Tết cổ truyền Việt Nam với khách du lịch nước ngoài

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Phan Huy Xu và tgk 
113 
TẾT CỔ TRUYỀN VIỆT NAM VỚI 
KHÁCH DU LỊCH NƯỚC NGOÀI 
VIETNAM TRADITIONAL TET HOLIDAYS AND FOREIGN TOURISTS 
PHAN HUY XU và VÕ VĂN THÀNH 
 PGS.TS.GVCC. Trường Đại học Văn Lang, xuphanhuy@gmail.com 
 ThS. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, vonhanchi@gmail.com 
Mã số: TCKH13-05-2019 
TÓM TẮT: Tết cổ truyền Việt Nam, ban đầu là một sinh hoạt văn hóa của tộc người Việt 
và một số tộc người khác nhưng hiện nay đã trở thành ngày Tết cổ truyền của Việt Nam. 
Trong những năm qua, nhiều du khách nước ngoài có dịp đến Việt Nam du lịch trong dịp 
Tết Nguyên Đán đã có những cảm nhận, trải nghiệm Tết thú vị và có thể nói là họ “ăn 
Tết” như người Việt Nam. Tết Nguyên Đán góp phần làm cho du lịch Việt Nam thêm 
phong phú với những sản phẩm du lịch đặc sắc mà mỗi năm, du khách nước ngoài chỉ có 
một dịp để tìm về. 
Từ khóa: Tết cổ truyền Việt Nam; lịch âm dương; khách du lịch nước ngoài. 
ABSTRACTS: Vietnamese traditional Tet is the special cultural activity of the Vietnamese 
people and some other ethnic groups, but now it has been becoming the traditional Tet 
holidays throughout Vietnam. Over the years, many foreign tourists who have the 
opportunity to travel to Vietnam during Lunar New Year have enjoyed an extraordinary 
experience of the Tet holidays and we can say that they actually “eat Tet” or enjoy Tet 
holidays like Vietnamese people. Lunar New Year contributes to make Vietnam more 
prosperous in tourism with special tourist products that every year, foreign visitors only 
have a chance to discover. In this article, we would discuss further about Tet holidays and 
tourism for foreigners to Vietnam in other to promote Tet holidays tourism. 
Key words: Vietnam traditional Holidays; Lunisolar calendar; foreign tourists. 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Tết cổ truyền Việt Nam, còn gọi là Tết 
Nguyên Đán, Tết Cả diễn ra hằng năm vào 
những ngày cuối tháng Chạp âm lịch (theo 
ý kiến của nhiều nhà nghiên cứu về lịch 
pháp cổ truyền Việt Nam, đúng ra phải gọi 
là lịch âm dương (Lunisolar calendar). Ở 
đây, theo thói quen phổ biến, chúng tôi gọi 
là âm lịch (Lunar Calendar) và kéo dài cho 
đến hết tháng Giêng. Hầu hết những nét 
đặc sắc nhất của văn hóa Việt Nam được 
phô diễn trong dịp này. Văn hóa Việt Nam 
ở đây được dùng theo nghĩa rộng, theo một 
số nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam, 
chẳng hạn theo Đặng Nghiêm Vạn, “Văn 
hóa của cộng đồng quốc gia dân tộc Việt 
Nam gọi tắt là Văn hóa Việt Nam,... Văn 
hóa Việt Nam là thành tựu của 54 tộc người 
tất nhiên sẽ phong phú hơn gấp bội lần” [7, 
tr.7]. Ngô Văn Lệ cũng cho rằng, “Văn hóa 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 13, Tháng 01 - 2019 
114 
Việt Nam bao gồm tất cả các nền văn hóa 
của các tộc người sinh sống trên lãnh thổ 
Việt Nam, bất luận các cộng đồng đó có 
mặt sớm hay muộn trên lãnh thổ Việt Nam” 
[1, tr.vii]. Du khách nước ngoài đến Việt 
Nam trong dịp Tết cổ truyền sẽ được trải 
nghiệm những nét đặc sắc nhất của văn hóa 
Việt Nam vốn có bề dày lịch sử nhiều ngàn 
năm. Trong những năm qua, các công ty du 
lịch tổ chức cho du khách nước ngoài đến 
Việt Nam “ăn Tết” và họ cũng đã tận 
hưởng được những khoảnh khắc độc đáo, 
sống động của Tết cổ truyền Việt Nam. 
Tuy nhiên, để phát huy hết giá trị của Tết 
cổ truyền trong hoạt động du lịch nhằm thu 
hút khách nước ngoài nhiều hơn nữa, tăng 
doanh thu cho ngành du lịch đồng thời góp 
phần quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế 
giới có chiều sâu thì vẫn còn nhiều việc 
phải làm đối với ngành du lịch Việt Nam. 
Trong bài viết này, chúng tôi bàn đến Tết 
cổ truyền Việt Nam với khách du lịch nước 
ngoài góp thêm ý kiến đẩy mạnh du lịch 
trong dịp Tết cổ truyền Việt Nam. 
