Bài giảng Hạch toán tài sản cố định

CHƯƠNG II. HẠCH TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 
* M ục tiêu h ọc c ủa chương : 
I. Bản chất TSCĐ và nhiệm vụ hạch toán 
II. Hạch toán tăng TSCĐ 
III. Hạch toán giảm TSCĐ 
IV. Hạch toán trao đổi TSCĐ 
V. Hạch toán hao mòn và khấu hao TSCĐ. 
1 
I. BẢN CHẤT CỦA TSCĐ VÀ NHIỆM VỤ HẠCH TOÁN 
a. Tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ 
 TSCĐ Theo Chuẩn mực VAS số 03 và 04 quy định một tài sản được ghi nhận là TSCĐ khi nó thoả mãn đồng thời 4 tiêu chuẩn sau đây : 
	 1 . Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế 
	 2 . Nguyên giá xác định một cách đáng tin cậy 
	 3 .Thời gian sử dụng ước tính trên 1 năm 
	 4 . Đủ tiêu chuẩn giá trị ( từ 10 triệu đồng trở lên ) 
1. Bản chất của TSCĐ 
2 
b. Phân loại TSCĐ 
 Theo h×nh th¸i biÓu hiÖn : TSCĐ HH và TSCĐ VH 
TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cụ thể,gồm : 
Nh µ cửa , vËt kiÕn tróc 
M¸y mãc , thiÕt bÞ 
Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i , thiÕt bÞ truyÒn dÉn 
ThiÕt bÞ , dông cô qu¶n lý 
V­ên c©y l©u n¨m , sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm 
. 
 Theo h×nh th¸i biÓu hiÖn : TSCĐ HH và TSCĐ VH 
TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cụ thể,gồm : 
Nh µ cửa , vËt kiÕn tróc 
M¸y mãc , thiÕt bÞ 
Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i , thiÕt bÞ truyÒn dÉn 
ThiÕt bÞ , dông cô qu¶n lý 
V­ên c©y l©u n¨m , sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm 
. 
3 
TSC§ v« h×nh lµ TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt cụ thể , thÓ hiÖn mét l­îng gi ¸ trÞ ®· ®­ îc ® Çu t­ (®¹t tiªu chuÈn gi ¸ trÞ TSC§) ®Ó ® em l¹i lîi Ých kinh tÕ l©u dµi cho doanh nghiÖp ( trªn 1n¨m). 
 Gồm : QuyÒn sö dông ® Êt , b¶n quyÒn , b»ng s¸ng chÕ , nh·n hiÖu hµng ho¸, phÇn mÒm m¸y vi tÝnh ... 
4 
 Theo quyÒn së h÷u : 
	- TSC§ tự cã : lµ nh÷ng TSC§ mµ doanh nghiÖp cã quyÒn ® Þnh ®o¹t 
	- TSC§ ®i thu ª: lµ nh÷ng TSC§ mµ doanh nghiÖp kh«ng ®­ îc quyÒn ® Þnh ®o¹t. 
 Theo môc ® Ých vµ t×nh h×nh sö dông : 
	- TSC§ dïng cho kinh doanh 
	- TSC§ hµnh chÝnh sù nghiÖp 
	- TSC§ dïng cho môc ® Ých phóc lîi 
	- TSC§ chê xö lý . 
5 
c. Nguyªn t¾c qu¶n lý TSC§ 
X¸c lËp ® èi t­îng ghi TSC§ 
Mäi TSC§ trg doanh nghiÖp ph¶i cã bé hå s¬ riªng 
Mçi TSC§ ph¶i ®­ îc qu¶n lý theo 3 chØ tiªu gi ¸ trÞ lµ: nguyªn gi ¸, gi ¸ trÞ hao mßn vµ gi ¸ trÞ cßn l¹i 
X©y dùng quy chÕ qu¶n lý TSC§ 
Thùc hiÖn viÖc qu¶n lý ® èi víi nh÷ng TSC§ ®· khÊu hao hÕt nh ­ TSC§ b×nh th­êng 
§ Þnh kú ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª TSC§. 
6 
d. NhiÖm vô H¹ch to¸n TSC§ 
 Ghi chÐp , ph¶n ¸ nh tæng hîp chÝnh x¸c , kÞp thêi t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ 
 TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSC§ 
 LËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§, tËp hîp chÝnh x¸c vµ ph©n bæ hîp lý chi phÝ söa ch÷a TSC§ vµo chi phÝ kinh doanh . 
