Hoạt động trò chơi trong các giờ học tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học Ngoại thương

45KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v
NGUYỄN THỊ HƯƠNG THẢO*
*Đại học Ngoại thương, huongthao.fr@ftu.edu.vn
Ngày nhận bài: 05/9/2018; ngày sửa chữa: 01/11/2018; ngày duyệt đăng: 20/12/2018
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong xu thế hội nhập ngày càng mạnh mẽ 
hiện nay, tiếng Pháp nói riêng và ngoại ngữ nói 
chung đang trở thành một cầu nối quan trọng giúp 
chúng ta bước ra thế giới. Hiện nay, việc dạy và 
học ngoại ngữ chuyên ngành ngày càng được chú 
trọng và phát triển mạnh trên thế giới. Đối với 
trường Đại học Ngoại thương, việc giảng dạy 
tiếng Pháp chuyên ngành không chỉ nhằm trang bị 
cho người học kiến thức chuyên ngành bằng tiếng 
Pháp, kiến thức văn hóa-xã hội, kinh doanh cần 
thiết mà còn giúp người học hình thành và phát 
triển những kỹ năng, kinh nghiệm làm việc hoặc 
tiếp tục phát triển việc học tập lên các cấp cao 
hơn. Tuy nhiên, thực tế còn một bộ phận không 
nhỏ sinh viên tốt nghiệp không dám ứng tuyển 
HOẠT ĐỘNG TRÒ CHƠI TRONG CÁC
GIỜ HỌC TIẾNG PHÁP CHUYÊN NGÀNH
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
TÓM TẮT
Trò chơi ngôn ngữ mang lại nhiều lợi ích tích cực cho việc dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là trong 
việc dạy học tiếng Pháp chuyên ngành như: tạo không khí học tập sôi nổi, phát huy tính tích cực, 
chủ động, sáng tạo và nâng cao khả năng thực hành ngoại ngữ của sinh viên, giúp sinh viên phát 
triển được các kỹ năng học tập và làm việc cần thiết. Bài viết không chỉ giới thiệu định nghĩa trò 
chơi ngôn ngữ, chỉ ra lợi ích và tiêu chí lựa chọn trò chơi phù hợp, mà còn nêu lên thực trạng áp 
dụng trò chơi ngôn ngữ trong các lớp tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học Ngoại thương. 
Từ đó có các đề xuất lựa chọn trò chơi ngôn ngữ phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy 
tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học Ngoại thương. 
Từ khóa: trò chơi ngôn ngữ, tiếng Pháp chuyên ngành
vào các đơn vị có nhu cầu dùng tiếng Pháp hoặc 
ứng tuyển nhưng không đáp ứng được nhu cầu 
tuyển dụng mặc dù kỹ năng đọc hiểu và diễn đạt 
viết rất tốt. Tình trạng sinh viên tìm được việc 
làm đúng chuyên ngành đào tạo sau khi ra trường 
thiếu kinh nghiệm, kỹ năng thực hành đàm phán 
và lúng túng trong việc giao tiếp bằng tiếng Pháp 
còn khá phổ biến.
Vậy làm thế nào để trang bị cho sinh viên 
học tiếng Pháp chuyên ngành tại Đại học Ngoại 
thương những kiến thức ngôn ngữ, văn hóa, xã 
hội, kỹ năng, kinh nghiệm nghề nghiệp cần thiết 
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sau này? Chúng tôi 
đã nghiên cứu và đánh giá cao việc áp dụng linh 
hoạt các trò chơi ngôn ngữ trong các giờ học tiếng 
Pháp chuyên ngành. Bài viết này sẽ giúp chúng ta 
46 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 
hiểu rõ hơn về trò chơi ngôn ngữ trong dạy học 
ngoại ngữ nói chung và dạy học tiếng Pháp chuyên 
ngành nói riêng, đặc biệt chúng tôi đề xuất một số 
trò chơi đã và đang phát huy hiệu quả rõ rệt trong 
các giờ học tiếng Pháp chuyên ngành tại trường 
Đại học Ngoại thương.
2. TRÒ CHƠI NGÔN NGỮ TRONG DẠY 
HỌC NGOẠI NGỮ
Trước đây, phương pháp dạy học ngoại ngữ 
truyền thống chủ yếu chú trọng vào từ vựng và 
ngữ pháp, những kiến thức văn hóa, xã hội ít được 
đưa vào giảng dạy lồng ghép trong các giờ học 
ngoại ngữ. Việc kiểm tra đánh giá người học đơn 
thuần chỉ thực hiện thông qua những bài tập ngữ 
pháp và từ vựng mà không chú trọng đến việc 
đánh giá trình độ toàn diện trên cả 4 kỹ năng ngôn 
ngữ Nghe, Nói, Đọc, Viết. Trong một môi trường 
lấy người dạy làm trung tâm, vai trò tích cực, chủ 
động, sáng tạo của người học không được phát 
huy. Thay vì cảm nhận một trải nghiệm đầy thú 
vị để khám phá, tìm hiểu về văn hóa, văn minh, 
cách ứng xử trong mọi tình huống bằng ngôn ngữ 
nước ngoài thông qua những hoạt động, trò chơi 
ngôn ngữ phong phú, đa dạng, người học ngoại 
ngữ luôn cảm thấy căng thẳng, nhàm chán. Việc áp 
dụng phương pháp giảng dạy cổ điển này vào một 
môn học luôn vận động, phát triển không ngừng 
và đòi hỏi kỹ năng ứng dụng và thực hành cao như 
ngoại ngữ chuyên ngành thực sự là một sai lầm. 
