Những vấn đề cơ bản cho du lịch Lâm Bình phát triển

No.15_Mar 2020|Số 15 – Tháng 3 năm 2020|p.55-61 
55 
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀO 
ISSN: 2354 - 1431 
Những vấn đề cơ bản cho du lịch Lâm Bình phát triển 
Dương Văn Sáua* 
a Trường Đại học Văn hóa Hà Nội 
*Email: saudv@huc.edu.vn 
Thông tin bài viết Tóm tắt 
Ngày nhận bài: 
12/11/2019 
Ngày duyệt đăng: 
10/3/2020 
Lâm Bình - huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng cao của tỉnh Tuyên Quang 
với rất nhiều tài nguyên phong phú để có thể khai thác để phát triển du lịch. Cho 
đến nay, du lịch Lâm Bình chưa phát triển. Đó là một thách thức, đồng thời là 
một cơ hội lớn cho kinh tế du lịch của huyện phát triển. Ở cửa ngõ của sự phát 
triển, Du lịch Lâm Bình cần có những bước đi chính xác, chắc chắn, có tầm 
chiến lược lâu dài, có cơ chế chính sách thích ứng để thu hút đầu tư, tạo ra những 
thay đổi căn bản trên các lĩnh vực lớn: Giao thông vận chuyển thủy bộ - Cơ sở
lưu trú du lịch - Xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng - Đào tạo nâng cao chất 
lượng nguồn nhân lực - Liên kết phát triển đồng bộ Đó là những yếu tố quyết 
định sự phát triển của Du lịch lâm Bình trước mắt cũng như lâu dài. 
Từ khóa: 
Du lịch Lâm Bình; 
phát triển du lịch Lâm Bình 
1. Đặt vấn đề 
Tiềm năng cho phát triển của Du lịch Lâm Bình rất 
lớn. Ở thời điểm hiện tại Du lịch Lâm Bình chưa phát 
triển, đang phát triển. Chính điều này vừa là khó khăn 
nhưng cũng lại là một thuận lợi cho sự phát triển của 
Du lịch Lâm Bình về lâu dài. Khó khăn là Du lịch 
chưa phát triển, tài nguyên chưa được khai thác hiệu 
quả, chưa tạo ra nguồn lực mạnh khiến cho kinh tế du 
lịch của huyện chưa phát triển, còn gặp nhiều khó 
khăn, thách thức trên nhiều lĩnh vực. Nhưng đây cũng 
chính là những thuận lợi căn bản, là cơ hội, thời cơ 
cho Du lịch Lâm Bình cất cánh, phát triển nhanh 
chóng. Ở cửa ngõ của sự phát triển, Du lịch Lâm Bình 
có cơ hội tiếp cận cái mới, có cơ hội được thực thi 
đường lối, cơ chế, chính sách, giải pháp mới mà chưa 
bị "vướng" những hạn chế đã có. Cái phông phát triển 
của Du lịch Lâm Bình còn tinh khôi, chưa bị chi phối, 
vướng cản bởi những hạn chế đã có. Điều đó là một 
thuận lợi lớn cho cơ hội phát triển nhanh chóng, vững 
mạnh trên nền tảng của tài nguyên tự nhiên và tài 
nguyên văn hóa phong phú. Vấn đề bây giờ là đường 
lối phát triển, bước đi và biện pháp đúng đắn, đồng bộ, 
có tầm chiến lược lâu dài; cơ chế chính sách thông 
thoáng, hợp lý, hài hòa... sẽ tạo cho Du lịch Lâm Bình 
phát triển nhanh chóng và bền vững. 
Trước khi đưa ra những gợi ý về bước đi và giải 
pháp cụ thể cho Du lịch Lâm Bình phát triển, chúng ta 
cần nhận thức rõ 6 vấn đề cơ bản có liên quan đến du 
lịch và kinh doanh du lịch sau đây: 
Thứ nhất, Lâm Bình với rất nhiều tài nguyên phong 
phú có thể khai thác để phát triển du lịch. Cho đến nay, 
Du lịch Lâm Bình chưa phát triển; đang phát triển theo 
định hướng chiến lược của Đảng bộ và nhân dân các 
dân tộc Lâm Bình. Ở cửa ngõ của sự phát triển, Du lịch 
Lâm Bình có cơ hội tiếp cận cái mới, có cơ hội được 
thực thi đường lối, cơ chế, chính sách, giải pháp mới 
mà chưa bị "vướng" những hạn chế đã có. Cái phông 
phát triển của Du lịch Lâm Bình còn tinh khôi, chưa bị 
chi phối, vướng cản bởi những hạn chế đã có. Do vậy, 
Du lịch Lâm Bình cần có những bước đi chính xác, 
chắc chắn, có tầm chiến lược lâu dài, có cơ chế chính 
sách thích ứng để thu hút đầu tư, tạo ra những thay đổi 
căn bản trên các lĩnh vực lớn. Du lịch Lâm Bình đang ở 
cửa ngõ của những cơ hội lớn! 