2. NỘI DUNG 
2.1. Đôi nét về Tết cổ truyền Việt Nam 
Tết cổ truyền Việt Nam là dịp lễ, hội 
lớn nhất trong năm của tất cả các cộng 
đồng tộc người sinh sống trên lãnh thổ Việt 
Nam. Tết Nguyên Đán là từ thiêng liêng 
nhất mà mọi người, đặc biệt là người Việt 
mong đợi: “Tầm mức quan trọng của Tết 
bắt rễ sâu xa trong tinh thần và tình cảm 
của người dân, coi Tết là thời điểm thiêng 
liêng nối kết trời với đất, cõi âm với cõi 
dương, lịch đại tổ tiên với con cháu hiện 
tồn và hơn hết thảy là nối kết sợi dây tình 
cảm thân ái với gia đình, gia tộc với bạn bè 
thân hữu, với láng giềng chòm xóm, với 
cộng đồng xã hội” [6, tr.9]; Tết cổ truyền 
là một trong những viên ngọc quý của văn 
hóa Việt Nam, nó đẹp đẽ, nghĩa tình, 
thiêng liêng, Tết cổ truyền Việt Nam 
biển hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn một 
cách sâu sắc và cụ thể nhất. Giá trị hướng 
về cội nguồn là giá trị tâm linh, giá trị tình 
cảm [13]. 
So với Dương lịch (Solar Calendar), 
Tết Nguyên Đán diễn ra trong khoảng thời 
gian từ giữa tháng 1 đến giữa tháng 2 
dương lịch, tùy theo sự điều chỉnh của lịch 
ta (lịch âm dương) hằng năm. Tuy nhiên, 
theo thông lệ bất thành văn, cả xã hội Việt 
Nam nghỉ Tết Nguyên Đán thường kéo dài 
khoảng 10 ngày, đối với những người nông 
dân có tâm thức “Tháng Giêng là tháng ăn 
chơi”, Tết Nguyên Đán thực sự kéo dài hơn 
nữa, có thể là suốt tháng Giêng sau khi mùa 
vụ đã thu hoạch xong. Tết Nguyên Đán Kỷ 
Hợi (2019) sẽ nghỉ 9 ngày. 
Đầu tiên, chúng ta phải kể đến sự thay 
đổi về thời tiết mà mỗi năm theo lịch âm 
dương có đến 24 tiết gắn với 4 mùa đặc 
biệt hơn cả là các lễ lạt gắn với 8 tiết chính 
gọi là “tứ thời bát tiết” gồm: lập xuân, lập 
hạ, lập thu, lập đông, xuân phân, thu phân, 
hạ chí và đông chí. Về mặt từ nguyên, theo 
nhiều nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam, 
Tết là do biến âm của từ “tiết” mà ra. Nội 
dung của lễ Tết là tiết nhật bắt nguồn từ 
việc canh tác nông nghiệp được xác lập 
trên cơ sở biến đổi khí hậu theo mùa trong 
năm. Nhìn chung, với hoàn cảnh khí hậu 
Việt Nam, Tết được tổ chức vào dịp thời 
tiết khí hậu thuận lợi cho công việc sản 
xuất và đó cũng là thời điểm dồi dào về 
nguồn cung cấp lương thực, thực phẩm, tài 
lực, vật lực để hưởng dụng nên gọi là “ăn 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Phan Huy Xu và tgk 
115 
Tết”. Tết cả là lễ hội chuyển mùa và có nội 
dung đa chức năng, bao gồm việc tế tự trời 
đất, thần linh, tổ tiên cùng với việc trừ tà, 
trấn trạch, cầu an và đồng thời đây cũng là 
dịp đoàn viên gia đình, thăm viếng, chúc 
tụng, hội tụ ăn uống, vui chơi giải trí, tham 
dự các trò chơi tranh tài, thể dục thể thao. 
Rõ ràng, việc xác lập nên một Tết cả/Tết 
Nguyên Đán đa chức năng như vậy là một 
quá trình đổi thay và tích hợp các tín lý, 
nghi thức tế tự cùng các hoạt động vui chơi 
và ăn uống [6, tr.1-13]. Trên thực tế, Tết 
như một “hý kịch trường” lớn diễn ra rộng 
khắp Việt Nam, là cánh cửa rộng mở để 
người nước ngoài nhìn vào con người và 
văn hóa Việt Nam đang chuyển động đa 
diện, đầy màu sắc, tích hợp, thể hiện tính 
nguyên hợp của lễ hội truyền thống mà mọi 
đối tượng tham gia trực tiếp vào quá trình 
sáng tạo văn hóa như những nghệ sĩ đồng 
thời là người hưởng thụ những sản phẩm 
văn hóa mà họ sáng tạo ra. 
Theo truyền thống người Việt và một 
số tộc người ở Việt Nam, 23 tháng Chạp 
âm lịch trở thành một cột mốc đáng lưu ý 
và quan trọng cho việc chuẩn bị đón Tết 
Nguyên Đán bằng việc mọi gia đình dù 
sớm hay muộn cũng đều sắm sửa lễ vật 
dâng cúng Ông Táo. Lễ vật cúng Ông Táo 
thông thường gồm: chè xôi (trôi) nước, 
bánh ngọt, kẹo ngọt, hương, hoa, ngoài 
ra còn có vật phẩm đặc biệt mà không gia 
đình người Việt nào bỏ quên được đó là 
việc chuẩn bị cho Ông Táo một con cá chép 
khỏe mạnh để ông cưỡi về chầu Ngọc 
Hoàng. Ngày nay, vật phẩm đặc biệt này 
trong nhiều gia đình được thay thế bằng cá 
chép giấy, cò bay, ngựa chạy bằng giấy, 
hóa vàng để Ông về Trời cho nhanh. Theo 
Huỳnh Ngọc Trảng, “Ở phương Nam, trong 
lễ tiễn Táo, thay cho cá chép là bộ giấy in 
mộc bản hình “cò bay, ngựa chạy”, theo 
nghĩa ngựa chở Táo đi đường bộ, rồi cưỡi 
cò bay về trời. Việc dùng ngựa và cò làm 
vật cưỡi cho Táo bắt nguồn từ nghi thức 
“xá mã, xác hạc” theo “hành trì” của đạo 
Giáo lẫn trong khoa nghi Phật giáo” [6, 
tr.40]. Sinh thời, nhà văn Sơn Nam viết một 
loạt bài báo về Tết như: Sài Gòn và nét Tết 
xưa, Người Sài Gòn - Chợ Lớn ăn Tết, Thú 
vui ngày Tết, Về quê ăn Tết, Mâm cơm Tết 
ở Nam Bộ,... ông từng nói một cách dí dỏm 
rằng, “Biết rằng ông Táo là sự tích vu vơ, 
vào thời đại mà bếp điện, bếp ga đang lấn 
chiếm, nhưng các bà các cô vào tuổi hơn 40 
vẫn cúng kiếng tiễn đưa. Gẫm lại, tuy tốn 
kém nhưng thỏa mãn tâm hồn, nhớ mẹ 
mình hồi xưa từng làm như thế” [2, tr.204]. 