Điều đó được thể hiện ở việc phát triển kỹ năng 
không đồng đều của người học: kỹ năng đọc viết 
khá tốt nhưng nghe nói thì bị hạn chế.
Tuy nhiên, yêu cầu của xã hội đối với trình độ, 
chất lượng thực hành tiếng Pháp ngày càng tăng 
cao, do đó phương pháp dạy học cũng phải được 
nghiên cứu điều chỉnh và phát triển để đáp ứng 
nhu cầu sử dụng thành thạo các kỹ năng giao tiếp 
và làm việc bằng tiếng Pháp. Trước đòi hỏi thực tế 
đó, việc giảng dạy ngoại ngữ tại các trường đại học 
Việt Nam đã chuyển từ phương pháp lấy người dạy 
làm trung tâm sang phương pháp lấy người học 
làm trung tâm. Ở đó, người học được tham gia các 
trò chơi giao tiếp, nhập vai thực hành theo các tình 
huống cụ thể, được tăng cường hoạt động theo cặp, 
theo nhóm để phát triển các kỹ năng giao tiếp và 
các kỹ năng tự trau dồi kiến thức về các lĩnh vực 
kinh tế, chính trị, xã hội cho bản thân. Bên cạnh 
đó, người học còn có cơ hội được bày tỏ ý kiến 
hay cảm xúc của mình và được đặt câu hỏi nếu họ 
không hiểu vấn đề nào đó. Các phương pháp giảng 
dạy tích cực theo hướng giao tiếp ra đời và phát 
triển tạo điều kiện cho việc lồng ghép các trò chơi 
ngôn ngữ trong quá trình dạy học ngoại ngữ.
2.1. Khái niệm
Theo cách hiểu đơn giản, trò chơi ngôn ngữ 
chính là những hoạt động vui chơi hỗ trợ phát 
triển ngôn ngữ cho người học theo mục tiêu cụ 
thể. Trong bài viết của mình, Benhammoud 
Mohhamed (2010) đã chỉ ra rằng, trò chơi ngôn 
ngữ không chỉ là hoạt động giải trí đơn thuần để 
tìm kiếm niềm vui và sự thư giãn. Đó cũng không 
phải là kiểu chơi chữ hay các cách nói lái mà là 
những hoạt động làm cho lớp học sôi nổi hơn, giúp 
người học tiếp thu và học ngôn ngữ dễ dàng, hiệu 
quả và tự nhiên hơn.
Trò chơi ngôn ngữ là một khái niệm triết học đã 
được đề cập bởi Wittgenstein ngay từ những năm 
1930. Ban đầu, trò chơi được ứng dụng là ẩn dụ để 
hỗ trợ cho khái niệm ngữ pháp, nhưng dần dần nó 
đã có vị trí độc lập. Khi quan niệm ngôn ngữ như 
là hành động được hình thành thì các luật chơi và 
quy tắc trò chơi cũng được hình thành. Trong lịch 
sử nghiên cứu phát triển các dạng trò chơi phục vụ 
cho các giờ thực hành tiếng Pháp nói riêng cũng 
như ngoại ngữ nói chung, các nhà nghiên cứu đã 
soạn thảo và đưa ra nhiều dạng trò chơi để phát 
huy tính sáng tạo và năng động của người học. 
Các trò chơi ngôn ngữ được cấu trúc hóa bằng các 
nguyên tắc nhưng theo ý đồ của người tham gia và 
thực hiện trò chơi.
Việc áp dụng các trò chơi vào giảng dạy ngoại 
ngữ sẽ xóa bỏ những hạn chế và rào cản phát triển 
ngôn ngữ của phương pháp truyền thống - chủ yếu 
47KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v
chú trọng vào kiến thức ngữ pháp và ghi nhớ từ 
vựng. Trên thực tế, phương pháp giảng dạy của 
giảng viên tác động rất lớn đến thành công của 
mỗi giờ giảng. Theo cách tiếp cận thực hành của 
hoạt động dạy-học các kỹ năng trong các giờ học 
ngoại ngữ, giảng viên phải không ngừng nghiên 
cứu để tìm ra những phương pháp luyện tập hiệu 
quả nhằm tạo nên một không khí học tập sôi nổi, 
kích thích sinh viên tham gia tích cực, chủ động 
vào các hoạt động và đặc biệt là hướng dẫn họ các 
kỹ năng sử dụng và thực hành thuần thục ngoại 
ngữ trong tình huống công việc cụ thể, phù hợp 
với văn hóa, phong tục, tập quán trong từng môi 
trường làm việc khác nhau. 
