Sáng kiến kinh nghiệm "Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái"

I. Phần mở đầu:
1. Lý do chọn đề tài:
Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi “Làm quen chữ cái là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư duy mở rộng vốn từ cho trẻ góp phần vào việc phát triển toàn diện nhân cách, chuẩn bị cho trẻ một hành trang “Tiếng việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1 một cách toàn diện.
Bản thân tôi là một giáo viên mầm non tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ được tốt, đặc biệt là việc nâng cao chất lượng làm quen với chữ viết cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi. Đây là nhiệm vụ quan trọng và cần phải có sự nỗ lực phấn đấu, quyết tâm cao. Cần phải chú trọng công tác chuyên môn, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục nhằm đưa chất lượng giáo dục ngày càng đi lên đáp ứng với yêu cầu sự nghiệp giáo dục mầm non trong thời đại hiện nay. Tôi được nhà trường phân công công tác giảng dạy trẻ ở độ tuổi 5- 6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng để trẻ làm quen chữ viết một cách có hiệu quả đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó, biết vận dụng những thủ thuật một cách linh hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thật sự có hứng trong học tập.
Nhận thức được tầm quan trọng cũng như những khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động tôi đã cố gắng học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp, nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh hội một cách nhẹ nhàng, thoải mái hơn tránh được sự gò bó. Là giáo viên chủ nhiệm lớp lá trường Mầm non Sơn ca thường xuyên tiếp xúc với trẻ, hơn ai hết tôi hiểu rõ đặc điểm tâm sinh lý cũng như khả năng, nhu cầu của trẻ và dựa vào những gì mà tôi đã tích lũy được trong những năm qua nên tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
* Mục tiêu:
Chương trình giáo dục mầm non hướng tới mục tiêu giúp trẻ phát triển toàn diện, hài hòa về các mặt: Thể chất, nhận thức, thẩm mỹ, ngôn ngữ tình cảm xã hội và chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp một sau này vì vậy mục tiêu chính là tìm ra một số biện pháp để nâng cao chất lượng làm quen với chữ cái ở trường mầm non thêm phong phú và hiệu quả. 
* Nhiệm vụ: 
Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ giao tiếp, hình thành cho trẻ những kỹ năng nhận biết chữ cái, luyện phát âm, kỹ năng cầm bút tập sao chép các chữ, từ, câu đơn giảnGiúp trẻ hình thành và phát triển tư duy.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với chữ viết.
4. Giới hạn của đề tài:
Đề tài nghiên cứu trẻ 5 – 6 tuổi Trường Mầm non Sơn ca – Huyện Krông Ana – Tỉnh Đăk lăk năm học 2016 – 2017.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Muốn đề tài này được thành công tôi đã sử dụng những phương pháp như sau:
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận:
Phương pháp đọc sách, nghiên cứu tài liệu.
Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Tài liệu tập huấn chương trình giáo dục mầm non mới. Chương trình bồi dưỡng thường xuyên.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
Phương pháp quan sát, đàm thoại.
Ghi chép quá trình phát triển của trẻ.
- Phương pháp dự giờ: Tôi luôn luôn học hỏi đồng nghiệp thông qua các buổi dự giờ, thao giảng, dự giờ chuyên đề tìm ra các biện pháp để áp dụng phù hợp với lớp mình.
C) Phương pháp thống kê toán học.
Phương pháp xử lý số liệu.
 II: Phần nội dung:
1. Cơ sở lí luận:
Ngôn ngữ có vai trò rất lớn trong việc phát triển trí tuệ cho trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện nhận thức thế giới xung quanh, là cơ sở của mọi sự suy nghĩ, là công cụ của tư duy. Vì vậy trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non, việc hình thành và phát triển ngôn ngữ cho trẻ là nhiệm vụ hết sức quan trọng. Làm quen với chữ viết giúp trẻ hình thành và phát triển một số năng lực thái độ cần thiết cho việc học tiếng việt ở phổ thông sau này. Thông qua việc chơi trò chơi, đọc thơ, kể chuyện đọc đồng dao, ca daoGiúp trẻ rèn khả năng nghe, bắt chước , khả năng phát âm, nói và hiểu ngôn ngữ tiếng việt. Trong quá trình đó trẻ được cung cấp vốn từ về thế giới xung quanh, học cách diễn đạt, cách suy nghĩBên cạnh đó ở trường mầm non trẻ được làm quen với 29 chữ cái của tiếng Việt. Từ đó trẻ nhận biết mặt chữ, phát âm đúng chữ cái, nghe phát âm tìm được chữ cái, nhìn vào chữ cái đọc được âm tương ứng. Ngoài ra, trẻ còn được đọc một số câu thơ, ca dao, đồng dao có chứa âm của chữ cái nhằm hoàn thiện bộ máy phát âm và khả năng ngôn ngữ mạch lạc, biểu cảm, nói đúng ngữ âm tiếng Việt. Ngoài ra, hoạt động làm quen với chữ cái còn giúp trẻ biết cầm bút, ngồi đúng tư thế khi tô, sao chép. Do đó, việc cho trẻ làm quen với chữ cái là một hoạt động rất quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ 5- 6 tuổi. Hoạt động này không chỉ hình thành những cơ sở ban đầu của kĩ năng nói tiếng mẹ đẻ mà còn giúp trẻ có những hiểu biết và kĩ năng cơ bản, hỗ trợ trực tiếp và tích cực cho bộ môn tiếng Việt ở trường Tiểu học. 
