Bài giảng Kế toán quản trị - Chương 1: Kế toán, ngôn ngữ của kinh doanh và cơ sở ra quyết định quản lý - Vũ Hữu Đức

Kế toán, ngôn ngữ của kinh doanh và cơ sở 
ra quyết định quản lý 
CHƯƠNG 1 
Vũ Hữu Đức 
2016 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 2 
Sau khi học xong chương này, học viên có thể: 
 Gỉai thích được bản chất của kế toán, đối tượng phục vụ và sự phát triển 
của kế toán. 
 Phân biệt kế toán tài chính, kế toán quản trị và kế toán thuế. 
 Nắm được các quy định pháp lý về kế toán ảnh hưởng đến công tác quản 
trị doanh nghiệp 
 Giải thích được vai trò của kế toán quản trị đối với việc ra quyết định 
quản lý 
Mục tiêu 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 3 
 Bản chất của kế toán 
 Kế toán tài chính – Ngôn ngữ kinh doanh 
 Kế toán quản trị - Cơ sở cho việc ra quyết định 
quản lý 
Nội dung 
Bản chất của kế toán 
 Bản chất kế toán 
 Các lĩnh vực phát triển của kế toán 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 5 
 Thời kỳ ban đầu 
 Luca Pacioli và sự phát triển của kế toán kép 
 Sự phát triển của kế toán hiện đại 
o Kế toán phục vụ cho các nhà đầu tư 
o Kế toán phục vụ cho nhà quản trị 
o Kế toán trong môi trường máy tính 
o Hội tụ kế toán quốc tế 
o Kế toán trong DNVVN 
Lược sử phát triển 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 6 
Bản chất của kế toán 
Các hoạt động 
kinh tế 
Người ra quyết 
định 
Hệ thống kế toán 
Quyết định 
Dữ liệu Thông tin 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 7 
 Người quản lý 
 Nhà đầu tư 
 Chủ nợ 
 Nhà nước 
 Khách hàng 
 Nhân viên 
Người ra quyết định 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 8 
Các lĩnh vực phát triển 
KẾ TOÁN Kế toán quản trị 
Kế toán tài chính 
Kiểm toán 
Kế toán thuế 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 9 
 Thông tin kế toán cung cấp chủ yếu cho chủ sở hữu và 
các đối tượng bên ngoài để ra quyết định kinh tế 
 Cung cấp dưới hình thức các báo cáo tài chính 
 Người quản lý chịu trách nhiệm tổ chức và duy trì sổ 
sách kế toán 
Kế toán tài chính 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 10 
 Bảng cân đối kế toán 
 Báo cáo kết quả HĐ kinh doanh 
 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ 
 Báo cáo về sự thay đổi vốn chủ sở hữu 
 Bản thuyết minh báo cáo tài chính 
Các báo cáo tài chính 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 11 
 Thông tin kế toán cung cấp cho người quản lý để đưa ra 
các quyết định kinh tế 
 Do DN tự tổ chức phù hợp với đặc điểm của mình 
Kế toán quản trị 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 12 
 Tính toán chi phí/giá thành sản phẩm 
 Lập dự toán và kiểm soát chi phí 
 Đo lường và đánh giá kết quả hoạt động các bộ phận 
Kế toán quản trị 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 13 
 Tính toán và lập báo cáo về nghĩa vụ thuế của doanh 
nghiệp 
 Thuế giá trị gia tăng 
 Thuế thu nhập doanh nghiệp 
 Các loại thuế khác 
 Tham gia hoạch định thuế 
Kế toán thuế 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 14 
 Xác định sự phù hợp của thông tin với các tiêu chuẩn 
của thông tin 
 Kiểm toán báo cáo tài chính 
 Kiểm toán tuân thủ 
 Kiểm toán hoạt động 
 Đánh giá các quy trình 
Kiểm toán 
Kế toán tài chính – Ngôn ngữ 
kinh doanh 
 Kế toán và nguồn cung cấp tài chính cho DN 
 Khuôn khổ pháp lý 
 Các chuẩn mực 
 Nghề nghiệp kế toán 
 Các nhân tố ảnh hưởng 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 16 
Kế toán và nguồn cung cấp tài chính 
Đầu tư nguồn lực 
Nhà quản lý Nhà đầu tư/ 
Chủ nợ 
Yêu cầu báo cáo về việc sử 
dụng nguồn lực 
Trách nhiệm 
giải trình 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 17 
 Sự can thiệp của Nhà nước 
 Bảo vệ lợi ích xã hội 
 Bảo vệ quyền lợi Nhà nước 
Khuôn khổ pháp lý 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 18 
 Các nguyên tắc kế toán làm cơ sở cho quá trình lập và 
trình bày báo cáo tài chính 
 Do Nhà nước/Tổ chức nghề nghiệp/ Ủy ban độc lập ban 
hành 
 Bảo đảm chất lượng thông tin của báo cáo tài chính 
 Vấn đề hệ thống kế toán thống nhất. 
