Giáo trình Kỹ thuật hàn

\ 
Giáo trình 
Kỹ thuật hàn 
 1 
CHƯƠNG 1 KHÁI NIỆM CHUNG 
1.1. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NGÀNH HÀN 
Khoảng đầu thời đại đồ đồng, đồ sắt loài người đã biết hàn kim loại. Từ 
cuối thế kỷ 19, vật lý, hóa học và các môn khoa học khác phát triển rất mạnh. 
Năm 1802 nhà bác học Nga petơrop đã tìm ra hiện tượng hồ quan điện và chỉ 
rõ khả năng sử dụng nhiệt năng của nó để làm nóng chảy kim loại. Năm 1882 
kỹ sư Benađớt đã dùng hồ quang cực than để hàn kim loại. Năm 1888 
Slavianốp đã áp dụng cực điện nóng chảy - cực điện kim loại vào hồ quang 
điện. 
Năm 1990 - 1902 trong công nghiệp đã sản xuất được các bit canxi và 
sau đó 1906 hàn khí ra đời. 
Hàn tiếp xúc xuất hiện và phát triển chậm hơn, năm 1886 Tomson tìm 
ra phương pháp hàn tiếp xúc giáp mối. Năm 1887 Benađớt tìm ra phương 
pháp hàn điểm, nhưng mãi đến năm 1903 thì hàn giáp mối mới dùng trong 
công nghiệp và đặc biệt kể từ sau chiến tranh thế giới thứ hai hàn tiếp xúc mới 
phát triển mạnh mẽ và xuất hiện nhiều phương pháp hàn mới. 
Một đóng góp rất quan trọng cho sự phát triển hàn hồ quang là thành 
công của kỹ sư Thụy Điển Kenbe năm 1907 về phương pháp ổn định quá 
trình phóng hồ quang và bảo vệ vùng hàn khỏi tác dụng của không khí chung 
quanh bằng cách đắp lên cực kim loại một lớp vỏ thuốc. Việc ứng dụng que 
hàn bọc thuốc bảo đảm chất lượng cao của mối hàn. 
Thời kỳ phát triển mới của môn hàn đã được mở ra vào những năm 
cuối ba mươi và đầu bốn mươi với những công trình nổi tiếng của Viện sĩ E.O 
Paton về hàn dưới thuốc. Phương pháp hàn tự động và sau đó hàn nửa tự động 
dưới thuốc ra đời và được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp. Đó là thành 
tựu vô cùng to lớn của kỹ thuật hàn hiện đại. Từ khi ra đời cho đến nay hàn 
dưới thuốc vẫn là phương pháp cơ khí hóa cơ bản trong kỹ thuật hàn. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 2 
Từ những năm cuối bốn mươi các phương pháp hàn trong khi bảo vệ 
cũng được nghiên cứu và đưa vào sản xuất. Việc khai thác rộng rãi các khí tự 
nhiên (heli acgông ở Mỹ, khí cacbonic ở Liên Xô...) lúc đó đã làm cho các 
phương pháp hàn này phát triển mạnh mẽ. Hàn trong khi bảo vệ làm tăng vọt 
chất lượng mối hàn. Hiện nay hàn trong khí bảo vệ được ứng dụng mỗi ngày 
một nhiều hơn. 
Một phát minh nổi tiếng nữa của tập thể Viện hàn điện mang tên 
B.O.Patôn (kiep Liên Xô) là hàn điện xỉ. Quá trình hàn điện xỉ được các nhà 
bác học Xô viết phát hiện năm 1949, nghiên cứu và đưa vào sản xuất trong 
những năm mươi. Phương pháp hàn điện xỉ ra đời và phát triển là một cuộc 
cách mạng kỹ thuật trong ngành chế tạo máy móc hạng nặng như lò hơi, 
tuabin, máy ép cỡ lớn.... 
Những năm gần đây loạt phương pháp hàn mới ra đời như hàn bằng tia 
điện tử, hàn lạnh, hàn masat, hàn nổ, hàn siêu âm, hàn phát ma hồ quang 
vv..Hiện nay có hơn 120 phương pháp hàn khác nhau. 
Nói chung, các phương pháp hàn ngày càng được hoàn thiện hơn và 
được sử dụng rộng rãi trong các ngành kinh tế quốc dân, trong kỹ thuật quốc 
phòng và đặc biệt là trong ngành du hành vũ trụ. Có thể nói hàn là một 
phương pháp gia công kim loại tiên tiến và hiện đại. 
Hàn ở Việt Nam cũng đã xuất hiện từ thời thượng cổ, hồi đó ông cha ta 
dã biết sử dụng hàn để làm ra những dụng cụ cần thiết phục vụ cho đời sống 
và cải tiến điều kiện lao động. 
Trước cách mạng tháng tám, môn hàn rất ít được ứng dụng. Sau cách 
mạng tháng tám và trong thời kỳ kháng chiến, môn hàn được phát triển hơn, 
nó đã đóng góp vào nền công nghiệp quốc phòng mới mẻ của chúng ta. Sau 
hòa bình chúng ta đã sử dụng hàn rất nhiều trong cuộc cách mạng kỹ thuật và 
xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Nhiều công trình đồ sộ đã mọc lên sử 
dụng nhiều đến hàn như lò cao khu gang thép Thái Nguyên, nhà công nghiệp, 
tàu bè, nồi hơi vv....Tuy vậy việc nghiên cứu áp dụng các phương pháp hàn 
tiên tiến còn gặp nhiều khó khăn và chưa đủ điều kiện để phát triển mạnh mẽ. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 3 
Với lực lượng cán bộ khoa học kỹ thuật hàn, công nhân hàn lành nghề 
ngày càng đông đảo, chúng ta tin chắc rằng, kỹ thuật hàn ở Việt Nam sẽ ngày 
càng phát triển và được ứng dụng ngày càng nhiều vào sản xuất. 
1.2. THỰC CHẤT, ĐẶC ĐIỂM VÀ CÔNG DỤNG CỦA HÀN. 
1.2.1. Thực chất 
 Hàn là quá trình nối hai đầu của một chi tiết hoặc nhiều chi tiết với nhau 
bằng cách nung nóng chúng đến trạng thái chảy hay dẻo. Khi hàn ở trạng thái 
chảy thì ở chỗ nối hàn của vật hàn chảy ra và sau khi đông đặc ta nhận được 
mối hàn. Khi hàn ở trạng thái dẻo thì chỗ nối được nung nóng đến trạng thái 
mềm dẻo, khi ấy khả năng thẩm thấu và chuyển động các phần tử của kim 
loại hàn tăng lên. Nên chúng nó có thể dính lại với nhau. Thường chỉ nung 
nóng chỗ nối hàn đến trạng thái dẻo vẫn chưa bảo đảm được mối hàn bền, nên 
ta phải tác dụng lên chỗ nối hàn một áp lực. 
