Bài giảng Sinh học đại cương - Sinh học ở động vật

31/05/2012
1
SINH HỌC ĐỘNG VẬT
CHƯƠNG 4
Chương 4: Sinh học động vật
4.1. Tổ chức cơ thể động vật
4.2. Quá trình trao đổi và chuyển hoá vật chất
4.3. Quá trình sinh sản
NỘI DUNG
4.1.1. Cấu trúc tế bào, mô
4.1. Tổ chức cơ thể động vật
31/05/2012
2
4.1.1. Cấu trúc tế bào, mô
4.1. Tổ chức cơ thể động vật
5
Các hệ cơ quan chính và chức năng chung
1. Hệ tiêu hóa: xử lý và hấp thu các chất dinh 
dưỡng 
2. Hệ hô hấp: có vai trò trong quá trình trao đổi khí, 
thu nhận oxy và thải CO2 
3. Hệ tuần hoàn: là hệ thống chuyên chở bên trong 
của động vật 
4. Hệ bài tiết: phóng thích các chất thải do sự 
chuyển hóa, điều hòa các thành phần hóa học của dịch 
cơ thể. 
5. Hệ nội tiết: các tuyến và các hormone của chúng 
có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nội môi. 
6
Các hệ cơ quan chính
6. Hệ thần kinh: một hệ thống kiểm soát trong việc 
điều phối chức năng của một động vật đa bào phức tạp 
7. Hệ xương: giúp nâng đỡ và xác định hình dạng ở 
một số động vật. 
8. Hệ cơ: có vai trò quan trọng trong chuyển động 
của động vật 
9. Hệ sinh dục: có vai trò trong việc sản sinh ra các 
cá thể mới.
31/05/2012
3
4.2.1. Tiêu hoá
4.2.2. Hô hấp
4.2.3. Bài tiết
4.2. Quá trình trao đổi và chuyển hoá vật chất
Chức năng hê ̣ tiêu ho ́a 
Tiêu hóa thức ăn
Hấp thụ thức ăn
Thải thức ăn không tiêu hóa
Tạo sinh tố cho cơ thể
Các phần của hệ tiêu hóa
 Ổ miệng
 Hầu
 Thực quản
 Dạ dày
 Ruột non
 Ruột giá
 Tuyến nước bọt
 Gan
 Tụy
31/05/2012
4
31/05/2012
5
CẤU TẠO CHUNG GỒM 5 LỚP
1. Lớp thanh mạc 
2. Tấm dưới thanh mạc 
3. Lớp cơ 
4. Lớp dưới niêm mạc 
5. Lớp niêm mạc
Hình thức vận động cu ̉a ruột
Co thă ́t từng phâ ̀n
Cử động lă ́c
Cử động nhu động la ̀n sóng
Cử động nhu động ngược
Cử động của nhung mao
31/05/2012
6
17
Sự hô hấp: là quá trình động vật trao đổi
khí với môi trường
- Hoạt động hô hấp: thu
nhận O2, vận chuyển O2
đến tế bào, lọai bỏ CO2
- Hoạt động hô hấp chịu
ảnh hưởng bởi áp suất
không khí. 
18
31/05/2012
7
19
20
21
31/05/2012
8
22
23
- Hít vào (hoạt động tích cực):
+ Cơ gian sườn ngoài và cơ hoành co ngắn
lại làm lồng ngực nâng lên
+ Cơ hoành phẳng ra và lõm xuống tăng
thể tích lồng ngực áp suất bên trong phổi giảm
so với bên ngoài không khí từ bên ngoài ùa
vào trong
-Thở ra (quá trình thụ động)
+ Cơ gian sườn ngoài và cơ hoành giãn ra
+ Thể tích lồng ngực giảm đẩy không khí
ra ngoài
24
Sắc tố Hemoglobin: 
+ Được tạo ra từ lúc tế
bào hồng cầu chưa
trưởng thành tế bào
có màu đỏ
+ Giúp tăng tốc độ vận
chuyển O2 trong máu
lên gấp 70 lần
 95% O2 được vận
chuyển bởi
hemoglobin 
 5% O2 được vận
chuyển bởi huyết
tương
31/05/2012
9
Bài tiết là quá trình đào thải các chất 
cặn bã, các chất thừa ra khỏi cơ thể, 
giúp cho cơ thể không bị nhiễm độc và 
cân bằng nội môi 
Nhiều cơ quan tham gia vào chức 
năng bài tiết như tuần hoàn, hô hấp, tiêu 
hoá, da, thận
25
26
Mỗi phút có 1.300 lít máu qua thận, 1 giờ có thể
lọc 60 lít máu , 5 lít máu trong con người sau 24 giờ
có thể chảy qua thận 288 lần( 5 phút / 1 lần) 
Chức năng lọc máu và tạo nước tiểu
Dịch lọc (còn gọi là nước tiểu loạt đầu) có
thành phần gần giống với huyết tương
27
31/05/2012
10
28
29
Nguyên tắc chạy thận nhân tạo
30
31/05/2012
11
BÀI TIẾT MỒ HÔI
Sự bài tiết mồ hôi giữ vai trò quan 
trọng trong điều hòa nhiệt độ của cơ thể.
Ra mồ hôi giúp duy trì nhiệt độ cơ
thể được ổn định, mặc dù có sự thay đổi 
nhiệt độ môi trường bên ngoài.
31
32
Liên quan đến số lượng 
tuyến mồ hôi bị kích thích, gia 
tăng kích thước của mỗi 
tuyến. Thân chiếm 50% lượng 
mồ hôi, chi dưới chiếm 25%, 
và 25% còn lại là do chi trên 
và đầu. 
Khi nhiệt độ môi 
trường cao trên 31OC thì ra 
mồ hôi cũng có thể là khắp 
người 
Nhiệt độ
33
31/05/2012
12
Thường xảy ra ở
người bình thường 
khi ăn ớt cay. Mồ hôi 
đầu tiên bài tiết ở
mặt, lan ra cổ, đôi lúc 
lan đến phần trên 
thân mình
Do vị giác
34
Chỉ xuất hiện khi bị
stress do cảm xúc, còn gọi là 
“lạnh toát mồ hôi”. 
Sự bài tiết mồ hôi này 
có nguồn gốc trung ương, 
xảy ra rất nhanh
Vị trí xuất hiện cũng 
rất đặc biệt, thường là lòng 
bàn tay, háng, nách.
Do tâm lý
35
A.KHÁI NIỆM SINH SẢN
Là quá trình hình thành cơ thể mới, đảm bảo sự phát triển 
liên tục của loài.
31/05/2012
13
B. SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT
SINH SẢN VÔ TÍNH SINH SẢN HỮU TÍNH
Teá baøo maàm sô khai (maøo sinh duïc) Mitose teá baøo
giao töû tieàn thaân Meiose giao töû spermatogenesis Tinh
oogenesis
Tröùng
31/05/2012
14
31/05/2012
15
43
8 ngày sau
một phôi thai
mới sẽ được
cố định tại vị
trí tốt nhất
trên thành tử
cung
12 ngày sau
phôi thai vẫn
chưa phát
triển hoàn
toàn, đại não
đang hình
thành
31/05/2012
16
24 ngày
sau, tim
bắt đầu
hình
thành
9 tuần sau, 
chúng ta
đã có thể
nhìn thấy
những
mạch máu
trên đầu
thai nhi. 
20 tuần
sau, thai
nhi đã
cao
20cm 
31/05/2012
17
36 tuần sau, tử cung đã bao chặt thai nhi