Tục cúng Ông Táo là tâm thức riêng, quan 
trọng của gia đình người Việt Nam. 
Cùng với Tết Ông Táo là tục dựng cây 
nêu. Nhiều người Việt Nam còn giữ tục lệ 
truyền thống dựng cây nêu vào ngày Tết 
Ông Táo tuy rằng, theo Huỳnh Ngọc Trảng 
tục trồng cây nêu cũng biến đổi ít nhiều: 
“Cứ đến Tết, nhà nhà đều trồng cây nêu 
trước sân, rồi mới tiến hành lễ Tết và đến 
mồng bảy thì hạ nêu. Tục trồng cây nêu 
đến nay hầu như đã mất và chỉ còn thấy 
trong lễ hội ở các tộc người Tây Nguyên, 
miền núi phía Bắc,... Cây nêu là trục 
thiêng, được coi là biểu trưng cho trục vũ 
trụ nối kết cõi đất, cõi người và cõi trời, thể 
hiện là hình mặt trời, mặt trăng hay chùm 
lông gà trắng (biểu thị) mặt trời. Như vậy, 
cây nêu là một thứ “bàn thờ” ngoài trời, 
xem ra chức năng của nó khá gần với Bàn 
Thiên thờ Trời - Đất phổ biến ở Trung - 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 13, Tháng 01 - 2019 
116 
Nam Bộ và ở chừng mực nào đó là cây 
hương ở miền Bắc” [5, tr.101-102]. Cây 
nêu được làm đúng cách để chỉ đường cho 
tổ tiên trở về ăn Tết trong gia đình với 
những người đang sống [4, tr.150]. 
Sau Tết Ông Táo khoảng một tuần đến 
Tết Nguyên Đán. Đây là khoảng thời gian 
bận rộn, tất bật nhưng vui vẻ của mọi gia 
đình để rồi bước vào những ngày Tết, nhịp 
sống của người Việt Nam dường như chậm 
lại, lắng đọng. Trong những ngày này, mọi 
gia đình lo dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, 
mua sắm thêm đồ mới, vật dụng mới, 
chuẩn bị tiền nong, gom nợ, khóa sổ công 
việc một năm, chuẩn bị đón Tết. 
Ngày tất niên (còn gọi là chung niên) là 
ngày cuối cùng năm âm lịch, còn gọi là ngày 
30 Tết (có năm thiếu là ngày 29 tháng Chạp). 
Mọi gia đình chuẩn bị mâm cỗ, chu đáo và 
trang nghiêm với các lễ vật cần thiết đón ông 
bà về ăn Tết với con cháu và được dân gian 
gọi nôm na là rước ông bà về cùng ăn Tết. Kể 
từ giờ phút đó, ông bà hiện hữu trong nhà của 
con cháu, cùng ăn Tết và chứng giám cho con 
cháu (thực ra, trong quan niệm của người Việt 
và một số tộc người, ông bà luôn hiện hữu trên 
bàn thờ trong nhà con, cháu). Nhiều gia đình 
có thời gian và giữ tập tục cổ truyền, mỗi bữa 
cơm trong gia đình, họ đều dọn lên bàn thờ gia 
tiên, khấn vái, mời ông bà cùng ăn uống cho 
đến khi đưa ông bà vào ngày lễ hạ cây niêu đã 
được dựng trước đó vào Tết Ông Táo. Sau 
mâm cỗ cúng đón ông bà về ăn Tết vào ngày 
30 Tết là một loạt các lễ, tục khác diễn ra 
trong ngày những Tết như lễ đón giao thừa, lễ 
trừ tịch, ba ngày đầu năm mới (ba ngày tân 
niên), lễ xông đất, lễ xuất hành, hái lộc, chúc 
tết, thăm viếng, mừng tuổi, khai hạ, 
 “Giận gần chết đến Tết cũng thôi” là 
câu nói diễn tả hòa khí của người Việt 
trong ngày Tết. Trong những ngày đầu năm 
mới, mọi người dù thân, sơ gặp nhau đều 
vui vẻ, hồ hởi, chúc tụng và mong những 
điều tốt lành đến với mọi người, kiêng 
những lời nói khó nghe, cãi vã, va chạm 
không cần thiết,... Những tập tục hay và 
niềm tin này được nhiều người Việt Nam 
duy trì. Nhân đây, chúng tôi nói thêm về 
niềm tin thờ cúng ông bà của người Việt. 
