Thực trạng du lịch và ứng dụng GIS (geographic information system) xây dựng bản đồ du lịch huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái

Nguyễn Khắc Thái Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 186(10): 17 - 22 
 17
THỰC TRẠNG DU LỊCH VÀ ỨNG DỤNG GIS (GEOGRAPHIC 
INFORMATION SYSTEM) XÂY DỰNG BẢN ĐỒ DU LỊCH 
HUYỆN MÙ CANG CHẢI, TỈNH YÊN BÁI 
 Nguyễn Khắc Thái Sơn*, Lương Tuấn Anh 
Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên 
TÓM TẮT 
Huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái có rất nhiều tài nguyên du lịch mang tính thiên nhiên và mang 
đậm bản sắc dân tộc độc đáo như: ruộng bậc thang mùa đổ nước, mùa lúa chín, mùa hoa cải, mùa 
hoa tam giác mạch; thác nước, hang động, bãi đá cổ; lễ hội khèn, ném pao, chọi dê, thi giã bánh 
dầy; củ đẳng sâm, quả sơn tra, món ăn pa pỉnh tộp.... Kết quả nghiên cứu cho thấy du lịch tại 
huyện Mù Cang Chải đang phát triển rất nhanh. Năm 2016 lượng du khách trong nước đạt 17.794 
người, tăng 3,99 lần so với năm 2011 (4.500 người); lượng du khách nước ngoài là 2.086 người, 
tăng 1,93 lần so với năm 2013 (1.082 người). Kết quả nghiên cứu cũng xây dựng được bản đồ du 
lịch dạng số của huyện Mù Cang Chải thông qua việc ứng dụng công nghệ GIS để quản lý, quảng 
bá, tìm kiếm thông tin phục vụ phát triển du lịch huyện Mù Cang Chải. 
Từ khóa: Bản đồ, du lịch, GIS, Mù Cang Chải, Yên Bái. 
MỞ ĐẦU * 
Việt Nam là nước có tiềm năng du lịch rất 
lớn; đặc biệt là du lịch sinh thái, khám phá tài 
nguyên thiên nhiên và tri thức bản địa. Ngành 
du lịch Việt Nam đang phát triển rất nhanh, 
năm 2017, trang thông tin chuyên ngành du 
lịch về ASEAN (TTR Weekly) đưa tin, ngành 
du lịch Việt Nam dự kiến sẽ đạt doanh thu 
hàng năm lên đến 35 tỷ USD vào năm 2020; 
tốc độ tăng trưởng ngành du lịch Việt Nam 
nhanh nhất ASEAN [1]. Để phát huy tiềm 
năng này, ngày 16 tháng 01 năm 2017, Bộ 
Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 08-
NQ/TW về phát triển du lịch, phấn đấu đến 
năm 2020, du lịch cơ bản trở thành ngành 
kinh tế mũi nhọn [2]. Huyện Mù Cang Chải là 
địa điểm du lịch được du khách trong và 
ngoài nước biết đến với những nét đẹp văn 
hóa bản địa, phong cảnh ruộng bậc thang 
hùng vĩ đã được công nhận di tích danh thắng 
quốc gia. Năm 2015, những thửa ruộng bậc 
thang ở huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái 
được trang Whenonearth (Mỹ) ca ngợi mang 
vẻ đẹp ngoạn mục, tinh tế nhất thế giới; bản 
sắc văn hóa nơi đây cũng là nét quyến rũ, thu 
hút du khách đến với Mù Cang Chải [3]. Năm 
2017, ruộng bậc thang huyện Mù Cang Chải 
được trang CN Traveler xếp thứ 5 trong 50 
điểm thăm quan du lịch đẹp nhất trên thế giới 
* Tel: 0988717622; Email: nkthaison@yahoo.com 
và là điểm đến hấp dẫn nhất tại Việt Nam, nơi 
có những thửa ruộng bậc thang độc đáo và 
khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp của miền 
đồi núi [4]. Có thể ứng dụng hệ thống thông 
tin địa lý (GIS) vào du lịch để quảng bá và 
nâng cao chất lượng dịch vụ. Nguyễn Hữu 
Duy Viễn (2011) đã nghiên cứu ứng dụng 
GIS trong quản lý lãnh thổ du lịch vườn quốc 
gia BIDOUP-NÚI BÀ [5]. Tuy nhiên, đến 
nay du lịch ở Mù Cang Chải mang tính tự 
phát, quản lí mang tính thủ công, chưa ứng 
dụng công nghệ thông tin; tất cả các kết quả 
nghiên cứu mà nhóm tác giả tìm hiểu thì tại 
huyện Mù Cang Chải chưa có một ứng dụng 
GIS nào để dịch vụ và quảng bá du lịch. 
