Vai trò của thư viện trường học trong đổi mới giáo dục

BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
7
 hư viện trường học ở các nước tiên 
tiến kể từ giữa thế kỉ XX đã có sự khởi 
sắc, thay đổi vai trò của nó cho phù hợp 
với lí thuyết cải cách giáo dục hiện đại. 
(1) Sự tăng trưởng và phát triển của 
một đứa trẻ, quan trọng hơn là vấn 
đề về các bộ môn, phải là trọng 
tâm của nhà trường; 
(2) Giáo dục phải liên quan đến việc 
học hỏi của trẻ em qua hàng loạt 
những kinh nghiệm và khám phá 
hàng loạt các chủ đề; 
(3) Trẻ em sẽ học tốt nhất khi chúng 
khai thác được những đề tài hứng 
thú của chúng; và 
(4) Nhà trường phải là một kinh 
nghiệm xã hội mà giáo viên và 
học sinh biết cách sao để tự điều 
hướng (Fargo 1930) 
Những ý tưởng “cấp tiến” này đưa đến 
kết quả là chương trình nhà trường với 
nhiều sắc thái hơn, đòi hỏi sự tiếp cận với 
hàng loạt những tài liệu phong phú hơn. 
Như Fargo (1930) đã quan sát: 
“Với một chương trình như vậy, dĩ 
nhiên rằng thư viện đã đi xa nhiều trong 
mối quan hệ trọng yếu với nhà trường hơn 
trước đây. Theo truyền thống xưa, sách 
khác hơn là tài liệu giáo khoa, là điều 
mong muốn trong nhà trường mới nó là 
một bộ phận không thể thiếu được. Sách 
không phải chỉ là vật để kèm theo với sinh 
hoạt của nhà trường; nó là những sợi vải 
ngang dọc trên khung dệt.” (tr. 31-32) 
Kể từ đây, sự thăng tiến về vai trò của 
thư viện trường học trong hơn 60 năm qua 
đã mạnh bước trên con đường phát triển. 
I – SỰ TIẾN TRIỂN VỀ VAI TRÒ CỦA 
TRƯỜNG HỌC TRÊN THẾ GIỚI 
Vai trò của thư viện trường học để đáp 
ứng với nhu cầu đổi mới giáo dục, để 
chuẩn bị cho việc tự học và nghiên cứu 
độc lập, để chuẩn bị cho những bước rộng 
mở ở trên đại học đã được thể hiện từ cấp 
tiểu học, khởi động thực sự ở cấp phổ 
thông cơ sở và nhuần nhuyễn ở cấp phổ 
thông trung học. 
1.1. Ở các trường tiểu học: 
Cơ cấu bộ thư viện kể chuyện sách 
cho các lớp đầu cấp để giới thiệu những 
tác phẩm thiếu nhi hay cho các em. Sau 
buổi kể chuyện cô khuyến khích các em đi 
tìm sách trong thư viện. 
Bước đi tìm sách này mới là bước 
chuẩn bị cho tương lai. Các em đi tìm sách 
không phải trực tiếp trên kệ mà qua hệ 
thống mục lục. Các em có thể tìm sách 
theo nhan đề, theo tác giả hay ngay cả theo 
chủ đề nữa. Chủ đề tìm hiểu của các em 
chỉ là những tiêu đề đơn giản về các loài 
động vật mà các em ưa thích: bò, ngựa, 
chó, mèo, lợn, gà, dê, cừu, chim, cá....Nó 
cũng có thể là những chủ đề về thiên nhiên 
VAI TRÒ CỦA 
THƯ VIỆN TRƯỜNG HỌC 
TRONG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 
LÊ NGỌC OÁNH, MLS. 
Giảng viên Khoa Thư viện-Thông tin 
Trường Đại học Sài Gòn 
T
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
8
như: núi, rừng, cao nguyên, đồng bằng, 
biển, đảo. Nó cũng có thể là các thể loại 
truyện: truyện cổ tích, truyện huyền bí, 
truyện thần tiên, truyện miền Tây, ....Sau 
đó, các em mới đi tìm sách trên kệ giá theo 
kí hiệu của cuốn sách. 
Vấn đề chủ yếu ở đây là các em được 
dạy cách sử dụng thư viện qua việc tra cứu 
trên mục lục, chuẩn bị cho những bước tự 
học. Các em cũng có thể xem, nghe những 
tài liệu khác của thư viện như phim ảnh, 
băng hình, đĩa ghi âm, ghi hình, mô hình, 
mẫu vật để bổ sung cho những bài học tại 
lớp. 