7 
II. H¹ch to¸n t¨ng tµi s¶n cè ® Þnh 
1. Thêi ® iÓm h¹ch to¸n t¨ng TSC§ 
Giai ®o¹n x©y dùng , mua s¾m, triÓn khai , tiÕp nhËn 
Giai ®o¹n khai th¸c , 
sö dông TSC§ 
Thêi ® iÓm h¹ch to¸n t¨ng TSC§ 
8 
2. X¸c ® Þnh Nguyªn gi ¸ cña TSC§ 
 Nguyªn gi ¸ TSC§ lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã TSC§ tÝnh ® Õn thêi ® iÓm ®­a TS ® ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông (TSC§ h÷u h×nh ) hoÆc sö dông theo dù tÝnh (TSC§ v« h×nh ). 
9 
Nguyªn t¾c x¸c ® Þnh nguyªn gi ¸ TSC§: 
- Dùa trªn nh÷ng c¨n cø kh¸ch quan cã thÓ kiÓm so¸t ®­ îc . 
- Dùa trªn c¸c kho¶n chi tiªu hîp lý trong qu ¸ tr×nh h×nh thµnh TSC§. 
- C¸c kho¶n chi tiªu ph¸t sinh sau khi ®­a TSC§ vµo sö dông ®­ îc tÝnh vµo nguyªn gi ¸ nÕu nh ­ chóng lµm t¨ng thªm gi ¸ trÞ h÷u Ých cña TSC§. 
10 
3. Tµi kho¶n sö dông 
Nguyªn gi ¸ TSC§ HH cña doanh nghiÖp t¨ng trong kú 
DCK : Nguyªn gi ¸ TSC§ h÷u h×nh hiÖn cã cña doanh nghiÖp 
Nguyªn gi ¸ TSC§ HH cña doanh nghiÖp gi¶m trong kú 
TK 211 "TSC§ h÷u h×nh ” (TSC§ HH) 
TK 2111 " Nh µ cöa,vËt kiÕn tróc "; 
TK 2112 " M¸y mãc , thiÕt bÞ " 
TK 2113 " Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i , truyÒn dÉn "; 
TK 2114 " ThiÕt bÞ , dông cô qu¶n lý " 
TK 2115 " C©y l©u n¨m , sóc vËt lµm viÖc vµ/ hoÆc cho s¶n phÈm " 
TK 2118 " TSC§ h÷u h×nh kh¸c " 
11 
Nguyªn gi ¸ TSC§ VH cña doanh nghiÖp t¨ng trong kú 
DCK : Nguyªn gi ¸ TSC§ VH hiÖn cã cña doanh nghiÖp 
Nguyªn gi ¸ TSC§ VH cña doanh nghiÖp gi¶m trong kú 
TK 213 "TSC§ v« h×nh " (TSC§ VH) 
TK 2131 “ Quyền sử dụng đất " 
TK 2132 “ Quyền phát hành ” 
TK 2133 “ Bản quyền , bằng sáng chế ” 
TK 2134 “ Nhãn hiệu hàng hóa ” 
TK 2135 “ Phần mềm máy vi tính ” 
TK 2136 “ Giấy phép và Giấy phép nhượng quyền ” 
TK 2138 “TSCĐ vô hình khác ”. 
12 
4. H¹ch to¸n tæng hîp t¨ng TSC§ 
6 Tr­êng hîp sau : 
	 1 . T¨ng do mua s¾m 
	 2 . T¨ng do x©y dùng c¬ b¶n (XDCB) hoµn thµnh 
	 3 . T¨ng do nhËn hoÆc nhËn l¹i vèn gãp liªn 	 doanh 
	 4 . Do cÊp trªn cÊp 
	 5 . Do biÕu tÆng 
	 6 . Do kiÓm kª ph¸t hiÖn thõa . 
13 
4. H¹ch to¸n tæng hîp t¨ng TSC§ 
TH1: T¨ng TSC§ do mua s¾m 
Xác định Nguyên giá TSCĐ: 
NG 
= 
Gt 
+ 
Tp 
+ 
Pt 
+ 
Lv 
- 
Tk 
- 
Cm 
- 
Th 
Gt : Gi ¸ thanh to¸n ( tÝnh theo gi ¸ thu tiÒn 1 lÇn ). 
