Bài giảng Hệ thống kế toán trách nhiệm, trung tâm đầu tư và xác định giá chuyển nhượng

 BÀI GIẢNG 7HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM,  TRUNG TÂM ĐẦU TƯ &XÁC ĐỊNH GIÁ CHUYỂN NHƯỢNG 
1 
MỤC TIÊU HỌC TẬP 
Giải thích tầm quan trọng của kế toán trách nhiệm trong việc thực hiện mục tiêu của tổ chức . 
Định nghĩa và cho thí dụ về các trung tâm trách nhiệm : Trung tâm chi phí , Trung tâm doanh thu , Trung tâm lợi nhuận , Trung tâm đầu tư . 
Soạn thảo báo cáo thực hiện , mô tả dòng thông tin trong hệ thống kế toán trách nhiệm . 
Tính được tỷ suất thu lợi trên vốn đầu tư (ROI) và thu nhập thặng dư (RI). 
Nắm được các biện pháp để tăng ROI. 
Giải thích một số điểm thuận lợi và hạn chế của ROI, RI 
Nắm được nguyên tắc , các phương pháp định giá chuyển nhượng 
2 
HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM ( Responsility Accounting) 
3 
KHÁI NIỆM 
Hầu hết các tổ chức được cấu tạo gồm các đơn vị, bộ phận trực thuộc 
Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công việc của các cá nhân , đơn vị/bộ phận trong tổ chức ? 
Các nhà quản lý dựa vào hệ thống kế toán trách nhiệm (Responsibility Accounting). 
Kế toán trách nhiệm là gì? 
Mục tiêu của kế toán trách nhiệm là gì? 
4 
LỢI ÍCH & CHI PHÍ CỦAVIỆC PHÂN CẤP QUẢN LÝ 
CÁC LỢI ÍCH: 
Các nhà quản lý cấp cao trong tổ có nhiều thời gian cho các chiến lược dài h ạn 
Quản lý hiệu quả hơn 
Huấn luyện các nhà quản lý 
Thúc đẩy nổ lực, tăng sự hài lòng trong công việc 
Cung cấp cơ sở cho việc đánh giá hiệu quả quản lý 
5 
LỢI ÍCH & CHI PHÍ CỦAVIỆC PHÂN CẤP QUẢN LÝ 
CÁC CHI PHÍ: 
Mục tiêu chung của tổ chức không được chú trọng 
Độc lập trong hoạt động 
Lãng phí tài nguyên, trùng lắp công việc 
6 
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM(RESPONSIBILITY CENTERS) 
Trung tâm trách nhiệm là gì? 
 Các trung tâm trách nhiệm trong một tổ chức: 
Trung tâm chi phí 
Trung tâm doanh thu 
Trung tâm lợi nhuận 
Trung tâm đầu tư 
7 
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆMVÍ DỤ MINH HỌA 
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆM THUỘC TỔNG CÔNG TY G 
COÂNG TY X 
COÂNG TY Y 
PHOØNG 
BAÙN HAØNG 
PHOØNG 
KYÕ THUAÄT 
PHAÂN XÖÔÛNG 
CAÉT 
PHAÂN XÖÔÛNG 
CÔ KHÍ 
DAÂY CHUYEÀN 
CAÉT 
DAÂY CHUYEÀN 
ÑAÙNH BOÙNG 
DAÂY CHUYEÀN 
LAÉP RAÙP 
PHAÂN XÖÔÛNG 
LAÉP RAÙP 
PHAÂN XÖÔÛNG 
ÑOÙNG GOÙI 
PHOØNG 
SAÛN XUAÁT 
PHOØNG 
NHAÂN SÖÏ 
PHOØNG 
KEÁ TOAÙN 
COÂNG TY Z 
KHU VÖÏC PHÍA TAÂY 
COÂNG TY A 
COÂNG TY B 
KHU VÖÏC PHÍA ÑOÂNG 
TOÅNG COÂNG TY G 
8 
CÁC TRUNG TÂM TRÁCH NHIỆMVÍ DỤ MINH HỌA 
TOÅNG COÂNG TY 
KHU VÖÏC 
COÂNG TY 
PHOØNG BAN 
PHAÂN XÖÔÛNG 
TGÑ TOÅNG C.TY 
GÑ KHU VÖÏC 
GÑ COÂNG TY 
TRÖÔÛNG PHOØNG 
QUAÛN ÑOÁC 
TT ÑAÀU TÖ 
TT ÑAÀU TÖ 
TT LÔÏI NHUAÄN 
TT CHI PHÍ 
TT CHI PHÍ 
CAÁP QUAÛN LYÙ 
NGÖÔØI QUAÛN LYÙ 
TT TRAÙCH NHIEÄM 
DAÂY CHUYEÀN 
TOÅ TRÖÔÛNG 
TT CHI PHÍ 
9 
BÁO CÁO THỰC HIỆN VÀ SỰ VẬN ĐỘNG THÔNG TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM 
Sự thực hiện công việc của mỗi trung tâm trách nhiệm được tóm tắt trên một báo cáo thực hiện (performance report) theo định kỳ . 
