Đóng góp của đồng bào công giáo Việt Nam trong lĩnh vực văn hóa - xã hội

Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 12 (73) - 2013 
 98 
ĐÓNG GÓP CỦA ĐỒNG BÀO CÔNG GIÁO VIỆT NAM 
TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA - XÃ HỘI 
PHẠM THANH HẰNG* 
Tóm tắt: Trong những năm qua, người Công giáo đã hoà nhập “sống tốt đời, 
đẹp đạo”, tích cực tham gia phong trào thi đua yêu nước với nhiều việc làm thiết 
thực và hiệu quả theo đúng đường hướng mục vụ “đồng hành cùng dân tộc và 
dấn thân phục vụ hạnh phúc của đồng bào” của người Công giáo Việt Nam. Bài 
viết nêu khái quát một số đóng góp của đồng bào Công giáo trong lĩnh vực văn 
hoá - xã hội như hoạt động từ thiện xã hội (bao gồm những đóng góp trong lĩnh 
vực y tế, giáo dục và một số đóng góp trong các lĩnh vực từ thiện nhân đạo 
khác); hoạt động xây dựng đời sống văn hóa và hoạt động phòng, chống tệ nạn 
xã hội ở nước ta trong thời gian vừa qua. Với những kết quả rất đáng ghi nhận 
trên lĩnh vực văn hóa - xã hội, có thể thấy, người Công giáo Việt Nam đã góp 
phần không nhỏ xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, đồng thời đó cũng là 
minh chứng rõ nét về vai trò, trách nhiệm của người Công giáo trong việc thực 
hiện phong trào “Kính chúa, yêu nước” và thực hiện Thư chung năm 1980 của 
Hội đồng giám mục Việt Nam đó là: “Gắn bó với dân tộc và đất nước... sống 
phúc âm giữa lòng dân tộc”. 
Từ khóa: Công giáo, đạo công giáo. 
Đạo Công giáo du nhập vào Việt 
Nam từ thế kỷ XVI, là tôn giáo đã có 
mặt ở nước ta gần 5 thế kỷ (1533 - 
2010), có số lượng tín đồ lớn thứ hai ở 
Việt Nam (sau Phật giáo). Việt Nam là 
quốc gia có tỷ lệ người Công giáo (trong 
tổng dân số) xếp thứ ba ở Châu Á, sau 
Đông Timor và Philippines(1). 
Đạo Công giáo ra đời ở Trung Á 
nhưng lại phát triển mạnh mẽ ở Châu 
Âu. Từ một tôn giáo mang đậm nét văn 
hóa, văn minh Châu Âu - một tôn giáo 
có vẻ như hoàn toàn xa lạ với xã hội 
Việt Nam, đến nay đạo Công giáo đã 
phát triển nhanh chóng, trở thành tôn 
giáo lớn ở Việt Nam, với nhiều hoạt 
động đa dạng và có những ảnh hưởng 
không nhỏ trong đời sống văn hóa - xã 
hội Việt Nam.(1) 
Có thể nói, từ Thư chung của Hội 
đồng Giám mục Việt Nam năm 1980, 
Thư Mục vụ của Hội đồng Giám mục 
Việt Nam năm 1992 đến Huấn từ, Sứ 
điệp của Giáo hoàng Bênêđíctô XVI 
(*)
 Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo và Tín 
ngưỡng, Học viện Chính trị - Hành chính quốc 
gia Hồ Chí Minh. 
(1) Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia. 
Đóng góp của đồng bào Công giáo Việt Nam... 
 99 
năm 2009 và Thư chung của Đại hội 
Dân Chúa 2010, đã đánh dấu những 
mốc quan trọng trong quá trình phát 
triển của Giáo hội Công giáo; đồng thời 
tiếp tục bổ sung đường hướng mục vụ 
“đồng hành cùng dân tộc và dấn thân 
phục vụ hạnh phúc của đồng bào” của 
người Công giáo Việt Nam. Đường 
hướng mục vụ này luôn cổ vũ, khích lệ 
người Công giáo có những đóng góp 
tích cực trong phong trào thi đua yêu 
nước với nhiều việc làm thiết thực và 
hiệu quả theo phương châm "tốt đời, đẹp 
đạo". Trong bài viết này chúng tôi đề 
cập đến một số đóng góp của đồng bào 
Công giáo nước ta trong lĩnh vực văn 
hoá - xã hội thời gian vừa qua. 
