Nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN BẠO LỰC ĐỐI VỚI TRẺ EM 
TRONG TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TÓM TẮT
Trong bài viết này chúng tôi đề cập đến nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong trường 
mầm non trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Khách thể tham gia nghiên cứu gồm 177 
giáo viên thuộc các trường công lập và ngoài công lập, nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra 
bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu để tìm hiểu thực tiễn nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ em 
trong nhà trường. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 4 nhóm nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ 
em: nhóm nguyên nhân từ trẻ và những yêu cầu công việc của giáo viên liên quan đến trẻ; nhóm 
nguyên nhân từ mối quan hệ giữa giáo viên với phụ huynh trẻ; nhóm nguyên nhân từ áp lực công việc 
và biến đổi tâm sinh lý của giáo viên; nhóm nguyên nhân từ những vi phạm kỷ luật trong công việc và 
những mâu thuẫn trong các mối quan hệ của giáo viên. Có mối tương quan thuận và rất chặt giữa các 
nhóm nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non.
Từ khóa: bạo lực; bạo lực đối với trẻ em; trường mầm non.
ABSTRACT
Causes of violence toward children in kindergarten in Ho Chi Minh city
In this article, we talk about causes of violence toward children in kindergarten in Ho Chi Minh City. 
Participants of this study include 177 teachers belonged to public and private schools. Questionnaire 
and deep interview methods were applied to study real causes of violence toward children in kindergar-
tens. The results of this study show that there are four causes leading to violence toward children: causes 
from children and job’s requirements related to children; causes from relationship between teachers and 
children’s parents, causes from job’s pressure and biological and psychological change of teachers; 
causes from violating job’s disciplines and conflicts in working relation of teachers. There is a significant 
and very close relation among groups of causes leading to violence toward children in kindergartens.
Keywords: violence, violence toward children, kindergartens.
Trịnh Viết Then1, Trần Tuấn Lộ2
1,2 Trường Đại học Văn Hiến 
1ThenTV@vhu.edu.vn, 2 LoTT@vhu.edu.vn
Ngày nhận bài: 02/01/2017; Ngày duyệt đăng: 28/02/2017
1. Đặt vấn đề
Nghiên cứu của Gordon (1989) [1] cho thấy, 
cách sử dụng các hình thức trừng phạt học sinh từ 
phía trường học ở các nước là một trong những 
những nguyên nhân gây ra bạo lực học đường. 
Khi những chính sách trừng phạt học sinh của 
nhà trường không đi kèm với việc lôi kéo sự 
hợp tác của người học, cũng như không nhằm 
phục vụ lợi ích của trường học, thì chắc chắn các 
hình thức kỷ luật học sinh còn tệ hơn và sẽ dẫn 
đến tình trạng bạo lực học đường, hoặc chúng sẽ 
buộc học sinh phải ngừng đi học. Thực tế, việc 
giáo viên vẫn còn bị hành hung chứng tỏ các 
kiểu trừng phạt học đường góp phần là nguyên 
nhân của gây hấn học đường hơn là giải pháp 
ngăn chặn [1, tr. 184-185]. Myes (2005) [1] cho 
rằng sự nghiêm khắc nổi tiếng của nhà trường và 
giáo viên được coi là một nguyên nhân dẫn tới tệ 
bắt nạt. Những đứa trẻ phải tuân thủ nghiêm ngặt 
nội quy trường học khi có nhiều quy định hơi bị 
quá đáng, ví dụ học sinh không được phép để 
tóc dài. Tính ham hiểu biết của trẻ bị ngăn chặn 
và chúng cảm thấy chán chường với những nội 
quy và điều đó có thể gây ra tâm lý muốn bắt nạt 
người khác. 
Theo số liệu báo cáo của Viện Nghiên cứu 
Chính sách Giáo dục Quốc gia Nhật Bản cho 
thầy rằng có khoảng 86,9% học sinh tiểu học 
bị bắt nạt mà không báo cáo với người có trách 
nhiệm, tỷ lệ này ở học sinh cấp 2 là 80,3%. Báo 
cáo cho biết tình trạng bắt nạt hầu hết ở mọi học 
sinh bất kể xuất thân thành phần gia đình và nét 
VAN HIEN UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE VOLUME 5 NUMBER 1
70
đặc trưng cá nhân. Báo cáo cũng không xác định 
yếu tố đặc biệt nào được xem là nguyên nhân 
chính của tình trạng bắt nạt trong học đường 
nhưng khẳng định học sinh có thể bị stress. Ý 
kiến của một số chuyên gia Nhật cho rằng “Thay 
vì đặt ra những hình phạt nghiêm khắc, các phụ 
huynh cần điều chỉnh lại cách sống của mình. 
Bởi ngày nay ba mẹ cố gắng chăm lo đời sống 
vật chất của các con sao cho đầy đủ nhất, nhưng 
lại quên mất chuyện nâng niu trái tim và tâm hồn 
con mình” [1, tr. 186 – 187].