Làm quen chữ cái cô giáo tổ chức để trẻ hứng thú bước vào hoạt động văn học một cách tự nhiên như đọc thơ diễn cảm, kể lại chuyện sáng tạo, hóa thân vào các nhân vật trong các vai diễn trò chơi đóng kịch ...Từ đó trẻ chủ động tham gia các hoạt động văn học tích cực sáng tạo. Dưới sự đổi mới như hiện nay. Hoạt động làm quen chữ cái không phải là hoạt động độc lập, không theo một quy trình phân chia thành nhiều tiết như trước đây, không gò theo cấu trúc trong khi tổ chức hoạt động. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo: Chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà học, học mà chơi”.
Thông qua bộ môn làm quen chữ cái giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển đó là mục đích hàng đầu của giáo dục mầm non. Là một giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi tôi luôn thực hiện đúng kế hoạch đúng chương trình giảng dạy là cho trẻ làm quen chữ cái ở mọi lúc mọi nơi thông qua các tiết học. Đối với tiết dạy tôi luôn thực hiện đúng chương trình, dạy đúng trình tự các bước, trong tiết dạy tôi luôn đầu tư nội dung song kết quả chưa cao, trẻ không hứng thú, không tập trung chú ý nghe giảng, không tích cực tham gia vào các hoạt động chính vì vậy kết quả đạt được chưa cao.
Vì vậy, có thể nói việc hướng dẫn trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với chữ cái là cơ hội tốt để chuẩn bị hành trang vững chắc giúp trẻ bước vào lớp một thuận lợi hơn.
2. Thực trạng:
* Ưu điểm:
- Các cháu đi học đều và đã quen với trường lớp.
- Cô nắm vững phương pháp, yêu nghề mến trẻ, tận tình với trẻ và phụ huynh, được trau dồi kiến thức thường xuyên tập huấn các chuyên đề mới.
- Được sự quan tâm chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm nhắc nhở, giúp đỡ về chuyên môn. Nhà trường đã kếp hợp với hội cha mẹ học sinh đầu tư mua sắm trang thiết bị điện tử như: Máy chiếu, màn hình, máy tính nhằm ứng dụng công nghệ giáo án điện tử trong việc tổ chức các hoạt động có chủ đích.
- Cô giáo cũng đã cố gắng học tập để nâng cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao kiến thức về công nghệ thông tin để phục vụ cho chương trình mới hiện nay của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
- Đa số phụ huynh nhận thức đúng đắn về sự cần thiết phải rèn luyện kỹ năng cho trẻ làm quen với chữ cái làm tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1.
* Hạn chế:
- Một số trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng sự phát triển về ngôn ngữ, nhận thức cũng như tất cả các mặt khác còn hạn chế hơn so với các bạn của mình. Trẻ đọc chữ cái theo kiểu thuộc lòng. Trẻ phát âm chưa chuẩn, nói ngọng, nói lắpkhả năng tập trung chú ý chưa cao.
- Do đặc thù về vùng miền nên ảnh hưởng không nhỏ tới cách phát âm của trẻ như miền Bắc thì thường phát âm khó những chữ như: l, m, n. Miền nam thì có chữ : s, x
- Một số trẻ còn chưa được phụ huynh quan tâm về việc học, chưa hiểu rõ vai trò của hoạt động cho trẻ làm quen với chữ viết, bên cạnh đó một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã dạy trước tập viết dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều, trẻ tỏ ra thờ ơ vì mình đã biết rồi nên không còn chú ý đến tiết học, còn khi viết vì phụ huynh dạy trước ở nhà nên viết sai nét chữ cho trẻ. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ.
Kết quả khảo sát đầu năm của lớp tôi như sau:
Stt
Khả năng
Số trẻ
KS
Đạt
Chưa đạt
1
Trẻ nhận biết và phát âm đúng
27
75%
26%
2
Trẻ tô, đồ đúng chữ cái
27
78%
22%
3
Trẻ cầm vở, để vở ngồi đúng tư thế.
27
81,5%
18,5%
4
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động làm quen chữ viết
27
85%
15%
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, bài soạn rập khuôn cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ chưa cao vì vậy bản thân tôi luôn suy nghĩ, tìm ra những biện pháp triển khai để trẻ được hoạt động cá nhân một cách tích cực, kiến thức của trẻ được bổ sung và củng cố phong phú, giúp trẻ phát hiện ra nhiều mới lạ.