Thứ nhất, trong lĩnh vực y tế 
Đạo Công giáo ngay từ khi mới du 
nhập ở Việt Nam đã luôn quan tâm đến 
hoạt động y tế chăm sóc sức khoẻ cộng 
đồng. Ngay từ ngày đầu truyền giáo vào 
Việt Nam từ nửa cuối thế kỷ XVI, các 
giáo sĩ Tây Phương đã rất quan tâm đến 
vấn đề sức khỏe cộng đồng. Cụ thể ở 
Đàng Trong có hai giáo sĩ được chính 
quyền Việt Nam cho phép mở nhà 
thương (Da Coxta, Langerloi), ở Đàng 
Ngoài có các quan ngự y là giáo sĩ người 
Ý và người Bồ Đào Nha (Sanna, 
Pierre)
(2)
. Nhiều linh mục, tu sĩ, giáo dân 
đã có những đóng góp tích cực trong 
công tác y tế, chăm sóc sức khoẻ cộng 
đồng. Gần đây, tiêu biểu có nữ tu Nguyễn 
Thị Mậu với 40 năm gắn bó với các bệnh 
nhân phong ở Di Linh đã được Nhà nước 
phong danh hiệu Anh hùng lao động năm 
2005
(3)
. Những năm qua, các hoạt động y 
tế nổi bật của Công giáo đó là: 
+ Thành lập nhiều phòng khám, bệnh 
xá từ thiện và tổ chức thăm khám, phát 
thuốc miễn phí cho người nghèo, trẻ em 
nghèo, khuyết tật, đến nạn nhân chất 
độc da cam, HIV-AIDS... 
Phát huy truyền thống tương thân 
tương ái, giúp đỡ nhau của dân tộc Việt 
Nam, nhiều giáo xứ và dòng tu tại thành 
phố Hồ Chí Minh đã mở các phòng 
khám, bệnh xá miễn phí để chăm sóc 
sức khoẻ cho giáo dân. Đến năm 2002, 
đã có 17 phòng khám bệnh miễn phí 
được lập bằng tiền quyên góp của tu sĩ 
và giáo dân Thành phố(4). Theo kết quả 
khảo sát của Ban Tôn giáo Chính phủ, 
hầu như giáo xứ, giáo phận nào cũng có 
tủ thuốc tình thương. Năm 2008, phong 
trào xây dựng tủ thuốc cho bệnh nhân 
nghèo của Hội Bác ái Phanxicô do nữ tu 
Trịnh Thị Hồng và Châu Hoà Hồng 
Loan phụ trách đã giúp đỡ được 197.250 
bệnh nhân nghèo với tổng số tiền 
305.000 USD
(5)
. 
Công tác chăm sóc sức khỏe cộng 
đồng, cũng được bà con giáo dân tỉnh 
Đắk Lắk tham gia thực hiện tốt. Với tinh 
thần “Yêu thương và phục vụ” trong 5 
năm (2002 - 2007) bà con giáo dân trực 
(2)
 Nguyễn Đăng Phấn, Y tế Công giáo tại Việt 
Nam, 9/2009,  
(3)
 Nguyệt san Công giáo và Dân tộc, số 1781, 
tháng 11/2010, tr. 7. 
(4)
 Nguyễn Đăng Phấn, Y tế Công giáo tại Việt 
Nam, 9/2009,  
(5)
 Nguyễn Đăng Phấn, Y tế Công giáo tại Việt 
Nam, 9/2009,  
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 12 (73) - 2013 
 100 
tiếp giúp những bệnh nhân nặng đi điều 
trị trên 100 triệu đồng(6). 
Nhiều phòng khám từ thiện của Công 
giáo đã trở nên quen thuộc với dân 
nghèo như: Phòng chẩn trị y học cổ 
truyền Phước Lập Đường quận 2 khám 
bệnh miễn phí cho hàng ngàn người 
nghèo; hay Phòng khám Đông Y của 
lương y Nguyễn Đức Thịnh ở Tân Hiệp, 
Kiên Giang đã chữa trị khoảng 500.000 
bệnh nhân nghèo; phòng khám Vạn 
Thành, Phú Sơn (Lâm Đồng); cơ sở y 
học cổ truyền thuộc dòng Thánh Giuse 
(Nha Trang) ; trong 5 năm qua đã khám 
và điều trị miễn phí cho 137.638 lượt 
người, trong đó miễn và giảm phí cho 
34.849 lượt người(7). 
Ngoài ra, còn có nhiều hoạt động 
thiết thực của các trung tâm khuyết tật, 
trường khuyết tật và các cơ sở nuôi 
dưỡng trẻ em, bệnh nhân tâm thần... 
Điển hình là: Trung tâm Mai Hoa, cơ sở 
nuôi dưỡng và bảo vệ trẻ em khuyết tật 
Thiên Phước tại thành phố Hồ Chí 
Minh, trường khuyết tật tình thương Mỹ 
Lâm và bệnh xá tình thương Tân Hiệp 
(Kiên Giang), trường khuyết tật Nhân ái 
(Tiền Giang), cơ sở nuôi dưỡng trẻ em 
suy dinh dưỡng Tà Nung, Đà Lạt (Lâm 
Đồng), nhà nuôi dưỡng bệnh nhân tâm 
thần ở Gò Vấp... 