Các chuyên gia tâm lý của Đức cho rằng, 
nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường là các 
em bị ức chế tâm lý do sức ép phải đạt kết quả cao 
trong học tập và phải tham gia một khối lượng 
lớn các hoạt động ngoại khóa. Các em không 
thể kiểm soát được cảm xúc của mình, dẫn tới 
những hành động bột phát làm giảm giá trị đạo 
đức và phải nhận những hình thức kỷ luật tương 
xứng. Ngoài ra, hình ảnh bạo lực trên phim, các 
cuộc đọ súng trong game, các tin tức liên quan 
đến tệ nạn xã hội cũng trực tiếp tác động đến 
tâm lý học sinh. Holthusen, một nhà nghiên cứu 
về ngăn ngừa tội phạm tại Viện Thanh niên ở 
Munich, cho rằng, những hình ảnh bạo lực tràn 
lan là một trong các nguyên nhân chính dẫn tới 
tình trạng phạm tội của trẻ vị thành niên. “Sự 
nhạy cảm của trẻ đối với bạo lực ngày càng lớn. 
Những vụ thảm sát bằng súng như vậy có thể 
kích động một số người khác làm theo. Điều này 
hết sức nguy hiểm” [1, tr. 191]. Tại Mỹ, một mặt 
chính phủ và các nhà hoạt động xã hội cố gắng 
ngăn ngừa, giảm bớt “những cái đầu nóng” trong 
môi trường học đường. Nhưng mặt khác, những 
văn hóa phẩm bạo lực và sự tự do sử dụng vũ khí 
vẫn để tràn lan. Tình trạng này đúng là “bắt cóc 
bỏ dĩa”, rằng “không thể cứu đám cháy của một 
tòa cao ốc chỉ với một chậu nước” – Frieden, 
Giám đốc Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa 
dịch bệnh Mỹ phát biểu. 
Một nghiên cứu của Sargent và cộng sự 
(2002) cho thấy, các em công khai xem những 
bộ phim thô bạo là phổ biến và 2/3 trong số 
đó coi các phim này là những chuyện vui. Nhà 
nghiên cứu Mazzuca Viện Gallup đã đưa ra kết 
luận, thanh thiếu niên ngày nay “trở nên bị trơ 
lỳ một cách mạnh mẽ với những tranh ảnh bạo 
lực và tình dục hơn so với bố mẹ chúng ở thời 
của họ”. Ngoài ra việc tiếp xúc với bạo lực gia 
đình, khủng bố, và các loại thuốc gây nghiện 
cũng là nguyên nhân tác động hiệu quả dẫn đến 
bạo lực trong nhà trường [1, tr. 192-193]. Ở châu 
Âu, hiện tượng bắt nạt học đường xảy ra thường 
xuyên ở các trường tiểu học, liên quan tới 15% 
số học sinh. Ở trung học cơ sở, tỷ lệ học sinh bị 
bắt nạt là từ 3% - 10%, với mức độ cao đột biến 
ở độ tuổi 13 – 14, khi các em học sinh bắt đầu 
tuổi dậy thì. Đến cấp trung học phổ thông, nạn 
bạo lực học đường bắt đầu có xu hướng giảm đi 
[1, tr. 88].
Khi nghiên cứu về bạo lực đối với trẻ em, các 
công trình chủ yếu nghiên cứu đề cập đến các 
nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ em diễn 
ra trong mối quan hệ giữa trẻ với trẻ trong môi 
trường học đường. Có rất ít công trình nghiên 
cứu đề cập đến nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối 
với trẻ em trong mối quan hệ giữa giáo viên với 
trẻ em. 
Dựa trên cơ sở các thuyết nghiên cứu, một 
số tác giả đã đưa ra cái nhìn tổng thể về nguyên 
nhân dẫn đến hành vi bạo lực dựa trên các học 
thuyết tâm lý học xã hội. Trần Thị Minh Đức 
[1] đã tiếp cận phân tích chỉ ra nguyên nhân của 
hành vi gây hấn của con người nói chung theo 
thuyết bản năng về gây hấn, thuyết động lực về 
gây hấn, thuyết hành vi về gây hấn, thuyết học 
tập xã hội về gây hấn,... Nguyễn Thị Hương [2] 
cũng đã đưa ra một vài lý giải dựa trên cách thức 
tiếp cận giải thích nguyên nhân của hành vi bạo 
lực từ các lý thuyết khác nhau: tiếp cận lý thuyết 
bạo lực từ góc độ sinh học; tiếp cận nguyên nhân 
bạo lực từ quan điểm của một số lý thuyết tâm 
lý học khác như: lý thuyết “hành vi”, lý thuyết 
“nhân văn – hiện sinh”, lý thuyết “tâm động 
lực”, lý thuyết “học tập xã hội”; tiếp cận nguyên 
nhân bạo lực từ ảnh hưởng của truyền thông: ảnh 
hưởng của truyền hình, ảnh hưởng của game bạo 
lực. Gây hấn của con người nói chung dựa trên 
các cách tiếp cận, tác giả cho rằng hành vi bạo 
lực không phải là do bẩm sinh, là tiền định và 
chúng ta có thể kiểm soát và giảm thiểu được sự 
phát triển của nó [2, tr. 31-42].