1.2.2. Đặc điểm 
 Hàn có những đặc điểm sau: 
a. So vói tán rive: Hàn tiết kiệm được 10 đến 20% khối lượng, hình 
dáng chi tiết cân đối hơn, giảm được khối lượng kim loại như phần đầu rivê, 
kim loại mất mát do đột lỗ vv.... 
So với đúc hàn tiết kiệm được 50% vì không cần hệ thống rót 
Sử dụng hàn trong xây dựng nhà cao cho phép giảm 15% trọng lượng 
sườn, kèo, đồng thời việc chế tạo và lắp ráp chúng cũng được giảm nhẹ, độ 
cứng vững của kết cấu lại tăng. 
b. Giảm được thời gian và giá thành chế tạo kết cấu. Hàn có năng 
suất cao so với các phương pháp khác do giảm được số lượng nguyên công 
giảm được cường độ lao động và tăng được độ bền chắc của kết cấu. 
c. Hàn có thể nối được những kim loại có tính chất khác nhau. Ví dụ 
như hàn kim loại đen với kim loại đen, kim loại màu với nhau và cả kim loại 
đen với kim loại màu. Ngoài ra hàn còn có thể nối các vật liệu không kim loại 
với nhau. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 4 
d. Thiết bị hàn tương đối đơn giản và dễ chế tạo. Khi tán đinh rivê ta 
dùng rất nhiều máy như máy khoan, lò nung, máy đột vv...còn khi hàn ta có 
thể chỉ dùng máy hàn xoay chiều gồm một máy giảm thế từ 200 vôn hay 230 
vôn xuống nhỏ hơn 80 vôn. 
e. Độ bền mối hàn cao, mối hàn kín. Do kim loại mối hàn tốt hơn kim 
loại vật hàn nên mối hàn chịu tải trọng tĩnh tốt. Mối hàn chịu được áp suất cao 
nên hàn là một phương pháp chủ yếu dùng chế tạo các bình chứa, nồi hơi, ống 
dẫn vv...chịu áp lực cao. 
g. Giảm được tiếng động khi sản xuất vv.... 
Tuy nhiên hàn còn nhược điểm là sau khi hàn vẫn tồn tại ứng suất dư tổ 
chức kim loại gần mối hàn không tốt vv....sẽ giảm khả năng chịu tải trọng 
động của mối hàn, vật hàn cong vênh. 
1.2.3. Công dụng 
 Hàn ngày càng được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp hiện đại. Về 
công dụng của hàn có thể chia làm hai mặt: chế tạo và tu sửa. 
Về chế tạo như nồi hơi, ống, ống bình chứa, sườn nhà cầu, tàu thuyển, 
thân máy bay, vỏ máy, tên lửa, toa xe, ôtô và ngay cả đến tàu du hành vũ trụ 
nữa. Nói chung những bộ phận máy có hình dáng phức tạp, phải chịu lực 
tương đối lớn, mà lại nóng đều chế tạo bằng phương pháp hàn, vì nếu đúc 
bằng gang thì nặng, nếu rèn thì vừa tốn công vừa chế tạo khó khăn, giá thành 
cao. 
Những bộ phận hỏng và cũ, ví dụ như: xilanh rạn, bánh xe răng bị nứt, 
mặt đường ray bị mòn, những vật đúc bị khuyết đều có thể dùng phương pháp 
hàn để tu sửa, vừa nhanh, vừa rẻ. 
Ngoài những chỗ chịu tác dụng của lực chấn động không nên hàn ra, 
không có chỗ nào không thể hàn được. Cho nên công nghệ hàn đóng góp rất 
nhiều cho sự phát triển của công nghiệp hiện đại. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 5 
1.3. PHÂN LOẠI CÁC PHƯƠNG PHÁP HÀN 
Hàn có thể chia làm hai nhóm dưới đây: 
1.3.1. Hàn nóng chảy 
Hàn nóng chảy là nung nóng mép hàn và que hàn đến trạng thái chảy, 
sau đó kết tinh hoàn toàn tạo thành mối hàn. Phương pháp này thích hợp với 
phần lớn kim loại và hợp kim, ví dụ như thép, gang, niken, chì, kẽm, bạc, 
vàng, bạch kim, nhôm, đồng, magiê và những hợp kim khác. 
Dựa theo nguồn nhiệt năng sử dụng khi hàn phương pháp hàn nóng 
chảy chia làm hai loại: 
1.3.1.1 Hàn điện hồ quang: 
 Là phương pháp dùng cực điện bằng kim loại hoặc bằng than tạo ra tia 
hồ quang để sản ra nhiệt lượng đốt nóng chảy mối hàn. Hàn điện hồ quang 
gồm: hàn hồ quang tay, hàn tự động và nửa tự động (hàn dưới thuốc, hàn 
trong môi trường khí bảo vệ, hàn điện xỉ). 
1.3.1.2 Hàn khí (hàn hơi) 
 Là phương pháp sử dụng nguồn nhiệt năng của khí khi cháy để nung 
nóng mối hàn đến nóng chảy, làm cho chúng sau khi nguội hàn liền lại với 
nhau. 
Đây là hai phương pháp chủ yếu của hàn nóng chảy hiện nay đang 
dùng ở nước ta mà chúng ta sẽ đề cập chủ yếu trong tài liệu này. 
Trong những năm gần đây với sự phát triển của kỹ thuật hàn, đã xuất 
hiện thêm nhiều phương pháp hàn mới của hàn nóng chảy như hàn bằng tia 
điện tử, hàn hồ quang plat - ma, hàn bằng tia lade vv... 
