Động thái phát triển khu nghỉ dưỡng biển Lăng Cô – Thừa Thiên Huế

 Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Kinh tế và Phát triển; ISSN 2588–1205 
Tập 126, Số 5D, 2017, Tr. 189–203; DOI: 10.26459/hueuni-jed.v126i5D.4498 
* Liên hệ: bachthuha108@gmail.com 
Nhận bài: 18–09–2017; Hoàn thành phản biện: 28–10–2017; Ngày nhận đăng: 30–10–2017 
ĐỘNG THÁI PHÁT TRIỂN KHU NGHỈ DƯỠNG 
BIỂN LĂNG CÔ – THỪA THIÊN HUẾ 
Bạch Thị Thu Hà*, Trương Thị Thu Hà 
Khoa Du lịch, Đại học Huế, 22 Lâm Hoằng, Huế, Việt Nam 
Tóm tắt: Ở Việt Nam, cùng với sự phát triển của du lịch biển, các khu nghỉ dưỡng ven biển cũng đang được đầu tư 
và mở rộng một cách mạnh mẽ nhằm đáp ứng nhu cầu của khách du lịch. Tuy nhiên, nếu như sự phát triển này diễn 
ra quá ồ ạt thì sẽ dẫn đến hậu quả nặng nề đối với xã hội. Mục đích của nghiên cứu này là căn cứ vào mô hình lý 
thuyết tiến trình phát triển khu nghỉ dưỡng biển của Russell Arthur Smith để xác định giai đoạn phát triển của các 
khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô – Thừa Thiên Huế. Nghiên cứu này sử dụng phương pháp định tính thông qua phân 
tích các tài liệu kết hợp với phương pháp phỏng vấn sâu. Kết quả cho thấy mô hình các khu nghỉ dưỡng ven biển 
Lăng Cô đang ở trong giai đoạn “Xây dựng khu vực nghỉ dưỡng” và tiền giai đoạn “Xây dựng khu vực kinh doanh”. 
Việc phát triển các khu nghỉ dưỡng biển đã gây ra những tác động tích cực và tiêu cực đến kinh tế, văn hóa – xã hội và 
môi trường của địa phương. Đây sẽ là cơ sở cho các cấp quản lý xây dựng các giải pháp và chiến lược thích hợp nhằm 
định hướng mô hình các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô theo hướng phát triển bền vững. 
Từ khóa: khu nghỉ dưỡng biển, du lịch biển, Lăng Cô, Thừa Thiên Huế 
1 Đặt vấn đề 
Hiện nay, du lịch biển đang là một trong những loại hình phát triển nhanh và phổ biến 
nhất đối với toàn ngành du lịch trên thế giới (Miller và Ayoung, 1991; Orams, 1999; Hall và Page, 
2006) nói chung và Việt Nam nói riêng, nơi mà du lịch biển đảo hiện đang chiếm khoảng 70 % 
hoạt động của ngành du lịch. Cùng với sự phát triển của du lịch biển, hàng loạt các khu nghỉ 
dưỡng biển đã và đang được đầu tư và phát triển nhanh chóng. Hiện nay, trên thế giới cũng như 
ở Việt Nam, các khu nghỉ dưỡng biển đã và đang phát triển ở những giai đoạn khác nhau và đều 
hướng đến để trở thành những khu nghỉ dưỡng đô thị trong tương lai, kéo theo những tác động 
tích cực và tiêu cực đến thiên nhiên, đến tình hình kinh tế, văn hóa – xã hội và chính trị tại các 
quốc gia, địa phương phát triển mô hình khu nghỉ dưỡng biển này. 
Nằm trên tuyến du lịch Bắc – Nam cách thành phố Đà Nẵng 30 km và thành phố Huế 
70 km, Lăng Cô hiện nay đang trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách, có 
tiềm năng to lớn để phát triển loại hình du lịch biển, du lịch nghỉ dưỡng. Chính vì vậy mà các 
khu nghỉ dưỡng biển tại Lăng Cô hiện nay đã và đang phát triển không ngừng. 
Câu hỏi đặt ra là tiến trình phát triển mô hình khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô hiện đang ở 
giai đoạn nào, có những vấn đề nào xuất hiện trong tiến trình phát triển này tác động đến tình hình 
phát triển kinh tế, môi trường, văn hóa – xã hội của địa phương? Bài viết này sẽ tập trung giải 
Bạch Thị Thu Hà, Trương Thị Thu Hà Tập 126, Số 5D, 2017 
190 
quyết hai vấn đề này nhằm giúp cho các nhà hoạch định chiến lược, các nhà quy hoạch – quản lý du 
lịch đưa ra các giải pháp, chiến lược trong việc phát triển mô hình các khu nghỉ dưỡng biển theo 
định hướng phát triển du lịch bền vững. 
2 Nội dung nghiên cứu 
2.1 Tổng quan nghiên cứu 
Hiện nay trên thế giới có rất nhiều tác giả nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến việc phát 
triển các khu nghỉ dưỡng biển. Trong đó, đặc biệt nổi bật là các nghiên cứu của Smith (1991, 1992a, 
1992b, 1992c, 2011) tập trung nghiên cứu về mô hình tiến trình phát triển khu nghỉ dưỡng biển 
(Beach Resort Model – BRM). 