Người Việt tin rằng, hằng năm vào những 
ngày giỗ kỵ hoặc lễ, Tết, linh hồn của tổ 
tiên, ông bà mình sẽ về sum họp với con 
cháu. Đó là cơ hội để con cháu báo hiếu, 
hoài niệm, tưởng nhớ tới công đức ông bà, 
cha mẹ. Nếu không có ông bà, cha mẹ, 
mình sẽ không tồn tại ở cõi đời này, do đó 
việc báo hiếu khi ông bà, cha mẹ còn sống 
là điều tất yếu phải làm và làm một cách rất 
hoan hỷ, tự nguyện và khi họ qua đời, con 
cháu cũng phải tỏ lòng thành kính như lúc 
họ còn sinh thời. Tuy nhiên, do không gian 
sống hiện đại có nhiều thay đổi dẫn đến 
nhiều lễ, tục trong ngày Tết Nguyên Đán đã 
được đơn giản hóa. 
Tết Nguyên Đán ở Việt Nam là kỳ 
nghỉ lễ dài nhất trong năm cho toàn xã hội, 
đây là một kỳ nghỉ thú vị, mang lại nhiều ý 
nghĩa, cảm xúc cho mọi người Việt Nam 
tuy rằng cũng có mặt trái của Tết. Các tập 
đoàn, công ty nước ngoài ở Việt Nam cũng 
tôn trọng tục lệ cổ truyền của Việt Nam. 
Họ chủ động sắp xếp để người lao động 
Việt Nam được trở về quê, hưởng cái Tết 
đầm ấm, đầy ý nghĩa với người thân và sau 
đó là sự trở lại làm việc tích cực và hiệu 
quả cao. Đối với người nông dân, ăn Tết 
còn kéo dài đến hết tháng Giêng “Tháng 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Phan Huy Xu và tgk 
117 
Giêng là tháng ăn chơi” như câu ca dân 
gian, tuy rằng hiện nay trên thực tế không 
có nông dân nào nghĩ đến việc ăn Tết trọn 
cả tháng Giêng. 
Theo Huỳnh Ngọc Trảng, Tết trong 
quá trình lưu truyền và phát triển lâu dài 
đã cố kết nên tập tục văn hóa đặc biệt quan 
trọng với những đặc điểm nổi trội: một là, 
“dĩ nông vi bản” của người Việt Nam. Tết 
gắn liền với các lễ nghi nông nghiệp, tức 
gắn bó với hoạt động nông vụ, lấy gia 
đình/gia tộc làm phạm vi; hai là, trong quá 
trình phát triển, lễ tết truyền thống do tính 
đa chức năng trong mục đích lễ lạt là 
thuận theo sự đa cầu của thế nhân từng 
thời đại mà thêm, bớt, khiến cho nội dung 
mang tính tổng hợp phong phú; ba là, lễ 
tết khởi nguyên từ lễ thức nông nghiệp và 
các tín ngưỡng thờ tự nhiên, trải qua lịch 
sử, lễ tết đã tích hợp các tín lý, đối tượng 
thờ tự cùng các nghi lễ tôn giáo, từ cầu 
phúc diệt họa, cúng sao giải hạn, thỉnh lộc 
cầu tài, đến đi chùa lễ Phật cầu an,; bốn 
là, sự chuyển dịch của dân cư giữa các 
vùng miền từ núi xuống đồng bằng, từ 
đồng bằng đến biển cả, hải đảo, từ bắc vào 
trung, nam làm cho tết cũng có sự khác 
biệt nhất định nhưng về cơ bản bảo lưu 
những tập tục vốn có [6, tr.21-22]. 
Nếu so sánh với tết dương lịch ở các 
nước phương Tây, ngày Tết thời tiết 
thường băng giá, lạnh lẽo, cây cối trụi lá và 
hầu như Tết nhà nào biết nhà nấy. Nhìn vào 
Tết cổ truyền Việt Nam, chúng ta thấy Tết 
là thời gian đoàn tụ gia đình, đoàn kết cộng 
đồng, ngày trở về quê hương, xứ sở, tổ tiên. 
Tết cổ truyền Việt Nam là mùa xuân ấm áp, 
cây cối đâm chồi nẩy lộc, ngày tết trồng 
cây, làm môi trường xanh, sạch, đẹp. Tết cổ 
truyền Việt Nam là thời khắc giao hòa giữa 
Đất trời - Thần linh - Con người. Đất, trời 
và con người đều đẹp, cảnh du xuân rộn 
ràng và lễ hội tưng bừng diễn ra khắp nơi. 
2.2. Tình hình và thực trạng phát huy 
giá trị Tết cổ truyền Việt Nam 
Tết Nguyên Đán ở Việt Nam được 
nhiều người nước ngoài biết đến và họ chủ 
động tìm hiểu Tết cổ truyền Việt Nam, sắp 
xếp những chuyến du lịch đến Việt Nam 
với mong muốn cùng ăn Tết với người địa 
phương. Các hãng du lịch trong và ngoài 
nước cũng nỗ lực tổ chức nhiều chương 
trình tham quan gắn với Tết Nguyên Đán 
để người nước ngoài có cơ hội tìm hiểu, 
trải nghiệm Tết cùng người Việt Nam. 
Du khách nước ngoài được quan sát 
các lễ, tục diễn ra trong những ngày Tết 
với sắc màu tươi rói, bừng bừng sức sống 
ở toàn cõi Việt Nam. Đây là dịp trải 
nghiệm thú vị đối với du khách nước 
ngoài về hành vi ứng xử, văn hóa, phong 
tục, tập quán, con người Việt Nam, Du 
khách có thể tham gia vào chợ Tết, thăm 
đền chùa, gói bánh chưng, ăn các món ăn 
đặc trưng ngày Tết, hái lộc, mừng tuổi, 
tham gia vào sinh hoạt ngày Tết tại các gia 
đình người Việt Nam. 