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã thực hành thực tế tại lớp tôi và hiệu quả đem lại sau những lần áp dụng các biện pháp là trẻ lớp tôi rất hứng thú và phấn khởi khi được học môn làm quen chữ cái. Nếu khắc phục được các mặt hạn chế trên sẽ giúp tôi có những kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái tốt hơn và sẽ gây hứng thú cho trẻ khi tham gia vào hoạt động. Nếu trẻ tiếp thu bài một cách hào hứng và hứng thú đấy chính là điều thành công nhất. Khi tham gia vào các hoạt động làm quen chữ cái trẻ không những nhận biết được mặt chữ, phát âm đúng chữ cáimà qua hoạt động còn giúp trẻ hoàn thiện hơn về bộ máy phát âm và khả năng ngôn ngữ mạch lạc, biểu cảm, nói đúng ngữ âm tiếng Việt.
Khi vận dụng đề tài này thì phải trải qua thực nghiệm tại lớp và muốn tiết dạy thành công đòi hỏi phải có sự đầu tư về chuyên môn lẫn đồ dùng. Ví dụ như muốn tiến hành một tiết làm quen chữ cái nếu muốn thu hút trẻ thì phải làm mũ, chữ cái, mô hìnhVới nhiều chủ đề khác nhau rất khó khăn cho việc cất giữ để sử dụng đồ dùng lâu dài vì lớp học chật chội chưa có thư viện, phòng kho
 Cô đã tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc mọi nơi, tạo môi trường phong phú, đa dạng để lôi cuốn sự tò mò của trẻ. Đã biết cách lồng ghép đan cài các môn học khác, các trò chơi chữ cái vào trong tiết dạy nhằm tạo thêm hào hứng và hứng thú trong hoạt động của trẻ tránh sự nhàm chán và mệt mỏi trên trẻ.
* Nguyên nhân chủ quan:
Do đặc điểm tâm sinh lí của trẻ khác nhau: Bộ máy phát âm của trẻ chưa thực sự hoàn thiện, khả năng ghi nhớ của trẻ còn yếu. Tư duy của trẻ còn hạn chế, kinh nghiệm dùng từ của trẻ chưa được luyện tập nhiều. Vì vậy trẻ dùng từ và nói các câu còn sai, trẻ nói ngọng, nói lắp.
* Nguyên nhân khách quan:
Một số giáo viên chưa chịu khó tìm tòi tài liệu và học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp. Vì vậy chất lượng giáo dục chưa cao.
Đồ dùng đồ chơi chưa đa dạng, phong phú. Trẻ chịu ảnh hưởng của môi trường ngôn ngữ xung quanh trẻ không tốt, trẻ phải sống trong môi trường giao tiếp nghèo nàn, ít có cơ hội được giao tiếp với mọi người xung quanh nên trẻ ngại giao tiếp...Trẻ phải sống trong môi trường quá ồn ào ảnh hưởng đến nhạy cảm của tai trẻ làm trẻ nghe kém và phát âm sai, không chính xác...
Từ những thực tế đó, tôi suy nghĩ không biết làm thế nào để tạo hứng thú trong giờ học và để giờ học đạt kết quả cao và có chất lượng, giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với hoạt động chữ cái một cách nhẹ nhàng, thoải mái. Trong các quá trình dạy và học hỏi các kinh nghiệm của các đồng nghiệp, tôi đã áp dụng một số biện pháp sau trong giờ dạy.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp
Nhằm giúp trẻ nâng cao khả năng nắm bắt nhớ mặt chữ, phát âm, tô, đồ, sao chép chữ cái một cách chính xác. Không mang tính trừu tượng, khô khan. Giúp trẻ phát triển hài hòa về thể chất lẫn tinh thần thông qua 5 mặt phát triển. Qua đó để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học.
b. Nội dung và cách thực hiện giải pháp.
Từ xưa đến nay giáo viên thường chú ý đến việc tổ chức các hoạt động cho trẻ một cách cứng nhắc và rập khuôn, chưa linh hoạt sáng tạo cũng như chưa phát huy được tính tích cực chủ động tự giác của trẻ. Vì vậy hiệu quả giáo dục chưa cao, kỹ năng của trẻ chưa được rèn luyện nhiều. Muốn nâng cao chất lượng và hiệu quả chăm sóc giáo dục trẻ chúng ta có nhiều biện pháp, trong đó biện pháp tạo môi trường hoạt động tích cực cho trẻ mang lại hiệu quả rất cao. Những lợi ích đầu tiên đó sẽ tạo ra môi trường học tập thân thiện, gần gũi, tích cực cho trẻ. Thu hút trẻ đến trường và nâng cao chất lượng công tác chăm sóc giáo dục. Phát triển khả năng hợp tác giữa trẻ với trẻ và với cô giáo. Việc tạo ra một môi trường học tập tốt, tạo cho các em sự gần gũi coi lớp học như gia đình của mình là trách nhiệm của mỗi cô giáo chúng ta, để trẻ thấy mỗi ngày đến trường thực sự là một ngày vui. Vì vậy tôi đã lựa chọn những biện pháp sau để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái một cách tốt hơn:
* Biện pháp 1: Lập kế hoạch cho từng chủ đề và tổ chức hội thi “ Bé với chữ cái”.