Trong “Beach Resorts – A model of development evolution”, Smith (1991) đã xây dựng 
được mô hình tiến trình phát triển của các khu nghỉ dưỡng biển. Để kiểm định giả thuyết mô 
hình, Smith đã chọn 4 điểm du lịch để đánh giá bao gồm Batu Feringgi (Malaysia), Pattaya 
(Thailand), Hua Hin (Thailand), và Surfers Paradise (Australia). Theo Smith, mô hình khu nghỉ 
dưỡng biển là mô hình mô tả các quá trình chuyển đổi từ những bãi biển tự nhiên trở thành 
những khu nghỉ dưỡng đô thị trong tám giai đoạn phát triển. Quá trình phát triển này, một 
mặt, mang lại những tác động tích cực, nhưng cũng phát sinh những tác động tiêu cực không 
thể kiểm soát trước được. Điều này làm giảm giá trị chất lượng sản phẩm và những lợi ích từ xã 
hội. Chính vì vậy, việc xây dựng mô hình tiến trình phát triển khu nghỉ dưỡng biển trong 
nghiên cứu này sẽ cung cấp những hiểu biết tốt hơn về động thái phát triển của các khu nghỉ 
dưỡng biển. Nhờ vậy, mô hình này cũng gia tăng cơ hội cho việc nhận thấy và phòng tránh 
trước những ảnh hưởng tiêu cực từ việc phát triển của các khu nghỉ dưỡng biển. Mô hình tiến 
trình phát triển khu nghỉ dưỡng biển của Smith bao gồm 8 giai đoạn: (1) “tiền du lịch”, (2) “những 
ngôi nhà thứ hai”, (3) “khách sạn đầu tiên”, (4) “khu nghỉ dưỡng được thiết lập”, (5) “các khu 
kinh doanh được thành lập”, (6) “khách sạn nội địa”, (7) “sự chuyển đổi”, (8) “đô thị nghỉ 
dưỡng”. 
Smith (1992) tiếp tục thực hiện nghiên cứu một trường hợp cụ thể là Pattaya, Thái Lan – 
một trong những khu nghỉ dưỡng biển đã trải qua rất nhiều vấn đề điển hình của hình thức 
phát triển này. Nghiên cứu tập trung phân tích sự thay đổi và những tác động tích cực và tiêu cực 
của các yếu tố trong tiến trình phát triển của mô hình khu nghỉ dưỡng biển bao gồm vật chất, môi 
trường, kinh tế, xã hội, chính trị. Kết quả phân tích này cho thấy một số nguyên nhân thất bại trong 
việc phát triển các khu nghỉ dưỡng biển làm cơ sở để đề xuất giải pháp trong tương lai. 
Trong nghiên cứu này, Smith (1992) cũng đưa ra mô hình dự kiến tiến trình phát triển 
khu nghỉ dưỡng biển (Tentative beach resort model - TBRM) bao gồm 8 giai đoạn: (1) “giai 
Jos.hueuni.edu.vn Tập 126, Số 5D, 2017 
191 
đoạn tiền du lịch”, (2) “du lịch khám phá”, (3) “khách sạn đầu tiên”, (4) “mô hình phát triển dải 
ven biển”, (5) “trung tâm kinh doanh được thiết lập”, (6) “những khách sạn xa bãi biển”, (7) “con 
đường thứ hai”, (8) “có sự phân tách giữa khu vực kinh doanh thương mại và giải trí”. Tiến 
trình này về cơ bản là tương tự với tiến trình mà ông đã đưa ra vào năm 1991 nhưng chỉ khác ở 
cách đặt tên các bước. Theo Smith(1992), tất cả 8 giai đoạn trong TBRM đều đã diễn ra ở 
Pattaya. (1) trước – 1945, (2) 1950, (3) 1965, (4) 1972, (5) 1974, (6) 1976, (7) 1982, (8) 1988 và tác giả 
cũng đã lý giải tại sao và điều gì đã diễn ra trong thực tế ở mỗi giai đoạn. Tuy nhiên, ông cũng 
cho rằng có một số đặc điểm xảy ra dẫn đến sự khác biệt giữa lý thuyết và thực tế. Thêm vào 
đó, số liệu không đầy đủ dẫn đến kết quả là các kết luận không thể đưa ra hết tất cả các khía 
cạnh của mô hình. TBRM cần được đánh giá, nghiên cứu nhiều hơn. Cuối cùng, ông cũng đưa 
ra một số hàm ý quản lý nhằm giải quyết các vấn đề của Pattaya. Đồng thời cho rằng các khu 
nghỉ dưỡng biển mới nổi khác tại Thái Lan cần có các kế hoạch chi tiết, cẩn thận, được đầu tư 
đúng mức và chính sách quản lý chặt chẽ để tránh các sai lầm đã diễn ra ở Pattaya. 