Một số công trình nghiên cứu đã chỉ ra nguyên 
nhân bạo lực giữa trẻ với trẻ bao gồm một số 
nguyên nhân: Nguyên nhân từ phía cá nhân do 
nhận thức của cá nhân, hệ thống kiến thức, hệ 
71
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN HIẾN TẬP 5 SỐ 1
thống thái độ của học sinh, do tính cách và đặc 
điểm tâm – sinh lý của các em; Nguyên nhân từ 
phía gia đình: các em bị tiêm nhiễm từ lối sống 
cư xử của những người lớn trong gia đình, ảnh 
hưởng do gia đình ly tán, gia đình không có sự 
chăm sóc hoặc thiếu hụt sự chăm sóc của cha 
mẹ, và do ảnh hưởng bởi hành vi bạo lực trong 
gia đình; Nguyên nhân từ phía nhà trường: Học 
sinh bị đổ thừa, kỳ thị, sỉ nhục, quan hệ giữa giáo 
viên và học sinh thiếu dân chủ, chương trình học 
tập quá tải, sự ganh đua thiếu lành mạnh, những 
kinh nghiệm thiếu lành mạnh của học sinh trong 
giải quyết xung đột, những kỷ luật, trừng phạt 
của nhà trường; Nguyên nhân từ phía xã hội: 
từ nền văn hóa xã hội, từ phương tiện truyền 
thông.
Như vậy, có rất nhiều nguyên nhân và các yếu 
tố dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong trường 
học, khó có thể xác định được đâu là nguyên 
nhân chính dẫn đến bạo lực đối với trẻ em. 
Những nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ 
em có liên quan đến sự quản lý của nhà trường, 
ảnh hưởng của môi trường học đường, sự tiếp 
xúc với hình ảnh bạo lực, tình dục ngoài xã hội 
và trong gia đình trẻ. Sự phát triển, biến đổi tâm 
lý ở lứa tuổi của trẻ cũng là một trong những 
nguyên nhân góp phần gây ra bạo lực đối với trẻ 
em. Trong bài viết này, chúng tôi kế thừa kết quả 
nghiên cứu về lý luận và thực tiễn của các tác 
giả trong và ngoài nước để thiết kế nghiên cứu 
nhằm tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến bạo 
lực đối với trẻ em trong trường mầm non trên 
địa bàn TP.HCM.
2. Phương pháp khảo sát
- Khách thể và địa bàn nghiên cứu: 177 
giáo viên mầm non (N) giảng dạy tại các trường 
mầm non công lập và ngoài công lập thuộc 
các quận, huyện nội thành và ngoại thành của 
TP.HCM tham gia vào trong nghiên cứu này.
- Thang đo nguyên nhân bạo lực đối với trẻ 
em: Thang đo các nguyên nhân dẫn đến bạo lực 
đối với trẻ em bao gồm 35 item (Bảng 1). Độ tin 
cậy (Cronbach's Alpha = 0,947), điểm trung bình 
(ĐTB), độ lệch chuẩn (ĐLC) của mỗi item trong 
thang đo và của toàn thang đo:
Mỗi item trong thang đo có năm phương án 
để khách thể lựa chọn: 0 điểm là không bao giờ, 1 
điểm là hiếm khi, 2 điểm là thỉnh thoảng, 3 điểm 
là thường xuyên, 4 điểm là rất thường xuyên. 
Điểm trung bình càng cao chứng tỏ cường độ 
hành vi bạo hành đối với trẻ trong trường mầm 
non càng cao.
- Phương pháp nghiên cứu: Để đánh giá 
được các nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với 
trẻ em, trong bài viết này chúng tôi sử dụng 
phương pháp nghiên cứu điều tra bằng bảng 
hỏi với câu hỏi: Xin thầy cô cho biết mức độ tác 
động của các nguyên nhân dẫn đến hành vi gây 
tổn thương đối với trẻ tại trường mầm non? Mỗi 
nguyên nhân nhân dẫn đến hành vi bạo lực đối 
với trẻ em có năm phương án lựa chọn để đánh 
giá cường độ các hành vi bạo lực đối với trẻ em. 
Ngoài ra chúng tôi còn sử dụng phương pháp 
phỏng vấn sâu giáo viên mầm non nhằm mô tả 
và phân tích sâu hơn hành vi bạo lực đối với trẻ 
em trong trường mầm non.
Bảng 1: Điểm trung bình, độ lệch chuẩn của các item và của toàn thang đo
STT Các nguyên nhân ĐTB ĐLC
1 Trẻ bướng bỉnh, không nghe lời giáo viên 1,90 0,91
2 Trẻ giành đồ chơi của bạn 1,95 1,09
3 Vô tình trẻ xô đẩy bạn 1,54 0,90
4 Có trẻ khuyết tật về tâm lý (tăng động, tự kỷ.) 
học hòa nhập trong lớp, trong trường
0,89 0,96
5 Trẻ hay đau ốm vặt, không tăng cân 1,30 1,09
6 Khả năng nhận thức, tiếp thu bài học của trẻ chậm 1,56 0,98
7 Trẻ hay la, khóc, quậy phá 1,66 1,01
VAN HIEN UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE VOLUME 5 NUMBER 1
72
8 Trẻ biếng ăn, khó ăn, ăn hay ói mửa 1,64 1,04
9 Các tình huống xảy ra bất ngờ ở trẻ (bị ngã, đánh nhau...) 1,51 0,98
10 Lớp học quá đông 1,29 1,13
11 Giáo viên phải đón trẻ sớm, trả trẻ muốn 1,40 1,23
12 Giáo viên phải thường xuyên phải chú ý, quan tâm, chăm sóc trẻ 1,84 1,62
13 Giáo viên không hài lòng về đánh giá của lãnh đạo với bản thân 0,90 1,02
14 Thái độ của phụ huynh với cô khi đưa đón trẻ tại trường 1,21 1,07
15 Cách ứng xử của phụ huynh với cô khi trẻ gặp sự cố (xây xát, đau 
ốm, không lên cân...)