1.2. Ở các trường phổ thông cơ sở và 
trung học. 
Đây mới là bước thực sự cho việc tự 
học và nghiên cứu độc lập. Các em sử 
dụng thư viện để làm bài nộp, đề do thầy 
cô ra trong lớp. Các em cũng sử dụng thư 
viện để làm bài thảo luận thuyết trình 
nhóm. Thậm chí các em cũng sử dụng tài 
liệu của thư viện để làm những công trình 
nghiên cứu nhỏ. 
Tất cả những công việc này các em 
được hướng dẫn do giáo viên bộ môn và 
có sự hỗ trợ tích cực của cán bộ thư viện. 
Như vậy thư viện trường học không chỉ là 
nơi lưu trữ và cho mượn tài liệu, vai trò, 
mục đích, chức năng, nhiệm vụ của thư 
viện trường học phải được xác định lại. 
II VAI TRÒ, MỤC ĐÍCH, CHỨC 
NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA THƯ VIỆN 
TRƯỜNG HỌC. 
2.1. Vai trò, mục đích của thư viện 
trường học 
Thư viện trường học có vai trò: 
2.1.1 Là một cơ quan truyền thông 
trong nhà trường, nhằm mục đích cung 
cấp thông tin để giải đáp thắc mắc, 
thỏa mãn óc tò mò, tìm hiểu của học 
sinh. 
2.1.2 Là một động lực đóng góp vào 
việc cải tiến giáo dục trong nhà 
trường, nhằm mục đích sử dụng các 
nguồn tài liệu để hỗ trợ cho sự thay 
đổi cách học tập và giảng dạy trong 
nhà trường. 
 Nói về sự thay đổi cách giảng dạy và 
học tập, Quy chế về tổ chức và hoạt động 
thư viện trường phổ thông đã xác định 
trong Điều 1. 
Điều 1. Thư viện trường phổ thông 
(bao gồm trường tiểu học, trường trung 
học cơ sở và trường trung học phổ thông) 
là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu, 
trung tâm sinh hoạt văn hóa và khoa học 
của nhà trường. Thư viện góp phần nâng 
cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, 
bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học 
thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự 
nghiên cứu cho học sinh, tạo cơ sở từng 
bước thay đổi phương pháp dạy và học, 
đồng thời thư viện tham gia tích cực vào 
việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây 
dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành 
viên của nhà trường. 
2.2 Chức năng, nhiệm vụ của thư 
viện trường học. 
2.2.1 Với chức năng truyền thông, thư 
viện trường học có nhiệm vụ thu thập 
và tích lũy các nguồn tài liệu gồm 
những tài liệu tham khảo đầy đủ cùng 
những tài liệu nghe nhìn phản ánh 
những kiến thức, kinh nghiệm, và sắp 
xếp thế nào để có thể đáp ứng nhu cầu 
tìm hiểu của học sinh. 
Với chức năng này, học sinh có thể 
tìm đến cán bộ thư viện yêu cầu giải 
đáp những thắc mắc về tâm sinh lí, về 
chủng tộc, ngôn ngữ, thời tiết, khoa 
học....như: 
- Tại sao khi buồn lại chảy nước 
mắt? 
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
9
- Tại sao lại có bốn sắc dân trên 
thế giới? 
- Tại sao cùng là tiếng Việt mà 
giọng nói các miền lại khác nhau? 
- Tại sao chỉ có 2 mùa ở miền 
Nam mà lại có 4 mùa ở miền Bắc? 
- Tại sao máy bay lại bay được 
trên bầu trời? 
Với những câu hỏi này, người cán 
bộ thư viện có thể truy tìm lời giải đáp 
trong các tài liệu tham khảo như Vật lí 
vui, Hóa học vui, Sinh học vui, ... hay 
trong các bách khoa toàn thư ... để trả 
lời những thắc mắc này của học sinh. 
2.2.2 Với chức năng là động lực cải 
tiến giáo dục, thư viện trường học có 
nhiệm vụ tuyển chọn và bổ sung các 
sách báo và tài liệu phù hợp với mọi 
lĩnh vực của chương trình giáo dục và 
phản ánh những kinh nghiệm và sự 
tiến bộ của thế giới, hầu có đủ dữ kiện 
để kích thích óc tò mò, nhận xét và 
phán đoán của học sinh để chuyển hóa 
nền giáo dục từ lĩnh vực từ chương 
sang lĩnh vực học hỏi, sưu tầm, giúp 
cho nền giáo dục đó theo kịp trào lưu 
tiến hóa của thế giới. 