Tiếp tục sử dụng mô hình tiến trình phát triển khu nghỉ dưỡng biển (BRM), năm 2011 
Russell Arthur Smith đã thực hiện nghiên cứu “The Development and Management of Beach 
Resorts: Boracay Island, The Philippines”. Trong nghiên cứu này tác giả tập trung phân tích và 
đánh giá sự thay đổi và những tác động do sự phát triển các khu nghỉ dưỡng biển tại hòn đảo 
Boracay, Philippin lên các yếu tố về hình thái học, sự thay đổi về vấn đề sử dụng đất, sự thay 
đổi về môi trường, kinh tế – xã hội và cuối cùng là sự thay đổi giữa các ngành công và ngành 
tư. Những chỉ số thay đổi này được so sánh với các chỉ số trong mô hình khu nghỉ dưỡng biển 
để xác định giai đoạn phát triển của mô hình khu nghỉ dưỡng biển tại Boracay, Philippin. Kết 
quả cho thấy mô hình khu nghỉ dưỡng biển nàyít nhất đang ở giai đoạn 6 và có thể đạt được 
giai đoạn 7, nhưng một số vấn đề xuất hiện trong giai đoạn này đó là ô nhiễm môi trường, 
những tác động tiêu cực về mặt xã hội từ đó tác giả đưa ra những định hướng phát triển cho 
khu nghỉ dưỡng biển này. 
Trong một nghiên cứu khác “Morphological changes of coastal tourism: A case study of 
Denarau Island, Fiji” của Xie, Chandra, Gu (2012), nghiên cứu này phân tích những thay đổi về 
hình thái ven biển trên Đảo Denarau ở Fiji từ 3 khía cạnh vật lý, môi trường và xã hội. Từ đó nhằm 
hiểu rõ quá trình và hậu quả của việc thay đổi sử dụng đất từ du lịch ven biển để hạn chế một cách 
thấp nhất những tác động tiêu cực và duy trì nguồn tài nguyên biển. Chính vì vậy, mục đích của 
nghiên cứu này là tập trung vào sự phát triển của lãnh thổ các khu nghỉ dưỡng biển, thông qua việc 
phân tích hình thái học để vạch ra các giai đoạn và những tác động của quá trình đô thị hóa các khu 
nghỉ dưỡng biển. Đây là cơ sở để xác định các cách thức để tiến hành quy hoạch sử dụng đất tốt 
hơn. 
Bạch Thị Thu Hà, Trương Thị Thu Hà Tập 126, Số 5D, 2017 
192 
Các giai đoạn phát triển du lịch trên hòn đảo Denarau được đánh giá bởi mô hình tiến trình 
phát triển khu nghỉ dưỡng biển của Smith thông qua việc phân tích sự thay đổi của các khía cạnh về 
vật lý (tình hình sử dụng đất từ khi bắt đầu phát triển đến thời điểm hiện tại), khía cạnh môi trường 
(những thay đổi về cảnh quan do sự phát triển của du lịch dọc bờ biền) và khía cạnh về xã hội (ảnh 
hưởng đến cộng đồng địa phương). 
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng Denarau hiện tại đang phát triển ở giai đoạn 5 trong 
mô hình tiến trình phát triển của các khu nghỉ dưỡng biển. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cũng cho 
thấy rằng những thay đổi về hình thái trên hòn đảo Denarau không tuân theo mô hình khu nghỉ 
dưỡng biển (BRM) truyền thống, có nghĩa là không thể dựa vào mô hình để tiếp tục dự đoán những 
thay đổi tiếp theo sẽ xảy ra đến hòn đảo Denarau tại một thời điểm nào đó. Nguyên nhân chính là do 
ảnh hưởng của các kế hoạch tổng thể được thực hiện bởi chính quyền địa phương lãnh thổ. Cơ quan 
đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự mở rộng của những tác động không mong muốn xảy 
ra đối với hòn đảo Denarau. 
2.2 Phương pháp nghiên cứu 
Nghiên cứu này chỉ sử dụng phương pháp phân tích định tính mà cụ thể ở đây là phân 
tích các tài liệu nhằm tìm ra những nội dung cơ bản của tài liệu có liên quan đến việc nghiên 
cứu các giai đoạn phát triển của mô hình khu nghỉ dưỡng biển trên cơ sở phân loại, lựa chọn và 
phân tích có hệ thống. Kết hợp với việc sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu, bao gồm các câu 
hỏi mở được thực hiện để tiến hành phỏng vấn đối tượng được phỏng vấn đó là những người 
dân địa phương hiện đang sinh sống gần các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô, cán bộ chuyên 
trách về lĩnh vực du lịch tại địa bàn nghiên cứu, khách du lịch và các nhân viên làm việc tại các 
khu nghỉ dưỡng biển. 