Thứ hai, Du lịch là quá trình kết nối những không 
gian và thời gian nhất định thông qua những dịch vụ 
D.V.Sau/ No.15_Mar 2020|p.55-61 
56 
xác định. Muốn có dịch vụ xác định, ngoài yếu tố con 
người còn rất cần phải có sự đầu tư cơ sở hạ tầng phù 
hợp. Dịch vụ thuộc Động - Hạ tầng thuộc Tĩnh: cần 
phải có sự cân đối giữa Động và Tĩnh, phát triển Động 
trên nền tảng Tĩnh mới tạo ra sự phát triển bền vững. 
Do vậy huyện cần đầu tư, kêu gọi đầu tư cho cơ sở hạ 
tầng du lịch từ nội lực và ngoại lực. 
Thứ ba, Du lịch là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp 
nên muốn du lịch phát triển phải phát triển các dịch vụ 
đồng bộ. Quan trọng hơn là phải kết nối các dịch vụ 
đó trong nội vùng điểm đến đồng bộ, tiếp đến liên kết 
ngoại biên tạo nên sự liên hoàn mang tính hệ thống. 
Thứ tư, Du lịch là quá trình tìm kiếm ấn tượng và 
sự khác biệt của các đối tượng du khách. Muốn tạo sự 
khác biệt thì người cung ứng hãy là chính mình. Giữ 
bản sắc Lâm Bình, hãy là chính mình với những bước 
đi riêng, cách làm riêng mới tạo nên ấn tượng và sự 
khác biệt. Từ đó sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh của du 
lịch Lâm Bình so với các địa phương bạn. 
Thứ năm, Du lịch muốn phát triển cần phải đạt 
được, tạo ra sự hội nhập cả hai khía cạnh chung và 
riêng. Chung là thông lệ quốc tế, chuẩn nghề, chuẩn 
ngành cần được phổ cập, áp dụng; Riêng là truyền 
thống và bản sắc địa phương, dân tộc cần được củng 
cố, giữ vững. 
Thứ sáu, Kinh tế du lịch nếu nói ngắn gọn bằng 
một (1) từ thôi, thì đó là từ ĐỘNG. Động tức là dịch 
chuyển, dịch chuyển là thay đổi, biến đổi không 
ngừng tạo ra sự phát triển. Vậy nên, muốn phát triển 
kinh tế Du lịch Lâm Bình cần có những bước đi và 
biện pháp đúng đắn, quyết liệt, đồng bộ, cụ thể triển 
khai quá trình “Lục biến (六变): biến đổi/thay đổi” 
trong hoạt động kinh doanh du lịch trên nền tảng dựa 
vào kho tàng di sản văn hóa và di sản thiên nhiên 
phong phú trên mảnh đất Lâm Bình, bao gồm: 
1. Biến di sản thành tài sản. 
2. Biến văn hóa thành hàng hóa. 
3. Biến tài nguyên thành tài chính. 
4. Biến nguồn lực thành động lực. 
5. Biến môi trường thành thị trường. 
6. Biến giá trị thành giá cả. 
Tất cả những thay đổi trong quá trình triển khai 
“lục biến (六变)” kể trên đều là những công việc cụ 
thể nằm trong hai quá trình “song hóa (雙化)” (2 quá 
trình thay đổi song song, đồng thời), là: Kinh tế hóa 
Văn hóa và Văn hóa hóa Kinh tế trong hoạt động du 
lịch. Quan điểm “Lục biến (六变)” nêu trên chính là 
việc triển khai các nhiệm vụ cụ thể trong các khâu 
công việc của quá trình kinh doanh du lịch. Đó chính 
là quá trình triển khai những nhiệm vụ cụ thể, thực thi 
hành động trong quá trình bảo tồn, khai thác, phát huy 
giá trị của di sản văn hóa dân tộc qua con đường du 
lịch trên địa bàn huyện Lâm Bình hiện nay. Bao trùm 
lên hết thảy, vấn đề quan trọng nhất của Du lịch Lâm 
Bình hiện nay là "Biến giá trị thành giá cả". Tài 
nguyên du lịch của Lâm Bình rất giá trị, phải làm thế 
nào để đưa những giá trị phong phú, đặc trưng này 
đem lại những giá cả được nâng cao, mang lại lợi ích, 
lợi nhuận phù hợp cho người kinh doanh? Đây là câu 
hỏi lớn nhất cho công việc phát triển Du lịch Lâm 
Bình hiện nay? Để góp phần trả lời cho câu hỏi trên, 
chúng tôi đưa ra mấy gợi ý cụ thể sau đây: 
2. Những gợi ý cho phát triển du lịch Lâm Bình 
Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp nên muốn phát 
triển Du lịch Lâm Bình cần phải phát triển đồng bộ 
nhiều thành tố, nhiều góc độ, mức độ bắt đầu từ xây 
dựng đường lối chính sách đúng đắn; cơ chế thích 
hợp, khoa học; đến xúc tiến đầu tư đồng bộ, kịp thời; 
xây dựng sản phẩm đặc trưng; đào tạo nguồn nhân lực 
chất lượng cao; quảng bá truyền thông tốt; liên kết 
rộng; thanh kiểm tra chặt chẽ, phát triển thị trường, 
chăm sóc khách hàng hậu mãi.v.v... Sẽ có rất nhiều 
công việc phải tiến hành đồng bộ, kịp thời. Trong 
khuôn khổ bài viết này, tôi sẽ trình bày một vài khía 
cạnh trên quan điểm, nhìn nhận, hiểu biết của cá nhân 
để góp thêm tiếng nói, góp phần tăng thêm những 
thông tin định hướng về du lịch Lâm Bình để các nhà 
quản lý, hoạch định chính sách tham khảo trước khi 
đưa ra quyết định... 