Thư viện trường học cũng có nhiệm 
vụ thiết lập một sưu tập thư viện đầy 
đủ mọi loại gồm sách giáo khoa, tài 
liệu phê bình, tham khảo, các dụng cụ 
nghe nhìn cùng tất cả các tài liệu khác 
cần thiết cho nền giáo dục. Các tài liệu 
này cần phải sắp xếp sao cho việc 
tham khảo cá nhân hoặc từng nhóm 
được dễ dàng và các giáo viên có thể 
cải tiến kĩ thuật và các phương pháp 
giảng dạy. 
Thư viện trường học còn có nhiệm 
vụ hướng dẫn học sinh sử dụng thư 
viện hiệu quả và khuyến khích việc 
đọc sách, dạy cho học sinh cách định 
vị thông tin và khuyến khích việc học 
tập, nghiên cứu một cách độc lập, phát 
triển kiến thức thông tin (information 
literacy) cho học sinh. 
Để minh họa cho vai trò cải tiến 
phương pháp giảng dạy và học tập này 
của thư viện trường học, người viết 
bài xin trình bày 2 ví dụ mà chính 
mình đã từng được tham quan chứng 
kiến: 
a/ Dạy văn tại Roosevelt Junior 
High School ở Kansas Citi, Missouri, 
Hoa Kì. 
Vào cuối giờ dạy văn tuần trước, 
thầy dạy văn lớp 8 ra đề tài nghiên 
cứu, trình bày cho học sinh: tác giả, 
tác phẩm Shakespeare. Lớp học được 
chia làm 5 nhóm, mỗi nhóm 5 học 
sinh sẽ nghiên cứu, trình bày về một 
trong 5 đề tài sau: 
- Xã hội thời Shakespeare; 
- Tiểu sử Shakespeare; 
- Sân khấu thời Shakespeare; 
- Thư mục các tác phẩm của 
Shakespeare và về 
Shakespeare; 
- Thể hiện một màn ngắn trong 
những vở kịch của 
Shakespeare. 
Các nhóm được phân công đến thư 
viện yêu cầu thầy quản thủ giúp đỡ. Dĩ 
nhiên là thầy quản thủ thư viện phải 
tìm hết mọi tài liệu có trong thư viện 
để giúp đỡ các nhóm học sinh này 
nghiên cứu bài làm. Tuần sau, trong 
lớp mỗi nhóm được phép lên trình bày 
10 phút. 
- Nhóm trình bày xã hội thời 
Shakespeare đã nghiên cứu các 
bài viết trong bách khoa từ 
điển, sách lịch sử, sách phê 
bình văn học... để tìm hiểu xã 
hội Anh hồi cuốn thế kỉ XVI 
đầu thế kỉ XVII, dưới thời Nữ 
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
10
hoàng Elizabeth I để trình bày 
tóm tắt trong10 phút những nét 
chính của xã hội Anh thời bấy 
giờ. 
- Nhóm trình bày tiểu sử 
Shakespeare đã nghiên cứu các 
sách tiểu sử, sách phê bình văn 
học để trình bày tóm tắt về thân 
thế sự nghiệp của Shakespeare 
kèm theo hình ảnh minh họa. 
- Nhóm trình bày sân khấu thời 
Shakespeare đã mua những tờ 
bìa thủ công in sẵn, cắt dựng 
nên mô hình sân khấu thời 
Shakespeare kèm theo hình ảnh 
minh hoa. 
- Nhóm trình bày thư mục về tác 
phẩm của Shakespeare đã lập 
một danh mục các tác phẩm của 
Shakespeare và các tác phẩm 
viết về Shakespeare có trong 
thư viện, dĩ nhiên là không đầy 
đủ, tuy nhiên cũng có thể giúp 
cho các nhóm trong việc trình 
bày các bài báo cáo sâu sắc hơn 
về Shakespeare. 
- Nhóm diễn xuất một màn ngắn 
trong các tác phẩm của 
Shakespeare sẽ đọc một đoạn 
kịch thơ, chẳng hạn Romeo và 
Juliet tỏ tình qua bức tường 
ngăn cách (một làn khói mờ) 
giữa 2 người yêu nhau. 
