Sử dụng trò chơi học tập nhằm rèn luyện thao tác tư duy cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động “Khám phá môi trường xung quanh”

 Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Huế 
ISSN 1859-1612, Số 04(32)/2014: tr. 95-101 
SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM RÈN LUYỆN 
THAO TÁC TƢ DUY CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI 
TRONG HOẠT ĐỘNG “KHÁM PHÁ MÔI TRƢỜNG XUNG QUANH” 
TRẦN VIẾT NHI 
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế 
Tóm tắt: Phát triển các thao tác tƣ duy cho trẻ mẫu giáo, đặc biệt là trẻ mẫu 
giáo 5-6 tuổi là một trong những nội dung quan trọng của Giáo dục mầm 
non. Hoạt động cho trẻ khám phá môi trƣờng xung quanh ở trƣờng mầm non 
thực hiện nhiệm vụ phát triển nhận thức cho trẻ. Tạo điều kiện để trẻ rèn 
luyện qua các trò chơi học tập trong hoạt động này giúp thao tác tƣ duy của 
trẻ phát triển thuận lợi. Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu thực trạng sử 
dụng trò chơi học tập để rèn luyện các thao tác tƣ duy cho trẻ mẫu giáo 5-6 
tuổi ở trƣờng Mầm non 1, thành phố Huế. 
Từ khóa: thao tác tƣ duy, trò chơi học tập, khám phá môi trƣờng xung 
quanh, trẻ mẫu giáo 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Khám phá môi trƣờng xung quanh (KPMTXQ) là hoạt động có nội dung phong phú, đa 
dạng về các vấn đề tự nhiên, xã hội xung quanh trẻ, đƣợc tổ chức dƣới nhiều hình thức 
nhƣ vui chơi, học tập, tham quan, lao động Trong quá trình tham gia hoạt động này, 
dƣới sự tổ chức, hƣớng dẫn của giáo viên, trẻ tích cực tìm tòi, khám phá, phát hiện 
những điều mới mẻ, thú vị về các sự vật, hiện tƣợng xung quanh. Qua đó, làm giàu vốn 
kiến thức, kinh nghiệm của bản thân và giúp trẻ rèn luyện, phát triển các kỹ năng khám 
phá (quan sát, so sánh, phân loại, phán đoán, suy luận,), rèn luyện các thao tác tƣ duy 
(TTTD) và hƣớng đến phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. 
Ở trẻ 5-6 tuổi, khả năng tập trung, chú ý của trẻ lâu hơn, bền vững hơn, ghi nhớ của trẻ 
có chủ định hơn nên khả năng khám phá sự vật, hiện tƣợng của trẻ cũng tốt hơn. Đây là 
cơ sở để trẻ có thể tiến hành thao tác so sánh đối tƣợng, phân nhóm đối tƣợng theo một 
hay vài dấu hiệu rõ nét [5]. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các TTTD, trẻ vẫn gặp 
phải những hạn chế nhƣ: chỉ nhận ra đƣợc những đặc điểm giống và khác nhau bên 
ngoài không đặc trƣng [2, tr. 34] và khi so sánh các đối tƣợng với nhau, trẻ thƣờng dựa 
vào các đối tƣợng thật, tranh ảnh hoặc mô phỏng chứ chƣa thể so sánh bằng biểu tƣợng 
[2, tr. 50]. Vì vậy, giáo viên cần sử dụng các phƣơng tiện nhƣ tranh ảnh, vật mô phỏng 
hay vật thật để rèn luyện TTTD cho trẻ dƣới hình thức vui chơi để khắc phục những 
khuyết điểm trên. 
