Bài giảng Giáo dục học trẻ khiếm thính - Bài 4: Phương pháp giáo dục trẻ khiếm thính - Nguyễn Thị Chung

PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC TRẺ KHIẾM THÍNH 
Bài 4 
Mục tiêu 
Kể tên nhóm phương pháp và các phương pháp cụ thể trong mỗi nhóm 
Trình bày và lấy ví dụ minh họa cho những điều kiện để sử dụng phương pháp hiệu quả 
Nhận ra các phương pháp trong thực tế 
Các phương pháp 
1.Trực 
quan 
2. Thực hành 
3.Dùng lời 
1.1 Quan sát 
1.2 Xem tranh ảnh, phim 
1.3 Làm mẫu 
3.1 Hướng dẫn bằng lời, chỉ dẫn 
3.2 Đàm thoại 
3.3 Kể chuyện 
2.1 HĐ với đồ vật 
2.2 Tạo hình 
2.3 Trò chơi 
2.4 Bài tập 
2.5 Thí nghiệm đơn giản 
1. Trực quan 1.1 Quan sát 
1 
2 
Sự thay đ ổi, 
 biến đ ổi của các 
đ ối t ư ợng 
trong thế giới 
xung quanh 
3 
Hình thành 
mối quan hệ logic 
giữa các 
hiện t ư ợng 
và tính chất 
Hình thành 
biểu t ư ợng về 
tính chất và 
 chất l ư ợng của 
sự vật-hiện t ư ợng 
Mục đích quan sát 
Điều kiện đảm bảo hiệu quả quan sát 
- Lập kế hoạch 
+ Chọn lựa đ ối t ư ợng và khối l ư ợng biểu t ư ợng; 
+ Xác đ ịnh mục đ ích quan sát; 
+ Trình tự quan sát phù hợp với đ ối tượng; 
+ Hệ thống câu hỏi. 
- Tổ chức 
+ Tập trung sự chú ý của trẻ đ ến đ ối t ư ợng; 
+ Quan sát luôn gắn liền với việc gọi tên đ ối t ư ợng quan sát ; 
+ Định h ư ớng quan sát bằng lời, câu hỏi. 
1.2 Xem tranh, phim 
1 
2 
Phong phú 
3 
Hệ thống và tổng hợp 
Hình thành biểu t ư ợng 
(Về sự vật, hiện t ư ợng 
không thể nhìn thấy trực tiếp) 
Mục đích xem tranh, phim 
Lựa chọn tranh ảnh 
+ Phù hợp nội dung 
+ Sáng rõ, nổi bật đối tượng cần quan sát 
+ Đa dạng, phong phú => khái quát 
+ Hệ thống, logic 
5 bước Xem phim 
Bước 1 
Đàm thoại tr ư ớc khi xem phim + 
Xem lần 1 
Sau khi xem lần 1: 
Thảo luận về cảm nghĩ, thái đ ộ 
Khi xem lần 2 : 
GV cụ thể hoá nội dung 
Bước 2 
Bước 3 
Thiết lập câu chuyện kể; 
 Tạo hình (vẽ, nặn) những nhân vật trong phim. 
Bước 5 
Bước 4 
Sau khi xem lần 2: 
 Thảo luận về nội dung khái quát 
1.3 Làm mẫu 
Yêu cầu khi làm mẫu 
+ Döï kieán trình töï laøm maãu, nhöõng tình huoáng coù theå xaûy ra 
+ Phaân tích haønh ñoäng maãu, chia nhoû neáu caàn 
+ Phaûi chính xaùc, nhaát quaùn ôû caùc laàn laøm maãu. 
+ GV neân thu huùt söï chuù yù cuûa treû khi laøm maãu 
+ Haønh ñoäng luoân ñöôïc keát hôïp vôùi lôøi moâ taû, giaûi thích aên khôùp vôùi thao taùc ñang dieãn ra. 
+ Sau khi GV laøm maãu coù theå môøi moät vaøi treû laøm ñeå söûa sai (neáu coù). 
Thực hành 
- Mỗi nhóm chọn 1 đối tượng để tập sử dụng phương pháp quan sát. 
- Thực hiện theo các mục đích của quan sát và đánh giá dựa trên những điều kiện đảm bảo hiệu quả quan sát 
2. Thực hành 
Hình thành và củng cố kiến thức về đ ặc đ iểm, tính chất của đ ồ vật. 
2.1 Hành động với đồ vật 
Mục đích 
Làm phong phú h ơ n kiến thức về các đ ồ vật quen thuộc 
Thúc đ ẩy sự phát triển các dạng tri giác khác nhau 
Giúp trẻ lĩnh hội đư ợc ý nghĩa các từ và các câu thể hiện t ươ ng ứng 
2.2 Bài tập -Trò chơi 
Mục đích 	 
- Tích cực hoá, củng cố những kiến thức đ ã học 
	- Phải gắn liền với mục đ ích giải quyết một số nhiệm vụ giáo dục 
Trò ch ơ i có thể sử dụng ở các thời đ iểm khác nhau của giờ học đ ể: thông báo với trẻ những thông tin mới, củng cố bài học, chuyển tiếp hoạt đ ộng 
Tổ chức bài tập – trò chơi 
Thông báo đầy đủ, rõ ràng nhiệm vụ, luật chơi. 