Áp dụng trò chơi vào giờ học ngoại ngữ chính 
là giải pháp nhằm thay đổi không khí buổi học, 
kích thích sự tò mò, ham tìm hiểu của sinh viên 
cũng như tạo cho các bạn trẻ có những sân chơi 
thực tế bổ ích, có cơ hội để tư duy và thể hiện 
bản thân. Tuy nhiên, việc áp dụng các trò chơi vào 
trong các giờ thực hành tiếng Pháp còn hạn chế, 
cho dù lợi ích của nó đã được rất nhiều nhà nghiên 
cứu chỉ ra trên cả khía cạnh sư phạm lẫn nhận 
thức. Lý do cơ bản đó là hầu hết các giờ học ngoại 
ngữ đều dựa vào các giáo trình của Pháp soạn sẵn 
dựa trên quan điểm của các chuyên gia Pháp chứ 
chưa có sự nghiên cứu vận dụng cụ thể vào đối 
tượng sinh viên tiếng Pháp chuyên ngành và các 
giờ học thực hành thường bị hạn chế cả về yếu tố 
không gian và thời gian. Việc lồng ghép các hoạt 
động trò chơi trong các giờ học chính là cơ hội 
để người học phát triển năng lực tư duy, hòa nhập 
văn hóa, hiểu, định hướng và vận dụng được tiếng 
Pháp trong hoạt động nghề nghiệp một cách linh 
hoạt nhất. Điều này cho phép người học sử dụng 
một cách lôgic, chủ động và sáng tạo vốn ngôn 
ngữ của mình và đặt người học vào trung tâm của 
việc học và hành động.
2.2. Phân loại trò chơi ngôn ngữ
Theo Benhammoud Mohhamed (2010), về 
hình thức tổ chức, trò chơi ngôn ngữ được phân 
chia thành hai nhóm cơ bản:
2.2.1. Nhóm trò chơi giao tiếp
Đây là những trò chơi mang tinh thần tập thể 
dựa trên nguyên tắc người này có những thông tin 
mà người kia không có và ngược lại. Như vậy dựa 
trên nguyên tắc này, các nhà nghiên cứu phát triển 
những trò chơi phát huy khả năng làm việc tập thể 
của người chơi. Để hoàn thành yêu cầu đặt ra, mỗi 
thành viên không chỉ phát huy khả năng của mỗi 
cá nhân mà phải giao tiếp, tương tác để hỗ trợ cho 
nhau cùng hướng về đích.
Trò chơi giao tiếp đòi hỏi sự chủ động, tích cực 
và phản ứng nhanh của sinh viên để các cuộc hội 
thoại không bị gián đoạn. Ví dụ tình huống một 
khách hàng bước vào quầy giao dịch của một ngân 
hàng thực hiện giao dịch mở tài khoản và cần sự 
tư vấn của giao dịch viên. Sinh viên đóng vai giao 
dịch viên cần tư vấn và giải đáp các thắc mắc của 
khách hàng và thuyết phục khách sử dụng dịch vụ 
của ngân hàng. Giao dịch viên sẽ phải nắm vững 
lợi ích của từng sản phẩm đối với khách hàng, các 
ưu đãi dành cho khách hàng trong khi so sánh với 
dịch vụ của các ngân hàng khác cùng thời điểm và 
các dịch vụ bổ trợ, đi kèm với tài khoản được mở. 
Trong khi đó sinh viên nhập vai khách hàng có yêu 
cầu được tư vấn và mở tài khoản, có một số thông 
tin và chương trình mở tài khoản mới ở các ngân 
hàng cạnh tranh khác, chuẩn bị các loại giấy tờ tùy 
thân cần thiết. Bên cạnh đó, có thể có những nhân 
vật như giám đốc điều hành kiểm soát và ký duyệt 
hồ sơ mở tài khoản hay các nhân viên ngân hàng 
khác hỗ trợ giao dịch viên phục vụ khách hàng 
khó tính cùng tham gia. Trò chơi giao tiếp không 
đòi hỏi sự chuẩn bị nhiều thông tin và yêu cầu cho 
từng sinh viên như trong nhóm trò chơi nhập vai 
nhưng rất cần sự sát sao và tâm huyết của giảng 
viên trên lớp để có thể mang lại nhiều kiến thức 
thực tế hữu ích cho cả nhóm sinh viên tham gia 
nhập vai và những sinh viên trong lớp khi nghe và 
quan sát các tình huống thực hành giao tiếp. 
2.2.2 Nhóm trò chơi nhập vai
Khác với trò chơi giao tiếp, trò chơi nhập vai 
đòi hỏi cao hơn, yêu cầu sinh viên không chỉ vận 
48 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 
dụng kiến thức, thực hành giao tiếp mà còn biết 
sử dụng ngôn ngữ cơ thể để thể hiện mục tiêu hội 
thoại tình huống. Nhóm trò chơi này cho phép sinh 
viên được tham gia vào những tình huống giao tiếp 
thực sự, bù đắp được những thiếu hụt về kiến thức 
ngôn ngữ bằng cách sử dụng các phương thức 
diễn đạt phi ngôn ngữ (có thể là ánh mắt, điệu bộ, 
cử chỉ,) giống như đang tham gia vào một tình 
huống thực tế trong cuộc sống. 