Trước hết giáo viên phải chọn nội dung phù hợp với từng chủ đề để xây dựng kế hoạch giáo dục trẻ. Căn cứ vào nhiệm vụ năm học của phòng giáo dục và đào tạo, căn cứ vào điều kiện cụ thể của từng lớp để đưa ra những nội dung phù hợp từng chủ đề từng đối tượng cụ thể và bám sát kế hoạch, sắp xếp các nhóm chữ cái phù hợp với chủ đề.
Ví dụ: Tháng 9: Chủ đề Trường mầm non: Làm quen chữ cái o, ô, ơ.
Chủ đề Bản thân: Làm quen chữ cái: a, ă, â.
Giáo viên chọn đề tài sưu tầm tài liệu có liên quan đến đề tài.
Tháng 10: Trang trí lớp tạo môi trường chữ viết cho trẻ hoạt động , khảo sát chất lượng trẻ đầu năm
Hay chủ đề Thế giới thực vật tôi cho trẻ làm quen nhóm chữ l, m, n
- Tổ chức ngày hội “Bé với chữ cái ” nhằm giúp trẻ rèn luyện kỹ năng đọc, nhớ và phát âm chính xác, khích lệ lòng yêu thích môn học, góp phần cũng cố và hoàn thiện các kỹ năng đọc ở trẻ. Nó xác định kết quả giáo dục của cô và sự tập luyện của trẻ, tạo ra không khí thi đua giữa các lớp trong khối lá.
	+ Dự kiến thời gian tổ chức vào cuối tháng 12.
	+ Đối tượng: Học sinh khối lá
	+ Hình thức tổ chức: Phát âm chữ cái, rung chuông vàng, trò chơi tìm chữ cái
Trong ngày hội, tất cả trẻ đều được tham gia trực tiếp vào hoạt động, thi đua một cách tích cực, hào hứng, sôi nổi.Quá trình hoạt động tập thể và để lại cho trẻ những cảm xúc vui tươi, phấn khởi, óc thẫm mĩ về “Những nghệ sĩ tí hon” khi biểu diễn.
* Biện pháp 2: Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái và làm quen mọi lúc mọi nơi.
Môi trường xung quanh trong đó có các yếu tố giúp trẻ được thường xuyên tiếp xúc, tương tác với chữ cái là điều hết sức quan trọng trong hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái. Vì vậy, tôi không ngừng nghiên cứu để tạo ra môi trường phong phú, đa dạng và lôi cuốn sự tò mò của trẻ. Giáo viên tân dụng những khoảng tường với vị trí phù hợp để tạo môi trường làm quen với chữ viết như: Sưu tầm tranh ảnh có nội dung phù hợp với trẻ và có từ ở dưới dán lên tường để hằng ngày trẻ quan sát qua đó trẻ nhận biết các chữ cái.Ví dụ: Chủ đề thế gi ... uen với chữ cái.
Trò chơi giúp trẻ làm quen với chữ cái : Để giải quyết nhiệm vụ học tập thông qua trò chơi đạt hiệu quả cao nhất bản thân tôi đã tìm những trò chơi hấp dẫn trẻ, phải xen kẽ giữa trò chơi tĩnh và trò chơi động giúp trẻ hứng thú và qua đó củng cố và khắc sâu những chữ cái mà trẻ đã được làm quen trước đó.
Cô chuẩn bị sưu tầm các câu đố về các chữ cái để đố trẻ thông qua hoạt động câu đố giúp trẻ nhận biết và phân biệt các chữ cái đã được làm quen như:
Ví dụ : “ Nét tròn em đọc chữ o
Khuyết đi một nữa sẽ cho chữ gì?”
 (Chữ C)
Trẻ nhỏ thường hay nói ngọng chữ l, n nên tôi đưa những bài đồng dao vào hoạt động vui chơi để luyện phát âm cho trẻ như: 
Ví dụ: 
“Đi cầu đi quán
Đi bán lợn con
Đi mua cái soong
Đem về đun nấu
Mua quả dưa hấu
Về biếu ông bà
Kẻo trời sắp tối”
Tư duy của trẻ mẫu giáo mang tính trực quan hành động vì vậy để hoạt động giáo dục đạt hiệu quả cao tôi thường thiết kế, làm nhiều đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc tổ chức hoạt động như: Mô hình đồ vật, con vật được gắn chữ cáisẽ kích thích sự chú ý của trẻ khi thao tác với các đồ dùng, đồ chơi đó. Giáo viên hướng dẫn trẻ cùng làm đồ dùng, đồ chơi để sử dụng trong các tiết dạy đồng thời thường xuyên sưu tầm tranh ảnh đẹp phù hợp với bài dạy đặc biệt là nguồn tài liệu trên internet. Vì vậy, tôi thường tận dụng các nguyên liệu, phế liệu sẵn có ở địa phương để làm đồ dùng dạy học. Yêu cầu các bộ đồ dùng có giá trị sử dụng lâu dài, có tính thẩm mĩ, đảm bảo an toàn cho trẻ. 