Người Công giáo còn phối hợp với 
chính quyền, Mặt trận Tổ quốc đến vùng 
sâu, vùng xa phát thuốc miễn phí cho 
người nghèo. Số tiền mà người Công giáo 
đóng góp cho hoạt động này là rất lớn. 
Điển hình là giới Công giáo Thành phố 
Hồ Chí Minh, họ đã chi cho y tế số tiền là 
23 tỷ 218 triệu đồng, riêng năm 2009 chi 
cho y tế 6 tỷ 063 triệu đồng. Giới Công 
giáo Đồng Nai cũng đã chi số tiền là 46 tỷ 
560 triệu đồng cho các hoạt động này. 
Giới Công giáo quận Bình Thạnh trong 5 
năm qua (2008 – 2013) đã chi 3,9 tỷ đồng 
để mở phòng khám, phát thuốc miễn phí, 
nấu cháo cho bệnh nhân, chăm sóc trẻ có 
hoàn cảnh khó khăn... (6) 
+ Hưởng ứng tích cực phong trào 
«Hiến máu nhân đạo» 
“Hiến máu nhân đạo” là một hành 
động cao cả, một nghĩa cử cao đẹp, rất 
đáng trân trọng, ngày càng lan tỏa trong 
cộng đồng, được toàn xã hội quan tâm, 
hưởng ứng. Đây là truyền thống tương 
thân tương ái “lá lành đùm lá rách” của 
người dân Việt Nam, là việc làm cần 
thiết để chia sẻ những giọt máu nghĩa 
tình với người bệnh, giúp họ vượt qua 
những nguy kịch bệnh tật, tiếp tục duy 
trì sự sống. Hưởng ứng phong trào 
“Toàn dân hiến máu tình nguyện”, đồng 
bào Công giáo đã có nhiều hoạt động 
tích cực. 
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, năm 
2011, đồng bào Công giáo Thành phố đã 
tham gia đóng góp vào các lĩnh vực gần 
(6)
 Báo cáo “Kết quả từ phong trào thi đua yêu 
nước của đồng bào Công giáo tỉnh Đắk Lắk 5 
năm qua (2002-2007)”. 
(7)
 Ủy ban đoàn kết Công giáo Việt Nam, Báo 
cáo “Tổng kết 5 năm (2005 - 2010) triển khai 
và thực hiện phong trào thi đua toàn dân đoàn 
kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, 
sống tốt đời đẹp đạo”. 
Đóng góp của đồng bào Công giáo Việt Nam... 
 101 
50 tỷ đồng và 3.367 lượt người hiến 
máu nhân đạo. Năm 2012, đồng bào 
Công giáo Thành phố đã tham gia đóng 
góp gần 69 tỷ đồng và 6.288 lượt người 
hiến máu nhân đạo. Riêng trên địa bàn 
quận Bình Thạnh, trong 5 năm qua 
(2008 – 2013), bà con giáo dân các giáo 
xứ, các dòng tu trong giới Công giáo có 
1.267 lượt người hiến máu nhân đạo. 
+ Hỗ trợ và giúp đỡ nhiều bệnh nhân 
phong 
Với tinh thần bác ái, đồng bào Công 
giáo đã hỗ trợ và giúp đỡ nhiều bệnh nhân 
phong bị xa lánh, ngược đãi và kỳ thị. 
Khu điều trị phong Bến Sắn (huyện 
Tân Uyên, tỉnh Bình Dương) xây dựng 
năm 1959, hiện có 12 nữ tu thuộc Cộng 
đoàn Nữ thuộc Tu hội Nữ Tử Bác Ái 
Thánh Vinh Sơn, ngày đêm âm thầm 
chăm lo cho 450 bệnh nhân phong với 
tinh thần "Thầy thuốc như mẹ hiền", 
chia sẻ và xoa dịu phần nào những đau 
khổ, bất hạnh đang đè nặng trên cuộc 
đời của bệnh nhân. Trong những năm 
gần đây, tổng số tiền các nữ tu vận động 
hỗ trợ thêm cho bệnh nhân vào khoảng 
gần 4,9 tỷ đồng; đồng thời vận động cấp 
học bổng cho 185 học sinh là con bệnh 
nhân, tổng trị giá trên 1,56 tỷ đồng(8). 