1.3.2. Hàn áp lực 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 6 
Phương pháp hàn áp lực là đốt nóng vật hàn đến trạng thái dẻo, sau đó 
được ép hoặc đập để tăng khả năng thẩm thấu khuếch tán...của các phân tử vật 
chất làm cho chúng liên kết chặt với nhau tạo thành mối hàn. Phương pháp 
hàn này thích hợp với những kim loại biến từ thể rắn sang thể lỏng phải qua 
thể nhão. Những vật liệu khác (như gang) khi đốt tới điểm nóng chảy thì lập 
tức biến từ thể rắn sáng thể lỏng, không qua thể nhão, thì không thể hàn bằng 
phương pháp hàn áp lực. Với thép chứa 0,4%C trở lên dùng phương pháp hàn 
áp lực cũng tương đối khó khăn. Theo cách nung nóng, hàn áp lực có 3 loại 
dưới đây: 
1.3.2.1 Phương pháp hàn rèn 
 Đây là phương pháp cũ nhất mà những thợ rèn thủ công hay dùng để hàn 
những vật rèn. Vật rèn nói chung được nung nóng trắng khoảng 12000C - 
13000C trong lò rèn, sau lấy ra đặt lên đe, dùng búa đập. Khi đập búa, phải 
đập ở giữa trước, sau mới đập bên cạnh và bốn xung quanh, để cho xỉ tạp 
trong ngàm nối dễ trôi ra ngoài. Nhờ tác dụng đập của búa rèn, xỉ sẽ không bị 
giữ lại làm ảnh hưởng đến cường độ của mối hàn. 
Phương pháp hàn rèn chỉ dùng để hàn một số vật hình dáng đơn giản. 
Những vật như thùng tròn, bình chứa lớn..thì không thể hàn được. Hàn bằng 
khí than ướt (CO + H2) về nguyên lý cũng giống như hàn rèn, chỉ khác là đổi 
nguồn nhiệt nung bằng cách dùng khí than ướt, cho nên hàn bằng khí than ướt 
là một loại đặc biệt của phương pháp hàn rèn. Vì khí than ướt có thể dùng ống 
phun để đốt, nên vừa nung vừa có thể dùng máy búa hoặc trục ép để hàn liên 
đầu nối lại. Do tính hoàn nguyên của ngọn lửa khí than ướt rất mạnh cho nên 
ở mối hàn không cần dùng thuốc hàn, mà vẫn có thể có được mối hàn nhẵn 
chắc. 
1.3.2.2 Phương pháp hàn nhiệt nhôm 
Hàn nhiệt nhôm là một phương pháp hàn dùng nhiệt phát ra do sự cháy 
của bột nhóm với oxit sắt. 
 8Al +3Fe3O4 = 4Al2O3 + 9Fe 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 7 
Phản ứng này phát ra một nhiệt lượng rất lớn, đôi khi có nhiệt độ lớn 
hơn 30000C. Phương pháp hàn nhiệt nhôm có 3 loại dưới đây: 
 a. Phương pháp hàn áp lực bột nhôm sắt: Dùng xỉ và sắt nóng chảy 
làm nguồn nhiệt để nung vật hàn, sau đó dùng áp lực ép cho chúng liền lại với 
nhau. 
b. Phương pháp hàn nóng chảy bột nhôm sắt: Dùng xi nung nóng 
vật hàn gần tới điểm nóng chảy, sau đó đồ sắt nóng chảy vào cho nó liền với 
vật hàn. 
c. Phương pháp hàn bột nhôm sắt hỗn hợp áp lực và hàn nóng 
chảy: Vật hàn một phần được lợi dụng nhiệt lượng của xi để nung nóng và 
nhờ áp lực ép mà chúng gắn lại với nhau, phần khác do sắt nóng chảy nên kim 
loại vật hàn và nguyên liệu hàn được kết chặt lại. Phương pháp này phần 
nhiều để hàn đường ray của xe hỏa, xe điện. 
Sau khi phát minh ra phương pháp hàn dùng khí axetylen phương pháp 
hàn nhiệt nhôm dần dần ít được dùng. 
1.3.2.3. Phương pháp hàn tiếp xúc 
Hàn điện tiếp xúc có rất nhiều phương pháp khác nhau, thực chất của 
phương pháp đó là: Cho dòng điện có cường độ lớn chạy qua chi tiết hàn, chỗ 
tiếp xúc có điện trở lớn sẽ bị nung nóng đến trạng thái hàn và nhờ tác dụng 
của lực cơ học, chúng sẽ dính chắc lại với nhau. 
Đây là phương pháp chủ yếu của hàn áp lực mà chúng ta sẽ đề cập đến 
trong tài liệu này. 
Ngày nay, hàn bằng áp lực cùng xuất hiện thêm nhiều phương pháp 
mới như hàn bằng ma sát, hàn bằng siêu âm hàn nguội, hàn nổ, hành khuếch 
tán trong chân không vv... 
Ngoài hai nhóm hàn trên: hàn nóng chảy và hàn áp lực trong thực tế 
chúng ta có gặp một dạng hàn khác, đó là hàn vẩy. 
Hàn vẩy còn gọi là hàn khác nguyên liệu, khi hàn chỉ cần đốt nóng mối 
hàn đến một nhiệt độ nhất định, sau đó cho nhỏ nguyên liệu hàn nóng chảy 
xuống để nổi vật hàn lại với nhau. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 8 
Chỗ khác nhau giữa nó với hàn là không cần đốt nóng chảy vật hàn mà 
chỉ cần đạt tới nhiệt độ có thể hỗn hợp với nguyên liệu hàn đã nóng chảy để 
thành hợp kim là được, còn đối với nguyên liệu hàn thì nhất định phải đốt 
nóng chảy. Kim loại dùng làm nguyên liệu hàn thường khác hẳn vật hàn, cho 
nên gọi là hàn khác nguyên liệu. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 8
Ch­¬ng 2. mét sè ph­¬ng ph¸p hµn vµ c¾t kim lo¹i 
2.1 Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ 
2.1.1. Thùc chÊt, ®Æc ®iÓm vµ ph¹m vi øng dông 
2.1.1.1. Thùc chÊt vµ ®Æc ®iÓm 
Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ cßn gäi lµ hµn hå quang ch×m, 
tiÕng Anh viÕt t¾t lµ SAW (Submerged Arc Welding) lµ qu¸ tr×nh hµn nãng 
ch¶y mµ hå quang ch¸y gi÷a d©y hµn (®iÖn cùc hµn) vµ vËt hµn d­íi mét 
líp thuèc b¶o vÖ. 
D­íi t¸c dông nhiÖt cña hå quang, mÐp hµn, d©y hµn vµ mét phÇn 
thuèc hµn s¸t hå quang bÞ nãng ch¶y t¹o thµnh vòng hµn. D©y hµn ®­îc 
®Èy vµo vòng hµn b»ng mét c¬ cÊu ®Æc biÖt víi tèc ®é phï hîp víi tèc ®é 
ch¸y cña nã (H.2-1a). 