Ví dụ chủ đề Gia đình tôi sẽ tổ chức cho trẻ làm những tấm thiệp chúc mừng có ghi tên hoặc kí hiệu rồi trang trí xung quanh lớp. Hoặc chủ đề thế dưới thực vật tôi sẽ cho trẻ cắt hoặc vẽ những bông hoa sau đó gắn chữ cái lên những bông hoa đó, hay với chủ đề thế giới động vật tôi cho trẻ cắt dán những con vật dán lên tường và dán những chữ cái rời mang tên con vật đó để trẻ làm quen
Ngoài ra tôi còn chọn một số bài thơ ngắn theo từng chủ đề viết bằng chữ to để trẻ tìm gạch chân chữ cái trẻ đã biết, đọc những chữ cái đã biết. 
* Biện pháp 4: Tổ chức hoạt động làm quen chữ cái bằng giáo án điện tử:
 Muốn giờ học làm quen với chữ cái đạt hiệu quả cao và giúp trẻ chủ động, tích cực tham gia vào hoạt động thì việc ứng dụng công nghệ thông tin đóng vai trò rất quan trọng trong việc thu hút sự chú ý của trẻ vào các hoạt động giáo dục.
 Ví dụ: Trong chủ đề Gia đình, tôi tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái e, ê như sau:
* Hoạt động 1: Trò chuyện với trẻ về Gia đình:
- Cho trẻ ngồi xúm lại bên cô, hướng trẻ nhìn lên màn hình và hỏi trẻ: “ Đây là biểu tượng gì ?” ( Biểu tượng ngôi nhà). Sau đó đưa ra những câu hỏi về Gia đình. Trẻ kể về gia đình mình có mấy người, là những ai? Trong gia đình có mấy thế hệ?...
- Sau đó cô củng cố lại cho trẻ hiểu: “ Mỗi chúng ta, ai cũng có một ngôi nhà để ở và một gia đình đầm ấm với những người thân yêu như ông, bà, bố, mẹ, anh, chị, emTôi giảng cho trẻ hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa những người thân trong gia đình thông qua tranh ảnh về gia đình trên màn hình (Gia đình có hai thế hệ, gia đình có ba thế hệ). Cho trẻ hát những bài hát có ý nghĩa để tặng những người thân yêu trong gia đình của mình ( Ví dụ: bài hát “ Cả nhà thương nhau”
* Hoạt động 2: Làm quen với chữ cái e, ê:
 - Cho trẻ xem hình ảnh hai chị em trên màn hình. Phía dưới có từ “Hai chị em”. Cô mời một trẻ lên ghép từ “Hai chị em” giống trên bảng. Sau đó cho trẻ tìm chữ cái đã học trong từ. Tiếp theo tôi gọi một trẻ lên tìm chữ cái có một nét cong trái và một nét gạch ngang ( trẻ lên tìm chữ e). Sau đó tôi tiến hành cho trẻ làm quen với chữ cái theo trình tự:
 + Bật màn hình cho trẻ xem chữ cái e.
 + Cô phát âm mẫu chữ cái e. Trẻ phát âm theo lớp, tổ, cá nhân.
 + Trẻ nêu nhận xét về cấu tạo chữ ( chữ cái e gồm một nét cong trái và một nét gạch ngang)
 + Khi trẻ miêu tả cấu tạo chữ xong, tôi click chuột vào hiệu ứng để các nét của chữ cái e lần lượt hiện ra kích thích trẻ tập trung quan sát, thích thú dẫn đến trẻ sẽ nhớ lâu.
 + Tôi củng cố lại cấu tạo chữ e và phân tích nét chữ. Tôi đã cho lần lượt từng nét chữ xuất hiện theo quy trình chữ viết như: Nét gạch ngang ra trước, nét cong trái xuất hiện dính liền vào nét gạch ngang tạo thành một chữ cái e hoặc phân tích đến nét nào thì nét đó đổi màu để trẻ dễ nhớ.
 + Giới thiệu thêm chữ cái e in hoa và e in thường: Tôi cho lần lượt từng chữ xuất hiện trên màn hình để trẻ quan sát và phát âm.Tương tự chữ cái ê.