Trò chơi học tập (TCHT) là trò chơi nhận thức có luật và có nội dung định trƣớc. Nhiệm 
vụ nhận thức trong trò chơi đƣợc kết hợp dƣới hình thức nhẹ nhàng và hấp dẫn, hƣớng 
đến việc mở rộng, chính xác hóa, hệ thống hóa biểu tƣợng của trẻ về thế giới xung 
96 TRẦN VIẾT NHI 
quanh và phát triển các năng lực trí tuệ cho trẻ. Vì vậy, sử dụng TCHT để rèn luyện các 
TTTD cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động KPMTXQ là khả thi và phù hợp với 
đặc trƣng của hoạt động này. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều giáo viên mầm non chƣa 
khai thác hiệu quả TCHT trong tổ chức hoạt động KPMTXQ nhằm rèn luyện các TTTD 
cho trẻ. Vì vậy, nghiên cứu thực trạng tổ chức TCHT nhằm rèn luyện TTTD cho trẻ 
mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động KPMTXQ để từ đó đề xuất biện pháp nâng cao 
hiệu quả tổ chức TCHT để rèn luyện TTTD cho trẻ là một việc làm cần thiết, có ý nghĩa 
thực tiễn trong việc góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục trẻ ở trƣờng mầm non. 
2. KHÁCH THỂ VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
2.1. Khách thể nghiên cứu 
Khách thể nghiên cứu là 12 giáo viên đang phụ trách lớp mẫu giáo 5-6 tuổi ở trƣờng 
Mầm non 1, thành phố Huế. Trong đó, 6 giáo viên có trình độ Đại học, 4 giáo viên có 
trình độ Cao Đẳng và 2 giáo viên có trình độ trung cấp. Ngƣời có thâm niên công tác 
nhiều nhất là 25 năm và ít nhất là 3 năm. 
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 
Phƣơng pháp chính đƣợc sử dụng trong nghiên cứu này là điều tra với bảng hỏi đƣợc 
thiết kế gồm 12 câu (10 câu hỏi đóng, 02 câu hỏi mở), nhằm thu thập những thông tin 
về thực trạng sử dụng TCHT để rèn luyện các TTTD cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi của giáo 
viên. Ngoài ra, để làm sáng tỏ thêm kết quả nghiên cứu, một số phƣơng pháp bổ sung 
khác cũng đƣợc sử dụng nhƣ quan sát, nghiên cứu sản phẩm hoạt động, phỏng vấn 
Các số liệu thu thập đƣợc xử lí bằng phần mềm thống kế toán học SPSS. 
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
3.1. Nhận thức của giáo viên về việc sử dụng trò chơi học tập để rèn luyện thao tác 
tƣ duy cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động khám phá môi trƣờng xung 
quanh 
Kết quả điều tra cho thấy 100% giáo viên cho rằng việc rèn luyện các TTTD cho trẻ ở 
độ tuổi 5-6 là rất cần thiết đối với sự phát triển trí tuệ cũng nhƣ sự phát triển toàn diện 
nhân cách của trẻ. Bởi vì ở độ tuổi này, trẻ cần có những kỹ năng nhận thức cơ bản để 
giải quyết tốt các nhiệm vụ nhận thức trong thực tiễn. Nhiều giáo viên cho rằng, cần tận 
dụng triệt để việc tổ chức các TCHT để truyền thụ kiến thức, rèn luyện các kỹ năng 
nhận thức, các TTTD một cách nhẹ nhàng và thiết thực cho trẻ trong quá trình tổ chức 
các hoạt động giáo dục nói chung, hoạt động KPMTXQ nói riêng. 
Nhận thức trên đƣợc thể hiện trong việc giáo viên đã tích cực sử dụng các biện pháp để 
rèn luyện TTTD cho trẻ, mà một trong số đó là sử dụng TCHT. Đã có đến 83,3% giáo 
viên thƣờng xuyên sử dụng TCHT để rèn luyện TTTD cho trẻ trong hoạt động 
KPMTXQ. Xét trong mối tƣơng quan với các phƣơng pháp, biện pháp nhƣ quan sát 
(91,7%), sử dụng phƣơng tiện trực quan (83,3%), đàm thoại (58,3%), tình huống có vấn 
đề (50%) và sử dụng bài tập (41,7%) thì TCHT đƣợc sử dụng ở tỉ lệ khá cao. Nhƣng 
SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM RÈN LUYỆN THAO TÁC TƢ DUY... 97 
trên thực tế, việc sử dụng phối hợp TCHT với các phƣơng pháp, biện pháp khác vẫn 
chƣa đƣợc giáo viên thực hiện tốt. Hơn nữa, vẫn còn đến 16,7% giáo viên chƣa thƣờng 
xuyên sử dụng TCHT vì họ chƣa lựa chọn đƣợc các trò chơi phù hợp với nội dung bài 
học, trình độ của trẻ và điều kiện cơ sở vật chất để sử dụng một cách hiệu quả. Họ 
bày tỏ, cần thiết phải có một hệ thống các TCHT phục vụ cho việc rèn luyện các TTTD 
cho trẻ, các trò chơi này sẽ là nguồn tài liệu tham khảo, giúp giáo viên phát huy và sáng 
tạo thêm trong quá trình sử dụng nhằm nâng cao hiệu quả rèn luyện TTTD cho trẻ. 