Theo ®é chuyÓn dÞch cña nguån nhiÖt (hå quang) mµ kim lo¹i vòng 
hµn sÏ nguéi vµ kÕt tinh t¹o thµnh mèi hµn (H.2-1b). Trªn mÆt vòng hµn vµ 
phÇn mèi hµn ®«ng ®Æc h×nh thµnh mét líp xØ cã t¸c dông tham gia vµo c¸c 
qu¸ tr×nh luyÖn kim khi hµn, b¶o vÖ vµ gi÷ nhiÖt cho mèi hµn, vµ sÏ t¸ch 
khái mèi hµn sau khi hµn. PhÇn thuèc hµn ch­a bÞ nãng ch¶y cã thÓ sö 
dông l¹i. 
Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ cã thÓ ®­îc tù ®éng c¶ hai kh©u 
cÊp d©y vµo vïng hå quang vµ chuyÓn ®éng hå quang theo trôc mèi hµn. 
Tr­êng hîp nµy ®­îc gäi lµ "Hµn hå quang tù ®éng d­íi líp thuèc b¶o vÖ". 
NÕu chØ tù ®éng hãa kh©u cÊp d©y hµn vµo vïng hå quang cßn kh©u chuyÓn 
®éng hå quang däc theo trôc mèi hµn ®­îc thao t¸c b»ng tay th× gäi lµ 
"Hµn hå quang b¸n tù ®éng d­íi líp thuèc b¶o vÖ". 
Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: 
- NhiÖt l­îng hå quang rÊt tËp trung vµ nhiÖt ®é rÊt cao, cho phÐp 
hµn víi tèc ®é lín. V× vËy ph­¬ng ph¸p hµn nµy cã thÓ hµn nh÷ng chi tiÕt cã 
chiÒu dµy lín mµ kh«ng cÇn ph¶i v¸t mÐp. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 9
Thuèc b¶o vÖ Nguån ®iÖn hµn
Hå quang
D©y hµn
tiÕp ®iÖn
c¬ cÊu 
cÊp d©y
h­íng hµn
thuèc hµn
®­êng cÊp
thuèc hµn
§iÖn cùc hµn
 (d©y hµn)
XØ ®Æc XØ láng
Kim lo¹i c¬ b¶nKim lo¹i c¬ b¶n
Kim lo¹i c¬ b¶nvïng hå quang
Kim lo¹i nãng ch¶y
 (vòng hµn)
Kim lo¹i mèi hµn
a)
b) 
 H×nh 2-1. S¬ ®å hµn d­íi líp thuèc b¶o vÖ 
 a) S¬ ®å nguyªn lý; b) C¾t däc theo trôc mèi hµn 
- ChÊt l­îng liªn kÕt hµn cao do b¶o vÖ tèt kim lo¹i mèi hµn khái t¸c 
dông cña oxi vµ nit¬ trong kh«ng khÝ xung quanh. Kim lo¹i mèi hµn ®ång 
nhÊt vÒ thµnh phÇn hãa häc. Líp thuèc vµ xØ hµn lµm liªn ... lµ x¸c ®Þnh kh¶ 
n¨ng ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña liªn kÕt. Cô thÓ lµ x¸c ®Þnh c¸c 
tÝnh chÊt c¬ häc, hãa häc, kim lo¹i häc vµ x¸c ®Þnh c¸c khuyÕt tËt. 
Ngoµi ra viÖc kiÓm tra chÊt l­îng liªn kÕt hµn cßn ®­îc dïng ®Ó ph©n 
lo¹i c¸c quy tr×nh hµn vµ tr×nh ®é tay nghÒ thî hµn. 
C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra chÊt l­îng liªn kÕt hµn ®­îc chia lµm 2 
nhãm ph­¬ng ph¸p chÝnh: 
- KiÓm tra kh«ng ph¸ hñy. 
- KiÓm tra ph¸ hñy. 
6.2.1. KiÓm tra b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p kh«ng ph¸ hñy 
§©y lµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®­îc thùc hiÖn trùc tiÕp víi liªn kÕt 
trªn c¸c s¶n phÈm hµn cô thÓ mµ kh«ng g©y nªn ph¸ hñy chóng. 
 6.2.1.1. Ph­¬ng ph¸p quan s¸t b»ng m¾t 
§©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông rÊt th«ng dông ®Ó kiÓm tra toµn bé 
qu¸ tr×nh hµn, cô thÓ lµ kiÓm tra tr­íc khi hµn, khi ®ang hµn vµ sau khi 
hµn. 
Ph­¬ng ph¸p nµy dÔ thùc hiÖn, cã thÓ gióp tr¸nh ®­îc c¸c khuyÕt tËt 
hoÆc ph¸t hiÖn sím trong khi hµn. 
 a) KiÓm tra tr­íc khi hµn. 
- Xem l¹i c¸c b¶n vÏ thiÕt kÕ, c¸c tiªu chuÈn ®Æt ra cho liªn kÕt hµn. 
- KiÓm tra c¸c vËt liÖu hµn sö dông cã ®Çy ®ñ vµ phï hîp víi c¸c yªu 
cÇu kh«ng. 
- So s¸nh viÖc chuÈn bÞ vµ g¸ l¾p, khe hë hµn vµ v¸t mÐp cã ®óng víi 
thiÕt kÕ kh«ng. 
- KiÓm tra ®é s¹ch bÒ mÆt liªn kÕt tr­íc khi hµn cã bÞ dÝnh dÇu, mì, 
s¬n hay gØ sÐt kh«ng. 
 b) KiÓm tra trong khi hµn. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 85 
Khi b¾t ®Çu hµn, cÇn kiÓm tra c¸c b­íc thùc hiÖn quy tr×nh hµn vµ 
thao t¸c cña ng­êi thî còng nh­ c¸c thiÕt bÞ, vËt liÖu hµn xem ®· ®óng ch­a 
? 
C¸c môc cÇn kiÓm tra trong khi hµn bao gåm: 
- C¸c th«ng sè cña quy tr×nh hµn; 
- VËt liÖu hµn tiªu hao; 
- NhiÖt ®é nung nãng s¬ bé (nÕu cã); 
- VÞ trÝ hµn vµ chÊt l­îng bÒ mÆt vËt hµn; 
- Thø tù hµn; 
- Sù lµm s¹ch xØ ë mèi hµn ®Ýnh vµ gi÷a c¸c líp hµn; 
- KiÓm so¸t møc ®é biÕn d¹ng; 
- KÝch th­íc liªn kÕt; 
- NhiÖt ®é vµ thêi gian xö lý nhiÖt sau khi hµn. 