Nhóm trò chơi này được phân chia thành hai 
loại: trò chơi nhập vai theo định hướng (sinh viên 
cần tuân theo các nguyên tắc của trò chơi, mục 
đích và tiến trình giao tiếp đã được xác định trước 
với các thông tin được chuẩn bị sẵn cho từng vai 
khác nhau) và trò chơi nhập vai mở (sinh viên sẽ 
tham gia vào một tình huống giao tiếp mà mục tiêu 
và tiến trình là hoàn toàn mở, vậy nên họ sẽ phải 
sử dụng tất cả khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ 
cũng như phi ngôn ngữ để giải quyết thành công 
tình huống đưa ra).
Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu còn đưa ra 
nhiều cách phân loại trò chơi dựa trên các tiêu chí 
khác nhau: Weiss (2002) xây dựng các trò chơi hỗ 
trợ phát triển vốn từ vựng (tạo từ mới), các trò chơi 
cấu trúc (tìm và kết hợp từ để tạo thành câu và 
đoạn văn); Hay như Cuq và Gruca (2007) sắp xếp 
hoạt động trò chơi theo nhóm trò chơi ngôn ngữ, 
nhóm trò chơi phát triển năng lực sáng tạo, nhóm 
trò chơi văn hóa và nhóm trò chơi sân khấu hóa 
Như vậy, có thể nói hoạt động trò chơi là hết sức 
đa dạng và phong phú, đòi hỏi giảng viên phải có 
sự nghiên cứu, đánh giá để lựa chọn những hoạt 
động phù hợp với mục tiêu của bài giảng. 
Về vật chất phục vụ cho các hoạt động trò chơi, 
cần phải luôn nhớ rằng trong bối cảnh dạy/học một 
ngôn ngữ, tất cả đều có thể được sử dụng, từ lời nói 
cho đến các vật dụng xung quanh chúng ta. Theo 
nhà ngôn ngữ Debyser (1978), lời nói là một trong 
những đồ chơi đầu tiên và cũng là một đồ chơi 
mang đến sự sáng tạo vô tận. Vậy nên, thành công 
của một hoạt động trò chơi đôi khi không phải là 
một sự chuẩn bị kỹ càng mà nó đến từ chính sự 
sáng tạo nhạy bén của giảng viên trên lớp.
2.3. Các tiêu chí lựa chọn trò chơi ngôn ngữ
Làm thế nào để lựa chọn các hoạt động trò chơi 
phù hợp? Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên 
cứu của Viện ngôn ngữ Pháp tại Nhật Bản gồm 
Helme Ludovic, Jourdan Romain và Tortissier 
Kevin (2014) đã đưa ra 6 câu hỏi cần giải đáp.
Mục tiêu của trò chơi hướng đến là gì?
Đây là câu hỏi có tầm ảnh hưởng rất lớn đến 
việc lựa chọn trò chơi. Cũng giống như mọi hoạt 
động sư phạm khác, việc sử dụng trò chơi trong 
giờ học tiếng Pháp cũng phải xác định mục tiêu 
rõ ràng. Người dạy muốn phát triển kỹ năng gì 
ở người học, mở rộng vốn từ vựng, củng cố ngữ 
pháp hay các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Đây rõ 
ràng là câu hỏi đầu tiên mà người dạy cần phải trả 
lời trước khi lựa chọn một hoạt động trò chơi phục 
vụ cho giờ giảng của mình.
Lớp học có bao nhiêu người?
Câu hỏi này giúp người dạy định hình tổ chức 
trò chơi theo nhóm hay cá nhân và lựa chọn trò 
chơi phù hợp để đảm bảo sự tham gia tích cực 
của tất cả các thành viên - một trong những yếu tố 
quyết định đến thành công của trò chơi ngôn ngữ. 
Trình độ và tính cách của người học?
Đây là hai yếu tố mà người dạy phải tìm hiểu 
kỹ và kết hợp một cách hài hòa. Thực tế cho thấy, 
có những người trình độ ngôn ngữ hạn chế nhưng 
về tính cách lại cởi mở và năng động nên họ rất 
thích tham gia các hoạt động theo nhóm. Tuy 
nhiên, ngược lại cũng có một số học giỏi nhưng 
lại không hứng thú tham gia vào các hoạt động trò 
chơi. Chính vì lẽ đó, người dạy phải hiểu rõ đối 
tượng người học để đưa ra những nguyên tắc chơi 
hợp lý nhất nhằm huy động tất cả các đối tượng 
đều tích cực tham gia. Như vậy mới có thể đạt 
được mục tiêu đề ra ban đầu.
Quỹ thời gian?
Có một số trò chơi đơn giản người dạy không 
phải giải thích nhiều và sinh viên có thể tham gia 
49KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v
dễ dàng. Tuy nhiên không lúc nào cũng như vậy, 
trình độ người học không đồng đều cũng sẽ ảnh 
hưởng đến thời gian người dạy giải thích và dẫn 
dắt trò chơi. Ngoài ra cũng cần phải chú ý đến thời 
gian tính điểm và chữa lỗi cho các đội chơi. Đây là 
thời điểm rất quan trọng để người học có thể trao 
đổi với nhau và làm giàu vốn kiến thức của mình. 