Thêm vào đó, những giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề cho rằng việc thay 
đổi các hình thức tổ chức trò chơi: trong lớp – ngoài trời, cá nhân – tập thể và đa dạng 
hóa các hành động chơi sẽ góp phần phát huy tính tích cực của trẻ, từ đó gián tiếp góp 
phần nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi, hƣớng đến thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển 
các TTTD. 
3.2. Mức độ sử dụng trò chơi học tập nhằm rèn luyện thao tác tƣ duy cho trẻ mẫu 
giáo 5-6 tuổi trong các hình thức hoạt động khám phá môi trƣờng xung quanh 
Hoạt động KPMTXQ đƣợc tổ chức dƣới nhiều hình thức khác nhau. Ở tất cả các hình 
thức này, TCHT đều có thể đƣợc sử dụng để rèn luyện TTTD cho trẻ. Kết quả khảo sát 
mức độ sử dụng TCHT nhằm rèn luyện TTTD cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong các hình 
thức này đƣợc thể hiện trong bảng số liệu dƣới đây: 
Bảng 1. Mức độ sử dụng TCHT để rèn luyện thao tác tư duy cho trẻ 
trong các hình thức hoạt động khám phá môi trường xung quanh 
 Thường xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ 
SL % SL % SL % 
Hoạt động học có chủ đích 10 83,3 2 16,7 0 0 
Hoạt động ngoài trời 8 66,7 4 33,3 0 0 
Hoạt động vui chơi 12 100 0 0 0 0 
Sinh hoạt hàng ngày 10 83,3 2 16,7 0 0 
Tham quan 0 0 0 0 12 100 
Từ bảng số liệu trên có thấy TCHT để rèn luyện các TTTD cho trẻ đƣợc giáo viên sử 
dụng chủ yếu trong hoạt động vui chơi (100%), hoạt động học có chủ đích (83,3%), 
trong sinh hoạt hàng ngày (83,3%), hoạt động ngoài trời (66,7%). Kết quả trên cho thấy 
phần lớn giáo viên đã biết tận dụng các thời điểm để tổ chức TCHT nhằm rèn luyện các 
TTTD cho trẻ. Tuy nhiên, tất cả giáo viên đều chƣa bao giờ sử dụng TCHT trong hoạt 
động tham quan. Trên thực tế, hoạt động tham quan chỉ đƣợc tổ chức mỗi năm 1 lần cho 
tất cả trẻ ở khối mẫu giáo lớn; do điều kiện trẻ quá đông, quản lý trẻ rất khó nên giáo 
viên không thể tổ chức các TCHT mà chủ yếu là đàm thoại với trẻ. 
Điều đáng chú ý là vẫn còn một tỉ lệ không nhỏ giáo viên vẫn chƣa tận dụng để tổ chức 
TCHT nhằm rèn luyện các TTTD cho trẻ trong các hình thức hoạt động có tiềm năng 
lớn trong việc phát triển trí tuệ nhƣ hoạt động học có chủ đích, hoạt động ngoài trời. Chỉ 
có 33,3% giáo viên thỉnh thoảng mới sử dụng TCHT trong hoạt động ngoài trời và 
16,7% giáo viên thỉnh thoảng sử dụng TCHT trong hoạt động học có chủ đích. Điều này 
98 TRẦN VIẾT NHI 
ít nhiều có ảnh hƣởng đến chất lƣợng của hoạt động nói chung, hiệu quả rèn luyện các 
TTTD cho trẻ nói riêng bởi vì trò chơi là phƣơng tiện để giáo viên cung cấp, củng cố và 
hệ thống hóa kiến thức cũng nhƣ rèn luyện các kỹ năng nhận thức, tƣ duy cho trẻ trong 
các hoạt động này. Không những thế, trò chơi là hoạt động chủ đạo, TCHT đặc biệt có ý 
nghĩa đối với trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển trí tuệ để trẻ 
sẵn sàng bƣớc sang một giai đoạn mới. 