Công giáo Thành phố Hồ Chí Minh 
đã có nhiều đóng góp cho công tác 
phòng chống bệnh phong. Năm 1965, 
Đức Tổng giám mục Phaolô Nguyễn 
Văn Bình đã giúp thành lập làng cùi 
Thanh Bình ở bán đảo Thủ Thiêm. Giáo 
xứ Đa Minh - Ba Chuông đã tổ chức 10 
lần thăm hỏi và tặng quà trị giá 
150.000.000 đồng cho bệnh nhân phong 
trong 5 năm gần đây. Đặc biệt, từ năm 
2004 đến năm 2007, năm nào giáo xứ 
Hà Nội, Hạt Xóm Mới, Quận Gò Vấp 
cũng tổ chức 2 chuyến thăm và tặng quà 
cho các bệnh nhân phong tại Trại phong 
Tân Hiệp và Phước Tân với số quà và 
tiền trị giá tới 161.709.000 đồng(9) 
Thứ hai, trong lĩnh vực giáo dục 
Giáo dục là quốc sách hàng đầu, là 
động lực quan trọng nhất cho sự phát 
triển của đất nước. Chung tay góp sức 
cùng toàn xã hội nâng cao trình độ học 
vấn cho người dân, những năm qua, 
đồng bào Công giáo luôn đặc biệt quan 
tâm đến lĩnh vực giáo dục. Các giáo xứ, 
họ đạo và bà con giáo dân rất chú trọng 
đầu tư cho công tác xã hội hóa giáo dục 
như: đóng góp xây dựng trường học; 
thành lập quỹ khuyến học cấp học bổng 
tặng học sinh nghèo vượt khó; tổ chức 
các lớp học tình thương, lớp xoá mù 
chữ, bổ túc văn hoá, lớp dạy nghề miễn 
phí, hỗ trợ dụng cụ học tập cho trẻ em 
đường phố, trẻ em nghèo thất học, trẻ 
em khuyết tật 
Năm 2010, tổ chức Caritas Việt Nam 
đã dành tới 10.725.009.976 đồng trong 
tổng chi 15.110.900.137 đồng cho các 
(8)
 Đồng bào Công giáo tích cực tham gia 
phong trào thi đua yêu nước, Báo Quân đội 
nhân dân, số ra ngày 21/9/2013. 
(9)
 Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh (2008), “Báo cáo tình hình công tác 5 
năm (2003 - 2007) đồng bào Công giáo Thành 
phố Hồ Chí Minh tham gia xây dựng và bảo vệ 
Tổ quốc, Hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công 
giáo Thành phố Hồ Chí Minh”. 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 12 (73) - 2013 
 102 
hoạt động từ thiện, nhân đạo(10), trong 
đó chi cho giáo dục đào tạo 648.973.913 
đồng. Giới Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh từ năm 2005 đến năm 2009 đã 
đóng góp số tiền khoảng 185 tỷ 907 
triệu đồng, trong đó chi cho giáo dục là 
89 tỷ 334 triệu đồng(11). Riêng năm 
2011, đồng bào Công giáo Thành phố 
Hồ Chí Minh đã tham gia đóng góp vào 
các lĩnh vực gần 50 tỷ đồng; trong đó, 
lĩnh vực xã hội từ thiện hơn 21 tỷ đồng, 
giáo dục hơn 9 tỷ đồng(12). Đồng bào 
Công giáo Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai có 
nhiều thành quả trong công tác bác ái xã 
hội trong nhiều năm qua. Số tiền đồng 
bào đóng góp năm 2007 là 41 tỷ, 852 
triệu đồng; năm 2008 là 54 tỷ 310 triệu 
đồng; năm 2009 là 57 tỷ 800 triệu đồng, 
trong đó số tiền đã dành chi cho giáo 
dục 35 tỷ 711 triệu đồng(13). 
Ý thức rõ tầm quan trọng “Đầu tư cho 
giáo dục là đầu tư cho phát triển” các 
giáo xứ, giáo họ Công giáo tỉnh Đắk 
Lắk đã đặc biệt quan tâm đến giáo dục. 
Bà con giáo dân trong 5 năm qua (2002 
- 2007) tự nguyện đóng góp hàng ngàn 
ngày công và hàng chục tỷ đồng cho 
công tác xây dựng trường lớp; tặng học 
bổng, thưởng cho học sinh giỏi, học sinh 
tiên tiến; tặng sách giáo khoa, dụng cụ 
học tập cho các học sinh có hoàn cảnh 
khó khăn trị giá trên 1 tỷ đồng(14). 
Người Công giáo Đà Nẵng đã đóng 
góp cho quỹ khuyến học trên 01 tỷ 
đồng. Giáo xứ Phi Lộc (Nghệ An) đã 
tặng 50 xe đạp cho học sinh nghèo vượt 
khó. Trong 6 tháng đầu năm 2010, các 
giáo xứ tỉnh Hậu Giang đã trao 1050 
suất học bổng, mỗi suất trị giá từ 300 
đến 500 nghìn đồng và tặng nhiều phần 
quà cho học sinh giỏi, tiên tiến(15). 