Tp : ThuÕ , phÝ , lÖ phÝ ph¶i nép cho Nh µ n­íc ngoµi gi ¸ mua . 
Pt: PhÝ tæn tr­íc khi dïng , nh ­: vËn chg, l¾p ® Æt , ch¹y thö ... 
Lv : L·i tiÒn vay ph¶i tr ¶ tr­íc khi ®­a TSC§ vµo sö dông . 
Tk : ThuÕ trong gi ¸ mua hoÆc phÝ tæn ®­ îc hoµn l¹i. 
Cm: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i hoÆc gi¶m gi ¸ ®­ îc h­ëng . 
Th : Gi ¸ trÞ s¶n phÈm , dÞch vô thu ®­ îc khi ch¹y thö . 
14 
Phương pháp hạch toán : 
* Bt1: Phản ánh nguyên giá của TSCĐ 
- Tr­êng hîp a: TSC§ mua s¾m ®­a vµo sö dông kh«ng qua l¾p ® Æt : 
C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®Ó kÕ to¸n ghi t¨ng TSC§: 
Nî TK 211, 213: Nguyªn gi ¸ TSC§ 
Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®­ îc khÊu trõ ( nÕu cã ) 
	 Cã TK 111, 112, 311, 331, 341... Gi ¸ mua vµ phÝ tæn 
15 
- Tr­êng hîp b: TSC§ mua s¾m vµ ®­a vµo sö dông qua l¾p ® Æt : 
 Do thgian h×nh thµnh TSC§ kÐo dµi => ®Ó x¸c ® Þnh nguyªn gi ¸ TSC§, kÕ to¸n ph¶i tËp hîp c¸c chøng tõ liªn quan vµo mét TK riªng (TK 241 – CP ® Çu t­ XDCB; TK 2411 – Mua s¾m TSC§), khi kÕt thóc qu ¸ tr×nh mua s¾m, l¾p ® Æt , ch¹y thö , kÕ to¸n c¨n cø vµo TK nµy ®Ó x¸c ® Þnh nguyªn gi ¸ TSC§. 
Cụ thể : 2 Bút toán 
16 
 Bt 1a : TËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong qu ¸ tr×nh mua s¾m, l¾p ® Æt , ch¹y thö : 
Nî TK 241 (2411): CPhÝ mua s¾m, l¾p ® Æt , ch¹y thö ... 
Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®­ îc khÊu trõ ( nÕu cã ) 
	 Cã TK 111, 112, 311, 331, 341... 
Bt 1b : Khi ®­a TSC§ vµo sö dông : 
Nî TK 211	: NG TSC§ h×nh thµnh ®­a vµo sö dông 
Nî TK 138	: Kho¶n chi sai yªu cÇu båi th­êng hoÆc chê xö lý 
	 Cã TK 241: Tæng chi phÝ mua s¾m, x©y dùng , l¾p ® Æt . 
17 
* Trường hợp mua TSCĐ theo phương thức trả góp , trả chậm và đưa tài sản vào sử dụng ngay , kê ́ toán ghi 
 Nơ ̣ TK 211	: Giá mua trả tiền một lần 
 Nơ ̣ TK 133	: Thuê ́ GTGT được khấu trừ 
 Nơ ̣ TK 142, 242	: Chi phí trả trước ( lãi trả góp , trả chậm ) 
 Có TK 331	: Tổng tiền phải thanh toán 
 - Định kỳ thanh toán cho người bán , kê ́ toán ghi : 
 Nơ ̣ TK 331 
 Có TK 111, 112. 
 - Đồng thời , tính vào chi phí tài chính , sô ́ lãi trả góp trả chậm 
 Nơ ̣ TK 635 
 Có TK 142, 242 
18 
*Bt2: Xử lý nguồn vốn sử dụng để mua sắm TSCĐ 
TH1: NÕu TSC§ dïng cho SXKD ®­ îc mua s¾m b»ng nguån vèn ® Çu t­ XDCB, quü ® Çu t­ ph¸t triÓn , quü phóc lîi , th × khi hoµn thµnh thñ tôc ®­a TSC§ vµo sö dông , kÕ to¸n ghi bót to¸n chuyÓn nguån : 
Nî TK 414	: ® Çu t­ b»ng quü ® Çu t­ ph¸t triÓn 
Nî TK 441	: ® Çu t­ b»ng nguån vèn ® Çu t­ XDCB 
Nî TK 431(4312): ® Çu t­ b»ng quü phóc lîi 
Cã TK 411: Ghi t¨ng nguån vèn kinh doanh . 
