng với xu hướng 
nhu cầu du lịch Thế Giới ngày càng đa dạng với nhiều loại hình như: Du lịch bền vững, du lịch 
xanh, du lịch có trách nhiệm, du lịch cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo, du lịch hướng về cội 
nguồn, hướng về thiên nhiên là những xu hướng nổi trội “hướng tới những giá trị mới được thiết 
lập trên cơ sở giá trị văn hóa truyền thống (tính độc đáo, nguyên bản), giá trị tự nhiên (tính nguyên 
sơ, hoang dã), giá trị sáng tạo và công nghệ cao (tính hiện đại, tiện nghi)” [1]. Từ các cơ sở trên, 
có thể nói, với tiềm năng sẵn có, Tam Hải hoàn toàn có thể đáp ứng đầy đủ những đòi hỏi của xu 
thế đổi mới về loại hình, sản phẩm du lịch. Điều này sẽ tạo ra động lực to lớn, góp phần tích cực 
thúc đẩy phát triển của kinh tế địa phương. Việc biến nơi này trở thành một trong những “trọng 
tâm phát triển” (pôle de croissance) [5] mới về du lịch của tỉnh Quảng Nam là điều hoàn toàn khả 
thi. Vậy nên, để du lịch Tam Hải có thể phát triển được, thiết nghĩ cần phải có một số giải pháp 
sau: 
2.3.1 . Quy hoạch ưu tiên phát triển giao thông phục vụ du lịch cho xã đảo Tam Hải 
Xuất phát từ khó khăn giao thông là cản trở lớn nhất, do đó trong việc giải bài toán về quy 
hoạch phát triển của huyện Núi Thành và xã đảo Tam Hải phải ưu tiên nghiên cứu về giải pháp nối 
liền 2 bờ tạo giao thông thuận lợi. Vì khoảng cách giữa Tam Hải và đất liền ngắn nên có thể lựa 
chọn xem xét việc đầu tư hệ thống phà lớn giống như hệ thống phà tại đồng bằng sông Cửu Long, 
tiện nghi hơn, đáp ứng được nhu cầu người dân và khách du lịch hoặc có thể khảo sát xây dựng hệ 
thống bãi thuyền du lịch khác. Khi hệ thống giao thông đảm bảo, thì các hoạt động kêu gọi đầu tư 
du lịch vào đây sẽ được các nhà đầu tư xem xét dễ dàng, tạo cơ sở phát triển du lịch. 
2.3.2. Đa dạng hóa các sản phẩm du lịch gắn với hoạt động của người dân hòa vào những 
tài nguyên tự nhiên và nhân văn 
8 
 Sẽ khác với những vùng biển khác về giá trị khai thác chủ yếu tắm biển, nghỉ dưỡng với 
các dịch vụ được chăm sóc “tận răng” và thể thao biển, Tam Hải với giá trị khá riêng biệt và khác 
lạ sẽ mang lại cho khách những trải nghiệm mới, ngoài những hoạt động tham quan thuần túy như 
hiện tại, cần đẩy mạnh hơn các hoạt động đưa người dân tham gia và nhắm vào giác quan thứ 6 
giống giá trị muốn hướng đến trong chuỗi “ six sense” đó là cảm xúc, cảm giác của khách. Vận 
dụng mô hình du lịch homestay trên cơ sở tổ chức và đầu tư các trang thiết bị cơ bản tạo sự thoải 
mái cho khách khi ở lại, để du khách không chỉ tham quan di tích, mà còn thực sự hòa mình, trải 
nghiệm đời sống thường nhật của cư dân bản địa. Du khách có thể dạo quanh và lặn biển ngắm các 
rạn san hô thỏa thích, hóa thân thành ngư dân tham gia câu cá, bỏ lưới, bắt cua, ghẹ, câu mực, hái 
rau mức., chiều về, chế biến các loại hải sản tự tay mình “làm ra”, nhâm nhi chén rượu nghe 
các lão ngư hô bài chòi hoặc nghe kể những giai thoại về Thủ Thiệm. Hoặc ghé các nhà hàng 
thưởng thức các món ăn đặc sản và hải sản tươi sống nơi đây. Không những thế, buổi sáng khách 
có thể dậy sớm ra biển, hít thở không khí trong lành, và ngắm mặt trời mọc trên biển, buổi chiều 
cùng các lão ngư ngắm mặt trời như một quả cầu lửa khổng lồ từ từ chìm dần rồi mất hút dưới đáy 
đại dương, tham quan nghĩa địa Cá Ông, giếng nước Chăm, tham gia vào lễ hội Cầu Ngư, ghé 
thăm làng nghề làm xơ dừa. Đồng thời với thực trạng sạt lở và xâm thực vào đất liền từ 5-10m 
hằng năm, huyện Núi Thành đang có quy hoạch phát triển trồng dừa tại đây để ngăn chặn bất lợi 
từ thiên nhiên này, cùng với đó sẽ phát triển hoạt động giải trí gắn hướng phát triển du lịch sinh 
thái rừng dừa “ Đảo dừa Tam Hải” tương tự như hoạt động du lịch tại rừng dừa Bảy Mẫu (Cẩm 
Thanh , Hội An) cũng là một điểm mới cho sản phẩm nơi đây. 