Nhiều giáo xứ và tu viện trong tỉnh 
Bình Dương nhận thức được tầm quan 
trọng, vai trò của giáo dục đối với sự 
nghiệp “công nghiệp hóa, hiện đại hóa 
đất nước”, đã có nhiều chương trình 
khuyến học dành cho các học sinh 
nghèo hiếu học và đã huy động đồng 
bào Công giáo đóng góp trên 10 tỷ đồng 
chăm lo sự nghiệp giáo dục(16). 
Ủy ban Đoàn kết Công giáo Thành 
phố Hồ Chí Minh đã lập Quỹ học bổng 
Võ Thành Trinh dành cho các học sinh, 
sinh viên nghèo. Năm 2009, Chương 
trình Bạn trẻ em đường phố đã hỗ trợ 
543 suất học bổng cho những trẻ em có 
hoàn cảnh đặc biệt khó khăn(17). 
(10)
 Báo cáo “Tổng kết năm 2010 và chương 
trình hành động năm 2011 của Ủy ban bác ái xã 
hội-Caritas Việt Nam”. 
(11)
 Báo Công giáo và Dân tộc, số 1773, tháng 
9/2010, tr. 27. 
(12)
 Báo Công giáo và Dân tộc, số 1843 ra ngày 
03.02.2012, trang 16 và 17. 
(13)
 Báo Công giáo và Dân tộc, số 1680, tháng 
10/2009, tr. 19. 
(14)
 Báo cáo “Kết quả từ phong trào thi đua yêu 
nước của đồng bào Công giáo tỉnh Đắk Lắk 5 
năm qua (2002-2007)”. 
(15)
 Báo Công giáo và Dân tộc, số 1775, tháng 
9/2010. 
(16)
 Đồng bào Công giáo tích cực tham gia 
phong trào thi đua yêu nước, Báo Quân đội 
nhân dân, số ra ngày 21/9/2013. 
(17)
 Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh (2009), “Báo cáo Tổng kết hoạt 
động của Công giáo Thành phố Hồ Chí Minh 
năm 2009”. 
Đóng góp của đồng bào Công giáo Việt Nam... 
 103 
Việc đồng bào Công giáo trao những 
phần học bổng cho học sinh có hoàn 
cảnh đặc biệt như một nguồn động viên, 
khích lệ các em vượt qua những khó 
khăn hiện tại và học tập tốt. Những năm 
qua, với nhiều hoạt động thiết thực, 
Công giáo đã đồng hành, tiếp sức và sẻ 
chia khó khăn với nhiều thế hệ học sinh 
nghèo hiếu học. 
Với mục đích góp phần cùng xã hội 
tạo dựng một tương lai lâu dài và bền 
vững cho trẻ khuyết tật, giúp các em tự 
tin bước vào cuộc sống tự lập, hòa nhập 
với cộng đồng bằng đôi chân và khối óc 
đầy nghị lực, người Công giáo những 
năm qua đã mở nhiều lớp nuôi dưỡng và 
dạy nghề cho trẻ khuyết tật. Từ năm 
2003 đến năm 2008, Công giáo Thành 
phố Hồ Chí Minh đã thành lập được 18 
cơ sở dạy học và hướng nghiệp cho đối 
tượng người khuyết tật(18). Tiêu biểu nhất 
là trường Khuyết tật thính giác Hy 
Vọng. Đây là một địa chỉ từ thiện có uy 
tín, chuyên phục hồi chức năng, dạy học 
và hướng nghiệp cho các trẻ em khiếm 
thính. Năm học 2009 - 2010, trường tiếp 
nhận 91 học sinh khiếm thính có độ tuổi 
từ 2 - 2(19). Ngoài ra, còn có thể kể đến 
Trung tâm khiếm thính Thuận An 
(thường gọi là Trường câm điếc Lái 
Thiêu) tại thị xã Thuận An tỉnh Bình 
Dương. Trung tâm có bề dày hơn 100 
năm, là cơ sở trực thuộc trường Đại học 
Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
chuyên nuôi dưỡng và giáo dục trẻ 
khiếm thính từ lứa tuổi tiền học đường 
(mầm non) cho đến hết cấp trung học cơ 
sở dưới hai hình thức: nội trú và bán trú. 
Đồng thời, Trung tâm còn là nơi huấn 
luyện đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn 
cho giáo viên chuyên ngành khiếm thính 
của các trường khuyết tật thuộc các tỉnh 
phía Nam. Hiện Trung tâm có 9 nữ tu và 
59 cán bộ, viên chức, lao động chăm lo 
sự nghiệp giáo dục cho 370 trẻ khiếm 
thính và 15 người lớn khiếm thính từ 37 
đến 70 tuổi...(20) 
Trong vòng 5 năm (từ năm 2003 – 
2008), đồng bào Công giáo Thành phố 
Hồ Chí Minh, đã tổ chức được 19 cơ sở 
dạy nghề miễn phí cho trẻ em có hoàn 
cảnh khó khăn(21). Cũng trong 5 năm 
này, đồng bào Công giáo Thành phố đã 
tổ chức 92 lớp học tình thương, nhà mở, 
mái ấm nuôi dạy trẻ mồ côi, tàn tật(22). 
Riêng trong năm 2005, Chương trình 
(18)
 Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh (2008), “Báo cáo tình hình công tác 5 
năm (2003 - 2007) đồng bào Công giáo Thành 
phố Hồ Chí Minh tham gia xây dựng và bảo vệ 
Tổ quốc, Hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công 
giáo Thành phố Hồ Chí Minh”. 
(19)
 Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh (2009), “Báo cáo Tổng kết hoạt động 
của Công giáo Thành phố Hồ Chí Minh năm 
2009”. 
(20)
 Đồng bào Công giáo tích cực tham gia 
phong trào thi đua yêu nước, Báo Quân đội 
nhân dân, số ra ngày 21/9/2013. 
(21)
 Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh (2008), “Báo cáo tình hình công tác 5 
năm (2003 - 2007) đồng bào Công giáo Thành 
phố Hồ Chí Minh tham gia xây dựng và bảo vệ 
Tổ quốc, Hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công 
giáo Thành phố Hồ Chí Minh”. 
(22)
 Báo cáo “Đại hội đại biểu Những người 
công giáo TPHCM xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 
lần VI”. 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 12 (73) - 2013 
 104 
Bạn Trẻ em đường phố thuộc Ủy ban 
Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ Chí 
Minh đã đào tạo nghề cho 316 em. Các 
lớp dạy nghề điện lạnh, cơ điện của cộng 
đoàn Dòng Don Bosco Hóc Môn đã duy 
trì được hơn 10 năm (từ năm 1998), tạo 
điều kiện cho nhiều thanh thiếu niên 
nghèo, thất học có nghề nghiệp và kiếm 
được việc làm ổn định(23). 
Trường tình thương Hướng Tâm của 
giáo xứ Thánh Phaolô giáo hạt Tân Sơn 
Nhì, tọa lạc tại quận Bình Tân, Thành 
phố Hồ Chí Minh là nơi học tập của 
278 em học sinh nghèo, cơ nhỡ trong 
khu vực, đã duy trì được 10 năm nay. 
Các em đến trường được học miễn phí 
từ lớp mẫu giáo đến lớp năm. Nơi đây 
là sự gặp gỡ giữa đạo và đời, vì đến 
90% học sinh là người không có đạo 
Công giáo đang được các thầy cô đa số 
là người Công giáo tận tình dạy dỗ với 
tâm nguyện “yêu thương và phục vụ 
các em”(24). 
Tiếp sức mùa thi là một chương trình 
hoạt động xã hội có ý nghĩa nhân văn 
sâu sắc. Nhiều năm qua, mỗi kỳ thi 
tuyển sinh đại học, cao đẳng đến, 
chương trình “ Tiếp sức mùa thi” lại 
được đón nhận những lời khen ngợi của 
xã hội. Hòa cùng không khí chung ấy, 
đồng bào Công giáo tổ chức nhiều 
chương trình hỗ trợ cho thí sinh đi thi, 
với mong muốn chia sẻ với các bạn trẻ 
phần nào những vất vả, lo toan khi đi thi 
xa nhà. 
Trong năm 2011, Ủy ban đoàn kết 
Công giáo Thành phố Hồ Chí Minh có 
nhiều hình thức hoạt động để nhân rộng 
mô hình tiếp sức mùa thi, đã tổ chức 
diễn đàn “Gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm 
chuẩn bị cho công tác tiếp sức mùa thi 
năm 2011”, với gần 30 đơn vị giáo xứ 
tham dự. Kết quả trong mùa tuyển sinh, 
giới Công giáo Thành phố đã có 36 
điểm tổ chức hoạt động tiếp sức mùa thi, 
trong đó có 25 giáo xứ, 5 dòng tu và 6 
điểm của một đoàn thể(25). 
Nhiều giáo xứ và tu viện trong tỉnh 
Bình Dương đã tổ chức chương trình 
tiếp sức mùa thi, tạo điều kiện thuận lợi 
về nơi ăn chốn ở cho sĩ tử đi thi như các 
Cộng đoàn, dòng tu và giáo xứ ở thành 
phố Thủ Dầu Một, thị xã Dĩ An; trong 
đó có Tỉnh Dòng Thừa Sai Đức Tin Việt 
Nam tổ chức miễn phí việc tiếp đón, lo 
chỗ ăn nghỉ cho thí sinh và phụ huynh, 
cũng như đưa đón thí sinh đến nơi thi(26). 