1,38 1,15
16 Giáo viên ít nhận được sự phối hợp, giúp đỡ của phụ huynh trong 
việc chăm sóc, giáo dục trẻ. 
1,18 1,02
17 Yêu cầu cao của phụ huynh với cô trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ 1,72 1,24
18 Giáo viên mâu thuẫn với phụ huynh trẻ 0,64 0,76
19 Giáo viên mâu thuẫn với đồng nghiệp trong lớp 0,72 0,84
20 Giáo viên, nhân viên mâu thuẫn với cán bộ quản lý 0,67 0,81
21 Áp lực công việc khiến giáo viên căng thẳng tâm lý 1,70 1,26
22 Giáo viên có vấn đề mâu thuẫn với các thành viên trong gia đình, 
người thân
0,84 1,05
23 Giáo viên mâu thuẫn với người ngoài trường 0,49 0,77
24 Giáo viên phải làm nhiều việc không liên quan đến chuyên môn 1,23 1,07
25 Giáo viên phải chịu những áp lực chất lượng giảng dạy/ thanh tra/ 
kiểm tra thường xuyên
1,72 1,18
26 Ăn uống, nghỉ ngơi của cô ở trường không đảm bảo 1,10 1,21
27 Môi trường làm việc ồn ào tác động đến giáo viên 1,33 1,31
28 Công việc lặp đi lặp lại hàng ngày khiến giáo viên nhàm chán 1,07 1,23
29 Giáo viên vi phạm quy chế làm việc 0,53 0,80
30 Giáo viên bị nhà trường kỷ luật, trừ lương, thưởng 0,53 1,00
31 Chế độ đãi ngộ đối với giáo viên của nhà trường chưa thỏa đáng. 0,76 1,01
32 Đánh giá khen thưởng của lãnh đạo không chính xác, đúng người, 
đúng việc
0,86 1,08
33 Sức khỏe của giáo viên suy giảm 1,23 1,12
34 Giáo viên phát hiện ra bệnh mãn tính 0,59 0,85
35 Giáo viên mắc bệnh mãn tính (đau dạ dày, viêm đường hô hấp,...) 0,76 1,04
Trung bình chung 1,19 0,63
73
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN HIẾN TẬP 5 SỐ 1
3. Kết quả nghiên cứu
Thang đo được thiết kế gồm các nguyên nhân 
có liên quan đến trẻ, đến giáo viên, đến các lực 
lượng giáo dục khác trong nhà trường. Thông 
qua sự cảm nhận, đánh giá của giáo viên chúng 
tôi có cái nhìn tổng quát về mức độ tác động của 
các nguyên nhân dẫn đến mức độ bạo lực đối 
với trẻ em trong trường mầm non. Bằng phương 
pháp phân tích nhân tố cho thấy, các nguyên nhân 
dẫn đến các mức độ bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non được hội tụ thành bốn nhóm 
chính đó là: nhóm nguyên nhân từ trẻ và những 
yêu cầu công việc của giáo viên liên quan đến 
trẻ, nhóm nguyên nhân từ mối quan hệ giữa giáo 
viên với phụ huynh trẻ, nhóm nguyên nhân từ áp 
lực công việc và biến đổi tâm sinh lý của giáo 
viên, và nhóm nguyên nhân từ những vi phạm kỷ 
luật trong công việc và những mâu thuẫn trong 
các mối quan hệ của giáo viên.
Bảng 2: Điểm trung bình, độ lệch chuẩn các nhóm nguyên nhân 
dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non (N = 177)
STT Nhóm nguyên nhân ĐTB ĐLC
1 Từ trẻ và những yêu cầu công việc của giáo viên liên quan 
đến trẻ
1,54 0,76
2 Từ mối quan hệ giữa giáo viên với phụ huynh trẻ 1,22 0,82
3 Từ áp lực công việc và biến đổi tâm sinh lý của giáo viên 1,12 0,85
4 Từ những vi phạm kỷ luật trong công việc và những mâu 
thuẫn trong các mối quan hệ của giáo viên
0,67 0,6 ... n). Như 
vậy, cách ứng xử, thái độ của của phụ huynh 
đối với giáo viên cũng như sự phối hợp của phụ 
huynh với giáo viên và nhà trường trong công 
tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ là yếu tố 
có sự tác động không nhỏ đến tâm lý giáo viên, 
sự tác động này có thể làm gia tăng hoặc giảm 
bớt mức độ bạo lực đối với trẻ em trong trường 
mầm non. 