3.3. Thực trạng lựa chọn trò chơi học tập nhằm rèn luyện các thao tác tƣ duy cho 
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động khám phá môi trƣờng xung quanh 
Hiệu quả của việc sử dụng TCHT để rèn luyện các TTTD cho trẻ phụ thuộc vào rất 
nhiều yếu tố, trong đó phải kể đến là khả năng lựa chọn trò chơi của giáo viên. Kết quả 
điều tra cho thấy, hầu hết các giáo viên đã ý thức đƣợc tầm quan trọng của việc lựa chọn 
TCHT phù hợp nhằm phục vụ cho quá trình rèn luyện các TTTD cho trẻ. Có đến hơn 
80% giáo viên cho rằng, trong quá trình lựa chọn trò chơi, cần chú ý đến các yêu cầu 
sau: (1) TCHT phải phù hợp với mức độ kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo của trẻ 5-6 tuổi; nội 
dung phù hợp và định hƣớng lên vùng phát triển gần nhất của trẻ, không quá khó và 
phải có yếu tố mới mẻ. (2) TCHT phải hƣớng đến việc cho trẻ rèn luyện các thao tác tƣ 
duy; tạo nhiều cơ hội cho trẻ vận dụng đƣợc những kiến thức, kỹ năng tƣ duy vào các 
hoàn cảnh khác nhau. (3) TCHT phải hấp dẫn, vui nhộn để kích thích hứng thú, tính tích 
cực, linh hoạt và sáng tạo của trẻ khi chơi. (4) Việc lựa chọn trò chơi cần dựa vào mục 
đích, nội dung chơi, thời điểm, địa điểm chơi và hình thức chơi. Điều này cho thấy đa số 
các giáo viên đã nhận thức tƣơng đối đầy đủ các yêu cầu về việc lựa chọn TCHT nhằm 
rèn luyện các TTTD cho trẻ. Trong quá trình quan sát, theo dõi, chúng tôi nhận thấy rằng 
đa số các giáo viên trẻ và có trình độ tỏ ra khá khôn khéo khi lựa chọn các trò chơi có yếu 
tố mới mẻ, hấp dẫn trẻ và thực hiện tƣơng đối tốt các nhiệm vụ nhận thức. Bên cạnh đó, 
không ít giáo viên vẫn còn lúng túng, chƣa chủ động trong quá trình lựa chọn các trò chơi. 
Các TCHT đã đƣợc giáo viên lựa chọn từ nhiều nguồn khác nhau, cụ thể nhƣ bảng sau: 
Bảng 2. Nguồn TCHT giáo viên sử dụng để rèn luyện TTTD cho trẻ 
 Thường xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ 
SL % SL % SL % 
Từ chƣơng trình GDMN 12 100 0 0 0 0 
Từ các tài liệu tham khảo 8 66,7 2 16,65 2 16,65 
Tham khảo từ đồng nghiệp 8 66,7 4 33,3 0 0 
Tự thiết kế 0 0 4 33,3 8 66,7 
Từ bảng số liệu trên, chúng ta có thể thấy rằng: Hầu hết giáo viên thƣờng xuyên sử 
dụng các TCHT có trong chƣơng trình để tổ chức nhằm rèn luyện TTTD cho trẻ. Điều 
này cho thấy giáo viên đã nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc rèn luyện các TTTD 
cho trẻ và tích cực sử dụng TCHT trong chƣơng trình để góp phần thực hiện nhiệm vụ 
này. Bên cạnh nguồn trò chơi từ chƣơng trình, vẫn còn nhiều nguồn TCHT khác nhau 
để giáo viên lựa chọn nhƣ tài liệu tham khảo, tham khảo từ đồng nghiệp, tự thiết kế. Số 
liệu cho thấy đa số giáo viên đã thƣờng xuyên tận dụng nguồn tài liệu tham khảo và 
SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM RÈN LUYỆN THAO TÁC TƢ DUY... 99 
tham khảo từ đồng nghiệp (66,7%) nhƣng rất ít giáo viên tự thiết kế TCHT (chỉ có 
33,3% thỉnh thoảng và 66,7% chƣa bao giờ tự thiết kế TCHT). Điều này cho thấy không 
nhiều giáo viên có thói quen thiết kế các TCHT để phục vụ cho mục đích dạy học, họ 
thƣờng quen sử dụng các trò chơi có sẵn. Lý do nhiều giáo viên đƣa ra là không có thời 
gian để thiết kế, ngại phải đầu tƣ trí tuệ, tài liệu tham khảo và giáo án đã đƣợc thiết kế 
sẵn nên sử dụng lại để tiện lợi và hiệu quả. 
3.4. Quy trình sử dụng trò chơi học tập để rèn luyện các thao tác tƣ duy cho trẻ mẫu 
giáo 5-6 tuổi trong hoạt động khám phá môi trƣờng xung quanh 
Qua thu tập thông tin từ phiếu điều tra, dự giờ hoạt động và trò chuyện, chúng tôi thấy 
rằng hầu hết giáo viên đều cho rằng có thể sử dụng TCHT trong các phần khác nhau của 
hoạt động KPMTXQ để rèn luyện các TTTD cho trẻ nhƣ phần mở đầu, phần cung cấp 
kiến thức, củng cố kiến thức và kết thúc hoạt động. Đa số các giáo viên sử dụng TCHT 
trong phần củng cố, ôn luyện, điều này là phù hợp và đảm bảo tính khoa học. Việc sử 
dụng các TCHT trong phần củng cố, ôn luyện đƣợc giáo viên tổ chức dƣới dạng tập thể, 
cá nhân một cách khá linh hoạt. Tuy nhiên, một số trò chơi quen thuộc, không có ý nghĩa 
lớn về mặt giáo dục trí tuệ nhƣ về đúng nhà, về đúng chuồng, về đúng bến vẫn đƣợc 
nhiều giáo viên sử dụng và họ vẫn cho là có ý nghĩa lớn trong rèn luyện các TTTD. Bên 
cạnh đó, một số giáo viên trẻ đã ý thức đƣợc vai trò của TCHT, đã mạnh dạn thiết kế và 
sử dụng một số trò chơi mới mẻ, hấp dẫn nhƣ: Tìm đường về nhà, ghép đúng bộ phận, tôi 
thuộc nhóm nào? Qua quan sát, chúng tôi nhận thấy những trò chơi này thu hút đƣợc 
hứng thú và giúp trẻ rèn luyện đƣợc một số TTTD nhất định. 
Về quy trình tổ chức TCHT nhằm rèn luyện các TTTD cho trẻ, hơn 60% giáo viên cho 
rằng quy trình tổ chức gồm các bƣớc: Lựa chọn trò chơi  Chuẩn bị phƣơng tiện  
Giới thiệu  Tiến hành  Đánh giá; gần 40% giáo viên còn lại cho rằng công việc này 
gồm các bƣớc: Xác định mục tiêu  Lựa chọn trò chơi  Chuẩn bị phƣơng tiện  Giới 
thiệu  Tiến hành  Đánh giá. Điều này cho thấy chƣa có sự thống nhất trong việc tổ 
chức TCHT cho trẻ, giáo viên chƣa có sự nhận thức đầy đủ về việc tổ chức TCHT nhằm 
rèn luyện các TTTD cho trẻ. Đa số các giáo viên chỉ chú ý đến việc chuẩn bị về mặt 
phƣơng tiện mà chƣa quan tâm đúng mức đến việc tạo môi trƣờng chơi và lập kế hoạch 
tổ chức trò chơi Điều này có ảnh hƣởng ít nhiều đến hiệu quả tổ chức TCHT nhằm 
rèn luyện các TTTD cho trẻ. 
Trong quá trình sử dụng TCHT để rèn luyện TTTD cho trẻ, giáo viên đã chú ý đến cách 
thức tổ chức trò chơi, mục đích sử dụng, nhu cầu và hứng thú của trẻ (>50%) nhƣng các 
yếu tố nhƣ nội dung chơi, phƣơng tiện và tài liệu trực quan chƣa đƣợc nhiều giáo viên 
quan tâm (<50%). Ta thấy rằng, tƣ duy của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi mặc dù đã có bƣớc 
tiến mới nhƣng vẫn chƣa thoát ra khỏi tƣ duy cụ thể. Đồ chơi và các phƣơng tiện trực 
quan khác mặc dù không trực tiếp tạo nên hành động chơi, nhƣng đó là những phƣơng 
tiện quan trọng để trẻ thao tác vật chất, từ đó nhập tâm thành thao tác bên trong. Việc 
rèn luyện các TTTD không thoát ra khỏi mối liên hệ với nội dung chơi. Các trò chơi có 
nội dung càng phong phú bao nhiêu thì sẽ góp phần tích cực vào việc rèn luyện các 
TTTD cho trẻ bấy nhiêu. Yếu tố hiểu về đặc điểm của các sự vật hiện tƣợng xung quanh 
100 TRẦN VIẾT NHI 
là một trong những yếu tố không thể thiếu để giúp trẻ thực hiện các thao tác so sánh, 
phân loại sự vật hiện tƣợng. 
3.5. Những khó khăn của giáo viên trong việc sử dụng trò chơi học tập để rèn luyện 
các thao tác tƣ duy cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi 
Bên cạnh những thuận lợi nhƣ đƣợc sự quan tâm, khuyến khích của ban giám hiệu; giáo 
viên đã gặp phải rất nhiều khó khăn trong quá trình sử dụng TCHT để rèn luyện các TTTD 
cho trẻ. Khó khăn lớn nhất của giáo viên đó là thiếu trò chơi (100%), tiếp đó là không có 
không gian để tổ chức trò chơi (83,3%), hạn chế về kỹ năng thiết kế và tổ chức trò chơi 
(66,7%) và thiếu đồ dùng đồ chơi (66,7%). Bên cạnh đó, nhiều giáo viên cho rằng số lƣợng 
trẻ trong lớp quá đông (trên 50 trẻ) nên việc bao quát trẻ trong quá trình tổ chức trò chơi của 
giáo viên rất hạn chế; điều này dẫn đến nhiều trẻ lơ là, không hứng thú trong quá trình chơi; 
nhiều trẻ không thực hiện đƣợc nhiệm vụ chơi. Các giáo viên cũng bày tỏ: Nhận thức đƣợc 
tầm quan trọng của việc rèn luyện các TTTD cho trẻ, sử dụng TCHT để phát triển trí tuệ 
cho trẻ nhƣng vì bận rộn quá nhiều việc ở trƣờng nhƣ chăm sóc bữa ăn, giấc ngủ cho trẻ, 
thực hiện đánh giá trẻ theo chuẩn 5 tuổi, mất thời gian soạn giáo án, làm đồ dùng đồ chơi 
phục vụ các tiết dạy nên không có nhiều thời gian để tập trung thực hiện, đánh giá. Vì vậy, 
việc đánh giá trẻ nhìn chung vẫn mang tính chất bên ngoài. 
4. KẾT LUẬN 
Sử dụng TCHT để rèn luyện TTTD cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động 
KPMTXQ là một hƣớng tiếp cận phù hợp, đảm bảo tính khả thi. Đa số các giáo viên 
nhận thức đƣợc vai trò, tầm quan trọng của việc sử dụng TCHT nhằm rèn luyện các 
TTTD cho trẻ và họ đã chú trọng sử dụng TCHT để rèn luyện các TTTD cho trẻ qua 
hoạt động KPMTXQ. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng vẫn gặp phải những hạn chế 
nhất định nhƣ: Chƣa sử dụng cân đối, linh hoạt biện pháp tổ chức TCHT với các biện 
pháp khác nhằm rèn luyện và phát triển toàn diện cho trẻ nói chung, TTTD cho trẻ nói 
riêng; một số hoạt động KPMTXQ có tiềm năng lớn trong việc phát triển trí tuệ nói 
chung nhƣ hoạt động học có chủ đích, hoạt động ngoài trời chƣa đƣợc giáo viên tận 
dụng triệt để để tổ chức các TCHT nhằm rèn luyện TTTD cho trẻ. Việc lựa chọn và sử 
dụng TCHT trong hoạt động KPMTXQ của giáo viên còn gặp nhiều lúng túng, rập 
khuôn, thiếu sáng tạo, hệ thống các trò chơi đƣợc giáo viên sử dụng còn nghèo nàn, ít 
ỏi; chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu vui chơi, nhận thức của trẻ. Phần lớn các giáo viên hạn 
chế trong việc thiết kế và tổ chức các trò chơi. Hơn nữa, giáo viên gặp phải những khó 
khăn trong việc sử dụng TCHT để rèn luyện TTTD cho trẻ nhƣ thiếu trò chơi, không 
gian chơi, đồ dùng – đồ chơi và kỹ năng tổ chức trò chơi; hạn chế về thời gian để thực 
hiện, đánh giá. 