Theo như các nghiên cứu trước đó, để xác định giai đoạn phát triển của mô hình các khu 
nghỉ dưỡng biển cũng như chỉ ra những tác động tích cực và tiêu cực từ việc đầu tư và phát 
triển các khu nghỉ dưỡng biển, các tác giả tập trung phân tích sự thay đổi của 5 khía cạnh là: vật 
chất (kiến trúc cảnh quan, chất lượng cơ sở vật chất lưu trú tại khu nghỉ dưỡng, sự đầu tư về cơ 
sở vật chất kỹ thuật và cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch), kinh tế (việc làm, thu nhập, sự phát triển 
của các cơ sở kinh doanh du lịch, mức tăng trưởng GDP), xã hội (sự thay đổi về văn hóa, an 
ninh – trật tự, vấn đề sử dụng đất và bãi biển, tình trạng ô nhiễm môi trường, xói mòn) và khía 
cạnh chính trị (sự quản lý của chính quyền địa phương đối với các khu nghỉ dưỡng và vấn đề 
thu hút các dự án đầu tư). 
Nội dung các câu hỏi mở của nghiên cứu này trên cơ sở kế thừa các nghiên cứu trước 
cũng tập trung xoay quanh các vấn đề nêu trên. Đối với cán bộ chuyên trách về lĩnh vực du lịch, 
nhóm nghiên cứu tiến hành phỏng vấn 5 đối tượng, cộng đồng địa phương hiện đang sinh sống 
Jos.hueuni.edu.vn Tập 126, Số 5D, 2017 
193 
gần các khu nghỉ dưỡng được phỏng vấn với số lượng là 20 người, nhân viên đang làm việc ở 
mỗi khu nghỉ dưỡng là 5 người. Đối với du khách lưu trú tại các khu nghỉ dưỡng, nhóm tiến 
hành phỏng vấn 20 du khách với các câu hỏi liên quan đến việc đánh giá chất lượng dịch vụ 
của các khu nghỉ dưỡng, các vấn đề về khả năng tiếp cận, chất lượng các cơ sở hạ tầng, vấn đề 
an ninh – an toàn trên bãi biển, mức độ ô nhiễm trên bãi biển... 
Các thông tin thu thập được từ các đối tượng phỏng vấn được sử dụng để so sánh với các 
chỉ tiêu đã được chỉ ra trong mô hình lý thuyết, làm cơ sở để xác định được giai đoạn phát triển 
của mô hình các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô cũng như chỉ ra được những tác động tích cực 
và tác động tiêu cực từ việc xây dựng và phát triển các khu nghỉ dưỡng biển. 
2.3 Mô hình tiến trình phát triển khu nghỉ dưỡng biển 
Theo nghiên cứu của Smith (1991), mô hình các khu nghỉ dưỡng biển sẽ bao gồm 8 giai 
đoạn phát triển, cụ thể: 
Giai đoạn 1: Tiền du lịch 
Ở giai đoạn này, chưa xuất hiện những điểm du lịch cũng như vẫn chưa có các dấu hiệu rõ 
ràng về phát triển du lịch. Cụ thể, các điểm dân cư có thể hoặc chưa có các định hướng về phát triển 
du lịch, nếu có thì cũng chỉ mới dừng lại ở việc phát triển đường sá thuận lợi cho sự phát triển du 
lịch ở khu dân cư này. 
Chú thích: 
Giai đoạn 2: Những ngôi nhà thứ hai 
Trong giai đoạn này, du lịch đã bắt đầu hình thành thông qua việc dân cư cho khách du 
lịch thuê những căn hộ, ngôi nhà khi không sử dụng. Điều này tạo điều kiện cho sự phát triển 
của loại hình du lịch “những ngôi nhà thứ hai”“second home” – từ đó hình thành nên hệ thống 
các ngôi nhà thứ hai dọc bãi biển. Song song với sự khởi đầu phát triển này, khách đi du lịch 
chủ yếu dưới hình thức khám phá, hoặc những khách du lịch có lịch trình linh động và yêu 
Bạch Thị Thu Hà, Trương Thị Thu Hà Tập 126, Số 5D, 2017 
194 
thích khám phá văn hóa. Sự tiếp xúc giữa khách và người dân địa phương mặc dù mang lại 
những tác động tiêu cực về mặt xã hội nhưng vẫn có những lợi ích nhất định về mặt kinh tế. 
Giai đoạn 3: Khách sạn đầu tiêu 
Trong giai đoạn này, các yếu tố thuộc về khả năng tiếp cận đối với điểm đến được tăng 
cường so với 2 giai đoạn trước. Ở giai đoạn này bắt đầu có sự xuất hiện của các khách sạn cao 
cấp phục vụ khách du lịch. Điều này báo hiệu sự bắt đầu của sự phát triển du lịch ở quy mô 
lớn. Những nhu cầu của những khách du lịch cao cấp phần lớn được thỏa mãn bởi những tiện 
nghi trong khách sạn. Tổng số doanh thu từ du lịch sẽ tiếp tục được mở rộng đến giai đoạn tám 
dù chi tiêu thực tế trung bình mỗi khách có thể sẽ giảm do có sự xuất hiện tiếp theo của những 
du khách có thu nhập thấp. Số lượng việc làm du lịch trong địa phương mở rộng. Vẫn chưa có 
cơ quan nào quản lý sự phát triển du lịch do vậy sự phát triển này chủ yếu được kiểm soát bởi 
những doanh nghiệp tư nhân. 