Bảng 5: Tần suất các nguyên nhân thuộc nhóm nguyên nhân từ Áp lực công việc 
và những biến đổi tâm sinh lý của giáo viên (N = 177)
STT Các nguyên nhân
Tần suất (%)
Không 
bao giờ
Hiếm 
khi
Đôi 
khi
Thường 
xuyên
Rất 
thường 
xuyên
1 Áp lực công việc khiến giáo viên 
căng thẳng tâm lý
20,9 25,4 26,6 16,9 10,2
2 Giáo viên phải làm nhiều việc không 
liên quan đến chuyên môn
31,1 29,9 25,4 11,9 1,7
VAN HIEN UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE VOLUME 5 NUMBER 1
76
3 Giáo viên phải chịu những áp lực 
chất lượng giảng dạy/ thanh tra/ kiểm 
tra thường xuyên
18,1 24,3 33,9 15,3 8,5
4 Ăn uống, nghỉ ngơi của cô ở trường 
không đảm bảo
44,1 20,9 22,6 6,2 6,2
5 Môi trường làm việc ồn ào tác động 
đến giáo viên
38,4 18,1 24,3 10,7 8,5
6 Công việc lặp đi lặp lại hàng ngày 
khiến giáo viên nhàm chán
46,3 18,6 23,2 5,1 6,8
7 Chế độ đãi ngộ đối với giáo viên của 
nhà trường chưa thỏa đáng.
56,5 18,6 18,1 5,6 1,1
8 Đánh giá khen thưởng của lãnh đạo 
không chính xác, đúng người, đúng 
việc
50,3 26,6 13,0 7,3 2,8
9 Sức khỏe của giáo viên suy giảm 35,6 21,5 30,5 9,6 2,8
10 Giáo viên phát hiện ra bệnh mãn tính 61,0 21,5 15,8 0,6 1,1
11 Giáo viên mắc bệnh mãn tính (đau dạ 
dày, viêm đường hô hấp, ...)
57,1 19,2 16,4 5,1 2,3
Nhóm nguyên nhân từ áp lực công việc và 
những biến đổi tâm sinh lý của giáo viên có mức 
độ tác động ở mức độ hiếm khi cho đến thỉnh 
thoảng (ĐTB: 1,12; ĐLC: 0,85) (Bảng 2) đến 
mức độ bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm 
non. Những nguyên nhân từ áp lực chất lượng 
giảng dạy/ thanh tra/ kiểm tra thường xuyên 
(ĐTB: 1,72) (33,9% giáo viên lựa chọn ở mức 
đôi khi, 15,3% giáo viên ở mức thường xuyên) 
(Bảng 5), và áp lực công việc khiến giáo viên 
căng thẳng tâm lý (ĐTB: 1,70) (26,6% giáo viên 
lựa chọn ở mức đôi khi, 16,9 % giáo viên ở mức 
thường xuyên) là những nguyên nhân có tác 
động khá mạnh đến giáo viên khiến giáo viên có 
những biến đổi về mặt tâm lý và sinh lý dẫn đến 
giáo viên có những nhận thức, cảm xúc và hành 
vi tiêu cực, điều này có thể dẫn đến những hành 
vi bạo lực đối với trẻ em của giáo viên trong 
hoạt động nghề nghiệp, đồng nghĩa với việc gia 
tăng hay giảm bớt mức độ bạo lực đối với trẻ em 
trong trường mầm non.
Các nguyên nhân khác như (Bảng 1): Môi 
trường làm việc ồn ào (ĐTB: 1,33), giáo viên 
phải làm nhiều việc không liên quan đến chuyên 
môn (ĐTB: 1,23), chế độ ăn uống, nghỉ ngơi của 
cô ở trường không đảm bảo (ĐTB: 1,10), công 
việc lặp đi lặp lại hàng ngày nhàm chán (ĐTB: 
1,07), những đánh giá khen thưởng của lãnh 
đạo không chính xác, đúng người, đúng việc 
(ĐTB: 0,86), và chế độ đãi ngộ của nhà trường 
chưa thỏa đáng (ĐTB: 0,76) cũng có mức độ tác 
động ở mức hiếm khi đến giáo viên khiến giáo 
viên có hành vi bạo lực đối với trẻ em.
Những nguyên nhân liên quan đến những 
biến đổi về thể chất của giáo viên như: Sức khỏe 
của bản thân suy giảm (ĐTB: 1,23) (30,5% giáo 
viên lựa chọn ở mức đôi khi), mắc bệnh mãn 
tính (đau dạ dày, viêm đường hô hấp, ...) (ĐTB: 
0,76) (16,4% giáo viên ở mức đôi khi) và phát 
hiện ra bệnh mãn tính (ĐTB: 0, 59) (15,8% giáo 
viên lựa chọn ở mức đôi khi) là những yếu tố 
góp phần dẫn đến những hành vi bạo lực đối 
với trẻ em của giáo viên. Kết quả nghiên cứu 
của chúng tôi cũng tương đồng với nghiên cứu 
của Trịnh Viết Then (2013) [3] cho thấy, giáo 
viên phát hiện ra bệnh mãn tính (16,1%) và sức 
khỏe bản thân yếu dần (12,5%) là những yếu tố 
gây stress cho giáo viên trong hoạt động nghề 
nghiệp trong trường mầm non, khiến giáo viên 
có những biến đổi tiêu cực về mặt nhận thức, 
77
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN HIẾN TẬP 5 SỐ 1
cảm xúc, hành vi [3]. Như vậy, yếu tố sức khỏe 
là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến hành 
vi bạo lực đối với trẻ em ở giáo viên mầm non. 