19 
TH2: Tr­êng hîp TSC§ ®­ îc mua s¾m b»ng quü phóc lîi phôc vô cho ho¹t ® éng v¨n ho¸, phóc lîi th × khi kÕt chuyÓn nguån , kÕ to¸n ghi : 
Nî TK 4312: Quü phóc lîi 
Cã TK 4313: Quü phóc lîi ®· h×nh thµnh TSC§ 
TH3: Tr­êng hîp TSC§ ®­ îc mua s¾m b»ng nguån vèn kinh doanh , nguån vèn khÊu hao (lµ mét bé phËn cña nguån vèn kinh doanh ), nguån vèn vay th × kÕ to¸n chØ ghi t¨ng gi ¸ trÞ TSC§ mµ kh«ng cã bót to¸n xö lý nguån vèn 
Nî TK 211 
Cã TK 111, 112, 311, 341 
20 
TH4: Tr­êng hîp TSC§ ®­ îc mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn ® Çu t­ XDCB, kinh phÝ sù nghiÖp , kinh phÝ dù ¸n dïng vµo ho¹t ® éng sù nghiÖp hoÆc ho¹t ® éng dù ¸n th × kÕ to¸n ghi b/to¸n chuyÓn nguån nh ­ sau : 
Nî TK 441	: ®­ îc ® Çu t­ b»ng nguån vèn XDCB 
Nî TK 161	: chi sù nghiÖp ® Çu t­ b»ng nguån kinh phÝ sù nghiÖp , kinh phÝ dù ¸n 
Cã TK 466	: Nguån kinh phÝ ®· h×nh thµnh TSC§ 
21 
111, 112, 311, 331 
2411 
341 
414, 441, 4312 
411 
211, 213 
(1a) 
(3) 
(2a’’) 
(2b) 
(2a’) 
(1b) 
(5) 
S¬ ® å 2.1. T¨ng TSC§ do mua s¾m 
22 
 TH2: T¨ng TSC§ do XDCB hoµn thµnh 
 Xác định Nguyên giá : 
Ng = Gi ¸ quyÕt to¸n + phÝ tæn tr­íc khi dïng 
 Phương pháp hạch toán : 
* Bt 1: Ghi t¨ng TSC§ vµ quyÕt to¸n chi phÝ : 
Nî TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ TSC§ h×nh thµnh 
Nî TK 138	: C¸c kho¶n chi ch­a ®­ îc quyÕt to¸n 
Cã TK 241 (2412): Tæng CP x©y dùng , nghiªn cøu , triÓn khai 
* Bt 2: Xö lý nguån vèn sö dông ®Ó x©y dùng , nghiªn cøu , triÓn khai ( t­¬ng tù nh ­ tr­êng hîp mua s¾m). 
23 
111, 112, 311, 331 
2412 
341 
414, 441, 4312 
411 
211, 213 
(2) 
(1a’’) 
(1b) 
(1a’) 
(4) 
S¬ ® å 2.2. T¨ng TSC§ do XDCB, nghiªn cøu , khai hoµn thµnh 
24 
 TH 3: T¨ng TSC§ do nhËn hoÆc nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh 
 Xác định Nguyên giá : 
NG= Gi ¸ trÞ theo ®¸ nh gi ¸ thùc tÕ cña héi ® ång giao nhËn + C¸c phÝ 	 tæn kh¸c 
 Phương pháp hạch toán : 
Bt 1 : Phản ánh TSCĐ tăng thêm 
Nợ TK 211, 213	: Nguyên giá 
Có TK 411	: Nhận vốn góp liên doanh 
Có TK 128, 222	: Nhận lại vốn góp liên doanh . 