Giai đoạn 4: Khu nghỉ dưỡng được thiết lập 
Sự thành công của các khách sạn đầu tiên tạo tiền đề cho sự phát triển của hệ thống dịch 
vụ lưu trú. Hệ thống khách sạn tiếp giáp với bãi biển đã được phát triển ở giai đoạn 2 tiếp tục 
được củng cố và tăng cường. Để phục vụ và đáp ứng thỏa mãn nhu cầu của du khách, các 
d ... oanh lưu trú khách sạn 
trong thời điểm này đã phát triển mạnh mẽ với số lượng lớn; bên cạnh đó các vấn đề phát triển du 
lịch tại địa phương đã chịu sự quản lý và kiểm soát của chính quyền địa phương và các cơ quan ban 
ngành chức năng. Tất cả các nội dung này Lăng Cô đều đã trải qua. Chính vì vậy, nhóm nghiên cứu 
sẽ xem xét và xác định giai đoạn phát triển Lăng Cô, Thừa Thiên Huế trong các giai đoạn tiếp theo 
của mô hình để tiến hành phân tích và đánh giá. 
– Giai đoạn 4: trong giai đoạn này, các yếu tố trong mô hình lý thuyết như: nhiều khách sạn 
hơn, sự phát triển của dải ven biển, một số ngôi nhà phải di chuyển, cộng đồng dân cư được mở 
rộng, việc làm tại khách sạn chiếm ưu thế thì ở mô hình các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô đều đã 
xuất hiện. Cụ thể là tại khu vực phát triển các khu nghỉ dưỡng (thị trấn Lăng Cô và xã Lộc Vĩnh) số 
lượng cơ sở lưu trú (CSLT) chiếm 94 % so với toàn huyện (48/51 tổng số CSLT). Các cơ sở kinh 
doanh du lịch dịch vụ (khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, quán ăn, quầy lưu niệm) cũng có mật độ 
tập trung khá lớn. Một số hộ phải di chuyển sang khu vực lân cận để xây dựngkhu nghỉ dưỡng, 
đáng lưu ý là 32 hộ dân tại thôn Cù Dù, xã Lộc Vĩnh, huyện Phú Lộc. Khu vực phát triển các khu 
nghỉ dưỡng có mật độ dân cư tập trung đông đúc do sức hút về việc làm và kinh doanh du lịch dịch 
vụ, người lao động nơi khác đến tìm việc làm mở rộng cộng đồng dân cư. Đa số lao động địa 
phương hiện đang làm việc trong các khu nghỉ dưỡng ở các bộ phận như: bếp, giặt là, bảo vệ cảnh 
quan, buồng phòng, bảo vệ, nhân viên nhà hàng, lễ tân 
– Giai đoạn 5: chỉ có duy nhất yếu tố Ô nhiễm và tắc nghẽn trên mặt nước biển là chưa xuất hiện 
tại mô hình các khu nghỉ dưỡng ở Lăng Cô bởi hiện nay, các hoạt động du lịch trên biển Lăng Cô 
chưa được khai thác một cách tối đa và mạnh mẽ. Tuy nhiên, các yếu tố còn lại thuộc mô hình lý 
thuyết đã bắt đầu xuất hiện nhưng chưa thể hiện rõ rệt. Cụ thể: số lượng các cơ sở lưu trú đang có 
sự tăng dần nhưng không đáng kể. Trong tương lai tại khu vực phát triển các khu nghỉ dưỡng có 
thể thu hút được nhiều các dự án đầu tư về phát triển cơ sở lưu trú và nghỉ dưỡng (nhiều cơ sở lưu 
trú hơn). Chỉ có một số lượng lớn các cơ sở kinh doanh ăn uống như nhà hàng, các quán ăn tại khu 
vực phát triển các khu nghỉ dưỡng chiếm đến 55 % trên tổng số địa bàn huyện nhưng chất lượng 
chưa đảm bảo. Bên cạnh đó chỉ có một số ít quầy lưu niệm và các dịch vụ khác cũng bắt đầu phát 
triển tại khu vực này (những cơ sở kinh doanh không thuộc lĩnh vực khách sạn phát triển). Số lượng 
khách du lịch tăng trưởng qua hàng năm đặc biệt là khách du lịch quốc tế có sự tăng trưởng khi khu 
Jos.hueuni.edu.vn Tập 126, Số 5D, 2017 
199 
nghỉ dưỡng Laguna Lăng Cô đi vào hoạt động, sự gia tăng này là chưa thật sự tương xứng với tiềm 
năng du lịch vốn có (thị trường khách được mở rộng). Bắt đầu có sự di cư lao động từ các địa 
phương và quốc gia khác đến khu vực phát triển các khu nghỉ dưỡng ven biển để tìm kiếm việc làm 
(sự di cư lực lượng lớn lao động). Các tác động tiêu cực ảnh hưởng đến văn hoá cộng đồng địa 
phương chưa xuất hiện nhiều (văn hóa bị xáo trộn). Môi trường cảnh quan được cải thiện , một số 
vấn đề về ô nhiễm môi trường như: sự cố tràn dầu, rác thải không được tập trung đúng nơi quy 
định vẫn xuất hiện nhưng chưa xảy ra ở mức độ nghiêm trọng (môi trường xấu đi). Cơ cấu các 
ngành kinh tế đang chuyển dịch cơ theo mô hình "du lịch dịch vụ – công nghiệp – nông nghiệp”. Cụ 
thể: năm 2014 du lịch – dịch vụ chiếm tỷ trọng 52 %; ngành công nghiệp: 39 % và nông – lâm – ngư 
nghiệp chiếm 8,9 % (du lịch chiếm ưu thế). 