 Cụ thể có thể phát triển một số chương trình du lịch như sau: 
Chương trình du lịch 1: Trải nghiệm cuộc sống làng Chài - Một ngày làm ngư dân: Làng 
Bích họa Tam Hải - Hòn Mang - Hòn Dứa - Lênh đênh trên biển (trải nghiệm làm ngư dân và 
ngắm hoàng hôn - Dịch vụ homestay) 
Chương trình du lịch 2: Khám phá văn hóa và danh thắng làng chài Tam Hải: Giếng nước 
Chăm - Nghĩa địa cá ông - Làng Bích họa Tam Hải - Ghềnh đá Bàn Than - Thưởng thức ẩm thực 
Chương trình du lịch 3: Trải nghiệm cuộc sống trên đảo hoang: Làng Bích họa Tam Hải - 
Bãi Nồm - Ghềnh đá Bàn Than - Hòn Dứa - Hòn Mang (lặn biển ngắm san hô và cắm trại trên 
hòn Mang) 
Chương trình du lịch 4: Non nước Tam Hải: Làng Bích họa Tam Hải - Ghềnh dá Bàn Than 
- Rừng dừa - Rừng ngập mặn ( xem cách nuôi tôm trên bạc và cát) - Thưởng thức ẩm thực 
Chương trình du lịch 5: Hòa mình vào đời sống tinh thần xứ đảo: Giếng nước Chăm - Nghĩa 
địa cá Ông - Lễ hội Cầu Ngư (diễn ra vào ngày 20/1 âm lịch, với phần lễ diễn ra tại nghĩa địa cá 
ông, ghềnh Bàn Than ông Đụn, bà Che, xem hoạt động hội như đua thuyền, lắc thúng, chạy, hát 
bả trạo) - Làng nghề làm xơ dừa - Thưởng thức ẩm thực 
 Ngoài ra, du lịch kết hợp với những trải nghiệm văn hóa ẩm thực không chỉ làm tăng giá trị 
chuyến đi cho khách du lịch mà còn là cơ hội để quảng bá hình ảnh và góp phần phát triển kinh tế 
của địa phương. Do đó, cần phải tăng cường khai thác văn hóa ẩm thực trong các hoạt động du 
lịch như đưa các món ăn đặc trưng vào các chương trình du lịch, kết hợp phục vụ ẩm thực trong 
khai thác loại hình homestay, tổ chức cho khách du lịch học tập hoặc cùng tham gia chế biến các 
đặc sản của người dân nơi đây 
9 
2.3.3 .Quy hoạch và kêu gọi đầu tư vào các điều kiện đón tiếp khách 
Khi vấn đề về giao thông được khắc phục, việc kêu gọi đầu tư và đồng hành của các doanh 
nghiệp vào sự phát triển du lịch sẽ khả quan hơn, học tập áp dụng mô hình phục vụ du lịch tại Cù 
Lao Chàm có lẽ phần nào có sự tương đồng tại xã đảo Tam Hải này. 
Với dịch vụ lưu trú sẽ phát triển dịch vụ homestay, vận động người dân đưa nhà của mình 
vào phục vụ khách, đồng thời với đó là sự hướng dẫn thực hiện đảm bảo các cơ sở vật chất cần 
thiết và cơ bản trong đón khách như phải có nhà vệ sinh, nhà tắm sạch sẽ, an toàn, giường ngủ có 
màn, chăn, đệm, quạt điện dành riêng cho khách. Bên cạnh đó sẽ có hoạt động đi kèm như cho 
thuê các dịch vụ đơn giản phục vụ việc sinh hoạt và cắm trại qua đêm tại hòn Mang và hòn Dứa. 
Sẽ xây dựng một số nhà vệ sinh và tắm trên đảo cho khách, cho thuê lều ngủ, một số vật dụng nấu 
nướng đơn sơ cho khách. 
Dịch vụ ăn uống và các dịch vụ khác: Có thể kết hợp cho các homestay thực hiện các dịch 
vụ ăn uống, cho thuê xe máy, giặt đồ và cả dịch vụ đưa khách sang các hòn đảo hoặc lênh đênh 
trên biển trải nghiệm cuộc sống làm ngư dân. Phát triển một số nhà hàng hiện đại phục vụ các 
món ăn đặc sản nơi đây như mực cơm, mực nái, ghẹ, cua, nhòng, các loại cá hồng, mú, tôm 
hùm.Hệ thống nhà hàng này đảm bảo tiện nghi chứ không cần phải đầu tư sang trọng sẽ làm mất 
không gian làng chài yên ả nơi đây. 