Hỏi trẻ chữ cái e và ê khác nhau ở điểm nào? Khi trẻ trả lời xong tôi củng cố lại trên màn hình bằng cách làm hiệu ứng cho mũ chữ cái ê xoay một vòng để trẻ dễ hiểu như vậy trẻ dễ nhận biết và cũng rất thích thú.
* Hoạt động 4: Trò chơi chữ cái
Tôi chọn những trò chơi phù hợp với từng nhóm chữ cái. Để gây hứng thú cho trẻ, trò chơi mà tôi sử dụng trong các hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái thường xuyên được thay đổi và làm mới. Trò chơi phải ngắn gọn dễ hiểu luôn kết hợp giữa hai yếu tố động và tĩnh, đảm bảo tính vừa sức và luôn thay đổi hình thức để tránh nhàm chán cho trẻ. Thường xuyên sử dụng hình thức thi đua để khuyến khích sự nỗ lực cố gắng của trẻ.
 - Một số trò chơi sử dụng trong hoạt động làm quen với chữ cái:
 Đối với trẻ mầm non vui chơi là hoạt động đóng vai trò chủ đạo vì vậy trong quá trình tổ chức hoạt động trẻ được tham gia nhiều trò chơi thì càng hứng thú từ đó khiến hoạt động trở nên hấp dẫn, tạo sự chú ý cần thiết ở trẻ. Trong hoạt động làm quen với chữ cái có sử dụng giáo án điện tử tôi thường xuyên tạo ra nhiều trò chơi hấp dẫn với máy tính như: “ Ô chữ kì diệu”, “ chữ cái nào biến mất”Từ đó giờ hoạt động không còn bị nhàm chán mà trở nên sôi nổi và trẻ tích cực tham gia hoạt động
Bên cạnh đó giáo viên cần phải rèn cho trẻ cách tô, đồ, sao chép và ngồi đúng tư thế: Để thực hiện cho trẻ tô, đồ, sao chép đúng và đẹp thì giáo viên cần phải thường xuyên nhắc nhở trẻ ngồi thẳng lưng đầu hơi cúi, tay phải cầm bút, tay trái cầm vở, lúc đầu năm học tôi đã thấy có một số trẻ cầm bút bằng bốn đầu ngón tay và cầm bút sát xuống đầu bút chì, tô chệch ra ngoài nét chấm mờ. Qua quá trình rèn luyện tôi đã hướng dẫn trẻ và thu được kết quả khả quan. Trẻ đã ngồi đúng tư thế khi tô, đồ, sao chép và trẻ thích thú hơn khi học tiết làm quen chữ cái.
* Biện pháp 5: Cho trẻ làm quen chữ cái thông qua các hoạt động khác:
Ghi nhớ không chủ đích là đặc trưng tư duy của trẻ mẫu giáo, trẻ ghi nhớ nhanh và cũng nhanh quên vì vậy muốn phát triển khả năng ghi nhớ có chủ đích và nhận biết chữ cái, giáo viên cần phải nhắc lại chữ cái đã học mọi lúc mọi nơi.
- Tích hợp với môn học làm quen văn học:
 Ví dụ chủ đề gia đình cho trẻ làm quen chữ cái e, ê thông qua bài thơ “Em yêu nhà em” 
“ Chẳng đâu bằng chính nhà em
Có đàn chim sẻ bên thềm líu lo
Có nàng gà mái hoa mơ”
Tôi cho trẻ thi đua lên gạch chân chữ e, ê có trong đoạn thơ trên.
- Lồng ghép vào hoạt động âm nhạc:
Trong hoạt động giáo dục âm nhạc tôi thường xuyên tìm những bài hát về chủ đề chữ cái. Từ đó giúp việc làm quen với chữ cái của trẻ trở nên thú vị và dễ nhớ hơn như nhóm chữ o, ô, ơ trong bài “ Hạt sương” “Hạt sương bé tí tẹo, đựng cả ông mặt trời” 
- Lồng ghép hoạt động làm quen chữ cái vào hoạt động giáo dục thể chất: Trong hoạt động phát triển thể chất “Ném xa bằng một tay” tôi dán chữ cái trẻ đã biết vào túi cát. Trước khi ném tôi yêu cầu trẻ đọc chữ cái dán trên túi cát của mình rồi dán đúng kỹ thuật.
- Lồng ghép chữ cái thông qua hoạt động khám phá khoa học: Trò chơi “ Ô chữ kì diệu”: Trong mỗi ô chữ là một chữ cái trẻ đã biết, phía sau ô chữ sẽ là hình ảnh các con vật khi chơi trẻ sẽ chọn cho mình một ô chữ nếu đọc được chữ cái trên ô chữ thì ô chữ sẽ mở ra hình con vật và tiếng kêu của nó.
- Tích hợp với hoạt động tạo hình.
Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì hoạt động tạo hình rất phù hợp với trạng thái tĩnh. Tôi cho trẻ tô màu khoảng trống có chứa các chữ cái theo yêu cầu của cô, hoặc cho trẻ cắt, xé và dán các chữ cái. 