Với những đóng góp tích cực trong 
lĩnh vực giáo dục như đã nêu trên, đồng 
bào Công giáo đã góp sức cùng xã hội 
đào tạo nên thế hệ trẻ thành những người 
công dân lương thiện và có tri thức. 
(23)
 Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hồ 
Chí Minh (2008), “Báo cáo tình hình công tác 5 
năm (2003 - 2007) đồng bào Công giáo Thành 
phố Hồ Chí Minh tham gia xây dựng và bảo vệ 
Tổ quốc, Hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công 
giáo Thành phố Hồ Chí Minh”. 
(24)
 Bích Tân, Giáo xứ Thánh Phaolô: Khai giảng 
trường tình thương Hướng Tâm, website Tổng 
giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh: tgpsaigon.net. 
(25)
 Báo Công giáo và Dân tộc số 1843 ra ngày 
03/02/2012, tr. 16, 17. 
(26)
 Đồng bào Công giáo tích cực tham gia 
phong trào thi đua yêu nước, Báo Quân đội 
nhân dân, số ra ngày 21/9/2013. 
Đóng góp của đồng bào Công giáo Việt Nam... 
 105 
Bên cạnh những đóng góp trong hoạt 
động y tế, giáo dục, người Công giáo 
còn tham gia tích cực vào các hoạt động 
từ thiện nhân đạo khác như: quyên góp 
xây dựng nhà tình thương; tham gia ủng 
hộ quỹ “vì người nghèo”; tổ chức đoàn 
đi cứu trợ, thăm và tặng quà cho trẻ em 
nghèo, nạn nhân chất độc da cam, gia 
đình chính sách; hỗ trợ và tặng quà cho 
người dân vùng sâu, bị bão lũ, thiên tai... 
Thứ ba, trong hoạt động xây dựng 
đời sống văn hoá 
Theo tinh thần Thư chung 1980 của 
Hội đồng Giám mục Việt Nam “Người 
Công giáo tốt cũng là người công dân 
tốt”, trong những năm qua, đồng bào 
Công giáo đã đoàn kết, tích cực hưởng 
ứng phong trào thi đua “Toàn dân đoàn 
kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu 
dân cư, sống tốt đời đẹp đạo”, "Xây 
dựng nếp sống văn minh - mỹ quan đô 
thị", đóng góp vào quá trình phát triển 
kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - 
an ninh của đất nước. 
Đồng bào Công giáo đã có các hoạt 
động thiết thực nhằm xây dựng các công 
trình giao thông nông thôn như làm 
đường, làm cây nước sạch, làm cầu, làm 
đường giao thông thôn ấp, đường liên 
thôn, nạo vét cống rãnh, xây sửa cầu 
trong khu vực dân cư 
Trong 5 năm (2002 - 2007), hưởng 
ứng phong trào "Toàn dân đoàn kết xây 
dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư", 
bà con giáo dân tỉnh Đắk Lắk đã đóng 
góp hàng chục ngàn ngày công và hàng 
chục tỷ đồng để xây dựng hệ thống thủy 
lợi, kiên cố hóa kênh mương nội đồng; 
làm giao thông trong các khu dân cư(27). 
Đồng bào Công giáo tỉnh Thái Bình 
tích cực hưởng ứng cuộc vận động xây 
dựng nông thôn mới. Từ năm 2010 đến 
nay, có 8.272 hộ Công giáo hiến hàng 
chục nghìn mét vuông đất và đóng góp 
5.281 ngày công lao động để xây dựng 
hạ tầng(28). 
Với những cố gắng trên, nhiều giáo 
dân đạt danh hiệu người tốt việc tốt, 
nhiều hộ gia đình Công giáo được công 
nhận là gia đình văn hóa, nhiều khu phố 
đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa. 
Thứ tư, trong hoạt động phòng, 
chống tệ nạn xã hội 
Các chức sắc, nhà tu hành và đồng 
bào có đạo nhiệt tình hưởng ứng tham 
gia phong trào giữ gìn an ninh trật tự, an 
toàn xã hội; phong trào đấu tranh phòng, 
chống ma tuý, tội phạm, tệ nạn xã hội, 
HIV/AIDS và những thói hư tật xấu trái 
với truyền thống đạo lý của dân tộc. 
Bình Dương là tỉnh có tốc độ tăng 
trưởng kinh tế và phát triển công nghiệp 
cao, thu hút trên 700 ngàn lao động 
nhập cư, dẫn đến phát sinh nhiều tệ nạn 
xã hội, mất an ninh trật tự ở các khu dân 
cư và khu nhà trọ. Để góp phần giữ gìn 
an ninh trật tự tại địa phương, nhiều 
(27)
 Đỗ Văn Phớn, “Kết quả từ phong trào thi 
đua yêu nước của đồng bào Công giáo tỉnh Đắk 
Lắk 5 năm qua, Báo điện tử Đảng Cộng sản 
Việt Nam”. 