Bt 2 : Phản ánh chi phí khác 
Nợ TK 211, 213	: Các phí tổn khác 
Nợ TK 133	: Thuế GTGT được ktrừ 
Có TK 111, 112, 331... Tổng giá thanh toán 
25 
 TH4: T¨ng TSC§ do cÊp trªn (Nhµ n­íc) cÊp 
Xác định Nguyên giá : 
NG = GTCL ghi trªn sæ cña ®¬n vÞ cÊp , ®¬n vÞ ® iÒu chuyÓn , hoÆc gi ¸ trÞ theo ®¸ nh gi ¸ thùc tÕ cña héi ® ång giao nhËn + c¸c phÝ tæn kh¸c 
* Riªng TSC§ ® iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong doanh nghiÖp th × NG ®­ îc tÝnh b»ng NG ghi trªn sæ cña ®¬n vÞ giao . C¸c chi phÝ cã liªn quan ® Õn viÖc ® iÒu chuyÓn nµy ®­ îc tÝnh vµo CPSX trong kú . 
26 
 Phương pháp hạch toán : 
Ghi t¨ng TSC§: 
Nî TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ 
Cã TK 411	: Gi ¸ trÞ hîp lý cña TSC§ 
Cã TK 111, 112, 331... PhÝ tæn tr­íc khi dïng . 
* Riªng phÝ tæn tr­íc khi dïng cña TSC§ ® iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc th ×: 
Nî TK 627, 641, 642... 
Cã TK 111, 112, 331... 
27 
TH5: T¨ng TSC§ do ®­îc biÕu tÆng 
X¸c ® Þnh nguyªn gi ¸ 
lµ gi ¸ hîp lý cña TSC§ ®­ îc x¸c ® Þnh theo gi ¸ c¶ thÞ tr­êng vµ phÝ tæn tr­íc khi dïng ( nÕu cã ). 
Ghi t¨ng TSC§ 
Nî TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ 
Cã TK 711	: Gi ¸ trÞ hîp lý cña TSC§ 
Cã TK 111, 112, 331... PhÝ tæn tr­íc khi dïng . 
28 
Khi kiÓm kª ph¸t hiÖn thõa => ph¶i truy t×m nguyªn nh©n ®Ó xö lý ghi sæ phï hîp víi tõng nguyªn nh©n . 
* Riªng khÊu hao cña TSC§ trong thêi gian quªn ghi sæ ®­ îc tËp hîp vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp : 
	 Nî TK 642 
	 Cã TK 214 
 TH6: T¨ng do kiÓm kª ph¸t hiÖn thõa 
29 
Tr­êng hîp TS thõa kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®­ îc nguyªn nh©n , kh«ng t×m ®­ îc chñ së h÷u TSC§, ghi : 
Nî TK 211	: Nguyªn gi ¸ ( theo gi ¸ cña TSC§ míi ë thêi ® iÓm hiÖn t¹i) 
Cã TK 214	: Gi ¸ trÞ hao mßn ( theo ®¸ nh gi ¸ thùc tÕ ) 
Cã TK 338 (3381): Gi ¸ trÞ cßn l¹i (TS thõa chê xö lý ). 
 TH6: T¨ng do kiÓm kª ph¸t hiÖn thõa (tt) 
30 
III - H¹ch to¸n gi¶m tµi s¶n cè ® Þnh 
1. X¸c ® Þnh gi ¸ trÞ cßn l¹i 
	GTCL trªn sæ kÕ to¸n cña TSC§ lµ hiÖu sè gi÷a NG TSC§ vµ sè khÊu hao luü kÕ ( hoÆc gi ¸ trÞ hao mßn luü kÕ ) cña TSC§ tÝnh ® Õn thêi ® iÓm x¸c ® Þnh . 
GTCL TSC§ = NG TSC§ - GTHM TSC§ 
31 
2. H¹ch to¸n tæng hîp gi¶m TSC§ 
 Bt 1: Xãa sæ TSC§ nh­îng b¸n , thanh lý 
Nî TK 811	: Gi ¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ 
Nî TK 214	: Gi ¸ trÞ hao mßn cña TSC§ 
Cã TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ cña TSC§ 
 TH1: Nh­îng b¸n , thanh lý TSC§ 
 Bt 2: Ph¶n ¸ nh thu nhËp tõ nh­îng b¸n , thanh lý 
Nî TK 111, 112, 131	: Theo gi ¸ thanh to¸n 
Nî TK 152	: PhÕ liÖu nhËp kho 
Nî TK 138	: TiÒn båi th­êng ph¶i thu 
Cã TK 711	: Ghi thu nhËp kh¸c 
Cã TK 3331	: ThuÕ GTGT ph¶i nép NN(nÕu cã ) 
32 
 Bt 3: Ph¶n ¸ nh chi phÝ thanh lý , nh­îng b¸n 
Nî TK 811	: Chi phÝ kh¸c 
Nî TK 133	: ThuÕ GTGT theo PP khÊu trõ ( nÕu cã ) 
Cã TK 111, 112, 331, 334, 338... 