- Tích hợp thông qua hoạt động ngoài trời: Tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi dân gian trong quá trình chơi tôi uốn nắn cách phát âm cho một số trẻ còn yếu
Khi trẻ chơi tự do quanh sân trường tôi yêu cầu trẻ phải đọc tên cây và tìm chữ cái đã học trong từ chỉ tên cây treo ở mỗi cây.
* Biện pháp 6: Kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giúp trẻ làm quen với chữ cái.
Để hoạt động làm quen với chữ cái đạt kết quả cao thì sự thống nhất giữa nhà trường và gia đình là hết sức cần thiết.Vì thế hằng ngay tôi thường xuyên thông báo với phụ huynh về chương trình hoạt động ở lớp cũng như sự phát triển của trẻ để phụ huynh kết hợp ôn luyện ở nhà.Trao đổi về một số nhược điểm của trẻ như: Cách phát âm, nhận mặt chữ, cách cầm bút, tư thế ngồiTừ đó phụ huynh có thể uốn nắn thêm cho trẻ.
Trong các buổi họp phụ huynh tôi đưa ra ý kiến nhằm thống nhất với phụ huynh về hoạt động làm quen chữ cái và để phụ huynh hiểu rằng: Việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 không chỉ đơn thuần là học thuộc 29 chữ cái mà cần phải hướng dẫn trẻ phát âm chính xác, nghe và hiểu nghĩa của từ, tư thế ngồi và cách cầm bút. Ngoài ra còn chuẩn bị tâm thế thoải mái, tự tin cho trẻ bước vào lớp 1. Bên cạnh đó việc tuyên truyền với phụ huynh không nên cho trẻ đi học trước chương trình lớp 1 là rất quan trọng.
Vận động phụ huynh ủng hộ nguyên liệu, phế thải để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoặc cùng kết hợp với giáo viên tạo ra những đồ chơi mới lạ, thu hút sự chú ý của trẻ, nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngày càng cao hơn. 
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
Khi giáo viên thực hiện các giải pháp, biện pháp cần phải chú ý đến những trình tự nhất định, phải bắt đầu từ đâu và kết thúc từ đâu, và các giải pháp, biện pháp khi thực hiện đề tài phải có mối quan hệ mật thiết với nhau, biện pháp này sẽ hỗ trợ biện pháp kia nhằm hòa quyện các nội dung lại với nhau để đi đến một thể thống nhất là tìm ra các giải pháp tối ưu nhất đó là biện pháp tổ chức hoạt động làm quen chữ cái bằng giáo án điện tử, nhưng vẫn đảm bảo được tính chính xác, khoa học và logic giữa giải pháp và biện pháp.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Sau một thời gian thực hiện, là một giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi rất phấn khởi khi kết quả đạt được rất cao:
* Đối với trẻ: 
Đa số trẻ hứng thú, sôi nổi tham gia hoạt động làm quen chữ cái. Phần lớn trẻ đã nhận biết và phát âm đúng chữ cái, không nói ngọng, nói lắp, đặc biệt trẻ biết cầm vở, cầm bút và ngồi đúng tư thế. Một số trẻ đến cuối năm đã biết sao chép nhiều từ mới. Cũng qua hoạt động này ngôn ngữ của trẻ được phát triển rõ rệt, trẻ yêu thích hoạt động, trẻ có thêm niềm vui, phấn khởi khi đến lớp. Trẻ thích nghe hát đọc thơ, kể chuyện, đóng vai các nhân vật trong truyện, nhân vật ngoài đời. Biết kể lại một số truyện đơn giản dựa theo câu hỏi hoặc lời dẫn truyện của cô.
- Qua quá trình thực hiện đề tài và áp dụng một số biện pháp, giải pháp cho trẻ làm quen chữ cái đã cho thấy:
+ Trẻ lớp tôi thông minh sáng tạo hơn khi học các tiết làm quen chữ cái .
+ Trẻ thích được đọc các chữ cái.
+ Trẻ thích được đọc thơ, kể chuyện.
+ Trẻ ghi nhớ thuộc thơ truyện lâu hơn.
+ Trẻ phát âm đúng không nói ngọng, nói lắp.
+ Trẻ biết sao chép một số từ mới.
Kết quả
Số lượng trẻ
Khi chưa áp dụng hình thức đổi mới
Sau khi áp dụng hình thức đổi mới
- Phát âm đúng chữ cái
27
50% - 60%
70% - 90%
- Nhận biết đúng mặt 29 chữ cái.
27
70% - 75%
100%
- Phát triển ngôn ngữ, diễn đạt tốt
27
65% - 70%
80% - 90%
- Tô viết trùng khít lên chấm mờ, hoàn thành vở tập tô sạch sẽ.