Điều này đặt ra một yêu cầu đối với ngành giáo 
dục và nhà trường cần quan tâm đến vấn đề sức 
khỏe của giáo viên trong lao động nghề nghiệp, 
đồng thời giáo viên cũng phải biết thích ứng với 
môi trường làm việc, biết giữ gìn, chăm sóc sức 
khỏe của chính bản thân nhằm nâng cao chất 
lượng công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo 
dục trẻ. Từ kết quả nghiên cứu cho thấy, cần thiết 
có những nghiên cứu, tìm hiểu những áp lực từ 
công việc và những biến đổi tâm sinh lý của 
giáo viên, sự tác động của áp lực công việc 
và những biến đổi thể chất của giáo viên đến 
tâm lý của giáo viên và hiệu quả hoạt động 
nghề nghiệp của giáo viên. Từ đó, tìm kiếm 
những biện pháp giúp giảm bớt những áp lực 
của công việc và những cảm xúc, hành vi tiêu 
cực tác động đến giáo viên dẫn đến giáo viên 
có các hành vi bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non, từ đó giảm bớt được mức độ 
bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non 
nói chung.
Bảng 6: Tần suất các nguyên nhân thuộc nhóm nguyên nhân từ những vi phạm kỷ luật 
trong công việc và những mâu thuẫn trong các mối quên hệ của giáo viên (N = 177)
STT Các nguyên nhân
Tần suất (%)
Không 
bao giờ
Hiếm 
khi
Đôi 
khi
Thường 
xuyên
Rất 
thường 
xuyên
1 Giáo viên không hài lòng về đánh giá 
của lãnh đạo với bản thân
48,6 19,8 27,1 2,3 2,3
2 Giáo viên mâu thuẫn với đồng nghiệp 
trong lớp
50,3 29,9 18,1 1,1 0,6
3 Giáo viên, nhân viên mâu thuẫn với 
cán bộ quản lý 
53,1 27,7 18,1 1,1 -
4 Giáo viên có vấn đề mâu thuẫn với 
các thành viên trong gia đình, người 
thân
48,6 29,9 14,1 3,4 4,0
5 Giáo viên mâu thuẫn với người ngoài 
trường
66,1 19,8 13,6 0,6 -
6 Giáo viên vi phạm quy chế làm việc 63,8 21,5 12,4 2,3 -
7 Giáo viên bị nhà trường kỷ luật, trừ 
lương, thưởng
70,6 15,3 8,5 1,7 4,0
Nhóm các nguyên nhân từ những vi phạm kỷ 
luật trong công việc và những mâu thuẫn trong 
các mối quan hệ của giáo viên có mức độ tác 
động đến mức độ bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non rất thấp (ĐTB: 0,67, ĐLC: 
0,62) (Bảng 2). Tuy nhiên, khi xét riêng sự tác 
động của từng nguyên nhân trong nhóm nguyên 
nhân (Bảng 6) này cho thấy, nguyên nhân giáo 
viên không hài lòng về đánh giá của lãnh đạo với 
bản thân (ĐTB: 0,90), nguyên nhân giáo viên 
có vấn đề mâu thuẫn với các thành viên trong 
gia đình, người thân giáo viên (ĐTB: 0,84) và 
nguyên nhân giáo viên mâu thuẫn với đồng 
nghiệp trong lớp (ĐTB: 0,72) vẫn có mức độ 
tác động hiếm khi hoặc đôi khi tác động dẫn 
đến mức độ bạo lực đối với trẻ em trong trường 
mầm non. Điều này cho thấy, trong hoạt động 
nghề nghiệp của giáo viên các yếu tố từ mối 
quan hệ với đồng nghiệp, cán bộ quản lý và mối 
quan hệ với các thành viên trong gia đình vẫn 
có mức độ tác động nhất định trở thành những 
nguyên nhân dẫn đến giáo viên có hành vi bạo 
VAN HIEN UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE VOLUME 5 NUMBER 1
78
Bảng 7: Ma trận tương quan giữa các nhóm nguyên nhân 
dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non (N = 177)
1 2 3 4
(1) Từ trẻ và những yêu cầu công 
việc của giáo viên liên quan đến trẻ 
r 1 0,658(**) 0,444(**) 0,478(**)
p 0,000 0,000 0,000
(2) Từ mối quan hệ giữa giáo viên 
với phụ huynh trẻ 
r 0,658(**) 1 0,615(**) 0,547(**)
p 0,000 0,000 0,000
(3) Từ những vi phạm kỷ luật trong 
công việc và những mâu thuẫn 
trong các mối quan hệ của giáo viên
r 0,444(**) 0,615(**) 1 0,649(**)
p 0,000 0,000 0,000
(4) Từ áp lực công việc và biến đổi 
tâm sinh lý của giáo viên
r 0,478(**) 0,547(**) 0,649(**) 1
p 0,000 0,000 0,000 
Các nhóm nguyên nhân từ trẻ và những yêu 
cầu công việc của giáo viên liên quan đến trẻ, 
nhóm nguyên nhân từ mối quan hệ với phụ 
huynh trẻ, nhóm nguyên nhân từ áp lực công 
việc và biến đổi tâm sinh lý của giáo viên, và 
nhóm nguyên nhân từ những vi phạm kỷ luật 
trong công việc và những mâu thuẫn trong các 
mối quan hệ của giáo viên có mối tương quan 
thuận và tương quan chặt chẽ với nhau. Trong đó 
mối quan hệ tương quan giữa nhóm nguyên nhân 
từ trẻ và những yêu cầu công việc của giáo viên 
liên quan đến trẻ và nhóm nguyên nhân từ mối 
quan hệ với phụ huynh trẻ [r = 0,658(**)], (p < 
0,01) có mối tương quan cao, đây chính là những 
nhóm nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ 
em trong trường mầm non cao nhất.