Khi ph¸t hiÖn cã nh÷ng sai lÖch th× cÇn ®iÒu chØnh l¹i c¸c th«ng sè 
c«ng nghÖ cho hîp lý; xö lý ngay c¸c khuyÕt tËt nh­ kÑt xØ, rç, nøt bÒ mÆt. 
c) KiÓm tra sau khi hµn. 
B­íc kiÓm tra nµy dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c khuyÕt tËt nh­ ch¶y loang, 
lÑm ch©n, rç khÝ, nøt bÒ mÆt vµ c¸c khuyÕt tËt vÒ h×nh d¸ng mÆt ngoµi cña 
liªn kÕt hµn. C¸c thao t¸c bao gåm: 
- Lµm s¹ch bÒ mÆt liªn kÕt hµn (bÒ mÆt mèi hµn vµ vïng kim lo¹i c¬ 
b¶n). 
- Quan s¸t kü b»ng m¾t th­êng hoÆc b»ng kÝnh lóp; 
- KiÓm tra kÝch th­íc cña liªn kÕt hµn so víi b¶n vÏ thiÕt kÕ; 
- KiÓm tra kÝch th­íc mèi hµn b»ng c¸c lo¹i calip chuyªn dông víi ®é 
chÝnh x¸c cÇn thiÕt (H×nh 6-7) 
60 50 40 
0 1/4 1/2 3/ 1 0 5 10 15 
2
IN 
M
MM 15 
1/2 
MM IN 
60 50 4
0 1/4 1/2 3/4 1 0 5 115 
20 
IN 
MM 
15 
1/2 
IN 
MM 
60 50 40 
0 1/4 1/2 3/4 1 0 5 10 
1
20 
IN 
MM 
MM 15 
1/2 
MM IN 
60 50 4
0 1/4 1/2 3/4 1 0 5 10 15 
20 
IN 
MM 
MM 15 
1/2 
MM IN 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 86 
 H×nh 6-7 Calip ®o kÝch th­íc mèi hµn. 
6.2.1.2. KiÓm tra b»ng dung dÞch chØ thÞ mÇu 
§©y lµ ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c dung dÞch ®Ó thÈm thÊu vµo c¸c vÕt 
nøt, rç khÝ nhá cña liªn kÕt hµn kh«ng thÓ quan s¸t ®­îc b»ng m¾t th­êng. 
Sau ®ã dïng c¸c chÊt hiÓn thÞ mÇu ®Ó ph¸t hiÖn ra vÞ trÝ mµ dung dÞch thÈm 
thÊu cßn n»m l¹i ë c¸c khuyÕt tËt nh­ vÕt nøt, rç khÝ v.v... 
Th«ng th­êng sö dông 3 lo¹i dung dÞch vµ theo c¸c b­íc sau ®©y 
1. Dïng dung dÞch lµm s¹ch ®Ó tÈy s¹ch bÒ mÆt mèi hµn. 
2. Phun dung dÞch thÈm thÊu lªn bÒ mÆt mèi hµn. 
3. Sau khi ®· ®ñ thêi gian ®Ó dung dÞch thÈm thÊu vµo c¸c vÕt nøt, rç 
khÝ, th× lau s¹ch bÒ mÆt mèi hµn. 
4. Phun dung dÞch hiÓn thÞ mµu lªn vïng mèi hµn võa thùc hiÖn c¸c 
b­íc trªn ®Ó ph¸t hiÖn c¸c khuyÕt tËt. 
Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u viÖt lµ ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn, ph¸t hiÖn ®­îc 
c¶ c¸c khuyÕt tËt nhá kh«ng quan s¸t ®­îc b»ng m¾t th­êng mét c¸ch 
nhanh chãng, tuy nhiªn nã kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng khuyÕt tËt n»m 
trong lßng liªn kÕt hµn vµ chiÒu s©u cña khuyÕt tËt. 
Cã thÓ thay thÕ dung dÞch hiÓn thÞ mÇu b»ng c¸c chÊt láng ph¸t s¸ng 
d­íi tia tö ngo¹i. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 87 
6.2.1.3. KiÓm tra b»ng tõ tÝnh 
Ta biÕt r»ng, khi r¾c bét s¾t trong tr­êng cña nam ch©m vÜnh cöu 
hay nam ch©m ®iÖn th× nã sÏ ph©n bè theo quy luËt cña c¸c ®­êng søc tõ. 
Quy luËt nµy tr­íc tiªn phô thuéc vµo sù ®ång nhÊt cña cÊu tróc s¾t tõ. NÕu 
nh­ trªn ®­êng ®i. C¸c ®­êng søc tõ gÆp ph¶i c¸c vÕt nøt, khe hë,... th× quy 
luËt ph©n bè cña c¸c ®­êng søc tõ sÏ thay ®æi so víi nh÷ng khu vùc kh¸c do 
cã sù kh¸c nhau vÒ ®é thÈm tõ. Khi gÆp c¸c khuyÕt tËt c¸c ®­êng søc sÏ t¶n 
ra t¹o thµnh h×nh bao lÊy c¸c khuyÕt tËt ®ã. 
H×nh 6-8 chØ ra mét dông cô kiÓm tra b»ng tõ tÝnh. 
 H×nh 6-8 KiÓm tra khuyÕt tËt hµn b»ng tõ tÝnh 
Dùa vµo nguyªn lý ®ã ng­êi ta tiÕn hµnh kiÓm tra b»ng c¸ch r¾c bét 
s¾t tõ lªn bÒ mÆt mèi hµn, ®Æt kÕt cÊu hµn vµo trong mét tõ tr­êng (hay cho 
mét dßng ®iÖn ®i qua) råi nh×n vµo sù ph©n bè cña c¸c ®­êng søc tõ ®Ó ph¸t 
hiÖn chç cã khuyÕt tËt. 
Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho c¸c vËt liÖu tõ tÝnh. Nã cho phÐp 
ph¸t hiÖn ®­îc c¸c vÕt nøt bÒ mÆt cã kÝch th­íc rÊt nhá hoÆc c¸c khuyÕt tËt 
ë phÝa d­íi bÒ mÆt liªn kÕt hµn nh­: 
- Nøt ë vïng ¶nh h­ëng nhiÖt. 
