Thực trạng và giải pháp khai thác các di tích lịch sử - Văn hóa trong phát triển du lịch tại quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ

Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 19 
DOI:10.22144/ctu.jvn.2017.090 
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP KHAI THÁC CÁC DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HÓA 
TRONG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TẠI QUẬN BÌNH THỦY, THÀNH PHỐ CẦN THƠ 
Đào Ngọc Cảnh và Ông Thị Diệu Huyền 
Khoa Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Cần Thơ 
Thông tin chung: 
Ngày nhận bài: 31/10/2016 
Ngày nhận bài sửa: 02/06/2017 
Ngày duyệt đăng: 31/08/2017 
Title: 
Current situation and solutions 
to exploit the historical-
cultural relics in tourism 
development in Binh Thuy 
District, Can Tho City 
Từ khóa: 
Di tích lịch sử - văn hóa, di 
sản văn hóa, quận Bình Thủy, 
thành phố Cần Thơ 
Keywords: 
Binh Thuy district, Can Tho 
city, cultural heritage, 
historical-cultural relics 
ABSTRACT 
Historical-cultural relics are an important part of the cultural heritage 
system and are a valuable resource for tourism development. The 
exploitation of historical - cultural relics for tourism development not only 
brings socio-economic benefits, but also contributes to the preservation and 
promotion of the value of the relics. This article is analyze the status of 
exploitation of historical-cultural relics in tourism in Binh Thuy district and 
propose some solutions to promote the value of historical-cultural relics in 
tourism, contributing to enhancing tourism development in Binh Thuy 
district in particular and Can Tho city in general. 
TÓM TẮT 
Di tích lịch sử - văn hóa là bộ phận quan trọng trong hệ thống di sản văn 
hóa; đồng thời, di tích lịch sử - văn hóa cũng là nguồn tài nguyên quý giá để 
đẩy mạnh phát triển du lịch. Việc khai thác các di tích lịch sử - văn hóa để 
phát triển du lịch không những đem lại các lợi ích kinh tế - xã hội, mà còn 
góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích. Bài viết này phân tích 
thực trạng khai thác các di tích lịch sử - văn hóa trong du lịch trên địa bàn 
quận Bình Thủy và đề xuất một số giải pháp để phát huy giá trị của các di 
tích lịch sử - văn hóa trong du lịch, góp phần đẩy mạnh phát triển du lịch ở 
quận Bình Thủy nói riêng và thành phố Cần Thơ nói chung. 
Trích dẫn: Đào Ngọc Cảnh và Ông Thị Diệu Huyền, 2017. Thực trạng và giải pháp khai thác các di tích lịch 
sử - văn hóa trong phát triển du lịch tại quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học 
Trường Đại học Cần Thơ. 51c: 19-27. 
1 GIỚI THIỆU 
Di tích lịch sử - văn hóa (LSVH) là một bộ 
phận quan trọng trong hệ thống di sản văn hóa của 
địa phương, của quốc gia hay của toàn nhân loại và 
có ý nghĩa rất to lớn đối với việc phát triển du lịch. 
Luật Di sản văn hóa Việt Nam nêu rõ: “Di sản văn 
hóa Việt Nam là tài sản quý giá của cộng đồng các 
dân tộc Việt Nam và là một bộ phận của di sản văn 
hóa nhân loại, có vai trò to lớn trong sự nghiệp 
dựng nước và giữ nước của nhân dân ta” (Quốc 
hội, 2013). 
Di tích LSVH cùng với các di sản văn hóa khác 
là nguồn tài nguyên quý giá để tạo thành các sản 
phẩm du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu của khách du 
lịch. Phát triển du lịch góp phần quan trọng vào 
việc bảo tồn, phát huy giá trị của các di sản văn hoá 
thông qua việc giới thiệu các di sản văn hóa của địa 
phương đến với khách du lịch trong và ngoài nước. 
Vì vậy, du lịch có ý nghĩa hết sức to lớn không 
những về mặt kinh tế mà còn về mặt văn hoá. Ý 
nghĩa đó một phần do sự giao lưu, luân chuyển 
khách và một phần khác không kém quan trọng là 
do việc thực hiện các tuyến du lịch theo lộ trình ở 
những nơi có di sản, di tích và danh thắng nổi 
tiếng, có nền văn hoá dân tộc đặc sắc (Nguyễn Thị 
Huệ, 2008). 
Quận Bình Thủy là nơi tập trung nhiều di tích 
LSVH của thành phố Cần Thơ (TP. Cần Thơ), đặc 
biệt là các di tích cấp quốc gia (chiếm 7/12 di tích 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 20 
cấp quốc gia của toàn thành phố) với nhiều di tích 
nổi tiếng như đình Bình Thủy, nhà cổ Bình Thủy, 
khu mộ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa, di tích Cơ quan 
Đặc ủy An Nam Cộng sản Đảng (ANCSĐ) Hậu 
Giang, chùa Nam Nhã, chùa Hội Linh, chùa Long 
Quang,... 
Trong những năm qua, hoạt động du lịch ở 
quận Bình Thủy đã có nhiều chuyển biến và đạt 
được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, việc 
khai thác các di tích LSVH để phát triển du lịch 
trên địa bàn vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Hoạt 
động du lịch tại các điểm di tích còn đơn lẻ, rời rạc, 
chưa gắn kết với nhau nên chưa phát huy hiệu quả; 
các di tích chưa thực sự trở thành các điểm du lịch; 
sản phẩm du lịch còn nghèo nàn, đơn điệu; hoạt 
động du lịch chưa tạo ra nguồn thu để góp phần 
bảo tồn và tôn tạo di tích. 
Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu thực trạng khai 
thác các di tích LSVH trong du lịch trên địa bàn 
quận Bình Thủy; từ đó, đề xuất các giải pháp nâng 
cao hiệu quả trạng khai thác các di tích LSVH 
trong du lịch, góp phần đẩy mạnh phát triển du lịch 
tại quận Bình Thủy cũng như tại TP. Cần Thơ 
trong thời gian tới. 
2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
2.1 Phương pháp thu thập và phân tích dữ 
liệu thứ cấp 
Các dữ liệu thứ cấp được thu thập từ nhiều 
nguồn như: các công trình nghiên cứu, số liệu 
thống kê, báo cáo tổng kết của các cơ quan ban 
ngành quận Bình Thủy, TP. Cần Thơ và các nguồn 
thông tin tư liệu khác dưới dạng văn bản, bản đồ, 
hình ảnh, phim video,... Các dữ liệu này được hệ 
thống hóa, phân tích, tổng hợp nhằm phục vụ cho 
đề tài nghiên cứu. 
2.2 Phương pháp điều tra và xử lý dữ liệu 
sơ cấp 
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được sử 
dụng để thu thập dữ liệu sơ cấp liên quan đến vấn 
đề khai thác các di tích LSVH trong du lịch ở quận 
Bình Thủy. Do thời gian và nguồn kinh phí có hạn; 
đồng thời, do số lượng khách du lịch tại các điểm 
di tích ở quận Bình Thủy không nhiều lại biến 
động theo thời gian nên việc khảo sát chỉ được tiến 
hành từ tháng 7 đến tháng 9 năm 2016 bằng 
phương pháp lấy mẫu thuận tiện với số lượng 
khách du lịch được khảo sát là 57 người. Dữ liệu 
khảo sát từ bảng hỏi được xử lý bằng phần mềm 
SPSS for Window 20.0 dưới dạng thống kê mô tả. 
Hình 1: Khung nghiên cứu thực trạng và giải pháp khai thác di tích LSVH trong du lịch 
3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO 
LUẬN 
3.1 Vai trò, ý nghĩa của việc khai thác di 
tích LSVH trong du lịch 
Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban chấp 
hành Trung ương Đảng khóa VIII đã chỉ rõ: “Di 
sản văn hóa là tài sản vô giá, gắn kết cộng đồng 
dân tộc, là cốt lõi của bản sắc dân tộc, cơ sở để 
sáng tạo những giá trị mới và giao lưu văn hóa”. Vì 
vậy, việc khai thác các di tích LSVH nói riêng, di 
sản văn hóa nói chung để phát triển du lịch là một 
trong những giải pháp quan trọng nhằm góp phần 
bảo tồn và phát huy giá trị của chúng. 
Theo Nguyễn Thị Huệ (2008), mối quan hệ 
giữa bảo tồn di tích và phát triển du lịch có tính 
tương tác hai chiều: về góc độ kinh tế thì du lịch là 
một ngành kinh tế đặc thù bao gồm nhiều yếu tố 
văn hoá; về góc độ văn hoá thì du lịch là một hoạt 
động văn hoá có hiệu quả kinh tế cao và ngày càng 
chiếm vị trí quan trọng trong sự phát triển kinh tế 
của đất nước. 
Với sự đa dạng về bản sắc văn hóa của 54 dân 
tộc anh em cùng chung sức xây dựng và bảo vệ đất 
nước trong suốt chiều dài lịch sử hàng ngàn năm 
văn hiến, Việt Nam có một hệ thống di tích LSVH 
rất phong phú, đa dạng và có giá trị to lớn về nhiều 
mặt, là nguồn tài nguyên vô giá cho việc khai thác 
và phát triển du lịch bền vững. Trong những năm 
qua, việc khai thác các di tích LSVH phục vụ cho 
hoạt động du lịch đã đưa đến kết quả rất to lớn. 
Nguồn thu từ bán vé tham quan tại di tích và những 
Phân tích tiềm năng & điều kiện 
khai thác di tích LSVH trong du lịch 
Khảo sát thực tế & lấy ý kiến 
khách du lịch 
Đánh giá 
thực trạng 
khai thác 
Đề xuất giải 
pháp nâng cao 
hiệu qủa khai 
thác di tích 
LSVH trong 
du lịch 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 21 
sản phẩm dịch vụ khác không ngừng tăng lên, tạo 
việc làm cho nhiều người lao động, góp phần biến 
đổi cơ cấu kinh tế của địa phương (Nguyễn Thế 
Hùng, 2007). 
Tuy nhiên, sự tác động từ khách du lịch cũng 
có thể gây ra những tổn hại nhất định đến di tích. 
Theo Nguyễn Thị Thống Nhất (2005), khai thác 
hợp lý giá trị di sản văn hoá vật thể bao gồm những 
hoạt động sử dụng các di sản văn hoá như là những 
nguồn lực để đem lại lợi ích cho một quốc gia, một 
khu vực, tăng cường giá trị của các di sản văn hoá 
để thúc đẩy phát triển du lịch, đóng góp vào sự 
phát triển kinh tế, đem lại lợi ích cho cộng đồng 
nhưng đồng thời vẫn có sự quan tâm đến việc bảo 
tồn nguyên vẹn các di sản này để đảm bảo tương 
lai cho các di sản văn hoá, quá trình khai thác 
không gây ra các tác động tiêu cực đến môi trường. 