27
70% - 75%
85% - 90%
- Trẻ biết sao chép một số từ mới
27
65% - 70%
90% - 95%
* Đối với giáo viên: 
Qua việc tổ chức hoạt động cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với chữ cái bản thân tôi đã có được nhiều kinh nghiệm, cách tổ chức hoạt động cũng có phần linh hoạt và sáng tạo hơn. Tôi đã vững vàng hơn khi cho trẻ làm quen với chữ cái, linh hoạt hơn trong việc giảng dạy, đúc rút được nhiều kinh nghiệm hơn cho bản thân.
* Đối với phụ huynh:
 Phụ huynh càng tin tưởng, chăm lo hơn đến phương pháp giáo dục trẻ, có sự nhìn nhận đúng đắn về tầm quan trọng trong việc cho trẻ làm quen với 29 chữ cái trước khi vào lớp một. Đây là điều kiện cần thiết nhất để trẻ chuẩn bị tâm thế vững vàng trước khi bước vào lớp 1. Phụ huynh có ý thức trong việc cho trẻ làm quen với chữ cái thêm ở nhà, sẵn sàng sưu tầm vật liệu đóng góp cho lớpGiữa phụ huynh và giáo viên có sự hợp tác tích cực. Và phụ huynh không còn ép trẻ học trước nữa.
III. Phần kết luận, kiến nghị:
1. Kết luận:
Hoạt động làm quen với chữ cái là một hoạt động quan trọng không thể thiếu và không thể xem nhẹ trong quá trình tổ chức hoạt động ở trường mầm non cho trẻ 5- 6 tuổi. Qua thực hiện đề tài tôi nhận thấy muốn dạy trẻ đạt kết quả tốt giáo viên cần tự học hỏi bồi dưỡng kiến thức và luôn suy nghĩ tìm ra những biện pháp, những thủ thuật vào bài thật sáng tạo, để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động. Qua đó cần nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, khả năng nhận thức, điều kiện sống của trẻ để có phương pháp giảng dạy, biện pháp phối hợp giáo dục hiệu quả hơn. Tạo môi trường chữ cái trong và ngoài lớp hấp dẫn, đẹp mắt và có đầy đủ đồ dùng cho trẻ hoạt động. Cho trẻ ôn luyện chữ cái ở mọi lúc mọi nơi. Cần làm tốt công tác phối hợp phụ huynh và ban giám hiệu nhà trường để hỗ trợ cơ sở vật chất
Trên đây là một số kinh nghiệm giúp trẻ học tốt môn làm quen chữ cái mà tôi đã rút ra được trong quá trình dạy học giúp trẻ phát triển toàn diện 5 mặt. Rất mong được sự góp ý của cấp trên và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến ngày càng tốt hơn.
2. Kiến nghị:
Là những giáo viên trực tiếp giảng dạy ở những nơi có hoàn cảnh khó khăn, một số phụ huynh chưa quan tâm đến tình hình học tập của các cháu. Để trẻ làm quen với chữ cái ngày càng tốt hơn, hứng thú hơn nữa. Rất mong muốn lãnh đạo cấp trên quan tâm nhiều hơn nữa trong việc bổ sung thêm thiết bị như màn hình ti vi thông minh ở các lớp mẫu giáo 5 tuổi để giáo viên có thể thuận lợi hơn nữa khi dạy môn làm quen chữ cái cho trẻ.
Bản thân giáo viên chúng tôi sẽ luôn cố gắng và cố gắng hơn nữa làm thêm đồ dùng đồ chơi, tạo ra môi trường hoạt động cho trẻ ngày càng tốt hơn để trẻ tiếp thu bài được tốt hơn.
 Dray sáp ngày 12 tháng 01 năm 2017
 Người viết
 Vũ Thị Lợi
NHẬN XÉT HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
.
.
.
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
.
.
.
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
Tên tài liệu
Tác giả
1
Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.
2
Phương pháp dạy trẻ học nói như thế nào
 Nhiều tác giả NXBGD 
3
Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ từ
5 - 6 tuổi.
4
Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua bộ môn LQCC.
5
Dạy học tác phẩm văn học dành cho thiếu nhi
Hoàng Văn Cần
 (NXBGD)
6
Qua các trang mạng internet
7
Bồi dưỡng thường xuyên
 MỤC LỤC
TT
Nội dung
Trang
I
PHẦN MỞ ĐẦU
1
1
 Lý do chọn đề tài 
1
2
 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
2
3
 Đối tượng nghiên cứu
2
4
 Giới hạn của đề tài
2
5
Phương pháp nghiên cứu
2
II
PHẦN NỘI DUNG
3
1
Cơ sở lí luận
3
2
Thực trạng vấn đề nghiên cứu
4
3
Nội dung và hình thức của giải pháp
7
a
Mục tiêu của giải pháp.
7
b
Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp 
8
c
Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
17
d
Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
17
III
PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
19
1
Kết luận
19
2
Kiến nghị
20