Ghi gi¶m TSC§ 
Nî TK 128, 222, 228: TrÞ gi ¸ vèn gãp do H§ giao nhËn ®¸ nh gi ¸ 
Nî TK 411	: TrÞ gi ¸ vèn gãp do H§ giao nhËn ®¸ nh gi ¸ 
Nî TK 214	: GTHM lòy kÕ 
Nî TK 811/Cã TK 711: PhÇn chªnh lÖch gi÷a GTCL cña TS gãp vèn liªn doanh vµ gi ¸ trÞ do H§ giao nhËn ®¸ nh gi ¸ 
Cã TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ TSC§ 
TH2: Gãp ( hoÆc tr ¶) vèn liªn doanh , liªn kÕt b»ng TSC§ 
33 
* Riªng víi c¬ së kinh doanh ® ång kiÓm so¸t th × chªnh lÖch t¨ng ph©n chia nh ­ sau : phÇn thu nhËp t­¬ng øng víi tû lÖ vèn gãp ®­ îc gi ÷ l¹i trªn TK 3387, sau ® ã ph©n bæ dÇn vµo thu nhËp kh¸c theo thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§ ® em ®i gãp vèn ; phÇn thu nhËp t­¬ng øng lîi Ých cña bªn kh¸c trong liªn doanh h¹ch to¸n ngay lµ thu nhËp kh¸c trong kú 
Nî TK 221, 222, 223, 228 
Nî TK 214: Gi ¸ trÞ hao mßn lòy kÕ 
Nî TK 811: Chªnh lÖch gi¶m 
Cã TK 211: Nguyªn gi ¸ TSC§ 
Cã TK 711: Chªnh lÖch t¨ng (® èi víi c¬ së kinh doanh ® ång kiÓm so¸t lµ = chªnh lÖch t¨ng * tû lÖ vèn gãp cña c¸c bªn kh¸c ) 
Cã TK 3387: Dthu ch­a thùc hiÖn = chªnh lÖch t¨ng * tû lÖ vèn gãp cña doanh nghiệp . 
- Ph©n bæ Doanh thu ch­a thùc hiÖn vµo thu nhËp kh¸c theo thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§: 
Nî TK 3387 
Cã TK 711 
34 
S¬ ® å 2.3. H¹ch to¸n tæng hîp gi¶m TSC§ 
211, 213 
811, 411 
214 (2141, 2143) 
711 
Gi¶m TSC§ khi nh­îng b¸n , thanh lý , gãp hoÆc tr ¶ vèn gãp liªn doanh 
GTCL 
627, 641, 642... 
TrÝch khÊu hao 
NG 
GTHM 
111, 112, 128, 222, 411 
3331 
Thu nhËp khi nh­îng b¸n , thanh lý , gãp hoÆc tr ¶ vèn gãp liªn doanh 
ThuÕ GTGT ph¶i nép ( nÕu cã ) 
35 
Khi kiÓm kª ph¸t hiÖn TSC§ thiÕu , c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ biªn b¶n xö lý ( nÕu cã ), kÕ to¸n ghi : 
Nî TK 138 (1381)	: Chê xö lý 
Nî TK 214	: Ghi theo gi ¸ trÞ hao mßn 
Cã TK 211	: Ghi theo nguyªn gi ¸. 
 TH 3: Gi¶m do kiÓm kª ph¸t hiÖn thiÕu 
Tr­êng hîp TSC§ thiÕu chê xö lý khi cã quyÕt ® Þnh xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn , kÕ to¸n ghi : 
Nî TK 138 (1388)	: yªu cÇu båi th­êng 
Nî TK 632	: TÝnh vµo gi ¸ vèn cña doanh nghiÖp 
Cã TK 138 (1381): Gi ¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ thiÕu ®­ îc xö lý . 