Những phong tục đặc sắc ngày Tết cổ 
truyền Việt Nam rất thú vị, đáng để du 
khách trải nghiệm. Đối với người Việt 
Nam, Tết Nguyên Đán là ngày lễ lớn nhất 
trong năm. Dù có nhiều biến động trong 
lịch sử nhưng phong tục ngày tết vẫn giữ 
được bản sắc dân tộc. 
Đi chợ Tết sẽ đông hơn, vui hơn. Đi chợ 
Tết cốt để gặp nhau, tận hưởng không khí 
háo hức ngày Tết. Theo truyền thống, tất cả 
những của ngon vật lạ đều được bày bán. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 13, Tháng 01 - 2019 
118 
Trồng cây nêu: Cây nêu ngày Tết 
thường cao 5-6m, treo nhiều thứ trên ngọn 
như: vàng mã, bầu rượu, cá chép bằng giấy, 
những chiếc khánh, kêu leng keng báo 
hiệu cho ma quỷ biết rằng nơi đây có chủ, 
không được đến quấy phá. Cây nêu dựng 
ngày 23 tháng Chạp, là ngày Táo Quân về 
Trời và ngày mùng 7 Tết thì hạ nêu. 
Câu đối Tết: Theo truyền thống, hầu 
như nhà nào cũng có tục treo câu đối đỏ. 
Hoa tết: Ngoài bắc hoa đào, miền 
Trung và miền Nam hoa mai và nhiều loại 
hoa như vạn thọ, hoa huệ, hoa cúc, cây 
quất, đủ màu sắc và thịnh vượng. 
Màu ngày tết: màu đỏ và màu vàng 
được ưa chuộng. 
Các hoạt động ngày Tết: Tết gồm tất 
niên, giao thừa, tân niên, các hoạt động tiễn 
Ông Công, Ông Táo về trời, dọn dẹp nhà 
cửa, đi chợ tết, gói bánh chưng, thăm mộ tổ 
tiên. Sang giao thừa, hái lộc đầu xuân, xông 
nhà, chúc tết, mừng tuổi, đi lễ chùa đầu 
năm, xin chữ, diễn ra nền nếp. 
Tục xông nhà đầu xuân: Từ phút giao 
thừa, người xông đất là sứ giả hạnh phúc và 
may mắn, rất quan trọng cho cả năm tốt lành. 
Chúc Tết: Sáng mùng 1, con cháu tụ 
tập để lễ Tổ tiên, chúc tết ông bà, chúc thọ 
sống lâu, hạnh phúc. 
Lì xì: Lì xì đầu năm để năm mới gặp 
may, làm ăn phát lộc. Bao lì xì màu đỏ. 
Xin chữ đầu xuân: Thanh niên, học 
sinh đi xin chữ, nét chữ đẹp, lấy may cho 
học hành, thi cử đỗ đạt. Đây là nét đẹp của 
văn hóa người Việt. 
Đi lễ chùa đầu năm, hái lộc, cầu may 
mắn, tài lộc. 
Nói tóm lại, Tết Nguyên Đán là một 
sinh hoạt văn hóa thể hiện bản sắc văn hóa 
sâu sắc của người Việt Nam. Những tập tục 
truyền thống trong dịp Tết cổ truyền Việt 
Nam có thể đã biến đổi theo thời gian và 
giao lưu văn hóa trong thời đại toàn cầu 
hóa. Có những tập tục giờ chỉ còn trong các 
công trình nghiên cứu văn hóa cổ truyền 
mà du khách có thể sẽ không còn phổ biến 
nhưng trong quá trình xây dựng sản phẩm 
du lịch, các hãng lữ hành có thể tái hiện 
một phần để du khách trải nghiệm, chẳng 
hạn như tục dựng cây nêu ngày Tết. Những 
câu chuyện văn hóa có liên quan được kể 
trong tour Tết mang đến những trải nghiệm 
thú vị cho du khách nước ngoài. 
Theo Thanh Niên Online, Tết cổ 
truyền Việt Nam trong mắt người nước 
ngoài rất thú vị và “kỳ lạ”. Ông Tetsuya 
Osafune (Giám đốc một công ty truyền 
thông, quốc tịch Nhật Bản, ăn Tết tại Việt 
Nam lần thứ 2) rất ấn tượng trước cảnh 
người Việt về quê ăn Tết: “Tôi thật sự ấn 
tượng với việc nhiều người Việt Nam dù 
trễ đến đâu cũng cố gắng quay về quê ăn 
Tết. Hiện ở Nhật, chúng tôi không còn ăn 
Tết âm lịch nữa”. Chị Annie Atizay (Giáo 
viên, quốc tịch Mỹ, ăn Tết Việt Nam lần 
thứ 3) cho rằng tính cộng đồng của Tết 
Việt tạo nên sự khác biệt so với lễ mừng 
năm mới tại Mỹ: “Tôi thích không khí Tết 
Việt Nam. Tôi cảm nhận được không khí lễ 
hội của gia đình và cộng đồng khi mọi 
người ai cũng mua hoa, dọn dẹp nhà cửa và 
hát karaoke. Tôi đi ra đường và để ý thấy 
rất nhiều gia đình cùng hát karaoke với 
nhau. Ai trông cũng vui và thoải mái hơn 
thường ngày”. Chị Chris Caumont (Pháp): 
“Tôi yêu Tết cổ truyền các bạn, Tôi sẽ ở 
lại Hà Nội trong dịp này, tôi muốn cảm 
nhận không khí Tết ở Hà Nội”[11]. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Phan Huy Xu và tgk 
119 
Ông Kirill Leonov, một người Nga, 
làm du lịch ở Nha Trang gần 30 năm nay, 
cho biết: “Chúng tôi rất thích ngày Tết cổ 
truyền của các bạn với những nét văn hóa, 
tập quán thú vị. Tôi đã viết 4 quyển sách 
bằng tiếng Nga để giới thiệu cho bạn bè 
Nga về một Nha Trang, Việt Nam giàu bản 
sắc văn hóa”. Peter (du khách Anh) cho 
biết dù mới đến Nha Trang trước ngày Tết 
nhưng đã cảm nhận được không khí Tết 
đang đến rất gần. “Khắp phố phường đầy 
sắc hoa. Nhiều người mặc áo dài chụp hình 
với đèn hoa. Thật thú vị! Tôi dự định sẽ trải 
nghiệm không khí Tết ở Việt Nam, sau Nha 
Trang sẽ là Đà Lạt, Hội An, Huế và kết 
thúc ở Hà Nội” - anh Peter nói về lịch trình 
du lịch của mình [9]. 