- Hµn kh«ng ngÊu. 
- Nøt phÝa trong mèi hµn. 
- Rç khÝ, lÉn xØ. 
Ph­¬ng ph¸p nµy khã ph¸t hiÖn ®­îc c¸c vÕt nøt n»m däc theo ®­êng 
søc tõ. 
6.2.1.4. KiÓm tra b»ng tia r¬nghen vµ gamma 
M¸y dß 
khuyÕt tËt 
VÕt nøt 
Thanh dß 
khuyÕt 
tËt 
VÕt nøt 
däc 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 88 
KiÓm tra khuyÕt tËt 
b»ng tia r¬nghen (X) vµ 
gama () chØ tiÕn hµnh ®èi 
víi c¸c kÕt cÊu quan träng 
nh­ c¸c thiÕt bÞ chøa hãa 
chÊt, nåi h¬i, thiÕt bÞ ¸p lùc, 
c¸c kÕt cÊu trong c«ng 
nghiÖp ®ãng tµu, hµng 
kh«ng, chÕ t¹o m¸y... 
 H×nh 6.10 T×mkhuyÕt tËt b»ng chôp X 
quang 
Tia X vµ  lµ sãng ®iÖn tõ cã b­íc sãng rÊt ng¾n, tÇn sè dao ®éng vµ 
n¨ng l­îng rÊt cao cã thÓ ®i xuyªn qua nh÷ng khèi kim lo¹i dµy. Mét phÇn 
bøc x¹ tia X () bÞ hÊp thô khi ®i qua mÉu kiÓm tra. L­îng hÊp thô vµ 
l­îng ®i qua ®­îc x¸c ®Þnh theo chiÒu dµy cña mÉu. 
Khi cã khuyÕt tËt bªn trong, chiÒu dµy hÊp thô bøc x¹ sÏ gi¶m. §iÒu 
nµy t¹o ra sù kh¸c biÖt trong phÇn hÊp thô vµ ®­îc ghi l¹i trªn phim ë 
d¹ng h×nh ¶nh bãng gäi lµ ¶nh bøc x¹. 
Nghiªn cøu c¸c ¶nh bøc x¹ sÏ cho phÐp ph¸t hiÖn vµ c¸c khuyÕt tËt 
bªn trong vËt hµn mét c¸ch chÝnh x¸c. H×nh 6-10 minh häa ph­¬ng ph¸p dß 
t×m khuyÕt tËt b»ng chôp X quang. 
6.2.1.5. KiÓm tra b»ng siªu ©m 
Sãng siªu ©m lµ d¹ng sãng ©m thanh dao ®éng ®µn håi trong m«i 
tr­êng vËt chÊt nhÊt ®Þnh. Khi truyÒn qua biªn giíi gi÷a c¸c m«i tr­êng vËt 
chÊt kh¸c nhau sãng siªu ©m sÏ bÞ khóc x¹ hay ph¶n x¹ trë l¹i. Dùa vµo ®Æc 
tÝnh ®ã, ng­êi ta ®· chÕ t¹o ®­îc c¸c lo¹i m¸y dß siªu ©m ®Ó ph¸t hiÖn c¸c 
khuyÕt tËt n»m s©u trong lßng kim lo¹i. 
Nguån ph¸t tia 
Tia X( Vïng cÇn kiÓm tra 
Phim 
chôp 
10fe16 
MÉu thö 10fe16 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 89 
Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp x¸c ®Þnh ®­îc c¸c vÕt nøt th« ®¹i, hµn 
kh«ng ngÊu, rç khÝ, kÑt xØ... vµ c¶ nh÷ng sù thay ®æi rÊt nhá ë vïng ¶nh 
h­ëng nhiÖt cña liªn kÕt hµn. 
§Ó kiÓm tra, ta cÇn lµm s¹ch bÒ mÆt liªn kÕt hµn vÒ c¶ hai phÝa tõ 50 
®Õn 80 mm, råi quÐt lªn ®ã mét líp chÊt tiÕp ©m nh­ mì, dÇu nhên. Sau khi 
®· hiÖu chØnh c¸c ®Æc tÝnh cña m¸y theo c¨n mÉu chøa khuyÕt tËt ®­îc chÕ 
t¹o s½n tõ lo¹i vËt liÖu t­¬ng tù, ta cho ®Çu dß tr­ît nhÑ däc theo c¶ hai 
phÝa cña mèi hµn theo h×nh ch÷ chi trªn h×nh 6-11. 
 H×nh 6.11 ThiÕt bÞ dß siªu ©m 
NÕu trªn mµn ¶nh cña m¸y xuÊt hiÖn nh÷ng xung cao h¬n b×nh 
th­êng, chøng tá ®Çu dß ®· ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng khuyÕt tËt. Theo hµnh 
tr×nh cña dÇu dß vÒ c¸c h­íng kh¸c nhau vµ c¨n cø vµo sù xuÊt hiÖn hay 
biÕn mÊt cña xung trªn mµn ¶nh ta còng cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc kÝch th­íc 
cña khuyÕt tËt. 
6.2.1.6. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®é kÝn cña liªn kÕt hµn 
C¸c kÕt cÊu hµn dïng ®Ó chøa chÊt láng, chÊt khÝ vµ nhÊt lµ c¸c thiÕt 
bÞ lµm viÖc d­íi ¸p suÊt cao cÇn ph¶i ®­îc kiÓm tra ®é kÝn cña liªn kÕt hµn. 
Tïy thuéc vµo yªu cÇu lµm viÖc, kÕt cÊu cô thÓ vµ kh¶ n¨ng thiÕt bÞ cña c¬ 
së mµ lùa chän mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®é kÝn sau ®©y cho 
thÝch hîp. 
§Çu dß 
M¸y dß siªu ©m Mµn h×nh quan s¸t 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 90 
a) KiÓm tra b»ng khÝ am«niac. 