2.3.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch và vận động người dân chuyển sang làm 
du lịch 
Tuyên truyền cho người dân biết được lợi ích của việc phát triển du lịch sẽ đem lại cuộc sống 
ổn định hơn, đồng thời góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên biển. Từ đó sẽ hướng dẫn người dân 
chuyển dần sang làm du lịch, mời các chuyên gia du lịch về đào tạo những kỹ năng, việc làm cơ 
bản cho người dân từ công tác phục vụ homestay và đặc biệt là “ hướng dẫn viên” du lịch, bởi với 
bản chất hiền hòa, chân chất, thân thiện và nghiễm nhiên con người nơi đây cũng được xem là “ 
tài nguyên” đặc sắc, đặc trưng của vùng biển này, chính vì thế người dân - trở thành các hướng 
dẫn viên du lịch sẽ góp phần làm tăng thêm tính đặc sắc cho tài nguyên du lịch tại xã đảo Tam Hải 
này. Hoặc có thể tổ chức cho các hộ đăng ký phục vụ du lịch tham quan các mô hình homestay và 
hướng dẫn tại Cù Lao Chàm để phản ánh chân thực và dễ thực hiện hơn. 
2.3.5 . Đầu tư hệ thống xử lý rác thải và bảo vệ môi trường 
 Về lâu dài, theo đà phát triển của xã hội, khối lượng chất thải ngày càng nhiều, nên cần có 
phương án xử lý thích hợp để tránh khỏi tình trạng ô nhiễm và tạo hệ thống bãi biển sạch đẹp 
phát triển dịch vụ tắm biển và bền vững hệ sinh thái, môi trường nơi đây. 
Bên cạnh đó, cần phải tuyên truyền, vận động người dân Tam Hải nâng cao ý thức hơn nữa 
trong việc bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp cho xã đảo. 
Vận động hoặc tổ chức các hoạt động sáng tạo tạo sự khác biệt về việc bảo vệ môi trường tại 
đây như Cù Lao Chàm nổi tiếng là vùng đảo không túi ni lông, không rác thải công nghiệp 
2.3.6 . Phát triển du lịch đi đôi với bảo tồn các làng nghề truyền thống 
10 
Việc đưa nghề truyền thống vào khai thác trong hoạt động du lịch là yêu cầu cấp thiết nhằm 
đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng nhu cầu đa dạng từ phía du khách, đồng thời góp phần “ vực dậy 
và nuôi sống” các làng nghề truyền thống vốn đang dần “ chết ỉu” nơi đây. Trước hết, cần khôi 
phục lại làng nghề thủ công đan lát từ vỏ dừa và kết hợp với các thứ phẩm từ dừa để tạo ra các sản 
phẩm làm quà lưu niệm cho khách đem về sau chuyến tham quan. Tiếp tục khuyến khích người 
dân duy trì nghề làm nước mắm- đăng ký và quảng bá thương hiệu nước mắm bà Chung và nhiều 
thương hiệu nước mắm khác, ngoài ra còn duy trì các nghề làm muối, làm cá khô, tôm khô đảm 
bảo vệ sinh và mang hương vị riêng của Tam Hải vừa để cho du khách tham quan, trải nghiệm và 
cả mua về làm quà. Đối với nghề chài lưới, trong mỗi chuyến đi biển của ngư dân có thể kết hợp 
tổ chức cho khách tham gia trải nghiệm thú vị về nghề đánh bắt thủy sản để hiểu thêm về cuộc 
sống của người dân xã đảo. 
2.3.7 . Công tác tuyên truyền và quảng bá 
Tam Hải với nhiều tiềm năng du lịch có giá trị nhưng ít được du khách biết đến. Do đó, cần 
đầu tư hơn nữa cho hoạt động tuyên truyền và quảng bá sản phẩm du lịch và hình ảnh của xã đảo 
Tam Hải, cụ thể như sau: 
- Nên đầu tư website cung cấp các thông tin và hình ảnh về các dịch vụ du lịch như: các 
điểm du lịch hấp dẫn, các dịch vụ lưu trú, các dịch vụ ăn uống để khách lựa chọn. 
- Xây dựng video clip giới thiệu về du lịch Tam Hải và đăng trên các phương tiện thông tin 
đại chúng, trang website của một số công ty lữ hành và các trang mạng xã hội. 
- Viết bài báo, ảnh, phóng sự đăng trên các tạp chí, trang báo và trang mạng xã hội. 
- Thiết kế các ấn phẩm, tranh ảnh cung cấp cho khách du lịch vừa giúp cung cấp thông tin 
cho khách vừa là công cụ để quảng bá đến các du khách khác. 
- Đẩy mạnh hoạt động quảng bá thông qua hình thức truyền miệng. Tạo mối quan hệ với các 
khách đã từng đến với Tam Hải để họ có thể giới thiệu thông tin và thuyết phục bạn bè, người 
thân, đồng nghiệp đến với Tam Hải. 
- Liên kết, tạo mối quan hệ với các công ty lữ hành để đưa nguồn khách đến với Tam Hải, 
đồng thời tranh thủ ý kiến của họ về sản phẩm, dịch vụ tại địa phương. 
3 . Kết luận 
Để Tam Hải trở thành một điểm nhấn du lịch Quảng Nam trên cơ sở khai thác những giá trị 
riêng có của Tam Hải thì cần thiết phải có ngay những hành động từ bây giờ với sự kết hợp đồng 
đều và có trách nhiệm giữa ba nhà “ nhà nước - nhà doanh nghiệp - nhà dân”. Cần phải khẳng định 
rằng, Tam Hải vẫn đang bảo lưu một hệ giá trị tài nguyên tự nhiên và nhân văn vô cùng đặc sắc, 
đậm chất biển. Thế nhưng tình trạng khai thác manh mún, tự phát với nhiều bất cập từ hệ thống 
giao thông đến cơ sở hạ tầng đang là thách thức mà du lịch Tam Hải cần phải giải quyết triệt để. 
Giải pháp đưa ra để phát triển du lịch Tam Hải tập trung vào những vấn đề chủ yếu như: nhấn 
mạnh đến ưu tiên đầu tư giao thông, đa dạng hóa các sản phẩm, đồng thời nâng cao các điều kiện 
về lưu trú, ăn uống, hướng dẫn khách... Hy vọng đây sẽ là một trong những gợi ý góp phần đưa 
Tam Hải sang diện mạo mới trong bản đồ du lịch Quảng Nam nói riêng và du lịch biển miền Trung 
nói chung. 
11 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]Bộ VHTT&DL - Tổng cục du lịch, Bộ tài liệu bồi dưỡng kiến thức định kỳ cho hướng dẫn 
viên, tháng 5/2014, tr.3. 
[2]Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Núi Thành (2014), Báo cáo đánh giá hiện trạng 
xả thải và đề xuất quản lý, bảo vệ rừng ngập nước vũng An Hòa, huyện Núi Thành 
[3]Nguyễn Thăng Long (2009), “Cá Ông trong đời sống tinh thần của ngư dân biển ở miền 
Trung Việt Nam”, Nhận thức về miền Trung Việt Nam: Hành trình 10 năm tiếp cận, Huế: 
Nxb. Thuận Hóa. 
[4]Hà Thị Phước, Lê Thọ Quốc (2015), “ Di sản văn hóa vùng biển Tam Hải (Quảng Nam) 
trong bối cảnh hội nhập và phát triển du lịch”, Kỷ yếu Hội thảo, Đại học Quảng Nam. 
[5]Lê Thái Khương (1970), Du lịch kỹ nghệ tam đẳng - Tourism in Vietnam, Sài Gòn: Nxb. 
Minh Hà 
[6]Viện Hải dương học, viện KH&CN Việt Nam(2008), Báo cáo tổng hợp kết quả thực hiện 
kế hoạch dự án năm 2008, Áp dụng bước 3, 4, 5 mô hình quản lý tổng hợp đới bờ cho tỉnh 
Quảng Nam, Xây dựng mô hình phục hồi hệ sinh thái rạn san hô, tr.168, Hà Nội. 
[7]
dong-hanh-cua-doanh-nghiep.html 
[8] 
[9] 
Title: THE CURRENT STATUS AND SOLUTIONS TO DEVELOP 
TOURISM IN TAM HAI ISLAND COMMUNE, NUI THANH DISTRICT, 
QUANG NAM PROVINCE 
BUI THI TIEN 
HO THI THANH LY 
Quang Nam University 
Abstract: Quang Nam is not only known as “a place with two World Heritage Site”, but it 
is also famous for its many beautiful beaches, such as Cu Lao Cham, An Bang, Cua Dai, Binh 
Minh, Ha My, Tam Thanh beach and especially Tam Hai Compared with other beach tourist 
destinations in Quang Nam, Tam Hai has been preserving the unique value of tourism resources. 
However, there are still many inadequacies in the tourism development such as: tourism 
management policy, the level of exploitation of tourism resource ... Based on the awareness of 
potential tourism and the current status of tourism in Tam Hai, the article initially proposed a 
number of solutions in order to improve the quality of tourism here. 
Keywords: Tourism, Tam Hai island commune, Bich Hoa Tam Hai village 
12