Theo Thế giới và Việt Nam, Tết Đinh 
dậu, ngành du lịch đón tín hiệu vui với 
những con số thống kê cho thấy, số lượt 
khách quốc tế đến Việt Nam tháng 1-2017 
đạt 1.007.220 lượt, tăng 12,3% so với tháng 
12-2016 [8]. Tết Đinh dậu 2017, tổng lượng 
khách tham quan Đà Nẵng đạt 260.523 lượt, 
tăng 17,3% so với cùng kỳ năm 2016 [10]. 
Theo Thông tấn xã Việt Nam, ngày 08-02-
2018, Công ty Dịch vụ lữ hành Sài Gòn 
Tourist đã đón và phục vụ 2.500 du khách 
và thuyền viên quốc tịch Anh, Pháp, Mỹ từ 
tàu biển Celebrity Constellation cập cảng 
Cái Mép Bà Rịa - Vũng Tàu, Theo 
Saigontourist, thời điểm trước và trong Tết 
Nguyên Đán 2018, công ty đón và phục vụ 
tổng cộng gần 34.000 lượt du khách bằng 
đường biển “xông đất” đầu năm tại Việt 
Nam [12]. Nắm bắt xu hướng khách quốc tế 
có nhu cầu tìm hiểu Tết Nguyên Đán tại 
Việt Nam, nhiều công ty du lịch đã khai 
thác các tour giúp du khách trải nghiệm 
ngày Tết cổ truyền và qua đó để quảng bá 
hình ảnh văn hóa và du lịch Việt Nam đến 
đông đảo du khách quốc tế. 
Tết Kỷ Hợi 2019, số ngày nghỉ nhiều 
(đến 9 ngày), tuy chưa có số liệu thống kê 
chính thức nhưng du lịch Tết Kỷ Hợi sẽ 
tăng lên đáng kể so với các năm trước. Đây 
là dịp du khách nội địa đi vãng chùa, cầu 
may, cầu an, thăm các danh lam thắng 
cảnh, Năm 2019, bước đầu sử dụng mô 
hình du lịch thông minh, thuận tiện cho du 
khách. Các cơ quan quản lý du lịch chuẩn 
bị chu đáo về kiểm tra, khảo sát các hiện 
tượng tiêu cực. Các công ty lữ hành đã 
chuẩn bị kỹ lưỡng chương trình tour và 
ngày giờ xuất hành đẹp đầu năm để chuyến 
du xuân tốt lành. Nhiều hãng lữ hành đã 
quảng bá các tour du lịch Tết Nguyên Đán 
2019 trong nước và nước ngoài. 