2.1. Phát triển giao thông vận chuyển thủy bộ 
liên hoàn đặc thù 
- Du lịch là chuyển dịch, muốn vậy giao thông vận 
chuyển giữ vai trò quyết định. Cần mở rộng và củng 
cố các trục đường giao thông kết nối Lâm Bình với 
Chiêm Hóa - Na Hang và Bắc Mê (Hà Giang). Trên 
các trục đường này cần xây dựng các "Vọng sơn đài", 
các điểm dừng chân, quan sát, ngắm cảnh, chụp ảnh, 
vệ sinh cá nhân, mua sắm sản vật địa phương, tiếp 
nhiên liệu cho ô tô, xe máy, kiểm tra tình trạng kỹ 
thuật của phương tiện vận chuyển. Phát triển các dịch 
vụ tự phục vụ cho du khách ven các đường giao thông. 
Ví dụ trên con đường nối Lăng Can (Lâm Bình) với 
Bắc Mê (Hà Giang) khi đã mở đường, trải nhựa, bê 
tông sẽ cần thiết kế, xây dựng ở đỉnh đèo Khau Cau 
điểm check in ấn tượng với cây Nghiến cổ thụ. Chọn 
D.V.Sau/ No.15_Mar 2020|p.55-61 
57 
vị trí, xếp đá, tu sửa cảnh quan... giúp cho du khách có 
điểm selfie thuận lợi. Trên địa bàn xã Phúc Yên, bổ 
sung các điểm dừng chân ven đường, ven suối nơi chỗ 
có cảnh đẹp, có suối và cầu treo, có cây vối, có ruộng 
nương, có vịt đàn... Ở đó có thể thiết kế bàn ghế ngồi 
thích hợp, bếp củi, nồi đun nước, nước sạch, lá vối 
trên cây. Du khách tự hái lá vối, tự rửa, tự đun, tự 
uống (có bảng chỉ dẫn, hướng dẫn cho du khách), tự 
trả tiền tự nguyện vào Self-money box (hộp nhận tiền 
tự nguyện). Cạnh đó thiết kế, đặt các Cọn nước truyền 
thống hoạt động tải nước lên ruộng để tạo không gian 
cảnh quan cho khách ngắm nhìn, chụp ảnh, tạo ra 
"Kinh tế nút bấm: economic click" sẽ kéo theo nhiều 
thay đổi khác... 
- Xây dựng hệ thống giao thông đường thủy trên 
hồ thủy điện Tuyên Quang bằng việc xây dựng 2 bến 
thủy trên cơ sở nghiên cứu vị trí, quy hoạch quy mô 
bài bản. Xây dựng cảng đường thủy nội địa đúng quy 
hoạch, mang đặc trưng của cảng sông - hồ. Hoạch 
định các lộ trình, kết nối và chuyển tiếp lộ trình vận 
chuyển khoa học, hợp lý bằng việc phối kết hợp giữa 
vận chuyển đường thủy và vận chuyển đường bộ để 
phối hợp hai loại phương tiện vận chuyển này phục vụ 
du khách hợp lý, hiệu quả, tạo ra sự thay đổi khác biệt. 
- Tổ chức mời các chuyên gia trong lĩnh vực giao 
thông vận tải để thiết kế đóng các loại tàu chở khách 
du lịch trên hồ thủy điện Tuyên Quang có kiểu dáng, 
kích thước, hình khối đường nét, sơn màu mang 
phong cách đặc trưng, khoa học, hợp lý, hài hòa, đẹp, 
ấn tượng. Trên tàu/thuyền trang bị hệ thống âm thanh 
phù hợp phục vụ thông tin, giải trí. 
- Phát triển giao thông nội vùng liên hoàn, phù hợp 
bằng các loại đường bê tông cho giao thông nông 
thôn. Ven các trục đường giao thông, ở các vị trí có 
không gian thích hợp cần xây dựng hệ thống biển báo, 
biển chỉ dẫn khoa học, mỹ thuật, kỹ thuật, ấn tượng dễ 
nhận biết, dễ quan sát, dễ nhớ... Có thể đổi tên các 
"Bản Du lịch cộng đồng" thành các "Bản Văn hóa Du 
lịch" bởi vì bản chất của quá trình kinh doanh du lịch 
tại các bản Du lịch cộng đồng hiện nay chính là Văn 
hóa Du lịch: Khai thác, phát huy các giá trị của Văn 
hóa tộc người phục vụ phát triển du lịch và Phát triển 
du lịch, kinh doanh các dịch vụ phục vụ du khách 
mang phong cách, đặc trưng văn hóa tộc người. Xây 
dựng, cắm các biển chỉ dẫn Homestay đẹp, đem đến 
hình ảnh đặc trưng Lâm Bình, phong cách ấn tượng, 
thu hút sự chú ý của du khách và người đi đường. 