(28)
 An Luých, Báo cáo “Thái Bình: Phong trào 
xây dựng “Xứ, họ đạo 4 gương mẫu” đạt được 
kết quả quan trọng”. 
Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 12 (73) - 2013 
 106 
giáo xứ đã có sáng kiến nâng đỡ đời 
sống tinh thần của người lao động xa 
nhà như: tiếp đón, hướng dẫn, thăm 
viếng và cảnh báo những nguy cơ lây 
nhiễm tệ nạn xã hội... Giáo xứ An Bình, 
Đông hòa, Dĩ An (thị xã Dĩ An) thường 
xuyên thăm hỏi và trợ giúp công nhân 
tại các khu nhà trọ... Các giáo xứ ở thị 
xã Dĩ An, Thuận An còn vận động hàng 
ngàn gia đình công giáo kinh doanh dịch 
vụ nhà trọ cho công nhân thuê, chỉ cho 
thuê đối với những người có giấy tạm 
vắng, tạm trú, thẻ công nhân hoặc những 
người có việc làm rõ ràng(29). 
Phong trào "Xây dựng giáo xứ, giáo 
họ không ma tuý, không tội phạm, 
không tệ nạn xã hội" của tỉnh Nam Định 
đã phát triển cả bề rộng và bề sâu với 
nhiều điển hình tiên tiến, góp phần hạn 
chế sự gia tăng về tệ nạn ma tuý, cờ bạc, 
tệ nạn xã hội trong đồng bào theo đạo 
Công giáo. Kết quả đã có 20 giáo xứ và 
41 giáo họ giữ vững 3 tiêu chí (không 
ma tuý, không tội phạm, không tệ nạn 
xã hội); 15 giáo xứ và 47 giáo họ thực 
hiện tốt 3 giảm (giảm ma tuý, giảm tội 
phạm, giảm tệ nạn xã hội); 47 giáo họ 
giữ vững không để ma tuý và tệ nạn xã 
hội xâm nhập. Theo đánh giá của cơ 
quan bảo vệ pháp luật, trong tỉnh cả 
657/657 giáo xứ, giáo họ đều chưa có 
tội phạm đặc biệt nguy hiểm(30). 
Tại tỉnh Thái Bình, qua thực hiện 
phong trào “Xây dựng xứ họ đạo 4 
gương mẫu” và các phong trào thi đua 
yêu nước khác, đến nay trong tổng số 
325 xứ họ đạo của tỉnh, có 267 xứ họ 
không có tội phạm nghiêm trọng; 253 
xứ họ không có tệ nạn xã hội; 271 xứ họ 
thực hiện tốt Luật nghĩa vụ quân sự; 284 
xứ họ thực hiện tốt Luật đất đai, Luật 
xây dựng; 298 xứ họ thực hiện tốt Pháp 
lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo(31). 
Tóm lại, trong những năm qua, người 
Công giáo đã tích cực tham gia các hoạt 
động từ thiện xã hội, tham gia xây dựng 
đời sống văn hóa và phòng chống tệ nạn 
xã hội. Với những kết quả đáng ghi 
nhận trên lĩnh vực văn hóa - xã hội, 
người Công giáo Việt Nam đã góp phần 
không nhỏ xây dựng, bảo vệ và phát 
triển đất nước. Đồng thời, những kết quả 
trên cũng là minh chứng rõ nét về vai 
trò, trách nhiệm của người Công giáo 
trong việc thực hiện phong trào “Kính 
chúa, yêu nước” và thực hiện Thư chung 
năm 1980 của Hội đồng giám mục Việt 
Nam là: “Gắn bó với dân tộc và đất 
nước... sống phúc âm giữa lòng dân 
tộc”. Với tinh thần “Sống phúc âm giữa 
lòng dân tộc với tinh thần sẵn sàng phục 
vụ”, phong trào thi đua yêu nước của 
người Công giáo đang vững bước theo 
con đường đổi mới của đất nước, cùng 
với nhân dân cả nước xây dựng đất nước 
Việt Nam ngày một giàu đẹp, văn minh. 
(29)
 Đồng bào Công giáo tích cực tham gia 
phong trào thi đua yêu nước, Báo Quân đội 
nhân dân, số ra ngày 21/9/2013. 
(30)
 Huỳnh Tấn, Ủy ban đoàn kết Công giáo 
Nam Định với phong trào "giáo xứ, giáo họ 
không ma túy, không tội phạm, tệ nạn xã hội". 
(31)
 An Luých, Báo cáo “Thái Bình: Phong trào 
xây dựng “Xứ, họ đạo 4 gương mẫu” đạt được 
kết quả quan trọng”. 
Đóng góp của đồng bào Công giáo Việt Nam... 
 107