Thùc chÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ dùa vµo sù thay ®æi mµu s¾c cña 
mét sè hãa chÊt (dïng lµm chÊt chØ thÞ mµu), nh­ dung dÞch nitrit thñy 
ng©n, dung dÞch fªn«lftalein khi t¸c dông víi am«niac. Khi thö, cÇn lµm 
s¹ch bÒ mÆt mèi hµn khái gØ, dÇu mì vµ c¸c chÊt bÈn kh¸c. Sau ®ã dïng v¶i 
b«ng hoÆc giÊy b¨ng thÊm chÊt chØ thÞ mµu ®­îc chän ®em Ðp lªn mét mÆt 
cña mèi hµn. Dïng dßng khÝ chøa kho¶ng 1% am«niac thæi lªn bÒ mÆt cßn 
l¹i cña mèi hµn d­íi mét ¸p suÊt nhÊt ®Þnh. Sau chõng 1-5 phót, nÕu thÊy 
giÊy hoÆc v¶i bÞ thay ®æi mµu (b¹c thÉm), chøng tá mèi hµn bÞ khuyÕt tËt vµ 
kh«ng ®¶m b¶o ®é kÝn. 
b) KiÓm tra ®é kÝn b»ng ¸p lùc khÝ. 
Tr­íc lóc kiÓm tra ta cÇn bÞt kÝn, sau ®ã cho khÝ vµo (kh«ng khÝ, khÝ 
tr¬..) ®Õn mét ¸p suÊt nhÊt ®Þnh nµo ®ã. B«i n­íc xµ phßng lªn mÆt ngoµi 
mèi hµn (100 gam xµ phßng hßa tan trong mét lÝt n­íc) vµ quan s¸t. Nh÷ng 
chç bÞ rß rØ rÊt dÔ ph¸t hiÖn theo vÞ trÝ mµ bong bãng xµ phßng næi lªn. Víi 
nh÷ng kÕt cÊu gän, nhá ta cã thÓ nhÊn ch×m vµo bÓ n­íc, sau ®ã b¬m kh«ng 
khÝ vµo bªn trong nã d­íi ¸p suÊt lín h¬n ¸p suÊt lµm viÖc tõ 10 ®Õn 20% 
råi quan s¸t vÞ trÝ cã bong bãng næi lªn trong n­íc ®Ó ph¸t hiÖn khuyÕt tËt 
cña mèi hµn. 
c) KiÓm tra b»ng ¸p lùc n­íc 
§Ó kiÓm tra, ng­êi ta b¬m n­íc vµo kÕt cÊu cÇn kiÓm tra, t¹o ra mét 
¸p suÊt d­ cao h¬n ¸p suÊt lµm viÖc 1,5 - 2 lÇn vµ gi÷ ë ¸p suÊt ®ã 5-6 phót. 
Giai ®o¹n tiÕp theo lµ h¹ ¸p suÊt xuèng ®Õn ¸p suÊt lµm viÖc råi dïng bóa 
gâ nhÑ vïng xung quanh mèi hµn réng 15-20mm vµ quan s¸t xem n­íc cã 
rß rØ ra kh«ng. CÇn ®¸nh dÊu nh÷ng vÞ trÝ bÞ khuyÕt tËt, sau ®ã th¸o n­íc 
ra, ®ôc, hµn söa ch÷a vµ tiÕn hµnh kiÓm tra l¹i. §èi víi c¸c kÕt cÊu hë nh­ 
bÓ chøa, thïng, kÐt dÇu... chØ cÇn thö b»ng c¸ch b¬m n­íc vµo vµ gi÷ tõ 2 
®Õn 24 giê ®Ó quan s¸t vµ ph¸t hiÖn vÞ trÝ cã khuyÕt tËt. 
d) KiÓm tra b»ng ph­¬ng ph¸p t¹o ch©n kh«ng 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 91 
Ph­¬ng ph¸p nµy chØ sö dông trong ®iÒu kiÖn kh«ng tiÕn hµnh ®­îc 
viÖc kiÓm tra ®é kÝn cña mèi hµn theo c¸c c¸ch trªn (vÝ dô nh­ ®¸y bÓ chøa 
dÇu...) 
Buång ch©n kh«ng ®­îc ®Æt trùc tiÕp lªn vïng mèi hµn cÇn ®­îc 
kiÓm tra ®· ®­îc b«i n­íc xµ phßng trªn bÒ mÆt. §é ch©n kh«ng ®­îc t¹o 
ra nhê cã b¬m ch©n kh«ng ®Æt ë phÝa ngoµi vµ x¸c ®Þnh ®­îc b»ng ch©n 
kh«ng kÕ. Do cã sù chªnh lÖch lín vÒ ¸p suÊt, kh«ng khÝ sÏ chui vµo buång 
ch©n kh«ng qua khuyÕt tËt cña mèi hµn c¸c chi tiÕt . N¾p ®Ëy ®­îc chÕ t¹o 
b»ng lo¹i vËt liÖu trong suèt do ®ã ta cã thÓ nh×n thÊy ®­îc vÞ trÝ cña khuyÕt 
tËt theo bong bãng xµ phßng. §Öm ®­îc lµm tõ lo¹i cao su xèp dïng ®Ó t¹o 
®é kÝn cÇn thiÕt gi÷a buång ch©n kh«ng vµ liªn kÕt hµn. Khung th­êng 
®­îc chÕ t¹o tõ thÐp, nh«m hoÆc chÊt dÎo cã ®é bÒn cao. Sau khi kiÓm tra 
xong, ta më cho kh«ng khÝ vµo theo van ba cöa vµ chuyÓn buång ch©n 
kh«ng sang vÞ trÝ míi. Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ cho n¨ng suÊt tíi 60m/giê. 
6.2.2. KiÓm tra b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ph¸ hñy 
6.2.2.1 KiÓm tra c¬ tÝnh cña mèi hµn 
Môc ®Ých cña viÖc kiÓm tra nµy lµ x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tÝnh c¬ häc cña 
liªn kÕt hµn ®Ó so s¸nh víi c¬ tÝnh cña kim lo¹i c¬ b¶n. Qua ®ã, còng cã c¬ 
së ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi thî hµn mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n. 
C¨n cø vµo yªu cÇu kü thuËt, kh¶ n¨ng thiÕt bÞ kiÓm tra ë c¬ së mµ 
tiÕn hµnh thö kÐo, uèn, ®é cøng vµ ®é dai va ®Ëp cña c¸c liªn kÕt d­íi t¸c 
dông cña t¶i träng tÜnh hay t¶i träng ®éng. 