Trên biển có thể ghi thông tin cơ bản giúp mọi người 
có thể liên hệ trực tiếp ngay, biến mỗi biển chỉ dẫn trở 
thành phương tiện cung cấp thông tin, chào bán sản 
phẩm, mời gọi sử dụng dịch vụ chứ hiện nay chúng 
mới chỉ mang chức năng các tấm "biển chỉ đường". 
2.2. Phát triển các cơ sở lưu trú đặc biệt 
Với Du lịch Lâm Bình cần thiết phải phát triển các 
cơ sở lưu trú phù hợp để phục vụ du khách. Trước hết 
cần phải xác định: Các cơ sở lưu trú cho khách du lịch 
trên địa bàn huyện Lâm Bình sẽ hình thành hai loại cơ 
sở lưu trú chính: 
1) Cơ sở lưu trú mang tính nghỉ dưỡng, hưởng thụ 
dịch vụ 
2) Cơ sở lưu trú mang tính thẩm nhận, trải nghiệm 
văn hóa 
Với các cơ sở lưu trú dành cho khách nghỉ dưỡng, 
hưởng thụ sẽ là các khách sạn, nhà nghỉ trên hồ thủy 
điện Tuyên Quang. Nếu trước đây nhạc sĩ Phó Đức 
Phương có bài hát "Hồ trên núi" rất nổi tiếng thì 
những người kinh doanh du lịch hiện nay phải "sáng 
tác" ca khúc "Núi trên hồ" bằng việc nghiên cứu, kêu 
gọi các nhà đầu tư vào khai thác các đảo trên hồ, xây 
dựng các khách sạn, các khu resort trên hồ với kiến 
trúc độc đáo, đặc sắc với dịch vụ đặc trưng mang tính 
giải trí, nghỉ dưỡng cao cấp. 
Tại khu vực lòng hồ có các khách sạn, nhà nghỉ có 
thể tổ chức các sự kiện thể thao - văn hóa mặt nước 
đặc trưng như các cuộc thi chèo thuyền Kayak, thi bơi, 
lặn. Nghiên cứu để phát triển loại hình thể thao mặt 
nước như lướt ván, dù bay, dù lượn.v.v... Khảo sát để 
xây dựng một vài bãi tắm trên hồ ở sườn của những 
quả đồi đất thấp ngập chìm trong nước lòng hồ. Cần 
thiết phải khảo sát lặn hồ để đánh giá hiện trạng, mức 
độ nguy hiểm; có thể vận chuyển cát, đá suối về trải ở 
các bãi tắm này. Tổ chức cắm biển chỉ dẫn, bố trí con 
người và các phương tiện đảm bảo an toàn, cứu hộ, 
cứu nạn trợ giúp khách tắm để không xảy ra tai nạn 
nào dù là nhỏ nhất. 
Với các cơ sở lưu trú mang tính thẩm nhận, trải 
nghiệm văn hóa chính là hệ thống Homestay trong các 
làng bản dân tộc. Tại các nhà nghỉ cộng đồng này phải 
giữ được đặc trưng của bản sắc dân tộc. Những nét 
riêng, bản sắc của văn hóa tộc người từ kiến trúc, điêu 
khắc truyền thống; ẩm thực truyền thống; trang phục 
truyền thống; lối sống, nếp sống truyền thống. Phải 
giữ đặc trưng bản địa ở "Phiên bản 2": phiên bản diễn, 
phiên bản dành cho khách du lịch? Đó là bản sắc văn 
hóa được điều chỉnh ở một vài khía cạnh nào đó để kết 
nối truyền thống và hiện sinh mà vẫn giữ được bản sắc 
văn hóa tộc người nhưng có thể hội nhập với các đối 
D.V.Sau/ No.15_Mar 2020|p.55-61 
58 
tượng du khách, không lạc hậu, không tạo ra sự xung 
đột văn hóa giữa các đối tượng du khách với cư dân 
bản địa, giữa du khách với du khách.... 
Bên cạnh việc duy trì và phát triển các Homestay 
tại các thôn bản như hiện nay cần nghiên cứu, quy 
hoạch để xây dựng "Phố du lịch" ở khu vực trung tâm 
huyện lỵ Lâm Bình trên địa bàn xã Lăng Can hiện 
nay. Đó sẽ là khu vực tập trung xây dựng khu "phố 
bản" với các ngôi nhà được xây dựng với kiến trúc 
truyền thống mang bản sắc văn hóa tộc người. Kết hợp 
hài hòa, nhuần nhuyễn giữa truyền thống và hiện đại 
trong phong cách bài trí, lối sống, truyền thống, trang 
phục, ngôn ngữ, ẩm thực... mang phong cách đặc 
trưng của dân tộc Tày - Dao. Khu phố bản du lịch này 
sẽ có mô hình: Đường phố - xưởng, quán, nhà hàng - 
nhà nghỉ lưu trú - khu vệ sinh - suối sau nhà. Các căn 
nhà, khu nhà trong khu phố bản du lịch này đòi hỏi 
phải được tính toán quy hoạch không gian hài hòa, 
hợp lý; thiết kế chu đáo, khoa học; xây dựng hệ thống 
xử lý rác, nước thải đồng bộ, liên hoàn để bảo vệ môi 
trường. Cái quan trọng nhất là tạo nên "Không gian 
phố bản đặc trưng" không nơi nào có, khác với các 
nơi khác. Ở đây là nơi quy tụ, tập hợp bản sắc văn 
hóa tộc người trong một không gian xác định! Đây 
chính là nơi "Hội tụ & Lan tỏa" của bản sắc văn hóa 
tộc người từ đó sẽ trở thành nơi "Hội tụ & lan tỏa" các 
đối tượng du khách khi đến với Lâm Bình. Việc di 
chuyển các hộ dân cư về để xây dựng "phố du lịch" 
tương tự như kiểu di dân lòng hồ nhưng cần có cơ chế, 
chính sách đặc thù trên cơ sở lựa chọn với các tiêu chí 
đặc trưng để các gia đình đồng bào có thể phát triển 
kinh doanh theo hướng dịch vụ du lịch tập trung trong 
không gian "phố/bản du lịch" thay vì kinh doanh nhỏ 
lẻ ở các thôn bản như hiện nay. 
2.3. Xây dựng điểm check in Lâm Bình đặc 
chủng ấn tượng 
Cần tổ chức thi ý tưởng sáng tạo cấu hình điểm 
check in Lâm Bình trên địa bàn phố huyện Lăng Can 
gần với phố bản du lịch, tạo nên ấn tượng đặc sắc và 
sự liên hoàn hợp lý trong tạo dựng hình ảnh liên kết 
các công trình trong một chỉnh thể thống nhất. Logo 
biểu trưng, biểu tượng văn hóa của Lâm Bình là gì? 
cần có các cuộc thi ý tưởng sáng tạo của các nghệ sĩ 
điêu khắc, tạo hình để tạo nên điểm check in với cấu 
trúc hình khối, chất liệu, hình ảnh, sắc màu ấn tượng 
khiến cho du khách thích thú check in khi đến với 
Lâm Bình. Chọn một điểm cao thích hợp, điêu khắc 
hình tượng Trâu ấn tượng trở thành điểm check in ấn 
tượng khiến du khách không thể không tới; từ đó sẽ 
trở thành nơi thu hút, tập trung du khách khi đến với 
Lâm Bình. Trong không gian của khu vực điểm check 
in có thể nghiên cứu để phát triển các dịch vụ vui chơi 
giải trí, ẩm thực, thưởng thức nghệ thuật diễn xướng 
dân gian, chợ quê phù hợp. Cũng trong không gian 
phố bản du lịch, điểm check in có thể nghiên cứu để 
phát triển phương tiện vận chuyển đặc thù mang ấn 
tượng và phong cách đặc trưng văn hóa của cư dân 
Lâm Bình: Có thể là xe trâu, xe ngựa kéo hay xe hình 
con Vịt đạp chân... 
2.4. Xây dựng nguồn nhân lực phục vụ du lịch 
mang phong cách đặc trưng 
Có chiến lược phát triển, xây dựng nguồn nhân lực 
phục vụ phát triển du lịch cho Lâm Bình trên cơ sở 
tổng thể. Từ việc ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi 
nhằm "chiêu hiền đãi sĩ" tuyển dụng các sinh viên con 
em đồng bào các dân tộc quê hương Lâm Bình đã và 
đang học nghề du lịch ở Hà Nội, Tuyên Quang, Thái 
Nguyên... về làm việc tại quê hương. 
- Liên kết phối hợp với các cơ quan quản lý, cơ sở 
đào tạo là các trường Đại học, cao đẳng nghề du lịch, 
các viện nghiên cứu, các doanh nghiệp, hiệp hội du 
lịch... cùng với các bộ phận chức năng của tỉnh Tuyên 
Quang, huyện Lâm Bình để tổ chức thường xuyên các 
đoàn Famtrip, khảo sát, tọa đàm khoa học tại thực địa. 
Các ý tưởng phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng; 
những điều chỉnh trong đường lối, cơ chế, chính sách 
sẽ ra đời từ thực tế để đáp ứng yêu cầu cơ bản của 
hoạt động du lịch là "Thích ứng cao". Kết nối với các 
địa phương trong và ngoài nước để đưa các cán bộ 
chức năng, người dân tại các hộ kinh doanh homestay 
đi tham quan, khảo sát, học tập, rút kinh nghiệm mô 
hình phát triển du lịch của các địa phương; từ đó rút ra 
giải pháp phù hợp cho du lịch Lâm Bình. 
- Tổ chức nhiều khóa tập huấn chuyên biệt dành 
cho cán bộ quản lý văn hóa - du lịch; dành cho các hộ 
dân kinh doanh homestay; dành cho các chủ tàu 
thuyền vận chuyển khách trên hồ; dành cho các hướng 
dẫn viên bản địa. Có thể phối hợp với các cơ sở đào 
tạo tổ chức các khóa đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành 
cho người dân kinh doanh homestay... 
2.5. Sáng tạo văn hóa dân gian hiện đại đặc sắc 
phục vụ phát triển du lịch 
- Xây dựng các nhóm, đội trình diễn nghệ thuật 
truyền thống: Khai thác giá trị của Then của người 
Tày, Páo dung của người Dao, Nhảy lửa của người Pà 
Thẻn trên cơ sở bàn bạc trao đổi, thảo luận để đưa ra 
phương cách khai thác, phục vụ du khách các loại 
D.V.Sau/ No.15_Mar 2020|p.55-61 
59 
hình nghệ thuật này ấn tượng, hiệu quả, có chất lượng. 
Cần sưu tầm những bài, điệu Then truyền thống; tuyển 
chọn diễn viên, luyện tập, công diễn phù hợp trong 
những không gian và thời gian nhất định phục vụ các 
đối tượng du khách xác định. Động thái này vừa góp 
phần "bảo tồn động" di sản văn hóa vừa đa dạng hóa 
sản phẩm du lịch đặc trưng trên đất Lâm Bình, tạo sự 
phát triển bền vững. 
- Phát triển kho tàng tri thức dân gian bản địa trên 
cơ sở sáng tạo văn hóa dân gian hiện đại thông qua 
các "dữ liệu" là cảnh quan, không gian, môi trường 
hiện hữu có sự điều chỉnh nhất định bởi trí tuệ và bàn 
tay con người. Tổ chức các trại sáng tác văn học nghệ 
thuật sáng tác, sáng tạo các tác phẩm văn học, nghệ 
thuật, hội họa, các ca khúc... phục vụ du lịch Lâm 
Bình. Mời các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian sẽ cải 
biên, bổ sung, sáng tạo những truyền thuyết dân gian 
mới, huyền thoại mới về Tài Ngào với các "hành 
trang", "phụ tùng" của Ngài miễn sao hợp lý. Ví dụ, 
khi đi thuyền trên khu vực Cọc Vài, hướng dẫn viên 
ngoài việc hướng dẫn, giải thích cho du khách về 
truyền thuyết liên quan đến Cọc Vài, có thể bổ sung 
câu chuyện về những chiếc lá cây huyền thoại trên 
đỉnh Cọc Vài, như sau: 
"Huyền thoại về cây trên đỉnh Cọc Vài: Cọc Vài là 
tên một đảo đá nhỏ trên hồ Thuỷ điện Tuyên Quang có 
hình 1 chiếc cọc buộc Trâu và cũng có hình một sinh 
thực khí của giống đực. Cư dân nơi đây đồn thổi rằng, 
nếu ai đó chạm được vào Cọc Vài sẽ được hưởng 
những đặc ân do Trời ban cho: Nam thì sẽ khỏe mạnh, 
sung mãn! Nữ thì sẽ "ước gì được nấy"! Trên đỉnh cọc 
Vài cây cối tốt tươi, rậm rạp, chả biết là cây gì nhưng 
cư dân ở đây mà trực tiếp là mấy anh công an đường 
thuỷ huyện Lâm Bình nói với tôi rằng: lá cây trên đỉnh 
nấu nước uống sẽ rất tốt cho sức khoẻ giới tính của 
nam giới. Nhưng vì Cọc Vài cao quá, hiểm trở quá 
chẳng ai leo được lên đỉnh hái lá về dùng. Có nhà nọ 
trong vùng, anh chồng ốm nheo nhách trong khi chị 
vợ lại đang thì hồi xuân, tái sắc, bừng bừng khí thế. 
Cho nên, chị vợ bèn tự mình đi mua cây súng kíp, 
ngày đêm luyện tập bắn đến độ "bách phát bách 
trúng". Thế rồi 1 ngày kia chị chàng bơi thuyền ra 
chân Cọc Vài, vác súng ra ngắm chọn cành lá tốt tươi 
nhất của cây trên đỉnh Cọc Vài bắn đòm 1 phát. Chiếc 
lá tươi rời cành, chao đảo trong không trung khiến chị 
chàng khấp khởi mừng thầm, bụng bẩu dạ: "Phen này 
chết với bà!". Ai dè chiếc lá mới rời cành chao trong 
không trung được vài 3 cái đã có một con chim ở đâu 
lướt tới cắp vào mỏ và bay đi mất! Chị chàng bực tức 
nghiến răng rủa chửi thầm con chim "Tổ cha mày 
chim ơi! để bà mang về cho chim của bà chứ...". Chị 
chàng tiếp tục bắn thêm vài phát nữa đều như vậy: lá 
rụng, chim ở đâu lại lao tới cắp đi mất. Hết đạn vẫn 
trắng tay, chị chàng tức giận kê gối bẻ đôi cây súng 
ném xuống hồ kèm theo câu chửi: "Tổ cha chúng mày, 
chưa được lá nào đã hết đạn, súng với chả ống, Chim 
với chả chóc!" rồi hầm hầm đi về. Từ đó đến nay, 
những người đàn ông trong vùng (nhất là mấy chú 
công an ở Bến Thủy, Lâm Bình) thường ngày đều bơi 
thuyền đến chân Cọc Vài, hóng lên mong một chiếc lá 
vàng trên đỉnh rớt xuống để mang về nhà nhóm lửa 
Hạnh phúc. Vậy mà có thấy ai được bao giờ? Ai giỏi, 
ai muốn, mang súng lên Lâm Bình - Na Hang bắn lá 
chơi xem bọn chim có cắp mất không nào?". 
Ngồi trên xe vượt qua đèo Khau Lắc để vào cửa 
ngõ Lâm Bình, hướng dẫn viên ứng khẩu đọc cho du 
khách câu ca, hứa hẹn mọi người sắp được thăm thú 
một vùng non nước hữu tình: 
Muốn thăm cảnh đẹp Lâm Bình, 
Vượt đèo Khau Lắc chúng mình cùng đi. 
- Khảo sát cụ thể, chi tiết lòng hồ thủy điện Tuyên 
Quang để khi đi tàu thuyền thăm thú cảnh quan trên 
hồ Thủy điện Tuyên Quang, phải dừng lại ở những vị 
trí đắc địa có thể quan sát địa hình, địa vật đặc sắc, đặc 
trưng mang ấn tượng cho du khách. Ở đó tổ chức thi 
sáng tác, đặt tên gọi các khu vực, địa hình địa vật làm 
nổi bật đặc trưng, dễ hiểu, dễ nhớ cho du khách, như 
"Bãi cọc Bạch Đằng" ở Bản Phủng, "Hòn con chó", 
"Hòn tự tình", "Thác khe noọng"... thuộc khu vực xã 
Khuôn Hà bên cạnh những Cọc Vài, thác Khuổi Nhi 
đã có.v.v... Tiến hành tập huấn cho những chủ tàu 
thuyền, người lái tàu, đội ngũ hướng dẫn viên về các 
điểm nhấn trên lộ trình tham quan trên lòng hồ. 
Thuyền sẽ đi theo lộ trình nào, chỗ nào đi nhanh, chỗ 
nào đi chậm, dừng lại chỗ nào để có góc nhìn đặc tả? 
Ở những điểm nhấn ấy, chủ thuyền, hướng dẫn viên sẽ 
hướng dẫn cho du khách, "định hướng tư duy", "áp đặt 
hình tượng" cho du khách với 3 hướng tiếp cận chính: 
Tư duy Thần tiên - Tư duy linh vật & Tư duy phồn 
thực. Nhờ các Nhiếp ảnh gia sẽ chọn các điểm check 
in, tàu/thuyền chở khách du lịch khi đến đó sẽ dừng để 
cho du khách chụp ảnh: buổi sáng thì chụp Cọc Vài từ 
hướng nào, ở chỗ nào thì đẹp? Buổi chiều chụp Cọc 
Vài từ hướng nào, chỗ nào thì đẹp... Những cách tiếp 
cận như vậy sẽ góp phần tạo ra sự phát triển của 
"Economic click" - Kinh tế nút bấm, góp phần quảng 
bá cho Du lịch Lâm Bình, Du lịch Tuyên Quang. 
D.V.Sau/ No.15_Mar 2020|p.55-61 
60 
2.6. Ẩm thực và mua sắm sản vật đặc sản của 
Lâm Bình 
Lâm Bình hiện đang có nhiều món ăn, đồ uống 
ngon - bổ - rẻ. Trên nền tảng truyền thống này hướng 
tới phát triển phục vụ khách du lịch, cần phải làm thay 
đổi trong chế biến, bài trí sắp đặt các món ăn - đồ 
uống này theo tiêu chí mới phục vụ khách du lịch, để 
đạt được 5 nội dung, gồm: Ấn tượng - Ngon - Bổ - 
Phù hợp - Thuận tiện: Hình ảnh và phong cách phục 
vụ, giao lưu, giao tiếp ấn tượng - Ăn ngon miệng - 
Chất lượng bổ - Giá cả phù hợp - Thanh toán, mua 
sắm mang về mang đi thuận tiện. Nghiên cứu, sưu 
tầm, tổng hợp trong dân gian, từ các nghệ nhân dân 
gian ở các cộng đồng cư dân làng bản, hình thành 
những nơi cung cấp nguyên liệu đặc trưng, tập hợp 
các cách chế biến đặc trưng; bổ sung mẫu mã, hình 
thức bài trí món ăn; tạo tác các đồ dùng vật dụng chứa 
đựng, bảo quản, lưu thông thuận tiện cho du khách... 