Căn cứ vào thực trạng và các cơ sở tâm lý, giáo dục học, chúng tôi đã đƣa ra 4 biện 
pháp sử dụng TCHT để rèn luyện các TTTD cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động 
KPKMXQ: (1) Xây dựng ngân hàng TCHT KPMTXQ nhằm phát triển TTTD cho trẻ; 
(2) Lập kế hoạch tổ chức TCHT rèn luyện các TTTD cho trẻ; (3) Khai thác các tình 
huống có vấn đề trong quá trình tổ chức cho trẻ chơi; (4) Phối hợp các biện pháp trực 
SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM RÈN LUYỆN THAO TÁC TƢ DUY... 101 
quan, dùng lời, thực hành để hƣớng dẫn trẻ chơi. Các biện pháp đƣợc đề xuất với hy 
vọng nâng cao hiệu quả sử dụng TCHT để rèn luyện các TTTD cho trẻ thông qua hoạt 
động KPMTXQ. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Nguyễn Thị Hòa (2012). Phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo trong trò 
chơi học tập, NXB Đại học Sƣ phạm. 
[2] Liublinxkaia - Trƣơng Anh Tuấn, Trần Trọng Thủy dịch (1977). Tâm lý học trẻ em 
(tập 2), NXB Đại học Sƣ phạm Hà Nội. 
[3] Phan Trọng Ngọ, Dƣơng Diệu Hoa, Nguyễn Lân Anh (2001). Tâm lý học trí tuệ, 
NXB ĐHQG Hà Nội. 
[4] Trần Viết Nhi (2013). Thực trạng sử dụng trò chơi học tập nhằm rèn luyện các TTTD 
cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi qua hoạt động khám phá môi trường xung quanh ở trường 
Mầm non 1 Huế, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Huế. 
[5] Hoàng Thị Phƣơng (2006). Giáo trình “Lý luận và Phương pháp cho trẻ làm quen với 
môi trường xung quanh”, NXB Đại học Sƣ phạm. 
[6] Nguyễn Ánh Tuyết, Nguyễn Nhƣ Mai, Đinh Kim Thoa (1995). Tâm lý học trẻ em lứa 
tuổi mầm non, NXB Đại học Sƣ phạm. 
Title: USING LEARNING GAMES IN “DISCOVERY OF THE SURROUNDING 
ENVIRONMENT ACTIVITY” TO TRAIN KID’S THINKING MANIPULATION 
Abstract: Developing the pre-schoolers’ thinking manipulations, especially for 5-6 aged kids is 
one of the important tasks of early childhood education. Discovering the surrounding 
environment is one of the favorable activities to train kids’ cognitive. If we use learning games 
in the activity, kids' thinking manipulations will be improved. This article researched the actual 
situation of using learning games in discovery of the surrounding environment activity to train 
school kids’ thinking manipulation in Mamnon 1 Kindergarten. 
Keywords: thinking manipulations, learning games, pre-schooler, discovery of the surrounding 
environment. 
ThS. TRẦN VIẾT NHI 
Khoa Giáo dục Mầm non, trƣờng Đại học Sƣ phạm - Đại học Huế 
ĐT: 0976 272 813, Email: vietnhi110@gmail.com