Chuẩn mực kế toán 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 19 
 Sự hình thành kế toán chuyên nghiệp và ảnh hưởng đến môi 
trường kế toán 
 Khái niệm kế toán chuyên nghiệp 
 Tổ chức nghề nghiệp 
 Ưu thế của kế toán chuyên nghiệp (professional accountant) 
 Vai trò của Nhà nước 
 Sự gia tăng vai trò của kế toán 
Nghề nghiệp kế toán 
 From Ledger to Leader 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 21 
 Những nhân tố ảnh hưởng 
o Sự phát triển của nền kinh tế thị trường 
o Sức ép hội nhập 
 Quá trình đổi mới 
o Hệ thống kế toán 1990 
o Hệ thống kế toán 1996 
o Hệ thống kế toán 2006 
o Hệ thống kế toán 2014 
Kế toán Việt Nam 
Chế độ kế toán DN, HCSN 
Hệ thống chuẩn mực kế toán 
Luật Kế toán 
Các văn bản hướng dẫn 
Các Luật và 
quy định 
liên quan 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 23 
 Luật Kế toán 2003 
o Thừa nhận những điểm mới của nền kinh tế thị trường 
o Vai trò của người đại diện theo pháp luật và kế toán trưởng 
o Hành nghề kế toán 
 Luật Kế toán 2015 
o Có hiệu lực 1.1.2017 
o Đưa thêm khái niệm giá trị hợp lý, kiểm soát nội bộ 
o Quy định chi tiết đối với hành nghề kế toán 
Luật kế toán 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 24 
 Do Bộ Tài chính ban hành 
 Dựa trên các chuẩn mực quốc tế 
 Quy định các nguyên tắc cơ bản nhằm xử lý các vấn đề 
kế toán. 
 Đã ban hành được 26 chuẩn mực 
Các chuẩn mực kế toán VN 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 25 
 Ban hành theo Thông tư 200/2014/QĐ-BTC, áp dụng từ 
năm 2015. 
 Ngoài ra, còn một hệ thống kế toán dành cho doanh 
nghiệp vừa và nhỏ, ban hành theo Quyết định 
48/2006/QĐ-BTC ngày 14.9.2006 (được bổ sung bằng 
Thông tư 138/2011/TT-BTC) 
Chế độ kế toán doanh nghiệp 
Kế toán quản trị– Cơ sở cho 
việc ra quyết định quản lý 
 Thông tin và quá trình ra quyết định 
 Từ kế toán chi phí đến kế toán quản trị 
 Hệ thống kiểm soát quản lý 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 27 
Thông tin và quá trình ra quyết định 
Nhu cầu 
Kinh doanh 
Sự kiện 
Kinh doanh 
Dữ 
liệu 
Thông 
tin 
Tri 
thức 
Quyết 
định 
Kế toán quản trị 
Vị trí kế toán quản trị trong chuỗi giá trị thông tin 
Nguồn: IMA, SMA: Definition of Management Accounting, 2008 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 28 
Sự thâm nhập kế toán và quá trình ra quyết định 
Value chain of information 
 Robert Elliott, KPMG partner and current chairman of the AICPA (2000) 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 29 
Thông tin và việc ra quyết định 
Nhu cầu 
Kinh doanh 
Sự kiện 
Kinh doanh 
Dữ 
liệu 
Thông 
tin 
Tri 
thức 
Quyết 
định 
Quyết định marketing 
Quyết định hoạt động 
Quyết định đầu tư chiến lược 
Hệ thống kiểm soát quản lý 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 30 
Quyết định marketing 
 Trả lời các câu hỏi sau: 
o Khối lượng sản phẩm cần thiết để duy trì khả năng sinh 
lợi? 
o Xác định giá bán bao nhiêu? 
o Khách hàng, sản phẩm, kênh phân phối nào mang lại khả 
năng sinh lợi trong mỗi phân khúc thị trường? 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 31 
Quyết định hoạt động 
 Trả lời các câu hỏi sau: 
o Chi phí ở bộ phận nào cần/có thể cắt giảm 
o Cơ cấu sản phẩm tối ưu? 
o Các quyết định ngắn hạn: Mua hay thuê? Chấm dứt một bộ 
phận? Sản xuất trong điều kiện nguồn lực hạn chế? 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 32 
Quyết định đầu tư dài hạn 
 Trả lời các câu hỏi sau: 
o Đánh giá một dự án đầu tư 
o Lựa chọn giữa những dự án đầu tư khác nhau 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 33 
Từ kế toán chi phí đến kế toán quản trị 
Kế toán chi phí 
• Tính toán số liệu quá khứ 
• Dựa trên quan điểm tài 
chính 
• Chủ yếu dùng thước đo tài 
chính 
Kế toán quản trị 
• Lập dự toán cho tương lai để hoạch 
định và kiểm soát 
• Dựa trên quan điểm quản trị 
• Tiếp cận tư duy chiến lược 
• Mở rộng thước đo phi tài chính 
• Mở rộng cho tổ chức phân quyền 
• Mở rộng cho doanh nghiệp dịch vụ 
Vũ Hữu Đức MBA-2016 34 
Hệ thống kiểm soát quản lý 
• Quá trình thúc đẩy các thành viên thực hiện trách nhiệm 
trong tổ chức để đạt được mục tiêu của tổ chức. Quá trình 
này do các nhà quản lý thực hiện, bao gồm: 
• Cơ cấu tổ chức dựa trên kế toán trách nhiệm 
• Quy trình vận hành dựa trên hệ thống lập dự toán và kiểm soát. 
Cơ cấu tổ chức và 
Kế toán trách nhiệm 
Cöûa haøng B
Phaân xöôûng A
Khoái saûn xuaát
Phoøng keá toaùn Phoøng kinh doanh
Khoái phoøng ban
Nhaø maùy A
Khu vöïc
Mieàn Baéc
Khu vöïc
Mieàn Trung
Khu vöïc
Mieàn Nam
Toång coâng ty
Trung tâm chi phí 
Trung tâm doanh thu Trung tâm lợi nhuận 
Trung tâm 
đầu tư 
Quy trình vận hành và 
Hệ thống dự toán & kiểm soát 
Chieán löôïc 
Laäp kế hoạch 
Baùo caùo vaø phaân 
tích 
Döï toaùn 
Ñieàu haønh vaø ñaùnh giaù