Hiện nay, nhiều công ty du lịch tổ chức 
các chương trình Tết Nguyên Đán cho 
khách du lịch nước ngoài như đã đền cập ở 
trên, tuy nhiên, các hãng du lịch ở Việt 
Nam đang khai thác các chương trình du 
lịch ngày Tết cổ truyền cho người nước 
ngoài chỉ là nhỏ, lẻ chưa có sự phối hợp 
quảng bá rộng rãi, thu hút khách ngoại 
quốc, sự phối hợp của các hãng vận chuyển 
như hàng không, đường bộ, đường sắt, 
đường thủy và sự điều phối của Nhà nước 
trong giao thông. Chúng tôi được biết, 
nhiều hãng du lịch Việt Nam khuyên đối 
tác của họ hoặc khách hàng của họ là nên 
đến Việt Nam tránh ngày Tết cổ truyền, các 
kỳ nghỉ quốc gia vì sự bất tiện và khó tổ 
chức và không mang lại hiệu quả cao về 
mặt kinh tế. Những du khách nước ngoài 
quyết định trải nghiệm chương trình du lịch 
Tết Nguyên Đán, họ phải chấp nhận chi trả 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 13, Tháng 01 - 2019 
120 
cao hơn nhiều cho mọi dịch vụ. Việc này 
đã hạn chế lượng khách nước ngoài đến 
Việt Nam trải nghiệm chương trình du lịch 
Tết Nguyên Đán. Chúng ta có thể hiểu 
được các hãng lữ hành du lịch, các nhà tổ 
chức du lịch địa phương gặp khó khăn về 
phương tiện vận chuyển, giá dịch vụ vận 
chuyển tăng cao, bất tiện trong đi lại trong 
ngày Tết, ăn uống và các dịch vụ tại các 
điểm đến, như chúng tôi đã đề cập trong 
bài “Thực trạng văn hóa giao thông ở Việt 
Nam trong hoạt động du lịch” [3, tr.164-
174]. Tết cổ truyền ở Việt Nam, mọi dịch 
vụ đều tăng giá, gây khó khăn cho các hãng 
du lịch, đó là một thực tế, không thể phủ 
nhận. Tết cổ truyền Việt Nam còn có 
những biểu hiện chưa đẹp, chưa tốt: mê tín 
dị đoan, nạn biếu xén, hối lộ, phá hoại môi 
trường (bẻ cành, hái lộc), cờ bạc, rượu chè, 
tai nạn giao thông tăng cao, mất trật tự trị 
an, hàng giả, hàng lậu thuế, chặt chém, 
chèo kéo, nâng giá hàng hóa khiến cho 
nhiều du khách nước ngoài cảm thấy khó 
chịu, Bến cảng đón tàu du lịch chưa tốt, 
chưa thuận lợi. Chẳng hạn, tàu biển phải 
đậu ở cảng Cái Mép, sau đó trung chuyển 
khách về Thành phố Hồ Chí Minh. Các 
hãng lữ hành địa phương chưa chuẩn bị chu 
đáo trong việc đón khách dịp Tết. Quản lý 
giá cả ngày tết chưa tốt. Hướng dẫn viên 
chưa chuyên nghiệp để giới thiệu văn hóa 
ngày Tết cổ truyền Việt Nam cho du 
khách,... Trên đây là một số thực trạng 
khiến cho sản phẩm du lịch Tết Việt Nam 
chưa thu hút du khách nước ngoài. Chúng 
ta thu được không chỉ về mặt kinh tế mà 
còn là hiệu quả về mặt quảng bá hình ảnh 
quốc gia, văn hóa Việt Nam, dấu ấn trong 
sản phẩm du lịch đặc thù chỉ riêng có ở 
Việt Nam. Trong tình hình hiện nay, chúng 
tôi cho rằng, việc khai thác du lịch trong 
dịp Tết Nguyên Đán ở Việt Nam vẫn chưa 
mang lại hiệu quả cao nhất so với tiềm 
năng của một kỳ nghỉ Tết truyền thống 
mang tính chất quốc gia của Việt Nam. 
2.3. Những giải pháp tăng cường khai 
thác Tết cổ truyền Việt Nam trong du lịch 
Cần có sự phối hợp tốt giữa các hãng 
lữ hành và các hãng vận tải, đặc biệt là các 
hãng hàng không, các hãng vận chuyển 
đường bộ, thực hiện cam kết giá cả vận 
chuyển ổn định, chia sẻ chi phí với các 
hãng du lịch; 
Cần tăng tính đặc thù của sản phẩm du 
lịch Tết cổ truyền, tăng hàm lượng văn hóa 
trong sản phẩm du lịch Tết cổ truyền để du 
khách nước ngoài thấy được sự khác biệt, 
tính độc đáo phải đến Việt Nam trong dịp 
Tết Nguyên Đán để trải nghiệm, thụ hưởng 
sản phẩm du lịch; 
Đầu tư quảng bá du lịch Tết cổ truyền, 
nêu bật bản sắc văn hóa Việt Nam của ngày 
Tết để mời gọi du khách quốc tế. Du lịch 
Tết cổ truyền là dịp thuận lợi nhất để quảng 
bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam 
đặc biệt về truyền thống văn hóa dân tộc 
Việt (dân tộc Việt Nam thanh lịch, thân 
thiện, tình nghĩa,); 
Cần phải nghiên cứu và tính đến tính thời 
vụ của sản phẩm du lịch Tết cổ truyền để 
không lãng phí cơ sở vật chất du lịch, nhân lực 
du lịch trong xây dựng sản phẩm du lịch; 
Cơ sở hạ tầng - kỹ thuật và cơ sở vật 
chất du lịch cần được đầu tư tốt hơn, đặc 
biệt là các bến cảng đón tàu biển đưa du 
khách đến Việt Nam thuận lợi. Đầu tư điểm 
vui chơi giải trí đặc biệt, nhiều giờ để giữ 
chân du khách trong dịp Tết Nguyên Đán; 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Phan Huy Xu và tgk 
121 
Tăng cường áp dụng công nghệ thông 
tin trong sản phẩm du lịch Tết Nguyên 
Đán, giúp du khách tiếp cận một cách dễ 
dàng sản phẩm du lịch Tết Việt Nam; 
Đào tạo hướng dẫn viên chuyên nghiệp 
về du lịch Tết, giúp du khách trải nghiệm 
đúng nghĩa là Tết cổ truyền Việt Nam; 
Cấp quản lý du lịch từ trung ương đến 
địa phương cần kiểm tra chặt chẽ vấn đề an 
toàn giao thông, an toàn trật tự trị an, ngăn 
chặn việc nâng giá, chặt chém và tuyên 
truyền giáo dục người dân không mê tín dị 
đoan, cờ bạc rượu chè,... trong dịp Tết; 
Các doanh nghiệp du lịch cần nâng cao 
chất lượng sản phẩm, chất lượng dịch vụ du 
lịch và chất lượng các điểm đến. Cần tuyển 
chọn các hướng dẫn viên có trình độ về 
kiến thức, kỹ năng, thái độ và ngoại ngữ để 
phục vụ du khách nước ngoài có chất lượng 
cao trong những ngày Tết; 
Cộng đồng dân cư cần phải có văn hóa 
ứng xử lịch sự, thân thiện đối với du khách 
nước ngoài. Đảm bảo an toàn thực phẩm, 
không nâng giá, không đeo bám làm phiền 
hà du khách vào dịp Tết. Nâng cao chất 
lượng loại hình du lịch cộng đồng, 
homestay trong dịp tết cổ truyền để quảng 
bá giá trị văn hóa của dân tộc Việt Nam. 