36 
X¸c ® Þnh nguyªn gi ¸: 
Trong tr­êng hîp DN sö dông TSC§ cña m×nh ®Ó ® æi TSC§ t­¬ng tù cña ®¬n vÞ kh¸c ( cã cg c«ng dông , hiệu suất & tg ®­¬ ng vÒ gi ¸ c¶) th ×: 
NG cña TSC§ nhËn ®­ îc sÏ ®­ îc tÝnh b»ng GTCL cña TSC§ ® em trao ® æi 
1. Trao ® æi TSC§ t­¬ng tù 
IV. H¹ch to¸n trao ® æi tµi s¶n cè ® Þnh 
37 
Bt 1 : Ghi gi¶m gi ¸ trÞ TSC§ ® em trao ® æi 
Nî TK 131	: GTCL TSC§ ® em trao ® æi 
Nî TK 214	: GTHM TSC§ ® em trao ® æi 
Cã TK 211, 213	: NG TSC§ ® em trao ® æi 
Bt 2 : Ghi t¨ng TSC§ nhËn vÒ 
Nî TK 211, 213	: NG TSC§ nhËn vÒ 
Cã TK 131	: GTCL TSC§ ® em trao ® æi 
38 
X¸c ® Þnh nguyªn gi ¸: 
NG cña TSC§ nhËn vÒ lµ gi ¸ hîp lý cña chÝnh tµi s¶n ® ã (do hai bªn trao ® æi tho ¶ thuËn víi nhau ). 
2. Trao ® æi TSC§ kh«ng t­¬ng tù 
39 
Bt 1 : Ghi gi¶m TSC§ ® em trao ® æi 
Nî TK 811	: Gi ¸ trÞ cßn l¹i 
Nî TK 214	: Gi ¸ trÞ hao mßn 
Cã TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ 
Bt 2 : Ghi thu nhËp do trao ® æi TSC§ 
C¨n cø vµo gi ¸ hîp lý cña TSC§ ® em trao ® æi , kÕ to¸n ghi 
Nî TK 131: Gi ¸ hîp lý TSC§ ® em trao ® æi 
Cã TK 711: Ghi t¨ng thu nhËp kh¸c 
Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép theo PP khÊu trõ 
40 
Bt3: Ghi t¨ng TSC§ nhËn vÒ 
C¨n cø vµo gi ¸ hîp lý cña TSC§ nhËn vÒ , ghi : 
Nî TK 211, 213	: Nguyªn gi ¸ 
Nî TK 133	: ThuÕ GTGT ®­ îc k/trõ ( nÕu cã ) 
Cã TK 131	: Gi ¸ hîp lý cña TSC§ nhËn vÒ . 
41 
Bt 4 : Thanh to¸n chªnh lÖch gi ¸ gi÷a TSC§ ® em trao ® æi vµ TSC§ nhËn vÒ : 
NÕu gi ¸ hîp lý cña TSC§ ® em trao ® æi > gi ¸ hîp lý cña TSC§ nhËn vÒ th × khi nhËn ®­ îc tiÒn , kÕ to¸n ghi : 
Nî TK 111, 112 
Cã TK 131 
NÕu gi ¸ hîp lý cña TSC§ nhËn vÒ > gi ¸ hîp lý cña TSC§ ® em trao ® æi th × kÕ to¸n xö lý ng­îc l¹i . 
42 
V. h¹ch to¸n Hao mßn vµ khÊu hao TSC§ 
1. B¶n chÊt hao mßn vµ khÊu hao TSC§ 
Hao mßn cña TSC§ lµ sù gi¶m dÇn gi ¸ trÞ cña TSC§ trong qu ¸ tr×nh sö dông do tham gia vµo QTKD bÞ cä x¸t , bÞ ¨n mßn hoÆc do tiÕn bé kü thuËt ... 
KhÊu hao TSC§ lµ sù tÝnh to¸n vµ ph©n bæ mét c¸ch cã hÖ thèng NG cña TSC§ vµo chi phÝ KD trong tõng kú h¹ch to¸n 
43 
khÊu hao TSC§ 
 Về phương diện KINH TẾ, khấu hao cho phép DN phản ánh được giá trị thực của TS, đồng thời giảm lợi nhuận thuần của DN. ... 