Làm mẫu 
Kiểm tra việc hiểu nhiệm vụ, luật chơi của trẻ. 
Cho trẻ thực hiện /chơi thử 
Thực hiện chính thức: Sửa sai cho trẻ, nhắc lại luật chơi khi trẻ phạm luật. 
Trò chơi 
Mục đích: kiến thức, kỹ năng cần rèn luyện, củng cố. 
Tư liệu ngôn ngữ: từ, câu cần cung cấp cho trẻ. 
Chuẩn bị: địa điểm, vật dụng, đồ chơi. 
Cách chơi: những hành động cần thực hiện, luật chơi, số lượng người chơi (nếu cần). 
Tìm hiểu bản chất của sự vật hiện t ư ợng -> so sánh, đ ối chiếu, tìm ra mối liên hệ (kết luận) 
Hiểu biết mối quan hệ nhân quả và có kỹ n ă ng diễn đ ạt chúng bằng ngôn ngữ 
Yêu cầu 
Đặt ra nhiệm vụ; 
Tổ chức quan sát và phân tích hiện t ư ợng; 
Dạy câu ghép thể hiện mối quan hệ nhân quả. 
2.2 Thí nghiệm 
Thực hành 
- Thiết kế và tổ chức trò chơi phát triển tri giác nghe, phát triển vốn từ, luyện phát âm, phát triển khả năng thăng bằng. 
3. Dùng lời 
3.1 H ư ớng dẫn bằng lời ( chỉ dẫn ) 
- H ư ớng dẫn bằng lời kết hợp với các ph ươ ng pháp khác : quan sát , làm mẫu , bài tập , trò ch ơ i . 
- Mức đ ộ phức tạp về nội dung và cấu trúc ngôn ngữ 
3.1 Đàm thoại 
Mục đ ích: phát triển ngôn ngữ hội thoại, khả n ă ng giao tiếp; kết hợp với các PP khác đ ể làm rõ hành đ ộng, tính chất của sự vật, hiện t ư ợng. 
Đàm thoại đón trước 
1 
Đàm thoại củng cố 
2 
3.1 Đàm thoại 
Yêu cầu 
- Kích thích nhu cầu giao tiếp, duy trì hứng thú giao tiếp của trẻ. 
- Câu hỏi cần đư ợc lựa chọn: 
+ Phù hợp với khả n ă ng giao tiếp bằng ngôn ngữ của trẻ, 
+ Đa dạng về hình thức 
+ Có đ ịnh h ư ớng rõ ràng về nội dung ( đ ặc biệt với trẻ MG bé) 
+Trình tự đ ặt câu hỏi phù hợp tiến trình quan sát 
3.1 Đàm thoại 
Các dạng câu hỏi 
- Câu hỏi sao chép bên ngoài: cái gì? Hình gì? Màu gì? Con gà trống đ âu?... 
- Câu hỏi nhận thức sao chép: có gì giống nhau? Có gì khác nhau?Nh ư thế nào so với nhau?... 
- Câu hỏi nhận thức sáng tạo: có gì không cùng loại?, làm thế nào đ ể . 
Đọc truyện 
Kể lại truyện 
Chọn truyện : phát triển đư ợc những mặt nào ( nhận thức , ngôn ngữ, tình cảm – xã hội , thể chất , thẩm mỹ) 
Biên tập lại ( nếu cần ) 
Kết hợp với các ph ươ ng tiện trực quan, thực hành : Minh họa ( rối , tranh vẽ, mô hình ), sử dụng chuỗi hình , pictogram ( chữ hình vẽ) 
3.3 Kể chuyện ( dùng cho lớp lớn ) 
Các b ư ớc Kể chuyện với rối 
- Kể với Rối dẹp 
- Kể với Rối chai 
- Kể với Rối ngón 
Đàm thoại sau khi kể: Đặt câu hỏi nh ư thế nào? 
Đóng vai 
Thực hành 
Mỗi nhóm chọn 1 câu chuyện 
Chuẩn bị các vật dụng cần thiết 
Kể trước lớp 
3. Dùng lời 
+ Tạo tình huống, xây dựng chủ đ ề 
+ Phát triển ý t ư ởng của trẻ 
+ Chính xác hóa ngôn 
+ Kiểm tra việc hiểu ý nghĩa lời nói 
+ Tạo đ iểm tựa ghi nhớ lời nói 
3.2 Đàm thoại 
- Đàm thoại dự phòng 
- Đàm thoại đ ón tr ư ớc 
- Đàm thoại củng cố 
Bài tập thực hành 
Nhóm 1. Làm mẫu 
Nhóm 2. Quan sát 
Nhóm 3. Thí nghiệm 
Nhóm 4. Bài tập 
Tự chọn 1 nội dung trong chương trình CS-GD trẻ mầm non và thực hiện nội dung đó bằng phương pháp đã cho. 
Sau khi thực hiện, các nhóm thảo luận, tự rút kinh nghiệm trước, sau đó cả lớp. 
Hội thoại – giờ học đ ặc biệt của Đàm thoại 
+ Tạo tình huống, xây dựng chủ đ ề 
+ Phát triển ý t ư ởng của trẻ 
+ Chính xác hóa ngôn ngữ 
+ Kiểm tra việc hiểu ý nghĩa lời nói 
+ Tạo đ iểm tựa ghi nhớ lời nói