Qua phần trình bày của 5 nhóm học 
sinh này trong một giờ học, cả lớp học 
sẽ nắm được đại cương về xã hội, tiểu 
sử, sân khấu, tác phẩm, thể loại văn 
học thời Shakespeare, và có một cái 
nhìn tổng quan về văn học thời bấy 
giờ. 
b/ Dạy sử tại Topeka West High 
School ở Topeka, Kansas, Hoa Kì, 
môn lịch sử thế giới lớp 8. 
Vào trước đầu năm học, thầy dạy sử 
lớp 8 hội ý với thầy quản thủ thư viện, 
xem thư viện có những tài liệu phong 
phú về những đề tài nào trong chương 
trình lịch sử thế giới kể cả các sách 
tham khảo, sách tranh, tiểu thuyết lịch 
sử, các bài báo, băng ghi âm, ghi hình, 
phim 16mm... Thông tin của thầy quản 
thủ thư viện là thư viện có tài liệu 
phong phú về hai đề tài: Thời đại Cổ 
La Mã và cuộc cách mạng Nga năm 
1917. Thầy dạy sử đã cho học sinh tập 
trung nghiên cứu trình bày về 2 đề tài 
này, mỗi đề tài trong một tháng. Sau 2 
tháng nghiên cứu về 2 đề tài này, học 
sinh đã biết cách nhận định lịch sử, có 
một nhãn quan về lịch sử và biết cách 
nghiên cứu lịch sử. Đó là điều mà môn 
lịch sử muốn rèn luyện ở học sinh chứ 
không phải là muốn nhồi nhét cho học 
sinh những kiến thức về sự kiện, về 
nhân vật, về niên biểu vì họ quan niệm 
học sinh muốn nắm được kiến thức về 
sự kiện thì cứ mở sách vở ra là có đầy 
đủ tất cả. Học sinh sẽ sử dụng những 
nhận định đó, những phương pháp sử 
quan đó, những phương pháp nghiên 
cứu lịch sử đó để nghiên cứu trình bày 
lướt qua những phần còn lại của 
chương trình lịch sử thế giới. 
Dựa vào cách thay đổi phương pháp 
giảng dạy và học tập như các trường ở 
trên, chúng ta cũng có thể có một số gợi ý. 
Chẳng hạn như: 
(1) Dạy văn ở lớp 9, đề tài: Nguyễn 
Du và Truyện Kiều. Chúng ta cũng 
có thể chia lớp làm 5 nhóm, mỗi 
nhóm chịu trách nhiệm nghiên cứu, 
trình bày một trong 5 đề tài nhỏ sau 
đây: 
- Xã hội thời Nguyễn Du; 
- Tiểu sử Nguyễn Du; 
- Tóm tắt Truyện Kiều; 
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
11
- Thư mục về các tác phẩm 
Truyện Kiều; 
- Nghệ thuật tả người của 
Nguyễn Du trong Truyện Kiều. 
Thư viện trường học sẽ cung cấp tài 
liệu cho các nhóm nghiên cứu và trình 
bày. 
(2) Dạy văn ở lớp 11, đề tài: So sánh 
nghệ thuật tả cảnh vật của Đặng 
Trần Côn với hình ảnh “người 
chiến sĩ” trong Chinh Phụ Ngâm 
qua lời dịch thơ của Phan Huy ích 
hay Đoàn Thị Điểm: 
Áo choàng đỏ tựa ráng pha, 
Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết 
in. 
Với nghệ thuật tả cảnh vật của 
Nguyễn Du qua hình ảnh “chàng 
văn nhân” trong Truyện Kiều: 
Tuyết in sắc ngựa câu giòn, 
Cỏ pha màu áo nhuộm non da 
trời. 
Lớp được chia làm 5 nhóm, mỗi 
nhóm phụ trách nghiên cứu và 
trình bày một trong 5 đề tài nhỏ 
sau đây: 
- So sánh nghệ thuật trong hai 
bức tranh người chiến sĩ và 
chàng văn nhân; 
- So sánh thuật tả cảnh trong 2 
bối cảnh xã hội chiến tranh 
trong Chinh Phụ Ngâm và xã 
hội thanh bình trong Truyện 
Kiều; 
- Thể thơ trong Chinh Phụ Ngâm 
và Truyện Kiều. Bình luận về 
những thể thơ này; 
- Thư mục về tác phẩm Chinh 
Phụ Ngâm với những tác giả 
chú giải khác nhau, nêu rõ tác 
phẩm có nguyên bản Hán tự. 