Địa điểm tổ chức hoạt động?
Người dạy cũng phải quan tâm đến địa điểm 
tổ chức hoạt động trò  ... ỉ giúp giảng 
viên hiểu rõ trò chơi, điều chỉnh và phòng tránh 
những vấn đề không đáng có phát sinh trong quá 
trình thực hiện mà còn giám sát chất lượng và làm 
chủ mọi hoạt động của sinh viên trên lớp. 
2.4. Trò chơi ngôn ngữ trong các giờ học 
ngoại ngữ chuyên ngành
Tiếng Pháp chuyên ngành phân tích nhu cầu 
ngôn ngữ của người học bằng các chương trình 
giảng dạy nhanh chóng và hiệu quả. Việc soạn thảo 
chương trình FOS đòi hỏi giảng viên phải tiếp cận 
với một lĩnh vực nghề nghiệp mới mà ở đó họ phải 
khám phá các “diễn viên mới”, “các tình huống 
mới” cũng như hoạt động giao tiếp ngôn ngữ mà 
họ thực hiện trong môi trường đó. Trò chơi ngôn 
ngữ chính là hình thức hoạt động mà giảng viên 
có thể lựa chọn để truyền đạt nội dung kiến thức. 
Đó là sự tổng hòa của tất cả các hoạt động ngôn 
ngữ được thực hiện theo nhóm hay cá nhân nhằm 
giúp người học có thể nâng cao khả năng sử dụng 
và thực hành ngoại ngữ linh hoạt như tiếng mẹ đẻ 
trong các tình huống công việc cụ thể. 
Việc đưa các hoạt động trò chơi vào giờ ngoại 
ngữ chuyên ngành cần được tiến hành trên phương 
diện giao tiếp và hoạt động bằng việc xây dựng 
một bầu không khí vui vẻ (hoạt động làm việc 
nhóm hoặc cùng hướng tới một mục tiêu chung,) 
đồng thời khuyến khích sinh viên tham gia vào các 
hoạt động giao tiếp và xử lý các tình huống cụ thể. 
Hoạt động trò chơi tạo nên sự năng động thực sự, 
phát triển kỹ năng và tư duy của mỗi thành viên 
khi tham gia hoạt động nhóm, khi hoạt động này 
có mục tiêu sư phạm rõ ràng theo định hướng của 
giảng viên. Thông qua trò chơi, sinh viên có động 
cơ tự nhiên để ôn lại những kiến thức đã học, tiếp 
nhận kiến thức mới một cách hứng khởi và tạo thói 
quen chủ động tìm hiểu các kiến thức về hoạt động 
ngành nghề cụ thể. Ngoài ra, để có thể giành chiến 
thắng trong trò chơi, hay để giải quyết vấn đề gặp 
phải, từng người chơi phải đóng góp sự hiểu biết 
hoặc ý kiến của mình. Nhiệm vụ của giảng viên là 
phải khích lệ để tất cả sinh viên hứng thú thực sự 
với trò chơi để không những rèn luyện tư duy, ôn 
tập kiến thức mà sinh viên còn có thể thực hành 
nghe nói nhuần nhuyễn. 
Mục tiêu của một giờ học tiếng Pháp chuyên 
ngành không chỉ đơn thuần là đạt được các kỹ 
năng ngôn ngữ thuần túy ngoài bối cảnh mà còn 
là hoạt động và phản ứng một cách phù hợp với 
các tình huống giao tiếp khác nhau trong công việc 
bắt buộc phải sử dụng ngoại ngữ. Như vậy, lợi ích 
căn bản mà hoạt động trò chơi mang lại cho các 
50 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 
giờ học tiếng Pháp chuyên ngành là đặt sinh viên 
vào các tình huống giao tiếp sát với thực tế công 
việc. Trò chơi sẽ dẫn dắt sinh viên hình dung ra 
mình đang là một nhân vật nào đó và tham gia vào 
một tình huống giao tiếp cụ thể. Chính những tình 
huống giả định sát với thực tế đó sẽ giúp sinh viên 
huy động vốn kiến thức của mình để giải quyết. 
Những kinh nghiệm hình thành và tích lũy được 
trong quá trình học tập sẽ giúp sinh viên giải quyết 
công việc một cách dễ dàng hơn khi tham gia vào 
hoạt động nghề nghiệp trong tương lai. 
Việc sử dụng các hoạt động trò chơi trong giờ 
thực hành tiếng Pháp sẽ phát huy được sự tích cực, 
chủ động của người học, đặt người học vào trung 
tâm của hoạt động giao tiếp và thúc đẩy họ phát 
huy khả năng ngôn ngữ vốn có để giải quyết tình 
huống một cách hiệu quả. Để đạt được mục tiêu 
đề ra của trò chơi, từng cá nhân phải giao tiếp với 
nhau và thảo luận trong nhóm với nhau để tìm ra 
kết quả cuối cùng, phải sử dụng ngôn ngữ để xóa 
đi khoảng cách, để trình bày thông tin cần thiết cho 
việc hoàn thành trò chơi. Người học sẽ phải cùng 
nhau thảo luận để tìm cách giải quyết tình huống 
theo yêu cầu của trò chơi và định hướng của giáo 
viên, phải nói ra hoặc viết ra để thể hiện được quan 
điểm của mình hay để truyền đạt thông tin với đội 
chơi khác. Điều này có nghĩa là, trò chơi tạo cơ hội 
cho sinh viên giao tiếp với nhau, thậm chí những 
sinh viên rụt rè, thiếu tự tin cũng bị cuốn hút vào 
loại hoạt động này.