Báo cáo thực hiện trình bày kết quả thực tế và số liệu dự toán và biến động về những chỉ tiêu tài chính chủ yếu của một trung tâm trách nhiệm . 
Thông tin trên báo cáo thực hiện giúp các nhà quản lý thực hiện việc quản lý theo ngoại lệ để kiểm soát hoạt động của tổ chức có hiệu quả. 
10 
BÁO CÁO THỰC HIỆN VÀ SỰ VẬN ĐỘNG THÔNG TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM 
Các loại báo cáo thực hiện: 
TT chi phí ( Các Phân xưởng ): Báo cáo tình hình thực hiện chi phí 
TT Doanh thu ( Phòng bán hàng ): Báo cáo tình hình thực hiện doanh thu 
TT lợi nhuận ( Các Công ty ) : Báo cáo thu nhập theo số dư đảm phí 
TT đầu tư ( Các Khu vực , Tổng công ty G) : Báo cáo thu nhập theo số dư đảm phí 
11 
SỰ VẬN ĐỘNG THÔNG TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM: TỔNG CÔNG TY G 
DÂY CHUYỀN 
PHAÂN XÖÔÛNG 
Baùo caùo thöïc hieän cuûa caùc Daây chuyeàn 
saûn xuaát ñöôïc toång hôïp laïi trong Baùo caùo 
thöïc hieän caáp Phaân xöôûng . 
PHOØNG BAN 
Baùo caùo thöïc hieän cuûa caùc Phaân xöôûng vaø caùc 
boä phaän tröïc thuoäc ñöôïc toång hôïp laïi trong 
Baùo caùo thöïc hieän caáp Phoøng ban. 
COÂNG TY 
Baùo caùo thöïc hieän cuûa caùc Phoøng ban ñöôïc 
toång hôïp laïi trong Baùo caùo thöïc hieän caáp Coâng ty . 
KHU VÖÏC 
Baùo caùo thöïc hieän cuûa caùc Coâng ty ñöôïc 
toång hôïp laïi trong Baùo caùo thöïc hieän caáp Khu vöïc . 
TOÅNG COÂNG TY 
Baùo caùo thöïc hieän cuûa caùc Khu vöïc ñöôïc toång hôïp laïi 
trong Baùo caùo thöïc hieän cuûa Toång coâng ty . 
12 
SỰ VẬN ĐỘNG THÔNG TIN TRONG HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM: CÔNG TY Z 
13 
ẢNH HƯỞNG VỀ THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI QUẢN LÝ ĐỐI VỚI HỆ THỐNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM 
Hệ thống kế toán trách nhiệm có thể ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của các nhà quản lý 
Những ảnh hưởng có thể là tích cực hoặc tiêu cực 
Hệ thống kế toán trách nhiệm bao gồm 2 mặt là trách nhiệm và thông tin: 
Nếu chú trọng đến mặt thông tin ---> ảnh hưởng tích cực đến tài độ của nhà quản lý 
Nếu chú trọng đến mặt qui trách nhiệm ---> ảnh hưởng tiêu cực đến thái độ của nhà quản lý 
14 
TRUNG TÂM ĐẦU TƯ(INVESTMENT CENTER AND PERFORMAMCE EVALUATION) 
15 
ĐÁNH GIÁ SỰ THỰC HIỆN CÔNG VIỆC  CỦA CÁC TRUNG TÂM ĐẦU TƯ 
Các trung tâm đầu tư (investment centers) chịu trách nhiệm không chỉ về lợi nhuận mà còn phải chịu trách nhiệm về vốn đầu tư để tạo ra lợi nhuận đó . 