Thư mục về các tác phẩm phân 
tích, phê bình Chinh Phụ 
Ngâm; 
- Thư mục các tác phẩm về 
Truyện Kiều của Nguyễn Du 
với những tác giả chú giải khác 
hau, nêu rõ các phẩm có 
nguyên bản chữ Nôm. Thư mục 
các tác phẩm phân tích phê 
bình Truyện Kiều. 
Thư viện trường học sẽ cung 
cấp tài liệu cho các nhóm nghiên 
cứu và trình bày. 
(3) Dạy sử ở lớp 10 và lớp 12: môn 
Lịch sử Việt Nam 
Giả dụ nếu thư viện có tài liệu 
phong phú về 2 đề tài: “Ba lần 
kháng chiến chống Nguyên Mông 
dưới đời Trần” và “Cách Mạng 
tháng 8 và cuộc kháng chiến gian 
khổ chống thực dân Pháp để đi đến 
chiến thắng Điện Biên Phủ”, kể cả 
các sách tham khảo, sách tranh, tiểu 
thuyết lịch sử, các bài báo, bản đồ 
lịch sử, băng ghi âm, ghi hình, phim 
16mm, tài liệu điện tử, thầy dạy sử sẽ 
cho học sinh tập trung nghiên cứu, 
trình bày mỗi đề tài trong một 
tháng. Học sinh sau khi nghiên cứu, 
trình bày sẽ biết cách nhận định lịch 
sử, có một nhãn quan về lịch sử và 
biết phương pháp nghiên cứu lịch 
sử. Phần còn lại của chương trình, 
học sinh sẽ sử dụng những nhận 
định, phương pháp nghiên cứu ấy 
để trình bày và viết báo cáo. 
Với mục đích, chức năng, 
nhiệm vụ của thư viện trường học 
nêu trên, và qua những ví dụ minh 
họa cho chức năng, nhiệm vụ ấy, ta 
thấy vai trò của người cán bộ thư 
viện trường học hết sức quan trọng. 
Người cán bộ thư viện trường học 
không những chỉ cung cấp các 
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
12
nguồn tài liệu cho chương trình 
giảng dạy, mà còn hướng dẫn trong 
việc phát triển và giảng dạy các lớp 
học. 
Qua phần trình bày về vai trò, mục 
đích, chức năng, nhiệm vụ của thư viện 
trường học nêu trên, ta có thể tóm tắt 
những hoạt động chính của thư viện 
trường học như sau: 
(1) Cộng tác với giáo viên đứng lớp 
trong việc tuyển chọn và sử dụng 
các loại sách báo tài liệu phù hợp 
với các môn học trong chương 
trình. 
(2) Hướng dẫn học sinh trong việc sử 
dụng thư viện, đọc sách và tham 
khảo. 
(3) Giúp đỡ giáo viên cải tiến kĩ thuật 
và phương pháp giảng dạy. 
(4) Tổ chức các cuộc triển lãm hay 
hoạt động ngoại khóa nhân dịp kỉ 
niệm những ngày lễ lớn. 
• Những ngày kỉ niệm như 3/2, 
7/5, 19/5, 23/9, 19/12, kỉ niệm trận 
Đống Đa, Hai Bà Trưng, ngày giỗ 
Trần Hưng Đạo, ngày sinh cụ 
Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu. 
• Những ngày lễ lớn như tết 
nguyên đán, 30/4, 1/5, 2/9... 
Sau đây, tôi xin trình bày một đề tài về 
kế hoạch sinh hoạt ngoại khóa nhân dịp 
ngày kỉ niệm vào những ngày lễ lớn đã ra 
cho sinh viên ngành thư viện-thông tin 
làm. 
“Nhân dịp những ngày kỉ niệm và lễ 
lớn sau dây, em hãy lập kế hoạch tổ chức 
sinh hoạt ngoại khóa về những đề tài này 
tại một trường phổ thông trung học nơi em 
làm việc. Em hãy dự trù có những hoạt 
động nào trong lớp? tại thư viện? ở hội 
trường? ngoài trời hay dã ngoại? 