3. TỔ CHỨC TRÒ CHƠI NGÔN NGỮ 
TRONG CÁC GIỜ DẠY TIẾNG PHÁP 
CHUYÊN NGÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC 
NGOẠI THƯƠNG
3.1. Giảng dạy tiếng Pháp chuyên ngành tại 
trường Đại học Ngoại thương
Chương trình giảng dạy tiếng Pháp chuyên 
ngành của trường đại học ngoại thương dùng cho 
khối ngành Kinh tế đối ngoại và Kinh tế quốc tế 
trong suốt bảy kỳ học. Trong đó, sinh viên chính 
thức nhập môn tiếng Pháp chuyên ngành kể từ kỳ 
thứ tư sau ba kỳ củng cố, nâng cao ngôn ngữ cơ 
sở và làm quen với ngôn ngữ chuyên ngành. Bốn 
kỳ học tiếng Pháp chuyên ngành giúp sinh viên 
vừa làm quen với các hoạt động kinh tế trong cộng 
đồng Pháp ngữ, nghiên cứu và thực hành sâu về 
các vấn đề kinh tế bằng tiếng Pháp nhờ các kiến 
thức ngành đã được tích lũy bằng tiếng Việt, hiểu 
được văn hóa và các cách thức giao thương đối 
ngoại trong khối Pháp ngữ và trên thế giới, có khả 
năng làm việc, thích ứng, đàm phán và đáp ứng 
các yêu cầu về ngoại ngữ cho công việc. 
Bốn kỳ học tiếng Pháp chuyên ngành, ngoài 
các giờ học lý thuyết, sinh viên còn tham gia các 
giờ thực hành trên lớp, các bài tập lớn và các hoạt 
động ngoại khóa bằng tiếng Pháp nhằm nâng cao 
khả năng thực hành và các kỹ năng làm việc khác 
nhau. Tuy nhiên, phần lớn các giờ học trên lớp vẫn 
đang thụ động tuân theo các giáo trình soạn sẵn 
của Pháp chứ chưa có giáo trình riêng hay có các 
chương trình giảng dạy riêng áp dụng cho lớp học 
có trình độ ngoại ngữ của sinh viên chênh nhau 
khá lớn. Các giờ học trên lớp chủ yếu sử dụng các 
bài khóa, các hoạt động ngôn ngữ dựng sẵn theo 
giáo trình Pháp, thiếu các trò chơi giúp sinh viên 
khá không cảm thấy nhàm chán và sinh viên trình 
độ thấp hơn không cảm thấy mệt mỏi khi lên lớp. 
Mặc dù đã ý thức và trải nghiệm được lợi ích 
của các hoạt động trò chơi ngôn ngữ trên lớp, các 
trò chơi vẫn chưa được đầu tư, quan tâm nghiên 
cứu thích đáng để đưa vào từng buổi học. Các 
giảng viên đưa trò chơi vào lớp tự phát và chưa 
có phiếu điều tra về chất lượng và lợi ích trò chơi 
mang lại cho sinh viên, chưa có đánh giá về khả 
năng phát triển ngôn ngữ của sinh viên qua các trò 
chơi trong một khoảng thời gian cụ thể. 
Sinh viên Pháp ngữ tại trường Đại học Ngoại 
thương được đánh giá có chất lượng đầu vào dẫn 
đầu trong cả nước, sinh viên năng động, có chí 
tiến thủ, có tư duy tốt song trình độ ngôn ngữ đầu 
vào có sự chênh lệch khá lớn, nhất là đối với các 
kỹ năng nghe nói. Khi bước vào môi trường đào 
tạo đại học với phương pháp dạy và học hoàn toàn 
51KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v
mới nhiều sinh viên dễ bị nản vì không theo kịp 
lớp. Vai trò của giảng viên đứng lớp do vậy vô 
cùng quan trọng để hài hòa không khí lớp học 
cho tất cả sinh viên. Và việc áp dụng các trò chơi 
ngôn ngữ vào các giờ học đòi hỏi sự đầu tư cả về 
thời gian và trí lực. Đây vừa là thách thức đối với 
các giảng viên vừa là nhiệm vụ của Nhà trường 
và Khoa trong việc quan tâm đổi mới các phương 
pháp giảng dạy nhằm không ngừng nâng cao chất 
lượng đào tạo.