 Về phương diện TÀI CHÍNH, khấu hao là một phương tiện tài trợ giúp cho DN thu được phần đã mất của TSCĐ. 
 Về phương diện THUẾ, khấu hao là một khoản chi phí được trừ vào lợi nhuận chịu thuế . 
 Về phương diện KẾ TOÁN, khấu hao là sự ghi nhận giảm giá của TSCĐ. 
44 
	 Gióp doanh nghiÖp tÝnh ® óng , tÝnh ®ñ chi phÝ sö dông TSC§ vµ thu håi vèn ® Çu t­ ®Ó t¸i t¹o TSC§ khi chóng bÞ h­ háng hoÆc thêi gian kiÓm so¸t hÕt hiÖu lùc 
MỤC ĐÍCH TRÍCH khÊu hao TSC§ 
45 
2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ 
Theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­ êng th¼ng: 
Mkh bq n¨m = Nguyªn gi ¸ cña TSC§ x Tû lÖ KH n¨m 
Trong ® ã : 
 1 
Tû lÖ khÊu hao n¨m = ------------------------------------- 	 Sè n¨m sö dông dù kiÕn 
 Mkh bq n¨m 
Mkh bq th¸ng = --------------------- 	 12 
46 
2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ ( tt ) 
	* Theo phương pháp khấu hao đường thẳng : 
	 Theo chế độ hiện hành , việc trích hoặc thôi trích khấu hao TSCĐ được thực hiện bắt đầu từ ngày mà TSCĐ tăng , giảm hoặc ngừng tham gia vào hoạt động kinh doanh ( nguyên tắc tròn ngày ). 
	V× m 
	 Vì thế , để đơn giản cho việc tính toán , nếu trong tháng trước không có biến động tăng , giảm TSCĐ thì kế toán sẽ tiến hành trích khấu hao TSCĐ phân bổ cho từng bộ phận sử dụng theo công thức : 
47 
2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ ( Tt ) 
* Theo phương pháp khấu hao đường thẳng 
Mức KH TSCĐ phải trích tháng n 
= 
Mức KH TSCĐ đã trích tháng (n-1) 
+ 
Mức KH của những TSCĐ tăng thêm trong tháng n 
- 
Mức KH của những TSCĐ giảm đi trong tháng n 
Mức KH của những TSCĐ tăng thêm trong tháng n 
= 
Mkh bq tháng của những TSCĐ tăng trong tháng n 
* 
Số ngày phải trích KH thực tế trong tháng n của TSCĐ tăng thêm 
------------------------------------------------ 
Số ngày thực tế của tháng 
Mức KH của những TSCĐ giảm đi trong tháng n 
= 
Mkh bq tháng của những TSCĐ giảm trong tháng n 
* 
Số ngày thôi trích KH thực tế trong tháng n của TSCĐ giảm 
---------------------------------------------------- 
Số ngày thực tế của tháng 
48 
Gi ¸ trÞ hao mßn cña TSC§ gi¶m trong kú 
Gi ¸ trÞ hao mßn cña TSC§ t¨ng trong kú 
DCK: Gi ¸ trÞ hao mßn cña TSC§ hiÖn cã 
N TK 214 " Hao mßn TSC§" C 
TK 2141 “ Hao mßn TSC§ h÷u h×nh ” 
TK 2142 “ Hao mßn TSC§ thu ª tµi chÝnh ” 
TK 2143 “ Hao mßn TSC§ v« h×nh ” 
3. Tµi kho¶n sö dông 
49 
4. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n 
Trong qu ¸ tr×nh sö dông TSC§, kÕ to¸n ph¶i x¸c ® Þnh tæng møc khÊu hao TSC§; ph©n bæ chi phÝ khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ kinh doanh theo ® èi t­îng sö dông TSC§ vµ ghi gi¶m TSC§ b»ng c¸ch ghi t¨ng gi ¸ trÞ hao mßn cña chóng : 
Nî TK 627	: KH TSC§ sö dông ë c¸c bé phËn SX 
Nî TK 641	: KH TSC§ sö dông ë bé phËn BH 
Nî TK 642	: KH TSC§ sö dông ë bé phËn QLDN 
Cã TK 214	: Ghi t¨ng gi ¸ trÞ hao mßn cña TSC§ 
50