- Kỉ niệm ngày sinh của cụ 
Nguyễn Đình Chiểu; 
- Kỉ niệm chiến thắng Điện Biên 
phủ 7/5; 
- Kỉ niệm ngày sinh lần thứ 120 
của chủ tịch Hồ Chí Minh, 
19/5/2010; 
- Kỉ niệm ngày thành lập Đảng 
Cộng Sản Việt Nam lần thứ 81, 
3/2/2011; 
- Kỉ niệm Hai Bà Trưng ngày 06 
tháng 02 Tân Mão (ngày 10 
tháng 03 năm 2011)” 
Để thực hiện những hoạt động nêu 
trên, người cán bộ thư viện trường học vừa 
phải lo đối ngoại, vừa lo đối nội, cộng tác 
với giáo viên để tuyển chọn sách báo tài 
liệu, hỗ trợ giáo viên trong việc cải tiến 
phương pháp giảng dạy, vừa phải hướng 
dẫn học sinh sử dụng thư viện, truy tìm tài 
liệu để làm bài nộp trong lớp, thuyết trình 
thảo luận nhóm, vừa phải làm công tác 
chuyên môn nghiệp vụ như biên mục mô 
tả, định chủ đề, phân loại tài liệu, công 
việc thật là bề bộn mà lại chỉ có một biên 
chế và mạng lưới cộng tác viên là giáo 
viên và học sinh, nhưng những bộ phận 
này chỉ hỗ trợ được bằng sự góp ý hay làm 
những công việc đơn giản như vận chuyển 
sách báo tài liệu, công đoạn cuối của việc 
xử lí tài liệu như đóng dấu sách, làm thẻ 
sách và trả sách, dán nhãn gáy sách, bao 
bìa sách (bìa plastic hoặc đóng bìa cứng), 
cho mượn, thu hồi sách báo tài liệu. Người 
cán bộ thư viện cần phải được hỗ trợ về 
phương diện chuyên môn. 
III VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỂ GIẢI 
QUYẾT KHÓ KHĂN, TRỞ NGẠI 
CHO NGƯỜI CÁN BỘ THƯ VIỆN. 
3.1. Hỗ trợ cán bộ thư viện trường 
học : 
Người cán bộ thư viện trường học cần 
phải được hỗ trợ về phương diện chuyên 
môn để có thời gian phục vụ giáo viên và 
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
13
học sinh trong trường học, nâng cao chất 
lượng giáo dục. 
Cơ quan giáo dục của các nước ở Hoa 
Kì hỗ trợ cho các thư viện trường học 
trong thẩm quyền quận, hạt của mình bằng 
cách nhận đặt mua sách báo theo yêu cầu 
của các thư viện trường, sách đem về được 
thực hiện thẻ sách, túi sách, dán nhãn gáy 
sách, bao bìa để sau này đưa lên kệ kèm 
theo một bộ phiếu mục lục cho mỗi nhan 
đề. Phiếu mục lục này được công ti Wilson 
in sẵn đầy đủ cả phần mô tả thư tịch và liệt 
kê các tiêu đề. Còn số liệu của cuốn sách 
gồm số phân loại được cung cấp 3 con số 
chính và để mỗi thư viện tùy nghi thêm 
vào các số thập phân. Như vậy là đã giúp 
được cho các thư viện phần nghiệp vụ 
chuyên môn trong khi mỗi thư viện chỉ 
đóng một khoản phí nhất định cho mỗi bản 
tài liệu được xử lí. 
Ở Việt Nam các phòng giáo dục của 
các quận, huyện cũng nên áp dụng kinh 
nghiệm này. Ban thư viện, phát hành của 
các phòng giáo dục nên tổ chức một đội 
công tác chuyên môn nghiệp vụ để hỗ trợ 
cho thư viện các trường và nhân viên đội 
này được hưởng thù lao bằng số tiền đóng 
góp của thư viện các trường. 
3.2 Đào tạo cán bộ thư viện trường 
học: 
Công việc của người cán bộ thư viện 
trường học liên quan đến việc giảng dạy và 
học tập rất nhiều. Vì thế cán bộ thư viện 
trường nên là những giáo viên. Tư cách, 
vai trò, hoạt động của người cán bộ thư 
viện trường học có cái gì độc đáo và khác 
biệt với các cán bộ thư viện khác? 
3.2.1 Về tư cách: 
- Người cán bộ thư viện trường 
học phải là một giáo viên được 
đào tạo về nghiệp vụ thông tin. 
Thư viện, hoặc là một cán bộ 
thư viện được đào tạo về tâm lí 
giáo dục và phương pháp sư 
phạm. 