- Giai đoạn 6: trong 7 yếu tố mà mô hình lý thuyết đã đưa ra thì trong giai đoạn này, mô hình 
khu nghỉ dưỡng tại Lăng Cô chỉ mới xuất hiện 2 yếu tố đó là: có sự điều tiết của các doanh nghiệp 
kinh doanh đối với sự phát triển chung và kế hoạch quy hoạch tổng thể của chính phủ. Ủy ban 
nhân dân huyện Phú Lộc đang cố gắng phát triển du lịch theo cơ chế thông thoáng, tạo điều kiện 
cho các doanh nghiệp kinh doanh du lịch, các khu nghỉ dưỡng dễ dàng điều tiết và quản lý các hoạt 
động trong tiến trình phát triển chung. Bên cạnh đó, các chiến lược phát triển du lịch tại địa phương 
cũng đang được kiểm soát dưới sự chỉ đạo của cơ quan ban ngành chức năng và chính phủ. Những 
yếu tố còn lại thuộc mô hình lý thuyết BRM như: những khách sạn xây dựng xa bãi biển, sự phát 
triển nhanh khu nhà ở, các khu vực kinh doanh được củng cố, ảnh hưởng của lũ lụt và xói mòn do 
sự phát triển nhanh chóng của các khu nghỉ dưỡng và văn hóa du lịch chiếm ưu thế đều chưa xuất 
hiện tại mô hình các khu nghỉ dưỡng ở Lăng Cô – Thừa Thiên Huế. Theo đánh giá của nhóm 
nghiên cứu: hiện nay, còn rất nhiều các bãi đất trống nằm tiếp giáp với bãi biển Lăng Cô; chưa thật 
sự thấy sự phát triển nhanh các khu nhà ở tại khu vực các khu nghỉ dưỡng ven biển; các cơ sở kinh 
doanh du lịch như khách sạn, nhà hàng, các quán ăn chưa chú trọng đến việc nâng cấp, mở rộng 
và nâng cao chất lượng. Các tác động tiêu cực do việc đầu tư xây dựng các khu nghỉ dưỡng chưa 
gây ảnh hưởng đến các hiện tượng như lũ lụt, xói mòn. Các giá trị văn hoá địa phương, lễ hội, tài 
nguyên du lịch nhân văn của địa phương chưa thật sự được khai thác tương xứng với tiềm năng để 
đưa vào phát triển du lịch. 
Như vậy, quá trình phân tích và so sánh các yếu tố thuộc mô hình lý thuyết và mô hình 
các khu nghỉ dưỡng biển ven biển Lăng Cô cho thấy mô hình các khu nghỉ dưỡng ở Lăng Cô 
đang ở trong giai đoạn đó là: tiền giai đoạn 5 (các khu kinh doanh được thiết lập). Một số yếu tố 
thuộc mô hình khu nghỉ dưỡng tại Lăng Cô như sự phát triển mạnh của các cơ sở lưu trú kinh 
doanh khu nghỉ dưỡng, sự phát triển và mở rộng của thị trường khách và những cơ sở kinh 
doanh không thuộc lĩnh vực khách sạn hay các vấn đề về xáo trộn văn hoá địa phương, ô nhiễm 
môi trường chỉ mới bắt đầu có dấu hiệu trong giai đoạn 5. Điều này có thể là tình hình phát 
triển du lịch nói chung và các khu nghỉ dưỡng nói riêng đang còn ở trong những giai đoạn bắt 
đầu, chưa thật sự phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh đó, còn phụ thuộc vào các chiến lược, chính 
Bạch Thị Thu Hà, Trương Thị Thu Hà Tập 126, Số 5D, 2017 
200 
sách quản lý của các cơ quan ban ngành chức năng, chính quyền địa phương và định hướng 
phát triển của các khu nghỉ dưỡng, các yếu tố này ở Lăng Cô đã xuất hiện ở giai đoạn 6 trong 8 
giai đoạn phát triển. 
Quá trình phân tích động thái phát triển các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô, Thừa Thiên 
Huế thông qua việc so sánh với mô hình lý thuyết các khu nghỉ dưỡng biển cho thấy tiến trình 
phát triển các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô đang đi theo mô hình lý thuyết. Chính vì vậy, 
việc đánh giá mô hình phát triển của các khu nghỉ dưỡng biển Lăng Cô – Thừa Thiên Huế sẽ 
giúp chúng ta dự đoán trước được các tác động tiêu cực có thể xảy ra tiếp theo dựa trên mô 
hình lý thuyết. Đây là cơ sở cho các cấp chính quyền và cơ quan ban ngành có những chiến lược 
và giải pháp để phòng ngừa và hạn chế những tác động tiêu cực có thể xảy ra trong những giai 
đoạn tiếp theo. Ví dụ như môi trường tự nhiên bị đe dọa do sự phát triển nhanh chóng của các 
khu nghỉ dưỡng, môi trường sống của các loại thủy sản, động vật hoang dã bị đe dọa, xảy ra các 
hiện tưởng ô nhiễm – xói mòn và tắc nghẽn trên bãi biển, văn hóa bản địa bị mai một và thương 
mại hóa, chính quyền địa phương mất dần kiểm soát do không đủ khả năng. 