Xét trong mối tương quan giữa nhóm nguyên 
nhân từ trẻ và những yêu cầu công việc của giáo 
viên liên quan đến trẻ có tương quan chặt chẽ 
với nhóm nguyên nhân từ mối quan hệ với phụ 
huynh trẻ [r = 0,658(**)], cao hơn so với nhóm 
nguyên nhân từ áp lực công việc và biến đổi tâm 
sinh lý của giáo viên [r = 0,478(**)]. Từ những 
vi phạm kỷ luật trong công việc và những mâu 
thuẫn trong các mối quan hệ của giáo viên [r = 
0,444(**)]. Tức là khi những nguyên nhân từ trẻ 
và những yêu cầu công việc của giáo viên có liên 
quan đến trẻ tác động dẫn đến bạo lực đối với 
trẻ em trong trường mầm non thì đồng thời các 
nhóm nguyên nhân khác liên quan đến từ mối 
quan hệ giữa giáo viên với phụ huynh trẻ, từ áp 
lực công việc và biến đổi sinh lý của giáo viên 
và từ những vi phạm kỷ luật trong công việc và 
những mâu thuẫn trong các mối quan hệ của giáo 
viên cũng đồng thời tác động đến dẫn đến mức 
độ bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non. 
Những nhóm nguyên nhân này tác động có thể 
làm tăng hoặc giảm hành vi bạo lực đối với trẻ 
em của giáo viên đối với trẻ, của trẻ đối với trẻ 
hay của lực lượng giáo dục khác đối với trẻ nói 
riêng và mức độ bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non nói chung. 
Xét mối tương quan giữa nhóm nguyên nhân 
từ mối quan hệ giữa giáo viên với phụ huynh 
trẻ và nhóm nguyên nhân từ trẻ và những yêu 
cầu công việc của giáo viên liên quan đến trẻ [r 
= 0,658(**)] là cao nhất, tiếp đến là mối tương 
quan với nhóm nguyên nhân từ những vi phạm kỷ 
lực đối với trẻ em trong hoạt động nghề nghiệp, 
làm nảy sinh các mức độ bạo lực đối với trẻ em 
khác nhau trong trường mầm non.
Ngoài ra một số nguyên nhân (Bảng 6) như: 
giáo viên, nhân viên mâu thuẫn với cán bộ quản 
lý (ĐTB: 0,67; Bảng 2), giáo viên mâu thuẫn 
với người ngoài trường (ĐTB: 0,49), giáo viên 
vi phạm quy chế làm việc (ĐTB: 0,54), giáo 
viên bị nhà trường kỷ luật, trừ lương, thưởng 
(ĐTB: 0,53) cũng có tác động đến mức độ bạo 
lực đối với trẻ em trong trường mầm non. Tuy 
nhiên mức độ tác động của các nguyên nhân 
này là rất thấp, ở mức độ không bao giờ cho 
đến hiếm khi tác động.
Nhằm tìm hiểu mối tương quan giữa các 
nhóm nguyên nhân dẫn đến bạo lực đối với trẻ 
em trong trường mầm non, chúng tối đã lập ma 
trận tương quan Correlations Spearm để tìm 
hiểu mối tương quan và có kết quả như sau 
(Bảng 7):
79
TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN HIẾN TẬP 5 SỐ 1
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Trần Thị Minh Đức, 2009. Hành vi gây hấn phân tích từ góc độ tâm lý học xã hội, NXB ĐHQG Hà Nội.
[2] Nguyễn Thị Hương, 2011. Nghiên cứu hành vi bạo lực ở học sinh thiếu niên với bạn cùng lứa, Luận văn 
thạc sỹ Tâm lý học, trường Đại học sư phạm Hà Nội.