3.2. Đề xuất một số trò chơi ngôn ngữ trong 
các giờ Tiếng Pháp chuyên ngành tại trường 
Đại học Ngoại thương
Bên cạnh các dạng trò chơi phát triển kỹ năng 
ngôn ngữ mà chúng ta thường áp dụng cho các 
lớp tiếng Pháp cơ sở, đối với các lớp tiếng Pháp 
chuyên ngành, giảng viên cần phải sử dụng những 
trò chơi có độ khó khác nhau để phát triển đồng 
thời cả năng lực ngôn ngữ và kiến thức chuyên 
ngành đồng thời khắc phục được vấn đề trình độ 
ngôn ngữ chưa đồng đều trong các lớp học. Theo 
đó các trò chơi nhập vai và trò chơi lập luận đề 
xuất sau đây sẽ phần nào giảm bớt căng thẳng cho 
các sinh viên có trình độ yếu hơn và các sinh viên 
có thể giúp đỡ nhau cải thiện ngôn ngữ trong từng 
trò chơi cụ thể. Các loại hình trò chơi này không 
chỉ rất gần gũi với công việc tương lai của sinh 
viên sau khi tốt nghiệp mà còn rất phù hợp với việc 
ôn tập và phát triển các kiến thức chuyên ngành 
sinh viên tích lũy bằng tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ. 
3.2.1. Trò chơi nhập vai (jeu de rôle)
Hiện nay, trò chơi nhập vai đang là một sự lựa 
chọn khá phổ biến. Tuy nhiên, đối với đối tượng 
người học các lớp tiếng Pháp chuyên ngành, cần 
lựa chọn các tình huống phù hợp với mục tiêu cần 
hướng tới. Ví dụ: Nhập vai các đối tác đàm phán 
hợp đồng kinh tế. Trong tình huống này, giảng 
viên có thể tổ chức lớp học thành nhiều nhóm nhỏ, 
cung cấp thông tin cho các bên và yêu cầu người 
chơi phải giữ bí mật về thông tin mình có bởi đó 
là cơ sở để người chơi đàm phán với đối tác nhằm 
đạt được mục đích đàm phán; đề ra mục tiêu đàm 
phán cho các bên; giới hạn thời gian đàm phán và 
cuối cùng cho các nhóm tiến hành trò chơi. Quá 
trình học viên tham gia trò chơi, giảng viên có thể 
đến từng nhóm để quan sát tiến trình đàm phán. 
Kết thúc trò chơi, giảng viên có thể chọn nhóm bất 
kỳ để giải thích về tiến trình và kết quả đàm phán. 
Cuối cùng, cho các bên đối tác trao đổi thông tin 
và nhận xét trò chơi (từ vựng, lý lẽ, ứng xử, kỹ 
năng xử lý tình huống,)
Bên cạnh đó, giảng viên cũng có thể chuẩn bị 
nhiều trò chơi có độ khó khác nhau, đòi hỏi nhiều 
kỹ năng thực hành hơn để huy động sự tham gia 
đồng thời của nhiều học viên như tổ chức cuộc 
họp hội đồng quản trị của một công ty; phỏng vấn 
tuyển dụng nhân sự hay tham gia các cuộc đàm 
phán thương mại song phương hoặc đa phương. 
Đây là những tình huống gắn liền với nội dung 
giảng dạy của nhà trường, giúp sinh viên có cái 
nhìn thực tế về cuộc sống việc làm và hình thành 
tư duy rèn luyện kỹ năng làm việc. Do vậy, giảng 
viên có thể cho sinh viên xem các tình huống mô 
phỏng, giải thích tình huống và tiến hành phân 
vai. Các tình huống như vậy đều đòi hỏi học viên 
phải phát huy hết khả năng ngôn ngữ và kiến thức 
chuyên ngành để xử lý tình huống. 
3.2.2. Trò chơi lập luận (Apprendre à 
convaincre)
Đây là một dạng hoạt động có độ khó cao đòi 
hỏi người học không chỉ biết cách tư duy lôgic, có 
khả năng ngôn ngữ tốt, trau dồi kiến thức văn hóa 
phong phú mà còn thông hiểu các kỹ năng cần thiết 
khác như kỹ năng thuyết trình, kỹ năng vận dụng 
ngôn ngữ cơ thể Mục đích của hoạt động này 
đúng như tên gọi của nó, nhằm trang bị cho sinh 
viên năng lực lập luận bằng ngoại ngữ để thuyết 
phục người nghe. Đối với dạng trò chơi này, giảng 
viên sẽ trang bị cho sinh viên các kỹ năng lập luận 
và tổ chức theo độ khó tăng dần:
Mức độ 1: Trình bày quan điểm.
Sinh viên tự trình bày một vấn đề mà họ lựa 
chọn (được chuẩn bị trước)
52 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 
Mức độ 2: Bảo vệ quan điểm
Mỗi sinh viên sẽ lựa chọn một quan điểm và có 
thời gian 10 phút để bảo vệ quan điểm của mình 
trước hội đồng phản biện (có thể là tất cả các sinh 
viên khác hoặc một hội đồng luân phiên)
Mức độ 3: Tranh luận
Giảng viên chuẩn bị các ý kiến đánh giá khác 
nhau liên quan đến các lĩnh vực chuyên ngành mà 
sinh viên đang học. Tổ chức lớp học thành các cặp/
nhóm: một cặp/nhóm ủng hộ, một cặp/nhóm phản 
đối (các cặp tự thỏa thuận). Sinh viên sẽ có thời 
gian chuẩn bị, sau đó từng cặp sẽ tranh luận với 
nhau để bảo vệ quan điểm của mình trước lớp. 