Các trung tâm đầu tư được đánh giá là hoạt động hiệu quả khi họ kiếm được lợi nhuận cao trên đồng vốn đầu tư bỏ ra . 
Để đánh giá thành quả của một trung tâm đầu tư , người ta sử dụng suất thu lợi trên vốn đầu tư (ROI - Return on Investment). 
16 
SUẤT THU LỢI TRÊN VỐN ĐẦU TƯ - ROI 
CÔNG THỨC XÁC ĐỊNH ROI: 
Tyû suaát 
lôïi nhuaän 
treân 
doanh thu 
Heä soá 
quay voøng 
cuûa voán 
17 
CÁC THÀNH PHẦN TRONG CÔNG THỨC XÁC ĐỊNH ROI: 
Lợi nhuận : là lợi nhuận thuần trước trả lãi vay và thuế . 
Vốn đầu tư : tổng giá trị tài sản của trung tâm đầu tư ( được xác định từ Bảng cân đối kế toán) 
Lưu ý: 	- Để phù hợp với chỉ tiêu lợi nhuận , giá trị tài sản được xác định trên bảng cân đối kế toán là giá trị còn lại . 
SUẤT THU LỢI TRÊN VỐN ĐẦU TƯ - ROI 
18 
Có 3 biện pháp để tăng ROI : 
Tăng doanh thu 
Giảm chi phí 
Giảm vốn đầu tư 
BIỆN PHÁP TĂNG ROI: 
19 
BIỆN PHÁP TĂNG ROI 
Tăng doanh thu : 
Xem xét chính sách giá bán 
Xem xét chính sách quảng cáo , khuyến mãi , cổ động bán hàng 
Chính sách về sản phẩm : chất lượng , nhãn hiệu 
Chính sách về nghiên cứu & phát triển 
??? 
20 
 Cắt giảm chi phí : 
Tiết kiệm NVL trong quá trình sản xuất 
Nghiên cứu sử dụng NVL rẻ hơn trong sản xuất 
Tự động hóa qui trình sản xuất để tiết kiệm chi phí lao động 
??? 
BIỆN PHÁP TĂNG ROI 
21 
Giảm vốn đầu tư : 
Cắt giảm hàng tồn kho ( hệ thống JIT, các mô hình tồn kho tối ưu ) 
Đ ẩy nhanh việc thu hồi nợ phải thu ---> cắt giảm các khoản đầu tư không cần thiết , trả bớt nợ vay 
nói chung , không nên đầu tư quá mức vào vốn l ưu động 
??? 
BIỆN PHÁP TĂNG ROI 
22 
THU NHẬP THẶNG DƯ(RESIDUAL INCOME – RI) 
Thu nhập thặng dư một phương pháp khác để đánh giá sự thực hiện công việc của trung tâm đầu tư. 
Thu nhập thặng dư là chênh lệch giữa thu nhập thực tế và mức thu nhập để đạt được suất thu lợi tối thiểu trên vốn đầu tư . 
Giá sử dụng vốn (cost of capital) 
Thu nhập 
thặng dư 
Lợi nhuận của 
trung tâm 
đầu tư 
Giá sử 
dụng vốn 
= 
- 
23 
	 Voán ñaàu tö bình quaân 	$ 100.000	$100.000 
	 Lôïi nhuaän 	 20.000	 20.000 
	 Tyû suaát hoaøn voán ROI	 20% 
	 Giaù söû duïng voán (15%)	 	 15.000 
	Thu nhaäp thaëng dö 	 5.000	 
Chỉ tiêu đánh giá 
ROI 
RI 
Bộ phận A 
Bộ phận B 
THU NHẬP THẶNG DƯ(RESIDUAL INCOME – RI) 
24 
Giả sử mỗi trung tâm đầu tư có một cơ hội đầu tư với số vốn $25.000 và ước tính sức sinh lời là 18%. Trung tâm đầu tư nào sẽ chấp nhận cơ hội đầu tư trên ? 