3.2 Khái quát về các di tích lịch sử - văn 
hóa quận Bình Thủy 
Quận Bình Thủy là một trong 9 quận huyện của 
TP.Cần Thơ1, nằm ở phía Tây Bắc, cách trung tâm 
thành phố khoảng 10 km. Quận có 8 đơn vị hành 
chính trực thuộc, bao gồm các phường: Trà Nóc, 
Trà An, An Thới, Bùi Hữu Nghĩa, Thới An Đông, 
Bình Thuỷ, Long Tuyền, Long Hoà. 
Phần lớn diện tích hiện nay của quận Bình 
Thủy nằm trong phạm vi không gian làng cổ Long 
Tuyền2, trải dài khoảng 15 km dọc theo hai bên bờ 
rạch Long Tuyền với các vườn cây trái xanh tươi, 
trù phú. Đây là vùng đất đầu tiên được người Việt 
đến khẩn hoang lập ấp ở khu vực Cần Thơ, vào 
cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII, với tên gọi là 
“Lục Ấp” (do có sáu ấp được hình thành đầu tiên). 
Đến thế kỷ XIX, địa bàn này có tên gọi là làng 
“Bình Hưng”. Năm 1852, làng đổi tên thành “Bình 
Thủy” và được vua Tự Đức ban sắc phong cho 
thần Thành Hoàng Bổn Cảnh của làng3. Vì vậy, 
nhân dân địa phương rất phấn khởi, đã cùng nhau 
quyên góp xây dựng đình làng khang trang, bề thế 
hơn trước. Năm 1906, theo nguyện vọng của người 
dân, làng được đổi tên thành “Long Tuyền” với ý 
nghĩa phong thủy tốt đẹp theo thế rồng nằm của 
1 Thành phố Cần Thơ hiện có 5 quận (Ninh Kiều, Bình 
Thủy, Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt) và 4 huyện (Phong 
Điền, Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh). 
2 Làng cổ Long Tuyền cũng được gọi là làng cổ Bình 
Thủy. 
3 Năm 1852, quan Tuần phủ Huỳnh Mẫn Đạt cùng đoàn 
tùy tùng đi tuần thú trên sông Hậu gặp cuồng phong nhờ 
trú vào khu vực ngã ba giữa sông Hậu và rạch Long 
Tuyền nên được bình an vô sự. Vì vậy, quan Tuần phủ đã 
cho đổi tên làng thành Bình Thủy và tâu với vua ban sắc 
phong cho thần Thành Hoàng của làng. 
rạch Long Tuyền. Đình Bình Thuỷ cũng được đổi 
tên thành “Long Tuyền cổ miếu”. Đây là di tích 
LSVH tiêu biểu, có giá trị lớn về kiến trúc nghệ 
thuật, chứng tích buổi đầu ông cha ta khai khẩn 
vùng đất Cần Thơ, nên đã được công nhận là di 
tích cấp quốc gia năm 1989 (Bảo tàng TP. Cần 
Thơ, 2010). 
Trên địa bàn quận Bình Thủy còn có di tích 
quan trọng là Cơ quan Đặc ủy ANCSĐ Hậu 
Giang4. Tháng 9/1929 tại đây đã diễn ra hội nghị 
thành lập Đặc ủy ANCSĐ Hậu Giang (gọi tắt là 
Đặc ủy Hậu Giang) do đồng chí Châu Văn Liêm 
chủ trì. Đặc ủy Hậu Giang đã phát triển nhiều tổ 
chức cơ sở Đảng, thúc đẩy phong trào cách mạng, 
góp phần tiến tới thống nhất Đảng thành một tổ 
chức duy nhất ở Việt Nam năm 1930. 
Vùng đất Bình Thủy còn được coi là “đất học” 
lâu đời, đã sản sinh ra danh sĩ yêu nước Thủ khoa 
Bùi Hữu Nghĩa (1807-1872) nổi tiếng về tài năng 
và đức độ. Khu mộ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa đã 
được công nhận là di tích cấp quốc gia năm 1994. 
Năm 2009, thành phố đã khởi công xây dựng thành 
Khu tưởng niệm Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa rất 
khang trang, đồ sộ, thu hút nhiều du khách và 
người dân địa phương đến tham quan, tưởng niệm. 
Tại quận Bình Thủy có ba ngôi chùa cổ được 
công nhận là di tích cấp quốc gia: Nam Nhã, Hội 
Linh, Long Quang. Các ngôi chùa này vừa là 
những cơ sở cách mạng trong hai thời kỳ kháng 
chiến chống Pháp và chống Mỹ, vừa có giá trị về 
kiến trúc nghệ thuật, tạo sức thu hút khách du lịch. 
Trên địa bàn quận có nhiều nhà cổ rất có giá trị 
đối với du lịch, nổi bật là nhà cổ Bình Thủy (còn 
gọi là nhà thờ họ Dương) xây dựng từ năm 1870 - 
một trong những nhà cổ hiếm hoi còn khá nguyên 
vẹn thể hiện sự giao thoa giữa kiến trúc phương 
Đông với phương Tây cùng với nhiều đổ cổ quý 
giá được giữ gìn cẩn trọng qua nhiều thế hệ càng 
làm tăng thêm giá trị cho công trình kiến trúc đặc 
sắc này. Nhà cổ Bình Thủy đã được chọn làm bối 
cảnh quay cho nhiều bộ phim, đặc biệt là phim 
“Người tình” (L'Amant / The Lover) nổi tiếng thế 
giới5. Khi chọn nhà cổ Bình Thủy để quay phim 
4 An Nam Cộng sản Đảng là một trong 3 tổ chức tiền 
thân của Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập tháng 
8/1929 ở Nam Kỳ. Đặc ủy Hậu Giang là tổ chức trực 
thuộc của ANCSĐ, phụ trách các tỉnh miền Hậu Giang 
(Cần Thơ, Long Xuyên, Châu Đốc, Sa Đéc, Sóc Trăng, 
Rạch Giá, Trà Vinh, Bạc Liêu...).  
5 Phim “Người tình” chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên 
của nữ văn sĩ Pháp Marguerite Duras. Tiểu thuyết này 
đã được dịch ra 43 thứ tiếng với trên 2,4 triệu bản in và 
đã đoạt giải Goncourt năm 1984. Phim được khởi quay 
tại Việt Nam năm 1986, hoàn thành năm 1990. 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 22 
“Người tình”, đạo diễn Jean - Jacques Annaud đã 
cho biết: “Tôi choáng ngợp bởi vẻ đẹp lộng lẫy rất 
ấn tượng của ngôi nhà này. Hy vọng rằng qua bộ 
phim, nó sẽ được nổi tiếng khắp thế giới” (Thạch 
Thị Kim Xuyến, 2014). 
Bảng 1: Tổng hợp các di tích LSVH cấp quốc gia tại TP. Cần Thơ 
STT Tên di tích Loại di tích Năm xếp hạng 
Đơn vị hành 
chính 
1. Đình Bình Thủy Kiến trúc nghệ thuật 1989 Bình Thủy 
2. Cơ quan Đặc ủy ANCSĐ Hậu Giang Lịch sử 1991 Bình Thủy 
3. Chùa Nam Nhã Lịch sử 1991 Bình Thủy 
4. Chùa Long Quang Kiến trúc nghệ thuật 1993 Bình Thủy 
5. Chùa Hội Linh Lịch sử 1993 Bình Thủy 
6. Mộ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa Lịch sử 1994 Bình Thủy 
7. Nhà thờ họ Dương (Nhà cổ Bình Thủy) Kiến trúc nghệ thuật 2009 Bình Thủy 
8. Chùa Ông (Quảng Triệu hội quán) Kiến trúc nghệ thuật 1993 Ninh Kiều 
9. Khám lớn Cần Thơ Lịch sử 1996 Ninh Kiều 
10. Mộ nhà thơ Phan Văn Trị Lịch sử 1991 Phong Điền 
11. Địa điểm thành lập Chi bộ ANCSĐ Cờ Đỏ Lịch sử 2013 Phong Điền 
12. 
Điểm chuyển quân, Trạm Quân Y tiền 
phương & nơi cất giấu vũ khí thuộc Lộ 
Vòng Cung Cần Thơ trong KC chống Mỹ 
Lịch sử 2013 Phong Điền 
Nguồn: Ban Quản lý di tích TP.Cần Thơ (2016) 
Ở quận Bình Thủy còn có di tích Căn cứ Ban 
Chỉ huy Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 
1968 ở Cần Thơ (gọi tắt là Căn cứ Vườn Mận) nằm 
trên tuyến lộ Vòng Cung (nay thuộc phường Long 
Tuyền, quận Bình Thuỷ) gắn liền với cuộc tổng tấn 
công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 của quân và 
dân Cần Thơ6. Khu di tích Căn cứ Vườn Mận đã 
được xếp hạng di tích LSVH cấp thành phố năm 
2004. 
3.3 Tình hình khai thác di tích lịch sử - văn 
hóa trong du lịch quận Bình Thủy 
3.3.1 Khái quát chung 
Trong những năm qua, TP. Cần Thơ và quận 
Bình Thủy đã có nhiều nỗ lực bảo vệ, trùng tu, 
nâng cấp các di tích LSVH nhằm phục vụ nhu cầu 
tham quan du lịch. Khu tưởng niệm Thủ khoa 
Nghĩa đã được xây dựng mở rộng khuôn viên đến 
10.000 m2, với tổng số vốn 58 tỉ đồng. Đình Bình 
Thủy cũng được khởi công nâng cấp giai đoạn 1, 
xây dựng thêm nhiều công trình phụ như bến đình, 
cổng tam quan... với tổng kinh phí trên 11,5 tỉ 
đồng. Chùa Nam Nhã đ ... n bổ sung thêm dịch vụ”. 
3.3.2 Kết quả khảo sát khách du lịch tại các di 
tích lịch sử - văn hóa quận Bình Thủy 
Kết quả khảo sát 57 khách du lịch tại các di tích 
LSVH trên địa bàn làng cổ Long Tuyền cho thấy 
một số đặc điểm như sau: Về giới tính, có 33 khách 
nam (57,9%); 24 khách nữ (42,1%). Về tuổi, nhóm 
tuổi từ 20-40 là đông nhất: 46 khách (80,7%); 
nhóm tuổi 40-60 có 6 khách (10,5%); nhóm tuổi 
dưới 20 có 5 khách (8,8%). Về trình độ học vấn, 
chiếm tỷ lệ cao nhất là trình độ cao đẳng - đại học: 
39 khách (68,4%); trình độ trung học phổ thông: 15 
khách (26,3%); trình độ sau đại học: 2 khách 
(3,5%); trung cấp nghề: 1 khách (1,8%). Về nghề 
nghiệp, có 22 khách là công nhân viên chức 
(38,6%); 20 khách là học sinh - sinh viên (35,1%); 
11 khách hoạt động kinh doanh (19,3%); 2 khách 
là nông dân (3,5%); 2 khách là nội trợ (3,5%). 
Nguồn thông tin mà khách du lịch biết về các di 
tích LSVH quận Bình Thủy: cao nhất là thông tin 
từ các công ty du lịch: 54 lựa chọn (24,3%); tiếp 
theo là từ các ấn phẩm du lịch: 50 lựa chọn 
(22,5%); từ báo chí: 40 lựa chọn (18%); từ bạn bè 
và người thân: 32 lựa chọn (14,4%); từ mạng 
Internet: 22 lựa chọn (9,9%). 
Bảng 2: Mục đích khách đến tham quan du lịch 
tại các di tích ở quận Bình Thủy 
 Số ý 
kiến 
Tỷ lệ 
% 
Nhân dịp đi công tác 54 24.0% 
Phục vụ học tập, nghiên cứu 44 19.6% 
Tham dự lễ hội truyền thống 40 17.8% 
Thỏa chí tò mò, đam mê du lịch 37 16.4% 
Hoạt động tâm linh, tín ngưỡng 30 13.3% 
Tham quan, giải trí 20 8.9% 
Cộng 225 100% 
Nguồn: Kết quả xử lý dữ liệu khảo sát (2016) 
Mục đích chuyến đi của khách đến các di tích: 
Chủ yếu là nhân dịp đi công tác và phục vụ học 
tập, nghiên cứu; các mục đích gắn với nhu cầu du 
lịch chiếm tỷ lệ thấp hơn (Bảng 2). 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 24 
Phương tiện chủ yếu du khách sử dụng để đến 
các di tích là đi bằng xe máy cá nhân: 50 khách 
(87,7%); một số khách đi bằng xe ô tô của công ty 
du lịch: 7 khách (12,3%). 
Các di tích trên địa bàn quận mà du khách chưa 
đến du lịch được thể hiện trong Bảng 4. Nếu tính 
theo từng di tích, số du khách được khảo sát chưa 
đến di tích Đặc ủy ANCSĐ Hậu Giang là nhiều 
nhất: 55 khách (19%). Ngược lại, số khách chưa 
đến du lịch ở đình Bình Thủy là ít nhất: 14 khách 
(4,8%) và nhà cổ Bình Thủy: 16 khách (5,5%). 
Nguyên nhân mà khách chưa đến du lịch ở các 
di tích nói trên bao gồm: không có trong chương 
trình du lịch: 49 ý kiến (24,5%); đường sá khó đi: 
45 ý kiến (22,5%); thông tin không hấp dẫn: 43 ý 
kiến (21,5%); tài nguyên du lịch không đặc trưng: 
39 ý kiến (19,5%); không được cung cấp thông tin: 
24 ý kiến (12,0%). 
Bảng 3: Các điểm di tích ở quận Bình Thuỷ 
khách chưa đến du lịch 
Di tích Số lượng 
Tỷ lệ 
% 
Đặc ủy ANCSĐ Hậu Giang 55 19.0% 
Căn cứ Vườn Mận 44 15.2% 
Chùa Nam Nhã 42 14.5% 
Chùa Hội Linh 41 14.2% 
Chùa Long Quang 39 13.5% 
Mộ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa 38 13.1% 
Nhà cổ Bình Thủy 16 5.5% 
Đình Bình Thủy 14 4.8% 
Cộng 289 100.0% 
Nguồn: Kết quả xử lý dữ liệu khảo sát (2016) 
Bảng 4: Đánh giá của khách tại các điểm di tích LSVH quận Bình Thủy 
Tiêu chí Điểm trung bình theo 5 mức độ 
a) Cảnh quan môi trường 
Giá trị truyền thống lâu đời 4,26 
Kiến trúc đặc sắc 4,07 
Không khí trong lành: 4,00 
Hài hòa giữa kiến trúc và cảnh quan 3,84 
Các công trình kiến trúc được bảo tồn tốt: 3,28 
Sự thân thiện mến khách của người dân 3,23 
b) Kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất-kỹ thuật 
Đường sá thuận lợi: 3,44 
Chất lượng cầu đường tốt 3,42 
Các điểm di tích gần nhau 3,14 
Bãi đỗ xe rộng 3,02 
Hàng lưu niệm đa dạng 2,63 
Khu vui chơi giải trí tốt 2,70 
Dịch vụ ngân hàng, viễn thông, y tế tốt 2,93 
Dịch vụ ăn uống, mua sắm tốt 2,95 
c) Vệ sinh môi trường và an ninh trât tự 
An ninh trật tự tốt 3,81 
Vệ sinh môi trường tốt 3,70 
Không có tình trạng chèo kéo khách 3,68 
Không có tình trạng ăn xin 3,61 
Không có tình trạng trộm cắp 3,60 
Không có tình trạng chen chúc, xô đẩy 3,53 
Không có tình trạng thách giá 3,50 
Không có tình trạng mê tín dị đoan 3,42 
Không có tình trạng bán hàng rong 3,35 
d) Cán bộ quản lý và nhân viên phục vụ 
Phong cách và trang phục tốt 3,82 
Có thuyết minh viên tại điểm 3,60 
Tinh thần thái độ phục vụ tốt 3,56 
Kiến thức và kỹ năng tốt 3,56 
Có tính chuyên nghiệp, thân thiện 3,51 
Đáp ứng yêu cầu chính đáng của khách 3,47 
Luôn luôn phục vụ tận tình, kịp thời 3,42 
Nguồn: Kết quả xử lý dữ liệu khảo sát (2016) 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 25 
Ý kiến đánh giá của khách đối với các di tích 
LSVH trên địa bàn quận Bình Thủy (theo thang 
likert 1-5 mức) được thể hiện trong bảng 4 dưới 
đây. 
Nhìn chung, ý kiến đánh giá của khách về thực 
trạng khai thác di tích LSVH trong du lịch ở quận 
Bình Thủy là khá cao. Trong 4 nhóm yếu tố thì 
nhóm: Cảnh quan môi trường được đánh giá tốt 
nhất, tất cả các tiêu chí trong nhóm này đều đạt 
trên 3,0; trong đó, các tiêu chí dược đánh giá trên 
4.0 là Giá trị truyền thống lâu đời: 4,26; Kiến trúc 
đặc sắc: 4,07; Không khí trong lành: 4,0. 
Hai nhóm yếu tố: Vệ sinh môi trường và an 
ninh trât tự và Cán bộ quản lý và nhân viên phục 
vụ cũng được đánh giá tương đối cao, các tiêu chí 
đều đạt giá trị trung bình trên 3,0. Nhóm yếu tố: 
Kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật được 
đánh giá thấp nhất. Trong đó, các tiêu chí về hàng 
lưu niệm, khu vui chơi giải trí, dịch vụ... đạt điểm 
trung bình dưới 3,0. Cụ thể, Hàng lưu niệm đa 
dạng: 2,63; Khu vui chơi giải trí tốt: 2,7; Dịch vụ 
ngân hàng, viễn thông, y tế tốt: 2,93; Dịch vụ ăn 
uống, mua sắm tốt: 2,95. 
Đánh giá chung về mức độ hài lòng của du 
khách về thực trạng khai thác các di tích LSVH 
trong du lịch cũng tương đối khả quan, điểm trung 
bình theo 3 tiêu chí đều đạt từ 3,33 đến 3,65. Cụ 
thể là: Cơ sở vật chất kỹ thuật: 3,65; Tinh thần, 
thái độ phục vụ: 3,6; Chất lượng dịch vụ: 3,33. 
Về dự định của khách đối với các di tích xét 
theo 2 tiêu chí: “Ý dịnh quay trở lại” và “Giới thiệu 
cho người thân” đều đạt giá trị trung bình khá cao: 
Ý định quay trở lại: 3,49; Giới thiệu cho người 
thân: 3,75. Nếu tính chung tỷ lệ các dự định “có” 
và “chắc chắn có” quay trở lại du lịch hoặc giới 
thiệu cho người thân đều đạt trên 50% (Hình 3). 
Hình 3: Dự định của khách du lịch đối với các di tích ở quận Bình Thủy (%) 
Nguồn: Kết quả xử lý dữ liệu khảo sát (2016) 
Như vậy, xét về tiềm năng và điều kiện khai 
thác di tích LSVH trong du lịch ở quận Bình Thủy 
thì mức độ đánh giá khá tốt. Tuy nhiên, xét về hiệu 
quả khai thác trong du lịch thì kết quả đánh giá ở 
mức chưa cao. Đáng lưu ý, các điểm di tích LSVH 
ở quận Bình Thủy mới được quan tâm ở góc độ 
bảo tồn di sản văn hóa mà chưa được quan tâm ở 
góc độ là điểm du lịch, chưa được tổ chức quản lý 
như là một điểm tham quan du lịch. 
Nhìn chung, các hoạt động du lịch ở các điểm 
di tích ở quận Bình Thủy chưa tương xứng với 
tiềm năng của một địa bàn tập trung các di tích 
LSVH hàng đầu của TP. Cần Thơ. Các sản phẩm 
dịch vụ du lịch ở đây còn nghèo nàn, chất lượng 
thấp. Hầu hết các hoạt động du lịch tại các di tích 
LSVH trên địa bàn còn mang tính tự phát, chưa tạo 
được nguồn thu từ du lịch. Thậm chí, một số 
trường hợp thì việc bảo tồn di tích trở thành “gánh 
nặng” cho ngân sách Nhà nước. 
4 GIẢI PHÁP KHAI THÁC CÁC DI TÍCH 
TRONG DU LỊCH QUẬN BÌNH THỦY 
Từ thực trạng nêu trên, một số giải pháp để 
khai thác tốt hơn các di tích LSVH ở quận Bình 
Thủy phục vụ cho phát triển du lịch được đề xuất 
như sau: 
4.1 Đổi mới cơ chế chính sách để đấy mạnh 
khai thác di sản văn hóa trong du lịch 
Hiện nay, hầu hết các di tích LSVH ở quận 
Bình Thủy đều mang tính chất bảo tồn văn hóa mà 
chưa có cơ chế khuyến khích đầu tư khai thác trong 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 26 
du lịch. Các di tích LSVH do Nhà nước quản lý 
vẫn còn mang nặng cơ chế “bao cấp” dựa vào 
nguồn ngân sách Nhà nước. Mặt khác, các di tích 
thuộc sở hữu tư nhân cũng chưa có cơ chế thích 
hợp để khuyến khích và tạo điều kiện cho chủ sở 
hữu tham gia hoạt động kinh doanh du lịch hoặc 
phối hợp với ngành du lịch để tổ chức thành điểm 
tham quan du lịch. 
Vì vậy, cần nghiên cứu đổi mới cơ chế chính 
sách để khuyến khích các thành phần kinh tế khác 
nhau tham gia vào phát triển du lịch. Có như vậy 
mới tạo điều kiện bảo tồn và phát huy những giá trị 
của di tích LSVH. Bởi vì giá trị của di tích chỉ thực 
sự trở thành giá trị khi được nhiều người biết tới. 
4.2 Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ 
du lịch 
Mặc dù các di tích LSVH trên địa bàn quận 
Bình Thủy đã được đầu tư trùng tu, tôn tạo với 
kinh phí khá lớn nhưng vẫn thiếu các điều kiện 
phục vụ khách du lịch như bãi đậu xe, khu dịch vụ 
ăn uống, khu bán hàng lưu niệm, khu vệ sinh công 
cộng, khu vui chơi giải trí... 
Vì vậy, cần chú trọng đầu tư các công trình 
phục vụ khách du lịch tại các điểm di tích để phục 
vụ du khách được tốt hơn. 
4.3 Hình thành và phát triển đội ngũ hướng 
dẫn viên tại điểm 
Hiện nay, trên địa bàn quận Bình Thủy chưa có 
lực lượng thuyết minh, hướng dẫn du lịch tại các 
điểm du lịch. Đối với những đoàn khách đi theo 
tour do các công ty du lịch tổ chức thì có hướng 
dẫn viên theo đoàn nhưng các hướng dẫn viên này 
cũng chỉ nắm thông tin một cách khái quát mà 
không am hiểu sâu sắc các giá trị văn hóa của các 
di sản tại điểm tham quan. 
Vì vậy, muốn truyền đạt các thông tin về các di 
sản văn hóa của Bình Thủy đến du khách một cách 
hấp dẫn, đầy đủ và sâu sắc thì cần hình thành và 
phát triển đội ngũ hướng dẫn viên du lịch tại điểm 
(thuyết minh viên du lịch). Các hướng dẫn viên tại 
điểm có chức năng nhiệm vụ chính là tổ chức 
hướng dẫn cho khách tham quan ở các điểm du lịch 
trên địa bàn. Đồng thời, đội ngũ hướng dẫn viên 
này cũng có nhiệm vụ thiết kế các tuyến điểm du 
lịch trên địa bàn và kết nối với các điểm du lịch lân 
cận một cách linh hoạt, đa dạng nhằm đáp ứng nhu 
cầu của khách du lịch theo nhiều nhóm đối tượng 
khác nhau. 
4.4 Đẩy mạnh thông tin quảng bá du lịch 
gắn với xây dựng thương hiệu điểm đến 
Để khách du lịch biết đến làng cổ Long Tuyền 
cũng như các di tích LSVH trên địa bàn quận Bình 
Thủy thì cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động 
thông	tin	quảng	bá	du	lịch.	Hiện nay, tại các điểm 
di tích ở đây đều rất thiếu các ấn phẩm du lịch dưới 
dạng các tờ gấp hoặc các sách chuyên khảo, hệ 
thống hình ảnh, băng đĩa,... để giới thiệu với khách 
du lịch về các giá trị của các di tích LSVH nơi đây. 
Đồng thời, cần chú trọng hơn việc quảng bá 
trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng 
internet về du lịch Bình Thủy. Các hoạt động 
thông	tin	quảng	bá	du	lịch phải gắn với mục tiêu 
xây dựng thương hiệu điểm đến du lịch cho quận 
Bình Thủy và làng cổ Long Tuyền. 
4.5 Xây dựng mô hình du lịch “làng cổ 
Long Tuyền” 
Đặc điểm nổi bật của các di tích LSVH ở quận 
Bình Thủy là các di tích có giá trị đều tập trung 
trên địa bàn làng cổ Long Tuyền. Trong đó, các 
điểm di tích tiêu biểu như đình Bình Thủy (Long 
Tuyền cổ miếu), khu tưởng niệm Thủ Khoa Bùi 
Hữu Nghĩa, nhà cổ Bình Thủy (nhà thờ họ Dương), 
chùa Nam Nhã đều phân bố khá tập trung, gắn với 
các trục giao thông thủy, bộ nên rất thuận tiện để 
kết nối thành hệ thống tuyến điểm du lịch gắn với 
không gian làng cổ. 
Vì vậy, để khắc phục tình trạng kinh doanh du 
lịch một cách rời rạc, kém hiệu quả như hiện nay, 
cần có một mô hình liên kết các điểm du lịch trên 
địa bàn thành một hệ thống chung; đó là mô hình 
du lịch “làng	 cổ	 Long	 Tuyền”.	 Đồng	 thời,	 cần 
thành lập “Trung tâm du lịch làng	cổ	Long	Tuyền” 
để tổ chức, quản lý và điều hành hoạt động của các 
điểm du lịch trên địa bàn. Trung tâm này cũng là 
đơn vị tổ chức điều hành đội ngũ hướng dẫn viên 
du lịch, tổ chức bán vé tham quan, xúc tiến và 
quảng bá du lịch “làng cổ Long Tuyền”. 
5 KẾT LUẬN 
Quận Bình Thủy là địa bàn nổi bật ở TP. Cần 
Thơ về hệ thống các di tích LSVH, rất có giá trị để 
phát triển các loại hình du lịch văn hóa. Các di tích 
này phân bố tập trung và gắn với các trục giao 
thông thủy, bộ trên địa bàn nên rất thuận tiện để tổ 
chức thành cụm, tuyến du lịch phục vụ nhu cầu của 
khách du lịch trong và ngoài nước. Tuy nhiên, hầu 
hết những giá trị của di tích ở đây còn dưới dạng 
tiềm năng, việc khai thác du lịch để biến tiềm năng 
thành hiện thực còn nhiều hạn chế. 
Vì vậy, để phát huy giá trị của các di tích 
LSVH trong du lịch trên địa bàn quận Bình Thủy 
cần sự hợp lực từ nhiều phía: nhà nước - nhà doanh 
nghiệp - cộng đồng địa phương. Trước hết, các cấp 
chính quyền TP. Cần Thơ và quận Bình Thủy cần 
tập trung xây dựng cơ chế chính sách để khuyến 
khích các thành phần kinh tế đầu tư khai thác các 
Tap̣ chı́ Khoa hoc̣ Trường Đaị hoc̣ Cần Thơ Tập 51, Phần C (2017): 19-27 
 27 
di tích để phát triển du lịch với phương châm “Biến 
di sản thành tài sản”. 
Cần xây dựng mô hình du lịch “làng cổ Long 
Tuyền” nhằm kết nối các điểm di tích thành một hệ 
thống theo cụm, tuyến du lịch mà trọng tâm là đình 
Bình Thủy, nhà cổ Bình Thủy, khu mộ Thủ khoa 
Bùi Hữu Nghĩa. Đồng thời, cần thành lập “Trung 
tâm du lịch Làng cổ Long Tuyền” để phối hợp giữa 
các điểm di tích, bán vé tham quan và tổ chức, điều 
hành đội ngũ hướng dẫn viên phục vụ chung cho cả 
hệ thống du lịch làng cổ. 
Cần tăng cường thông tin, quảng bá du lịch và 
liên kết với các doanh nghiệp lữ hành để tạo nguồn 
khách du lịch trong nước và quốc tế đến các di tích 
LSVH ở quận Bình Thủy; đồng thời, cần nghiên 
cứu phát triển sản phẩm du lịch nhằm đa dạng hóa 
và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch; 
trong đó, ưu tiên các sản phẩm quà lưu niệm, dịch 
vụ cung cấp thông tin giới thiệu về các di tích 
LSVH, dịch vụ ăn uống, thưởng thức nghệ thuật 
truyền thống 
Với những tiềm năng và thế mạnh vốn có, nếu 
có cơ chế chính sách hợp lý để bảo tồn và phát huy 
giá trị của các di tích LSVH một cách đồng bộ, 
hiệu quả thì chắc chắn quận Bình Thủy sẽ trở thành 
trọng điểm du lịch của TP. Cần Thơ, cũng như của 
vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong một tương 
lai không xa. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO	
Ban Quản lý di tích TP. Cần Thơ (2016). Cẩm nang 
di tích lịch sử - văn hóa TP. Cần Thơ, 48 trang. 
Bảo tàng TP. Cần Thơ (2010). Di tích lịch sử - văn 
hoá Đình Bình Thủy (Long Tuyền cổ miếu). 
NXB Đại học Cần Thơ, 115 trang. 
Nguyễn Thế Hùng (2007). Phát huy giá trị di tích 
phục vụ sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển 
đất nước. Tạp chí Di sản Văn hóa, số 20/2007. 
Truy cập ngày 12/5/2016 tại địa chỉ 
Nguyễn Thị Huệ (2008). Di tích lịch sử văn hoá với 
vấn đề phát triển du lịch. Trường Đại học Văn 
hoá Hà Nội. Truy cập ngày 12/5/2016 tại địa chỉ 
Nguyễn Thị Thống Nhất (2005). Bàn về vấn đề khai 
thác hợp lý tiềm năng du lịch văn hóa. Tạp chí Văn 
hóa Quảng Nam, số 51/2005, trang 27-29. 
Quốc hội (2013). Luật di sản văn hoá. Quốc hội 
Nước CHXHCN Việt Nam thông qua ngày 
23/7/2013. Truy cập ngày 14/9/2016 tại địa chỉ: 
https://thuvienphapluat.vn 
Thạch Thị Kim Xuyến (2014). Nhà cổ Bình Thủy ở 
TP. Cần Thơ và giá trị trong phát triển du lịch. 
Luận văn tốt nghiệp Đại học ngành Du lịch, 
Khoa KHXH & NV, Trường Đại học Cần Thơ.