§Ó thö kÐo, ng­êi ta ph¶i chuÈn bÞ mÉu ®­îc c¾t tõ phÇn kim lo¹i ®¾p 
cña liªn kÕt hµn vµ gia c«ng c¬ ®Ó ®¹t ®­îc h×nh d¹ng vµ kÝch th­íc nh­ 
giíi thiÖu trªn h×nh 6-12 vµ b¶ng 6-2. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 92 
 H×nh 6-12. MÉu thö kÐo kim lo¹i mèi hµn 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 93 
KÝch th­íc (mm) cña mÉu thö kÐo kim lo¹i mèi hµn B¶ng 6 -2 
Lo¹i mÉu 
ChiÒu dµi tÝnh 
to¸n 
d 1 h L 
I 
II 
III 
30 
15 
50 
6 + 0,1 
3 + 0,1 
10 + 0,2 
36 0,5 
20 + 0,5 
70 0,5 
6 
4 
10 
48 1 
28 1 
90 1 
Cßn cã lo¹i mÉu IV dïng ®Ó kiÓm tra c¬ tÝnh cña c¸c mèi hµn lµm 
viÖc trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é cao. Khi thö kÐo ph¶i x¸c ®Þnh ®ång thêi giíi 
h¹n bÒn, giíi h¹n ch¶y, ®é gi·n dµi vµ co th¾t t­¬ng ®èi cña kim lo¹i ®¾p. 
C¸c liªn kÕt hµn gi¸p mèi khi tiÕn hµnh thö kÐo ph¶i chuÈn bÞ thµnh 
mÉu nh­ trªn h×nh 6-12 vµ b¶ng 6-3. Khi thö, phÇn nh« cña mèi hµn cÇn 
®­îc gia c«ng cho ph¼ng víi bÒ mÆt cña c¸c chi tiÕt. 
KÝch th­íc cña mÉu kÐo liªn kÕt hµn gi¸p mèi, mm B¶ng 6-3 
ChiÒu dµy chi tiÕt b b1 I L 
S < 4,5 
4,5 - 10 
10 - 25 
25 - 50 
15 + 0,5 
20 + 0,5 
25 + 0,5 
30 + 0,5 
25 
30 
35 
40 
50 
60 
100 
160 
L = 1 + 2h 
Chó thÝch: 
1. ChiÒu dµi h chän theo kÕt cÊu cña m¸y thö kÐo. 
2. Víi S > 50 mm kÝch th­íc mÉu do yªu cÇu kü thuËt quy ®Þnh riªng. 
KÝch th­íc vµ h×nh d¹ng cña c¸c mÉu thö uèn ®­îc giíi thiÖu trong b¶ng 6-
4 
 KÝch th­íc c¸c mÉu thö uèn, mm B¶ng 6-4 
S R b D L I 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 94 
S < 2 
2, - 4,0 
4,1 - 8 
8,1 - 12 
12,1 - 16 
16,1 - 20 
S > 20,1 
2 
4 
8 
12 
16 
20 
25 
Víi S > 5 
b = S + 30 
Víi S < 5 
b = S + 15 
2S D + 2,5 + 80 L/3 
 S¬ ®å thö uèn giíi thiÖu trªn h×nh 6-13 
§Ó kiÓm tra ®é dai va ®Ëp, ta 
sö dông c¸c mÉu thö cã h×nh d¹ng 
vµ kÝch th­íc nh­ trªn h×nh 6-14 
vµ b¶ng 6-5. 
 H×nh 6-13 S¬ ®å thö uèn 
H×nh 6-14 Thö ®é dai va ®Ëp. 
 KÝch th­íc mÉu thö ®é dai vµ ®Ëp, mm B¶ng 6-5 
Lo¹i mÉu b b1 I L 
I 
II 
III 
10 + 0,1 
5 + 0,1 
S* 
8 + 0,1 
8 + 0,1 
6 + 0,1 
10 + 0,1 
10 + 0,1 
8 + 0,1 
55 + 0,5 
55 + 2 
55 + 2 
MÉu thö uèn 
Dông cô Ðp 
VÞ trÝ 
®¸nh bóa 
Dông cô thö 
®é dai va ®Ëp 
55 
10 
10 
45o 
2mm 
B¸n 
kÝnh 
l­în 
0.25m
m 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - 
 95 
*. ChiÒu dµy chi tiÕt, mm 
Nh÷ng liªn kÕt hµn cã giíi h¹n bÒn cña kim lo¹i ®¾p gÇn t­¬ng ®­¬ng 
víi kim lo¹i c¬ b¶n, cã gãc uèn kh«ng bÐ h¬n 1200 vµ ®é dai va ®Ëp lín h¬n 
8 kGm/cm2 kh«ng chøa c¸c lo¹i khuyÕt tËt nguy hiÓm (nøt, hµn kh«ng 
ngÉu, lÉn xØ...) ®­îc coi lµ nh÷ng liªn kÕt ®¹t yªu cÇu. 
2.2. KiÓm tra cÊu tróc kim lo¹i cña liªn kÕt hµn 
KiÓm tra cÊu tróc kim lo¹i cña liªn kÕt hµn gåm hai d¹ng: kiÓm tra 
th« ®¹i vµ kiÓm tra tÕ vi. 
KiÓm tra cÊu tróc th« ®¹i ®­îc tiÕn hµnh trùc tiÕp ®èi víi c¸c mÉu 
thö kim lo¹i hoÆc c¸c mÆt g·y cña chóng. C¸c mÉu thö ®­îc c¾t ra tõ c¸c 
liªn kÕt hµn, mµi bãng vµ tÈy s¹ch b»ng dung dÞch axit nitric 25% råi dïng 
kÝnh lóp hoÆc m¾t th­êng ®Ó ph¸t hiÖn khuyÕt tËt cña liªn kÕt hµn. Còng cã 
thÓ khoan lÊy mÉu ngay trªn kim lo¹i ®¾p ®Ó nghiªn cøu. Th­êng dïng c¸c 
mòi khoan víi ®­êng kÝnh lín h¬n chiÒu réng cña mèi hµn 3mm ®Ó lÊy 
®­îc c¶ phÇn kim lo¹i vïng ¶nh h­ëng nhiÖt. 
KiÓm tra cÊu tróc tÕ vi ®­îc tiÕn hµnh d­íi c¸c lo¹i kÝnh lóp cã ®é 
phßng ®¹i lín (X100 - 500 lÇn). Nhê vËy mµ cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc dÔ dµng vµ 
chÝnh x¸c chÊt l­îng kim lo¹i ë vïng tinh giíi h¹t, kÝch th­íc h¹t vµ c¸c 
khuyÕt tËt tÕ vi (nøt, rç khÝ...) trong tæ chøc cña liªn kÕt hµn. 
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -