Bài giảng Giáo dục học trẻ khiếm thính - Bài 2: Nguyên tắc giáo dục trẻ khiếm thính mầm non - Nguyễn Thị Chung

Bài 2 
NGUYÊN TẮC GIÁO DỤC 
TRẺ KHIẾM THÍNH MẦM NON 
Mục tiêu 
Nhận ra cơ sở khoa học của các nguyên tắc 
Trình bày được những điều kiện để hiện thực hóa nguyên tắc trong thực tế GD trẻ. 
Xác định được những dấu hiệu đảm bảo và vi phạm các nguyên tắc trong tình huống giáo dục. 
Cấu trúc khuyết tật của trẻ khiếm thính 
Rối loạn .. 
RLTP bậc 3 
RLTP bậc 2 
RLTP bậc 1 
Tổn thưong khởi phát 
Rối loạn nhận thức 
Rối loạn ngôn ngữ 
MẤT THÍNH LỰC 
Nguyên tắc giáo dục và dạy học cho trẻ khiếm thính 
1. Nguyên tắc dựa trên những quy luật phát triển tâm lý 
2. Nguyên tắc dạy học phát triển 
3. Nguyên tắc điều chỉnh 
4. Nguyên tắc hoạt động 
5. Nguyên tắc chú ý đến biểu hiện và cấu trúc rối loạn 
6. Nguyên tắc hình thành giao tiếp ngôn ngữ 
7. Nguyên tắc phát triển tri giác nghe 
Làm việc nhóm 
Nội dung: 
	Đọc tài liệu trả lời 2 câu hỏi 
Tại sao phải có nguyên tắc ? 
Để đảm bảo được nguyên tắc đó, quá trình GD trẻ khiếm thính phải được thực hiện như thế nào? 
Hình thức: Chia 7 nhóm, mỗi nhóm thảo luận về 1 nguyên tắc và ghi chép lại. Nộp biên bản thảo luận. Trình bày trước lớp – trao đổi 
Thời gian thảo luận: 10 phút 
Nguyên tắc dựa trên những quy luật phát triển tâm lý theo lứa tuổi 
Cơ sở : T rình töï xuaát hieän vaø phaùt trieån cuûa caùc chöùc naêng vaø caáu truùc taâm lyù môùi ôû treû khieám thính gioáng nhö treû bình thöôøng 
Nội dung : 
Xaây döïng moâ hình daïy hoïc ñieàu chænh coù chuù yù ñeán caùc giai ñoaïn phaùt caûm trong söï phaùt trieån caùc chöùc naêng taâm lyù. 
Taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng phaùt trieån ngoân ngöõ ñaëc thuø cho treû. 
Nguyên tắc dạy học phát triển 
Cơ sở: 
- L yù thuyeát“vuøng phaùt trieån gaàn” Vygotsky 
- Thuyeát “daïy hoïc phaùt trieån”: daïy hoïc ñi tröôùc söï phaùt trieån. 
Nội dung: phaûi thieát laäp caùc ñieàu kieän ñeå treû coù theå thöïc hieän toái ña khaû naêng cuûa mình , thöïc hieän ñöôïc vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa nhaø giaùo duïc/ngöôøi lôùn, kích thích caùc tieàm naêng cuûa treû. 
 Nguyên tắc đ iều chỉnhtrong dạy học và giáo dục 
Cơ sở : 
T rẻ khiếm thính coù nhöõng roái loaïn ñaëc thuø trong phaùt trieån. 
Nội dung : 
Tieáp caän caù bieät vôùi töøng treû treân cô sôû caáu truùc vaø bieåu hieän cuûa roái loaïn, laøm roõ caùc tieàm naêng cuûa treû nhaèm khaéc phuïc haäu quaû cuûa maát thính löïc 
Ñieàu kieän laø baét ñaàu sôùm coâng taùc ñieàu chænh (CTS). 
 Nguyên tắc hoạt đ ộng 
Cơ sở: Hoạt động cá nhân là yếu tố quyết định cho sự hình thành và phát triển nhân cách 
Nội dung : 
Chuù yù ñeán hoaït ñoäng chuû ñaïo cuûa töøng löùa tuoåi, caùc giai ñoaïn phaùt caûm. 
Toå chöùc caùc hoaït ñoäng gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa löùa tuoåi 0-6: giao tieáp tình caûm tröïc tieáp, hoaït ñoäng vôùi ñoà vaät, vui chôi, taïo hình, lao ñoäng. 
Phaùt trieån NN trong caùc daïng hoaït ñoäng khaùc nhau 
Nguyên tắc chú ý đ ến biểu hiện và cấu trúc rối loạn (phân hóa) 
Cơ sở : tình traïng thính löïc, möùc ñoä ngoân ngöõ vaø möùc ñoä phaùt trieån trí tueä cuûa treû khieám thính raát ña daïng 
Nội dung : 
Phaûi xem xeùt caáu truùc toån thöông khi toå chöùc giaùo duïc vaø DH cho treû khieám thính. 
Nguyên tắc hình thành giao tiếp ngôn ngữ 
Cơ sở: Cấu trúc khuyết tật của trẻ khiếm thính ( rối loạn thứ phát bậc 1 của trẻ khiếm thính là rối loạn ngôn ngữ) 
Nội dung 
- Hình thaønh ôû treû nhu caàu giao tieáp baèng ngoân ngöõ cuøng vôùi söï lónh hoäi caùc phöông tieän ngoân ngöõ 
- Thöïc hieän chöông trình phaùt trieån ngoân ngöõ ñặc thuø trong taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa treû 
Nguyên tắc phát triển tri giác nghe 
Cơ sở : 
	Con đường phát triển ngôn ngữ tự nhiên của trẻ thông qua thính giác. 
	Trẻ khiếm thính đa số còn sức nghe. 
Nội dung : phaùt trieån toái ña phần thính löïc coøn laïi trong quaù trình söû duïng phöông tieän trôï thính caù nhaân vaø taäp theå 
Caàn söû duïng ñuùng phöông tieän trôï thính cho caù nhaân vaø taäp theå 
Bài tập 1 
Đọc các tình huống thực tế giáo dục trẻ khiếm thính và cho biết tình huống đó thể hiện việc đảm bảo nguyên tắc nào trong các nguyên tắc GD trẻ khiếm thính? 
Thực hiện nguyên tắc nào? 
GV MN trong khi dạy lớp có trẻ khiếm thính học hòa nhập đã nhắc nhở các trẻ nghe bình thường trong lớp khi thấy cô trò chuyện với bạn khiếm thính thì phải trật tự để giúp bạn nghe rõ lời cô hơn 
Thực hiện nguyên tắc nào? 
Khi có trẻ khiếm thính tham gia học hòa nhập ở lớp mình, cô N đã chú ý sử dụng nhiều tranh ảnh minh họa hơn, khi nói cô cũng cố gắng nói to, rõ hơn. Đặc biệt, khi nói với trẻ khiếm thính cô nói câu ngắn và nhấn mạnh những từ quan trọng. 
Trong khi tổ chức các hoạt động cho học sinh khiếm thính của mình, cô Lam luôn phải chú ý cho các học sinh được ngồi theo hình vòng cung để có thể tiếp nhận âm thanh tốt nhất. 
Thực hiện nguyên tắc nào? 
Thực hiện nguyên tắc nào? 
Trong khi giao tiếp với trẻ khiếm thính trong lớp của mình, cô H. luôn tạo tình huống để trẻ phải nói bằng vốn ngôn ngữ hiện tại của trẻ. Ví dụ, khi trẻ cần lấy bút màu nhưng hộp bút lại ở quá cao, trẻ níu tay cô có ý muốn nhờ, cô H. đã yêu cầu trẻ nói “Cô ơi, lấy cho con” thì mới được đáp ứng. Và sau khi nhận được hộp bút, cô cũng yêu cầu trẻ phải nói “Cảm ơn” rồi mới được quay đi. 
Trong khi xây dựng chương trình giáo dục cá nhân cho bé M, 2 tuổi, khiếm thính, bắt đầu tham gia chương trình can thiệp sớm, các chuyên gia đã chú trọng thiết kế nội dung phát triển tri giác nghe cho trẻ song song với các nội dung phát triển các mặt tâm lý khác như trẻ nghe rõ. 
Thực hiện nguyên tắc nào? 
Thực hiện nguyên tắc nào? 
Cô Mai mới tiếp nhận 2 trẻ khiếm thính vào học hòa nhập tại lớp của mình. Tuy cùng 5 tuổi nhưng cô nhận thấy mức độ phát triển ngôn ngữ của 2 trẻ có sự khác biệt. Bé A. có thể phát âm rõ, nói từ/câu có 2 âm tiết, tuy nhiên vốn từ còn nghèo nàn. Còn bé B. lại rất khó khăn khi phát âm, chưa đúng hầu hết các phụ âm, vốn từ cũng hạn chế. 
Cô Mai đã nhanh chóng đề ra kế hoạch giúp đỡ theo khả năng và những khó khăn của từng bé. A. và B. đều được phát triển vốn từ, cấu trúc câu. Nhưng A thì được chú trọng mở rộng độ dài của câu, còn B. thì tập trung cung cấp vốn từ đồng thời luyện phát âm những từ mà trẻ học. 
Bài tập 2 
Đọc các tình huống thực tế giáo dục trẻ khiếm thính và cho biết tình huống đó thể hiện việc vi pham nguyên tắc nào trong các nguyên tắc GD trẻ khiếm thính?