Thực tế hiện nay cho thấy sự phát triển của các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô cũng đã 
đem lại những lợi ích, những tác động tích cực cho cộng đồng địa phương và chính quyền sở 
tại như tạo ra nhiều việc làm từ du lịch cho người dân địa phương, góp phần phát triển kinh tế 
địa phương và các khu vực dân cư lân cận; thúc đẩy quá trình đầu tư cơ sở hạ tầng, đường sá 
và các công trình dân sinh cho xã hội, thực hiện được nhiều chương trình xã hội giúp ích cho 
cộng đồng địa phương, bảo tồn phát huy các giá trị văn hoá truyền thống địa phương trong các 
lễ hội. Bên cạnh đó thì việc phát triển các khu nghỉ dưỡng cũng đã đem lại những tác động 
không mong muốn ảnh hưởng đến cộng đồng địa phương và môi trường tự nhiên và tài 
nguyên như thu hẹp đất sản xuất, đất canh tác của người dân, thu hẹp bãi biển công cộng, gây 
lãng phí nguồn đất đai do xuất hiện các dự án “treo”. Các khó khăn khi cộng đồng địa phương 
tham gia vào các hoạt động du lịch, tình trạng mất an ninh – trật tự và an toàn của người dân 
xảy ra nhiều hơn hay môi trường bắt đầu có sự ô nhiễm nhưng chỉ mới ở mức độ chưa nghiêm 
trọng. 
3 Kết luận 
Nghiên cứu động thái phát triển mô hình các khu nghỉ dưỡng biển Lăng Cô – Thừa 
Thiên Huế hay nói cách khác việc đánh giá, xác định giai đoạn phát triển theo mô hình tiến 
trình phát triển các khu nghỉ dưỡng biển của Smith (1991) đóng vai trò rất quan trọng. Khi mà 
du lịch biển hiện đang trở thành loại hình du lịch chủ yếu của huyện Lăng Cô, theo đó là sự 
phát triển của các khu nghỉ dưỡng ven biển và chắc chắn trong tương lai với việc thu hút rất 
Jos.hueuni.edu.vn Tập 126, Số 5D, 2017 
201 
nhiều các dự án đầu tư xây dựng các khu nghỉ dưỡng trong và ngoài nước sẽ đem đến những 
bước phát triển và thách thức mới cho vịnh biển Lăng Cô – Thừa Thiên Huế 
Kết quả nghiên cứu đã cho thấy những tác động tích cực và tiêu cực do việc phát triển 
các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng Cô mang lại đối với tình hình kinh tế – văn hóa và xã hội của 
địa phương. Đồng thời, việc đánh giá mô hình phát triển của các khu nghỉ dưỡng biển ở Lăng 
Cô dựa theo mô hình lý thuyết cũng đã dự đoán được những tác động tiêu cực có thể xảy ra đối 
với mô hình phát triển khu nghỉ dưỡng biển Lăng Cô trong tương lai. Trên cơ sở đó, nhóm 
nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp nhằm giúp mô hình phát triển khu nghỉ dưỡng biển 
Lăng Cô phát triển theo hướng bền vững đó là: 
– Kiểm tra, xem xét kỹ lưỡng nội dung các dự án đầu tư nhằm hạn chế sự đô thị hoá quá 
mức và phá vỡ không gian cảnh quan môi trường và văn hóa địa phương. 
– Ban hành các chính sách ưu đãi, hỗ trợ về đầu tư hạ tầng ngoài hàng rào dự án; cải cách thủ 
tục hành chính để giải quyết nhanh gọn các thủ tục theo cơ chế “một cửa, tại chỗ” nhằm tạo điều 
kiện để thu hút các nhà đầu tư trong nước và quốc tế xây dựng các dự án đầu tư phát triển du lịch 
trên địa bàn huyện Phú Lộc. 
– Có các quy định về thời gian tiến độ thực hiện dự án và biện pháp xử lý nếu dự án 
không thực hiện theo đúng yêu cầu tiến độ được đưa ra ngay từ ban đầu. 
– Có kế hoạch xây dựng thêm các dự án nhà máy xử lý rác thải trên địa bàn các thị trấn 
và các xã nhằm bảo đảm các vấn đề về ô nhiễm môi trường tại khu vực các khu nghỉ dưỡng ở 
ven biển, khu công nghiệp và khu vực dân cư sinh sống. 
– Thường xuyên thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra về hệ thống xử lý nước thải tại các 
khu nghỉ dưỡng ngay từ khi các khu nghỉ dưỡng bắt đầu xây dựng đến khi đi vào hoạt động; 
hay các cơ sở kinh doanh phục vụ du lịch khác như khách sạn, nhà hàng; có các hình thức xử lý 
triệt để, nghiêm khắc các trường hợp cố tình vi phạm 
– Tạo điều kiện cho người dân dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để có thể đầu 
tư, phát triển, mở rộng các cơ sở sản xuất kinh doanh phục vụ du lịch đạt chuẩn phục vụ du 
khách. 
– Xem xét việc hỗ trợ đất đai và hỗ trợ đào tạo nghề, việc làm cho các đối tượng phải di 
dời, tái định cư. Tăng cường phối hợp giữa chính quyền các cấp với nhà đầu tư để thực hiện tốt 
vấn đề này. 
– Thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra giám sát, có các quy định xử phạt nặng đối 
với các trường hợp gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh – trật tự trong khu vực, ảnh hưởng 
không tốt đến đời sống văn hoá của người dân địa phương. 
Bạch Thị Thu Hà, Trương Thị Thu Hà Tập 126, Số 5D, 2017 
202 
– Giải quyết ổn thỏa vấn đề sử dụng khu vực bãi biển công cộng cho người dân nhằm 
tránh xảy ra các mâu thuẫn cũng như tranh thủ sự ủng hộ của họ trong phát triển các khu nghỉ 
dưỡng biển sau này. 
– Khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực, 
chất lượng nguồn lao động hoạt động trong ngành du lịch. Đẩy mạnh hợp tác, liên kết với các 
cơ sở đào tạo, cơ quan tư vấn, các doanh nghiệp để đào tạo và sử dụng nguồn lao động trong 
vùng. 
– Tăng cường các cuộc đối thoại giữa chính quyền và cộng đồng địa phương nhằm giải 
quyết các khiếu nại, tranh chấp; phổ biến các kiến thức và vai trò của hoạt động phát triển du 
lịch đến phát triển kinh tế địa phương, giáo dục người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường 
biển và bảo vệ bảo tồn các giá trị văn hoá truyền thống, các làng nghề, lễ hội truyền thống tại 
địa phương. 
Tài liệu tham khảo 
1. Pforr, C., Macbeth, J., Clark, K., Fountain, J. and Wood, D. (2007), The dynamics of a coastal 
tourism development, Gold Coast: Sustainable Tourism Cooperative Research Centre. 
2. Xie, P. F., Chandra, V., Gu K. (2013), Morphological changes of coastal tourism: a case study 
of Deranau Island, Fiji, Tourism Management Perspective, 5, 75–83. 
3. Smith, R. A. (1991), Beach resorts: A model of development evolution, Landscape and Urban 
Planning, 21(3), 189–200. 
4. Smith, R. A. (1992a), Beach Resort Evolution: Impications for Planning, Annals of Tourism 
Research, 19(2), 304–322. 
5. Smith, R. A. (1992b), Conflicting trends of beach resort development: A Malaysian case, 
Coastal Management, 20 (2), 167–187. 
6. Smith, R. A., Hendersonb, J. C., Chongb, V., Tayb C. & Jingwenb Y. (2011), The 
Development and Management of Beach Resorts: Boracay Island, The Philippin, Asia Pacific 
Journal of Tourism Research, 16 (2), 229–245. 
7. Smith, R. A. (1992c), Review of integrated beach resort development in Southeast Asia, Land 
use Policy, 9(3), 209–218. 
8. Agarwal, S., Shaw, G. (2007), Managing Coastal tourism resorts – a global perspective, Channel 
view publications. 
9. Hồ Thị Hương Lan (2009), Đánh giá của du khách về du lịch biển ở Lăng Cô và Cảnh Dương 
– Thừa Thiên Huế, Tạp chí khoa học Đại học Huế - chuyên san Kinh tế và Phát triển, 54, 59–70. 
Jos.hueuni.edu.vn Tập 126, Số 5D, 2017 
203 
MODEL OF BEACH RESORT DEVELOPMENT 
EVOLUTION: THE CASE OF LANG CO – 
THUA THIEN HUE PROVINCE 
Bach Thi Thu Ha*, Truong Thi Thu Ha 
HU – School of Hospitality and Tourism, 22 Lam Hoang St., Hue, Vietnam 
Abstract. In Vietnam, along with the development of beach tourism, coastal resorts have rapidly been 
invested and expanded to meet the needs of tourists. However, this massive development may lead to many 
serious consequences for the society. This study aims to determine in which phase the Lang Co beach resort 
in Thua Thien Hue province stands according to Smith's model of beach resort development evolution. The 
content qualitative analysis and depth interviews were used to determine the theoretical framework. The 
results revealed that Lang Co is in the “Resort established” and early “Business district established” stages. 
This process does bring benefits as well as problems to economic, environmental, cultural and social issues of 
the locality. The findings would enable the authorities to create appropriate solutions and strategies for 
guiding the model of beach resorts in Lang Co towards sustainable development. 
Keywords: beach resort, beach tourism, Lang Co, Thua Thien Hue