3. KẾT LUẬN 
Ở Việt Nam, giá trị văn hóa thể hiện 
đậm nét trong Tết cổ truyền (Tết Nguyên 
Đán, Tết cả) rất đa dạng và phong phú. Từ 
những giá trị văn hóa vật thể gắn với đền, 
miếu, chùa chiền cho đến các giá trị văn 
hóa phi vật thể như các tín ngưỡng, phong 
tục, tập quán, hội hè, tri thức dân gian, lối 
ăn, mặc, trang hoàn nhà cửa, mồ mả tổ tiên 
ông bà,... cũng như các loại hình nghệ thuật 
dân tộc độc đáo được “hồi sinh” mãnh liệt, 
phong phú và đa dạng trong dịp Tết 
Nguyên Đán. Ngày nay, Tết cổ truyền Việt 
Nam là một quá trình tích hợp văn hóa trải 
qua nhiều đời, nhiều thế hệ con người Việt 
Nam trong quá trình lịch sử xây dựng, phát 
triển và bảo vệ đất nước. Tết cổ truyền Việt 
Nam là của tất cả cộng đồng 54 tộc người 
cùng cộng cư, cộng lợi, cộng mệnh với 
những sắc thái vùng, miền xuyên suốt chiều 
dài lịch sử dân tộc. 
Trong thời kỳ hội nhập quốc tế, Tết cổ 
truyền Việt Nam đã và đang được chúng ta 
khai thác tích cực nhưng vẫn chưa phát huy 
tối đa giá trị vốn có của nó vì nhiều nguyên 
nhân chủ quan cũng như khách quan đã 
được đề cập trong bài viết này. Tuy nhiên, 
nếu chúng ta biết xây dựng và phát triển 
sản phẩm du lịch Tết cổ truyền có tính độc 
đáo, đặc sắc, ngành du lịch sẽ thu hút lượng 
khách du lịch quốc tế nhiều hơn, mang lại 
hiệu quả kinh tế lớn hơn và quảng bá giá trị 
văn hóa Việt Nam ra thế giới tốt đẹp hơn. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Ngô Văn Lệ (2017), Lời giới thiệu công trình Các tiểu vương quốc Phù Nam ở Nam 
Bộ, Nxb Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. 
[2] Sơn Nam (2008), Đi và ghi nhớ, Nxb Hồng Đức. 
[3] Võ Văn Thành (2016), Một số vấn đề văn hóa du lịch Việt Nam, Nxb Văn hóa - 
Văn nghệ. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 13, Tháng 01 - 2019 
122 
[4] Huỳnh Ngọc Trảng và Nguyễn Đại Phúc (2013), Đặc khảo về tín ngưỡng thờ gia thần, 
Nxb Văn hóa - Văn nghệ. 
[5] Huỳnh Ngọc Trảng (2017), Đọc lại cổ tích, Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. 
[6] Huỳnh Ngọc Trảng (2018), Khảo luận về Tết, Nxb Văn hóa - Văn nghệ. 
[7] Đặng Nghiêm Vạn (2010), Văn hóa Việt Nam đa tộc người, Nxb Văn học. 
[8] Văn Lộc (2017), Tết Đinh Dậu: Ngành du lịch đón thêm tín hiệu vui, đăng trên Thế 
giới & Việt Nam, tại địa chỉ: 
vui-43696.html, truy cập 15-11-2018. 
[9] Kỳ Nam (2018), Khách du lịch nước ngoài đổ về Nha Trang ăn tết, Lao Động Online, 
nld.com.vn/kinh-te/khach-nuoc-ngoai-do-ve-nha-trang-don-tet-20180208213541287.htm, 
truy cập 15-11-2018. 
[10] Thanh Tình (2017), Khách du lịch đến Đà Nẵng dịp Tết tăng hơn 17%, Báo Đà Nẵng 
Online, tại địa chỉ, baodanang.vn/channel/5404/201702/khach-du-lich-den-da-nang-dip-
tet-tang-hon-17-2537033/, truy cập 15-11-2018. 
[11] Hoàng Uy (2013), Tết Việt trong mắt người nước ngoài: Thú vị, kỳ lạ, Thanh Niên 
Online,thanhnien.vn/the-gioi/tet-viet-trong-mat-nguoi-nuoc-ngoai-thu-vi-ky-la-
477050.html, truy cập 15-11-2018. 
[12] Thông tấn xã Việt Nam (2018), Gần 34.000 du khách tàu biển ‘xông đất’ Việt Nam 
dịp Tết Nguyên Đán, đăng lại trên Trang tin điện tử Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh, truy 
cập 10-11-2018. 
[13] Lê Trung Vũ (2018), Tết cổ truyền của người Việt và những giá trị văn hóa truyền 
thống, Báo Mới Online, baomoi.com/tet-co-truyen-cua-nguoi-viet-va-nhung-gia-tri-van-
hoa-truyen-thong/c/24975911.epi, truy cập 20-11-2018. 
Ngày nhận bài: 05-12-2018. Ngày biên tập xong: 20-12-2018. Duyệt đăng: 21-01-2019