Trung tâm đầu tư A ( Bộ phận A): 
	 Hiện tại Đầu tư mới Tổng 	 
	 Vốn đầu tư bình quân 	 $ 100.000	 $25.000 125.000 
	 Lợi nhuận 	 20.000	 4.500 24.500 
	 Tỷ suất hoàn vốn ROI	 20% 	 18% 19.6% 
---> Trung tâm A không chấp nhận cơ hội đầu tư mới ( vì sao ?) 
---> Lợi ích chung của toàn công ty bị thiệt hại 
THU NHẬP THẶNG DƯ(RESIDUAL INCOME – RI) 
25 
Trung tâm đầu tư B ( Bộ phận B): 
	 Hiện tại Đầu tư mới Tổng 	 
	 Vốn đầu tư bình quân 	 $ 100.000	 $25.000 125.000 
	 Lợi nhuận 	 20.000	 4.500 24.500 
	 Giá sử dụng vốn 	 15.000	 3.750	 18.750 
	Thu nhập thặng dư 	 5.000 	 750	 5.750 
---> Trung tâm B chấp nhận cơ hội đầu tư mới ( vì sao ?) 
THU NHẬP THẶNG DƯ(RESIDUAL INCOME – RI) 
26 
 Hạn chế của RI: 
	 Sử dụng RI để đánh giá việc thực hiện của các trung tâm đầu tư có qui mô khác nhau sẽ đưa đến kết quả sai lầm , không công bằng 
	 Ví dụ : Xem xét kết quả hoạt động của hai trung tâm đầu tư X và Y 
	 Trung tâm X	 Trung tâm Y 
	 Vốn đầu tư bình quân 	 	$ 1.000.000	 $250.000 
	 Lợi nhuận 	 	 120.000 	 40.000 
	 Giá sử dụng vốn (10%) 	 100.000 	 25.000	 
	Thu nhập thặng dư 	 	 20.000 	 15.000 
Thu nhập thặng dư của trung tâm X lớn hơn của trung tâm Y, nhưng nếu đánh giá trung tâm X hoạt động hiệu quả hơn trung tâm Y sẽ là một sai lầm ( vì sao ?) 
THU NHẬP THẶNG DƯ(RESIDUAL INCOME – RI) 
27 
XÁC ĐỊNH GIÁ CHUYỂN NHƯỢNG(TRANSFER PRICING) 
28 
KHÁI NIỆM  
Định giá chuyển nhượng áp dụng trong trường hợp các bộ phận trong một công ty mua bán ( chuyển nhượng ) sản phẩm , dịch vụ cho nhau . 
Giá chuyển nhượng là mức giá được tính khi một bộ phận này của công ty cung cấp sản phẩm , dịch vụ cho một bộ phận khác trong công ty . 
Việc xác định giá chuyển nhượng là một trong những vấn đề quan trọng trong việc đo lường lợi nhuận và tỷ suất hoàn vốn ROI của các trung tâm đầu tư . 
29 
XÁC ĐỊNH GIÁ CHUYỂN NHƯỢNGNHƯ THẾ NÀO? 
Đối với công ty quản lý tập trung : Giá chuyển nhượng giữa các đơn vị , bộ phận thành viên do ban quản lý cấp cao quyết định . 
Đối vối công ty quản lý không tập trung ( phân cấp ): Giá chuyển nhượng do quản lý các bộ phận , đơn vị thành viên quyết định 
Có 3 cách thường sử dụng trong việc xác định giá chuyển nhượng: 
Định giá chuyển nhượng theo chi phí. 
Định giá chuyển nhượng theo giá thị trường. 
Định giá chuyển nhượng theo sự thương lượng. 
30