Chính vì vậy, để góp phần phát triển du lịch 
tại huyện Mù Cang Chải, nghiên cứu Thực 
trạng du lịch và ứng dụng GIS (Geographic 
information system) vào xây dựng bản đồ du 
lịch huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái 
được tiến hành nhằm đánh giá được thực 
trạng nguồn tài nguyên và phát triển du lịch, 
góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và 
quảng bá du lịch của huyện Mù Cang Chải, 
tỉnh Yên Bái. 
NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Nội dung nghiên cứu 
Nghiên cứu được tiến hành với 03 nội dung 
tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái như 
sau: (1)- Thực trạng tài nguyên du lịch; (2)- 
Nguyễn Khắc Thái Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 186(10): 17 - 22 
 18
Thực trạng phát triển du lịch; (3)- Ứng dụng 
GIS xây dựng bản đồ du lịch. 
Thời gian, phạm vi, địa điểm nghiên cứu 
Thời gian: Nghiên cứu được tiến hành từ 
tháng 01 đến tháng 12 năm 2016. 
Phạm vi: Nghiên cứu tiến hành với các tài 
nguyên du lịch và các hoạt động du lịch từ 
năm 2011 đến năm 2016 trong phạm vi huyện 
Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái. 
Địa điểm: Nghiên cứu được tiến hành tại 
huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái. 
Phương pháp nghiên cứu 
Phương pháp thu thập thông tin: Thông tin 
thứ cấp được thu thập tại Phòng Tài nguyên 
và Môi tường, Phòng Văn hóa - Thông tin - 
Du lịch huyện Mù Cang Chải. Thông tin sơ 
cấp được thu thập bằng phương pháp quan sát 
trực tiếp, chụp ảnh, ghi chép. 
Phương pháp xây dựng bản đồ du lịch: Ứng 
dụng phần mềm GIS để xử lý, biên tập, thành 
lập bản đồ du lịch huyện Mù Cang Chải. 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 
Thực trạng tài nguyên du lịch huyện Mù 
Cang Chải, tỉnh Yên Bái 
Thực trạng các địa điểm du lịch tại huyện 
Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái: Có thể nói, ở 
huyện Mù Cang Chải có rất nhiều và hội tụ 
được các nét đẹp đặc trưng của ruộng bậc 
thang. Với mỗi mùa khác nhau, quan sát 
ruộng bậc thang sẽ thấy được những nét đẹp 
riêng. Mùa Xuân, những thửa ruộng bậc thang 
với màu xanh non mơn mởn của cỏ, cây; 
trông tràn trề sức sống. Mùa Hè, những thửa 
ruộng bậc thang mùa nước đổ ở các thung 
lũng núi, trông như những dải lụa sáng trắng 
óng ánh. Đặc biệt, cuối mùa Thu, những thửa 
ruộng bậc thang mùa lúa chín, trông như 
những dải lụa vàng mềm mại, cảm nhận được 
sự no đủ, ấm áp; hoặc những cánh đồng hoa 
cải vàng tươi, hoa tam giác mạch phớt hồng 
vào mùa Đông tạo nên nét đẹp thiên nhiên rất 
riêng của vùng Mù Cang Chải, hấp dẫn du 
khách từ miền xuôi và đô thị đến đây. Cuối 
mùa Đông, những thửa ruộng bậc thang được 
mây mù che phủ mờ mờ, ảo ảo, trông như 
đường lên trời. Sẽ thật là tuyệt vời khi chúng 
ta được bay là là trên bầu trời để ngắm nhìn 
vẻ đẹp của sản phẩm do đồng bào huyện Mù 
Cang Chải tạo ra trên những cánh ruộng bậc 
thang rất đa dạng như: bay trên cánh đồng 
ruộng bậc thang lúa chín vàng hoặc mùa đổ 
nước; bay trên cánh đồng hoa cải tươi vàng 
hoặc hoa tam giác mạch phớt hồng. 
Được “sự ưu ái” của thiên nhiên, huyện Mù 
Cang Chải còn có những địa điểm tuyệt đẹp 
khác như: thác suối Mơ (xã Bồ Đề), hang 
động (xã Nậm Khắt). Đây là những danh 
thắng tuyệt đẹp, không thua kém so với các 
nơi khác. Đặc biệt, ở huyện Mù Cang Chải 
còn có bãi đã cổ huyền bí (xã Lao Chải), chưa 
có lời giải thích nào mang tính thuyết phục 
cao. Phải chăng đây là sản phẩm của con 
người thời xưa mô phỏng cảnh đẹp của ruộng 
bậc thang lên một tảng đá lớn? 
Hình 1. Mùa đổ 
nước (xã Cao Phạ) 
Hình 2. Bay trên mùa 
vàng (xã Cao Phạ) 
Hình 3. Mùa lúa chín 
(xã La Pán Tẩn) 
Hình 4. Mùa hoa 
cải (xã Chế Cu Nha) 
Hình 5. Mùa hoa tam giác 
mạch (xã La Pán Tẩn) 
Hình 6. Thác suối 
Mơ (xã Mồ Dề) 
Hình 7. Bãi đá cổ 
(xã Lao Chải) 
Hình 8. Hang động 
tự nhiên (xã Nậm Khắt) 
Nguyễn Khắc Thái Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 186(10): 17 - 22 
 19
Thực trạng các lễ hội và đặc sản ẩm thực tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái 
Với đặc điểm trên 90 % dân số là người H’mông, trong quá trình sản xuất và lao động người dân 
nơi đây đã tạo dựng nên được những nét đẹp văn hóa của mình qua các lễ hội như: múa khèn, 
ném pao, thi giã bánh dầy, chọi dê Ngoài ra, đến Mù Cang Chải du khách còn được thưởng 
thức những nông sản đặc trưng như: quả sơn tra, củ đẳng sâm rừng, lợn đen, gà đen; các món 
ẩm thực đặc sắc, đậm đà chất dân tộc, như món pa pỉnh tộp, xôi ngũ sắc của người Thái. 
Hình 9. Hội múa khèn 
của người H’mông 
Hình 10. Hội ném pao 
Tết của người H’mông 
Hình 11. Hội thi giã bánh 
dầy của người H’mông 
Hình 12. Hội chọi dê Tết 
của người H’mông 
Hình 13. Củ 
Đẳng sâm rừng 
Hình 14. Quả Sơn 
Tra (táo mèo) 
Hình 15. Món ăn 
dân tộc Thái 
Hình 16. Món 
Pa pỉnh tộp 
Thực trạng phát triển du lịch tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái 
Có thể nói, số lượng du khách là thước đo của phát triển du lịch. Ở đâu có nhiều du khách đến và 
lượng du khách tăng nhanh qua các năm thì ở đó tài nguyên du lịch hấp dẫn du khách và làm dịch 
vụ du lịch tốt. 
Hình 17. Lượng du khách đến huyện Mù Cang Chải từ năm 2011 đến 2016 
 (Nguồn: UBND huyện Mù Cang Chải) 
Hình 17 cho thấy, trong giai đoạn 5 năm từ 
2011 đến 2016, tổng lượng du khách đến Mù 
Cang Chải tăng dần khá đều; năm 2015 và 
năm 2016 có xu hướng tăng nhanh hơn. Năm 
2011 chỉ có 4.500 du khách, đến năm 2016 đã 
tăng thêm 15.500 người, đạt 20.000 du khách 
trong năm 2016; tăng 4,44 lần sau 5 năm 
(tương ứng với tăng trung bình 68,89 
%/năm). Trong đó, lượng du khách nước 
ngoài năm 2011 và 2012 chỉ lác đác, huyện 
chưa thống kê riêng. Từ năm 2013 đến nay, 
lượng du khách nước ngoài đến Mù Cang 
Nguyễn Khắc Thái Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 186(10): 17 - 22 
 20
Chải tăng nhanh. Năm 2013 có 1.082 du 
khách, đến năm 2016 là 2.086 người; tăng 
1,93 lần sau 3 năm (tương ứng với tăng 
30,93%/năm). Điều này phù hợp với nhận xét 
của www.bbc.com/vietnamese/vietnam-
40471966. “Lượng du khách nước ngoài đến 
Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2017 tăng 
hơn 30 %, đa số từ châu Á; riêng khách 
Trung Quốc ‘tăng gấp đôi” [4]. Tính riêng 
lượng du khách trong nước thì mức độ tăng 
còn nhiều hơn, năm 2011 là 4.500 người, đến 
năm 2016 đã lên đến 17.974 người; tăng 3,99 
lần sau 5 năm (tương ứng với tăng 59,88% 
/năm). Điều này chứng tỏ lượng du khách 
trong nước đến thăm Mù Cang Chải tăng vượt 
trội qua các năm, hơn cả du khách nước 
ngoài, rất cần quan tâm quảng bá, nâng cao 
chất lượng dịch vụ du lịch ở đây. 
Ứng dụng GIS xây dựng bản đồ du lịch huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái 
Qui trình ứng dụng GIS xây dựng bản đồ du lịch: 
Hình 18. Quy trình ứng dụng GIS xây dựng bản đồ du lịch 
Nguồn dữ liệu đầu vào cần thiết, gồm: (-) Dữ liệu không gian: Bản đồ nền huyện Mù Cang 
Chải trên Google map. (-) Dữ liệu thuộc tính: Dữ liệu thuộc tính bao gồm dữ liệu về các điểm du 
lịch theo tọa độ, được lấy dựa trên các loại bản đồ có sẵn; thông tin về các nhà hàng, khách sạn; 
thông tin về các đặc sản bản địa được tác giả điều tra trực tiếp tại huyện Mù Cang Chải. Bảng 1 
là ví dụ về cấu trúc bảng thuộc tính “nhà nghỉ, khách sạn”. Cấu trúc lớp dữ liệu GIS được thiết kế 
phù hợp cho người sử dụng tìm kiếm thông tin, giúp người quản lý dễ dàng trong việc tính toán 
và thêm thông tin khi cần thiết. 
Bảng 1. Bảng cấu trúc dữ liệu lớp “nhà nghỉ, khách sạn” 
TT Tên nhà nghỉ, 
khách sạn 
Địa chỉ Điện thoại Sức 
chứa 
Giá phòng 1 
giường/ngày 
Giá phòng 2 
giường/ngày 
Giới 
thiệu 
1 Nhà nghỉ Tổ 3, Thị trấn MCC  phòng VNĐ VNĐ  
2 Khách sạn Tổ 6, Thị trấn MCC  phòng VNĐ VNĐ  
Xây dựng cơ sở dữ liệu thuộc tính cho bản đồ du lịch: Sử dụng bản đồ nền có sẵn trên Google 
map để đưa các thông tin thuộc tính theo các bước sau: (-) Bước 1: Truy cập trang web 
https://www.google.com/mymaps và đăng nhập tài khoản Mail để thực hiện các thao tác với 
Google my maps; (-) Bước 2: Tạo bản đồ mới, tìm đến địa điểm cần xây dựng bản đồ; (-) Bước 
3: Chọn loại bản đồ cơ sở, xây dựng các lớp đối tượng và cấu trúc dữ liệu của các lớp đối tượng; 
(-) Bước 4: Đối chiếu thông tin, địa điểm thu thập được ở ngoài thực địa với bản đồ trên Google 
my maps; (-) Bước 5: Xây dựng các địa điểm, nhập dữ liệu thuộc tính cho các điểm; (-) Bước 6: 
Hoàn thành dữ liệu, quản lý cập nhật dữ liệu thuộc tính. 
Kết quả xây dựng bản đồ số du lịch: Sau khi thực hiện xây dựng dữ liệu không gian và dữ liệu 
thuộc tính cho các đối tượng. Với ứng dụng Google my maps, ta đã xây dựng xong bản đồ du 
lịch huyện Mù Cang Chải. Từ đó, có thể thực hiện các thao tác ứng trong quản lí và tìm kiếm 
thông tin (Hình 19 đến 21). 
Dữ liệu chuyên đề Dữ liệu nền 
Google my maps xây dựng các lớp dữ liệu 
Google maps dữ liệu hoàn chỉnh 
Kết quả hoàn chỉnh 
Nguyễn Khắc Thái Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 186(10): 17 - 22 
 21
- Ứng dụng bản đồ du lịch số huyện Mù Cang Chải trong công tác quản lý: Người quản lý có thể 
dễ dàng kiểm tra, tìm kiếm, sửa đổi, cập nhật thông tin trong bản đồ mà không cần đầu tư nhiều 
cho trang thiết bị và cũng không cần có trình độ chuyên môn cao về công nghệ thông tin. 
Hình 19. Huyện Mù Cang Chải trên Google maps Hình 20. Kiểm tra 
dữ liệu maps 
Hình 21. Tìm kiếm 
dữ liệu maps 
Hình 22. Sửa đổi dữ liệu Hình 23. Cập nhật 
dữ liệu 
Hình 24. Chia sẻ bản đồ Hình 25. Nhúng bản đồ 
vào web 
- Ứng dụng bản đồ du lịch số huyện Mù Cang Chải trong công tác quảng bá du lịch và tìm kiếm 
thông tin của du khách: Cùng với việc kiểm tra, tìm kiếm, sửa đổi, cập nhật thông tin, mọi người 
dễ dàng chia sẻ thông tin trên bản đồ phục vụ công tác quảng bá rộng rãi và độ an toàn của dữ 
liệu rất cao được sự đảm bảo của nhà cung cấp. Việc khai thác dữ liệu từ bản đồ du lịch khi được 
nhà cung cấp chia sẻ cũng rất đơn giản, người dùng chỉ cần sử dụng thiết bị máy tính, điện thoại 
thông minh có kết nối internet là có thể khai thác dữ liệu từ bản đồ du lịch huyện Mù Cang 
Chải qua việc truy cập đường dẫn https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=13iuEkKa-
6GhRIfA8HDNRgA51Rfk&ll=21.809327961514633%2C104.13020565&z=12 
- Người dùng khai thác dữ liệu từ máy tính làm theo hình 26 đến hình 29: 
Hình 26. Bản đồ du lịch 
huyện Mù Cang Chải 
Hình 27. Tìm kiếm 
địa điểm 
Hình 28. Thông tin 
địa điểm 
Hình 29. Chức năng 
chỉ đường 
- Người khai thác dữ liệu từ điện thoại thông minh làm theo hình 30 đến hình 33: 
Hình 30. Bản đồ du lịch 
huyện Mù Cang Chải 
Hình 31. Tìm kiếm 
địa điểm 
Hình 32. Thông tin 
 địa điểm 
Hình 33. Chức năng 
 chỉ đường 
Nguyễn Khắc Thái Sơn và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 186(10): 17 - 22 
 22
KẾT LUẬN 
Tại huyện Mù Cang Chải có rất nhiều tài 
nguyên du lịch mang tính thiên nhiên và 
mang đậm bản sắc dân tộc độc đáo như: 
ruộng bậc thang mùa đổ nước, mùa lúa chín, 
mùa hoa cải; thác nước, hang động, bãi đá 
cổ; lễ hội khèn, ném pao, chọi dê, thi giã bánh 
dầy, đánh con quay; lợn đen, gà đen, củ đẳng 
sâm, quả sơn tra, món ăn pa pỉnh tộp... 
Thực trạng du lịch tại huyện Mù Cang Chải 
đang phát triển rất nhanh. Năm 2016 lượng du 
khách trong nước đạt 17.974 người, tăng 3,99 
lần so với năm 2011 (4.500 người); lượng du 
khách nước ngoài là 2.086 người, tăng 1,93 
lần so với năm 2013 (1.082 người). 
Nghiên cứu đã xây dựng được bản đồ du lịch 
dạng số thông qua việc ứng dụng công nghệ 
GIS để phục vụ công tác quản lý và quảng bá 
phát triển du lịch của huyện Mù Cang Chải. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16 tháng 01 năm 
2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở 
thành ngành kinh tế mũi nhọn. 
2. Nguyễn Hữu Duy Viễn (2013), Ứng dụng GIS 
trong quản lý lãnh thổ du lịch vườn quốc gia 
BIDOUP – NÚI BÀ, Kỷ yếu Hội thảo ứng dụng 
GIS toàn quốc năm 2011, Tr. 275-282. 
3. www.vietnamtourism.com/index.php/news/ 
items/14914 (tháng 8 năm 2015), Báo Mỹ ca ngợi 
vẻ đẹp ruộng bậc thang ở Mù Cang Chải, Yên Bái. 
4. www.bbc.com/vietnamese/vietnam-40471966 
(tháng 7 năm 2017), Việt Nam: Du khách nước 
ngoài tăng mạnh. 
5. www.baomoi.com/mu-cang-chai-lot-top-5-
nhung-diem-tham-quan-dep-nhat-the-gioi/c/2156 
9270.epi (tháng 02 năm 2017), Mù Cang Chải lọt 
tốp 5 những điểm tham quan đẹp nhất thế giới. 
6. www.baomoi.com/toc-do-tang-truong-nganh-
du-lich-viet-nam-nhanh-nhat-asean/c/21558916. 
epi (tháng 2 năm 2017); Tốc độ tăng trưởng ngành 
du lịch Việt Nam nhanh nhất ASEAN. 
SUMMARY 
TOURISM DEVELOPMENT PRACTICES AND THE APPLICATION 
OFGEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM (GIS) MAKING TOURISM MAP 
IN MU CANG CHAI DISTRICT, YEN BAI PROVINCE 
Nguyen Khac Thai Son*, Luong Tuan Anh 
TNU - University of Agriculture and Forestry 
Result of researching tourism development practices and the application of geographic information 
system in making tourism map in Mu Cang Chai district, Yen Bai province shows: (1)- Mu Quang 
Chai is an upland district of Yen Bai province, where has potential for tourism development with 
diverse range of local cultures and traditions such as terraced rice fields, rice harvesting season, 
waterfalls, natural caves, ancient stone areas, ethnic festivals, goat fighting, Gia Banh Giay 
competion, ginseng root and black pigs... (2)- The Mu Quang Chai tourism development has been 
rapidly expanding in recent years. Approximately 17,974 domestic tourists visited the district in 
2016, an increase of 3.99 times against 2011 (4,500 tourists), while international visitors were 2,086, 
an increase of 1,93 times against 2013 (1,082 visitors). (3)- Applying GIS in producing digital 
tourism maps is essential for promoting and managing tourism activities in Mu Cang Chai district. 
Keywords: GIS, Map, Mu Cang Chai, tourism, Yen Bai. 
Ngày nhận bài: 21/5/2018; Ngày phản biện: 06/6/2018; Ngày duyệt đăng: 28/9/2018
* Tel: 0988717622; Email: nkthaison@yahoo.com