[3] Trịnh Viết Then, 2013. Nghiên cứu stress của giáo viên mầm non trên địa bàn quận Phú Nhuận, TP.HCM, 
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường, trường Đại học Văn Hiến, TP.HCM.
luật trong công việc và những mâu thuẫn trong 
các mối quan hệ của giáo viên [r = 0,615(**)], 
và dẫn đến mối tương quan với nhóm nguyên 
nhân từ áp lực công việc và biến đổi tâm sinh 
lý của giáo viên [r = 0,547(**)]. Đây là nhóm 
tương quan có tác động mạnh mẽ nhất trong 
bốn nhóm tương quan tác động đến dẫn đến 
mức độ bạo lực đối với trẻ em trong trường 
mầm non. Khi những nguyên nhân thuộc 
nhóm nguyên nhân từ mối quan hệ giữa giáo 
viên với phụ huynh trẻ và nhóm nguyên nhân 
từ trẻ và những yêu cầu công việc của giáo 
viên liên quan đến trẻ tác động đến giáo viên 
dẫn đến mức độ bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non thì đồng thời nhóm nguyên 
nhân từ những vi phạm kỷ luật và mối quan 
hệ với đồng nghiệp và nhóm nguyên nhân từ 
áp lực công việc và biến đổi tâm sinh lý của 
trường mầm non cũng tác động đến mức độ 
bạo lực đối với trẻ em trong trường mầm non.
Mối tương quan giữa nhóm nguyên nhân 
từ những vi phạm kỷ luật trong công việc và 
những mâu thuẫn trong các mối quan hệ của 
giáo viên với nhóm nguyên nhân từ áp lực 
công việc và biến đổi tâm sinh lý của giáo viên 
[r =0,649(**)] có tác động mạnh mẽ nhất đến 
dẫn đến mức độ bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non, đồng thời nhóm nguyên 
nhân từ mối quan hệ giữa giáo viên với phụ 
huynh trẻ [r = 0,615(**)], và nhóm nguyên 
nhân từ trẻ và những yêu cầu công việc của 
giáo viên liên quan đến trẻ [r = 0,444(**] cũng 
có những tác động mạnh mẽ đến mức độ bạo 
lực đối với trẻ em trong trường mầm non.
Tương quan giữa nhóm nguyên nhân từ 
áp lực công việc và biến đổi tâm sinh lý của 
giáo viên với nhóm nguyên nhân từ những vi 
phạm kỷ luật trong công việc và những mâu 
thuẫn trong các mối quan hệ của giáo viên [r = 
0,649(**)] có mối tương quan cao, có tác động 
mạnh mẽ đến bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non, đồng thời mối tương quan 
với nhóm nguyên nhân từ mối quan hệ giữa 
giáo viên với phụ huynh trẻ [r = 0,547(**)] 
và nhóm nguyên nhân từ trẻ và những yêu cầu 
công việc của giáo viên liên quan đến trẻ [r = 
0,478(**)] cũng có tác động đến bạo lực đối 
với trẻ em trong trường mầm non. Tuy nhiên, 
tương quan giữa các nhóm nguyên nhân này 
có mức độ tác động thấp nhất đến mức độ bạo 
lực đối với trẻ em trong trường mầm non so 
với các nhóm nguyên nhân khác.
4. Kết luận
Có rất nhiều nguyên nhân tác động dẫn đến 
mức độ bạo lực đối với trẻ em trong trường 
mầm non khác nhau, mức độ bạo lực đối với 
trẻ em trong trường mầm non có khi là sự tác 
động đồng thời của rất nhiều nguyên nhân, 
nhóm nguyên nhân khác nhau. Khi những 
nguyên nhân, nhóm nguyên nhân này xảy ra, 
tác động đến giáo viên, trẻ em, các lực lượng 
giáo dục khác trong trường mầm non làm nảy 
sinh những cảm xúc, hành vi tiêu cực và làm 
xuất hiện những hành vi bạo lực đối với trẻ em 
giữa giáo viên đối với trẻ, giữa trẻ đối với trẻ 
hay tự trẻ gây ra và giữa lực lượng giáo dục 
khác đối với trẻ, dẫn đến những mức độ bạo 
lực đối với trẻ em trong trường mầm non. Do 
đó, nếu giáo viên, lực lượng giáo dục khác có 
sự nhận thức, nhìn nhận, đánh giá đầy đủ và 
chính xác về mức độ tác động của các nguyên 
nhân đến mức độ bạo lực đối với trẻ em trong 
trường mầm non thì giáo viên, và các lực lượng 
giáo dục khác có những thái độ, cách ứng xử 
phù hợp với các nguyên nhân tác động, từ đó 
hạn chế được những cảm xúc, hành vi tiêu cực 
dẫn đến bạo lực đối với trẻ em trong hoạt động 
nghề nghiệp của mình. Đây là cơ sở để có thể 
xây dựng các chuyên đề tập huấn cho giáo 
viên, các lực lượng giáo dục khác nhằm giúp 
họ nhận biết được các nguyên nhân dẫn đến 
mức độ bạo lực đối với trẻ em trong trường 
mầm non, từ đó có thể phòng ngừa, giảm thiểu 
hành vi bạo lực đối với trẻ em và giảm thiểu 
những hậu quả của bạo lực đối với trẻ em tại 
trường mầm non trên địa bàn TP.HCM nói 
riêng và đối với ngành mầm non nói chung 
trong giai đoạn hiện nay.
VAN HIEN UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE VOLUME 5 NUMBER 1
80