- Người cán bộ thư viện trường 
học phải là một giáo viên có 
tinh thần phục vụ, có căn bản 
về tâm lí giáo dục, am hiểu 
chương trình của nhà trường để 
có thể công tác hoạch định với 
các cộng tác viên trong việc 
tuyển chọn và sử dụng các loại 
sách báo, tài liệu cho phù hợp 
với các môn học trong chương 
trình, hướng dẫn học sinh trong 
việc đọc sách và tham khảo, 
cũng như giúp đỡ các giáo viên 
cải tiến kĩ thuật và phương 
pháp giảng dạy. 
3.2.2 Về vai trò: 
Sự tham dự trực tiếp của thư viện 
trường học vào chương trình giảng 
dạy và học tập làm thay đổi tình trạng 
của người cán bộ thư viện trường học 
từ một khán giả thụ động thành một 
tham dự viên tích cực trong nỗ lực 
giáo dục. Người cán bộ thư viện 
trường học ngày nay phải là một giáo 
viên được đào tạo, được chứng nhận, 
một giáo viên trong công việc và thái 
độ. 
3.2.3 Về hoạt động: 
- Người cán bộ thư viện trường 
học ngày nay phục vụ trong khả 
năng tam diện của một ông thầy 
trong ban giảng huấn, một kĩ sư 
trong chương trình truyền 
thông và một hoạt náo viên của 
chương trình ngoại khóa nhà 
trường. 
- Người cán bộ thư viện trường 
học là một công cụ giáo dục 
được sử dụng để làm sống động 
và tăng cường cho chương trình 
giáo dục. 
BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 6/2011 
14
- Người cán bộ thư viện trường 
học có nhiệm vụ cung cấp 
những bộ tài liệu cho từng lớp 
dạy, những bộ tài liệu nghiên 
cứu, đọc thêm, cũng như là 
những trang thiết bị đa phương 
tiện. 
Với những yêu cầu ở trên, ta nên 
tuyển các cán bộ thư viện trường học trong 
số các giáo viên năng động đưa đi đào tạo 
cấp tốc về nghiệp vụ thư viện-thông tin để 
trở về phục vụ cho trường học. 
• Ở trường phổ thông cơ sở, ta chọn 
trong các giáo viên cấp 2 năng 
động đưa đi đào tạo một năm về 
nghiệp vụ thư viện-thông tin tại 
một trường thư viện thông tin có 
một chương trình hiện đại và 
chuẩn hóa. 
• Ở trường phổ thông trung học, ta 
chọn trong số các giáo viên cấp 3 
năng động đưa đi đào tạo một năm 
về nghiệp vụ thư viện-thông tin tại 
một trường thư viện thông tin có 
một chương trình hiện đại và 
chuẩn hóa. 
Chúng ta cũng có thể khuyến khích 
các giáo viên tham gia các lớp đào tạo này 
bằng cách khi họ trở về phục vụ sẽ được 
thêm một khoản phụ cấp về nghiệp vụ thư 
viện trong khi vẫn được duy trì phụ cấp sư 
phạm. Có như thế ta mới có thể thổi một 
luồng gió mới vào ngành thư viện trường 
học; có như thế, ta mới có thể làm thay đổi 
bộ mặt của thư viện trường học hầu tiến 
tới việc hoàn thành được những việc trên lí 
tưởng đã đề ra. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Davies, Ruth Ann. The school library: a force for educational excellence. - 
New York, N. Y. : Bowker, 1968. 
2. Rubin, Richard E. Foundation of library and information science. 2nd ed. - 
New York : Neal-Schuman, 2004. 
3. Lê, Ngọc Oánh. “Thư viện trường học S.O.S”. - Bản tin “Thư viện – công 
nghệ thông tin” (tháng 12/2010). Tr.5-14. 
4. Lê, Ngọc Oánh. “Thư viện trường trung học”. - Kỉ yếu hội thảo thư viện 
trường học bậc trung học. Tp. Hồ Chí Minh; Đại học Sài Gòn, 2007. 
5. Hoffman, Frank W. and Richard J. Wood. Library collection development 
pocicies: school libraries and learning resource centers. - Lanham, 
Maryland : The Scarecrow Press, 2007. 
6. Stein, Barbara L. and Risa W. Brown. Running a school library media center. 
- New York : Neal-Schuman, 2002.- (A how-to-do-it manual for library).