Du khách không chỉ mang về ấn tượng, họ cần phải 
mang về cho họ, người thân và gia đình của họ những 
món quà, sản vật có ý nghĩa, có giá trị và có sức hấp 
dẫn cao. Tất cả để hướng tới việc chuyển đổi ngành 
nghề, tái cơ cấu kinh tế địa phương, tăng xuất khẩu tại 
chỗ! Đó là gì? 
2.7. Bảo vệ môi trường du lịch đặc hữu 
Môi trường du lịch quyết định thành công kinh 
doanh du lịch. Muốn du lịch Lâm Bình phát triển bền 
vững, ngay từ bây giờ khi bắt đầu phát triển, cần phải 
giữ vững và bảo vệ môi trường du lịch thật tốt. Lâm 
Bình - những cánh rừng bình yên; cán bộ và nhân dân 
Lâm Bình đã và đang giữ được rừng rất tốt; đó thực sự 
là tài sản, là tài chính cho kinh tế du lịch. Đó chính là 
tài nguyên, nguyên liệu xanh, nguyên liệu sạch cho 
công nghiệp Du lịch; là điều đặc biệt mà Lâm Bình 
không dễ gì có được. Hiện trạng này tiếp tục phải 
được giữ vững và phát triển để môi trường tự nhiên 
cùng môi trường văn hóa Lâm Bình đem lại môi 
trường sống tốt cho người dân Lâm Bình; đem lại môi 
trường đặc hữu, đặc biệt, có nhiều giá trị cho du lịch 
phát triển. Phong cảnh làng quê yên bình, đường thôn, 
ngõ bản được trải bê tông sạch sẽ, rộng rãi. Cảnh sắc 
quê hương phong quang, tốt tươi, yên bình. Khí hậu 
trong lành sạch sẽ, mát mẻ... Thái độ, tình cảm từ 
người dân đến cán bộ các cấp đều rất thân thiện, chu 
đáo, nhiệt tình, trách nhiệm. Hạn chế và hướng tới một 
Lâm Bình không rác thải nhựa! Đó sẽ là những tài 
sản vô giá của Lâm Bình để phát triển du lịch bền 
vững. Chúng ta có quyền kỳ vọng về điều này! 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam (2017), 
Nghị quyết 08-NQ/TW của Bộ Chính trị Đảng Cộng 
sản Việt Nam về phát triển du lịch trở thành ngành 
kinh tế mũi nhọn, ban hành ngày 16/01/2017. 
2. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Tổng cục Du 
lịch (2013), “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch 
Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, 
H.2013. 
3. Luật Du lịch số 09/2017/QH14, Quốc hội nước 
CHXHCN Việt Nam ban hành ngày 19/06/2017. 
4. Luật Di sản Văn hóa và nghị định hướng dẫn thi 
hành (2002), NXB Chính trị Quốc gia, H.2002. 
5. Lê Hồng Lý (chủ biên), Dương Văn Sáu, Đặng 
Hoài Thu (2010), giáo trình “Quản lý di sản văn hóa 
với phát triển du lịch”, NXB Đại học Quốc gia Hà 
Nội, H.2010. 
6. Đổng Ngọc Minh, Vương Lôi Đình (2001), 
Kinh tế du lịch và Du lịch học, NXB Trẻ. 2001. 
8. Dương Văn Sáu (2017), Giáo trình Di tích lịch 
sử - văn hóa và danh thắng Việt Nam, Tái bản có sửa 
chữa bổ sung lần 1, Nxb Lao Động, Hà Nội 2017. 
9. Dương Văn Sáu (2018), Giáo trình Lễ hội Việt 
Nam trong sự phát triển du lịch, Tái bản có sửa chữa 
bổ sung lần 1, Nxb Lao Động, Hà Nội 2018. 
10. Dương Văn Sáu (2019), Giáo trình Văn hóa 
Du lịch, Tái bản có sửa chữa bổ sung lần 1, Nxb Lao 
Động, Hà Nội 2019. 
11. Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch Tuyên Quang 
(2009), Du lịch Tuyên Quang, Nxb Thông tấn, Hà Nội 
2009. 
12. https://www.lambinh.tuyenquang.gov.vn 
D.V.Sau/ No.15_Mar 2020|p.55-61 
61 
Basic issues to develop Lam Binh tourism 
Duong Van Sau 
Article info Abstract 
Recieved: 
12/11/2019 
Accepted: 
10/3/2020 
Lam Binh - a mountainous, deep-lying, remoting and highland district of Tuyen 
Quang province with many rich resources to exploit for tourism development. So far, 
Lam Binh Tourism has not developed. It is a challenge and a great opportunity for 
the district's tourism economy to develop. At the developing gateway, Lam Binh 
tourism needs to take precise, firm, long-term strategic steps and adaptive policy 
mechanisms to attract investment and create fundamental changes. In major areas: 
Waterway transport - Tourism accommodation facilities - Building typical tourism 
products - Training to improve the quality of human resources - Synchronous 
development links ... These are weak determinants of the development for Lam Binh 
Tourism in the immediate future as well as long term. 
Keywords: 
Lam Binh tourism; 
Lam Binh tourism 
developmet