Đây là hai dạng hoạt động phổ biến mà giảng 
viên có thể áp dụng trong các giờ học tiếng Pháp 
chuyên ngành. Mỗi dạng trò chơi đều có những 
ưu điểm khác nhau đòi hỏi giảng viên phải có sự 
chuẩn bị chu đáo và biết vận dụng linh hoạt theo 
từng giai đoạn cụ thể để có thể đạt được hiệu quả 
cao nhất.
Thông qua hai dạng trò chơi giới thiệu trên đây, 
hy vọng các giảng viên có sự lựa chọn trò chơi hợp 
lý, vừa đảm bảo được tính giải trí vừa hướng người 
học đến mục tiêu kiến thức đề ra, phát huy được 
hết giá trị của các trò chơi ngôn ngữ trong các giờ 
tiếng Pháp. Ngoài ra, sau những buổi thực hiện trò 
chơi, giảng viên cần tổng kết lại những kiến thức 
mà sinh viên đã vận dụng, đánh giá lại chất lượng 
buổi học trước sinh viên về những điểm đạt được 
và chưa đạt được khi so sánh với mục tiêu và yêu 
cầu đối với sinh viên của mỗi trò chơi. Đồng thời 
cần có các động thái khích lệ, động viên kịp thời 
để sinh viên ngày càng yêu thích, gắn bó và nuôi 
dưỡng tình yêu nhiều hơn với môn tiếng Pháp. 
4. KẾT LUẬN
Chúng ta thấy rằng trò chơi ngôn ngữ ngày 
các đóng vai trò quan trọng trong các giờ học 
ngoại ngữ nói chung và tiếng Pháp chuyên ngành 
nói riêng. Nó là một công cụ hiệu quả giúp giáo 
viên thay đổi được phương pháp giảng dạy truyền 
thống, tạo không khí học tập vui vẻ, khuyến khích 
sinh viên tích cực tham gia, từ đó không chỉ cải 
thiện được khả năng ngôn ngữ mà còn thúc đẩy 
tính năng động của người học đặc biệt là cải thiện 
kỹ năng làm việc nhóm, ứng xử trong môi trường 
tập thể.
Các giảng viên ngày càng chú trọng hơn đến 
việc đầu tư lựa chọn trò chơi gắn liền với nội dung 
kiến thức nhằm hiện thực hóa phương pháp giảng 
dạy “lấy người học làm trung tâm”, cải thiện môi 
trường học tập và thực hành tiếng Pháp cho sinh 
viên, giúp sinh viên được đào tạo và rèn luyện 
đồng đều cả về lý thuyết và thực tiễn, nắm bắt 
được các kiến thức cần thiết và rèn luyện các kỹ 
năng khác nhau phục vụ cho cuộc sống công việc, 
đáp ứng yêu cầu chất lượng lao động ngày càng 
cao của thị trường trong và ngoài nước. Tuy nhiên, 
do vẫn còn nhiều khó khăn còn tồn đọng, nên để 
thực tế được các mục tiêu và vai trò của hoạt động 
trò chơi ngôn ngữ trong các lớp học đòi hỏi sự nỗ 
lực, tích cực và quan tâm của cả giảng viên, sinh 
viên và nhà trường./.
Tài liệu tham khảo: 
Benhammoud Mohamed (2010), Une classification des 
jeux dans une perpective d’apprentissage de FLE, 
Université de Jijel, Algérie. 
Cuq Jean-Pierre (2007), Dictionnaire de didactique 
du français langue étrangère et seconde, CLE 
International, Paris.
Francois Weiss (2002), Jouer, communiquer, apprendre, 
Hachette, Paris.
Helme Ludovic, Jourdan Romain và Tortissier Kevin 
(2014), Le jeu de la classe FLE: intérêts et pratique, 
Rencontres pédagogiques du Kansaî 2014, Institut 
Français du Japon, Kansaî, 60-67.
Javier Suso López (2014), Jeux communicatifs 
et enseignement/apprentissage des langues 
étrangères, Université de Granada, Grenade.
Mangiante Jean-Marc. Mangiante, Parpette Chantal 
(2004), Le Francais sur objectif spécifique: de 
l’analyse des besoins à l’élaboration d’un cours, 
Hachette, Paris.
53KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019)
PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v
LANGUAGE GAMES IN FRENCH COURSES ON SPECIFIC PURPOSES 
AT THE UNIVERSITY OF FOREIGN TRADE
NGUYEN THI HUONG THAO
Abstract: Language games bring several effective results in teaching and learning French such 
as helping learners entertain and relax, promoting the positive, active and creative actions, better 
acquiring the language and studying and working skills. The article defines the language games, 
the appropriate benefits and criteria for game selection and depicts the current situations of 
application at Foreign Trade University. Also, some major solutions will be proposed to improving 
the quality of teaching French on purposes objectives at the University.
Keywords: language game, french on specific purposes
Received: 05/9/2018; Revised: 01/11/2018; Accepted: 20/12/2018