Ảnh hưởng của chế phẩm kiviva xử lý trước thu hoạch đến chất lượng và khả năng bảo quản quả vải thiều tươi

Tạp chí Khoa học và Phát triển 2011: Tập 9, số 3: 446 - 451 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI 
¶NH H¦ëNG CñA CHÕ PHÈM KIVIVA Xö Lý TR¦íC THU HO¹CH §ÕN CHÊT L¦îNG 
Vμ KH¶ N¡NG B¶O QU¶N QU¶ V¶I THIÒU T¦¥I 
Influence of Preharvest Kiviva Treatment on Quality and Storability 
of Fresh Litchi Fruits 
Nguyễn Mạnh Khải, Nguyễn Thị Bích Thủy 
Khoa Công nghệ Thực phẩm, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội 
Địa chỉ email tác giả liên lạc: anhchikhai@yahoo.com 
Ngày gửi đăng: 10.05.2010; Ngày chấp nhận: 20.05.2011 
TÓM TẮT 
Nghiên cứu được tiến hành trên giống vải thiều được trồng tại Lục Ngạn, Bắc Giang. Quả vải 
được thu hoạch từ các cây vải được xử lý chế phẩm Kiviva (hỗn hợp chất kích thích sinh trưởng và vi 
lượng) nồng độ 0,25g/ l với số lần và thời điểm khác nhau trong thời gian trồng trọt. Kết quả cho thấy 
Kiviva đã có hiệu lực trong việc cải thiện chất lượng và kéo dài khả năng bảo quản của quả sau thu 
hoạch. Vải được xử lý Kiviva 3 lần đã giảm tỷ lệ hao hụt khối lượng, tỷ lệ thối hỏng một cách rõ rệt; 
màu sắc vỏ quả được duy trì; hàm lượng chất khô hòa tan và vitamin C hao hụt ít nhất. Sau 4 tuần 
bảo quản ở nhiệt độ 5oC, quả vải vẫn đảm bảo chất lượng dinh dưỡng và giá trị cảm quan. 
Từ khoá: Bảo quản lạnh, màu sắc vỏ quả, xử lý trước thu hoạch. 
SUMMARY 
The experiment was conducted on litchi fruits var. ‘Thieu’ grown at Luc Ngan, Bac Giang 
province. Litchi fruits were harvest on the trees which have been treated by spraying Kiviva (including 
plant growth regulators and minerals) at concentration of 0.25g/l at different times. It has been shown 
that Kiviva significantly improves the quality and lengthens the storability of the litchi fruits. Among 
the tested formulas, three applications with Kiviva were best to reduce weight loss, rate of fruit rot, 
TSS and vitamin C content and to maintain the fruit skin colour. After 4 weeks, fruits stored at 5oC 
retained nutritional and organoleptic quality. 
Key words: Cold storage, peel color, preharvest treatment. 
1. §ÆT VÊN §Ò 
V¶i thiÒu lμ mét lo¹i qu¶ ®Æc s¶n cña 
miÒn B¾c ViÖt Nam. Víi diÖn tÝch trång v¶i 
kho¶ng 62.000 ha, s¶n l−îng v¶i thiÒu hμng 
n¨m rÊt lín ®¹t trªn 150.000 tÊn (N«ng 
nghiÖp ViÖt Nam, 2010). Thªm vμo ®ã, do 
qu¶ v¶i chÝn tËp trung (trong vßng 1 th¸ng) 
trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt n¾ng nãng, m−a 
nhiÒu nªn tæn thÊt sau thu ho¹ch rÊt cao. 
ThÞ tr−êng tiªu thô qu¶ v¶i t−¬i l¹i h¹n chÕ, 
cã tíi 60% v¶i t−¬i ph¶i sÊy kh« b»ng c«ng 
nghÖ vμ thiÕt bÞ l¹c hËu nªn chÊt l−îng qu¶ 
sÊy kÐm, kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c thÞ tr−êng 
kh¸c ngoμi Trung Quèc. 
§· cã rÊt nhiÒu nghiªn cøu trong vμ 
ngoμi n−íc tËp trung t×m kiÕm c¸c biÖn ph¸p 
b¶o qu¶n v¶i sau thu ho¹ch (Jiang vμ Fu, 
1999; Underhill vμ cs., 1992; Joas vμ cs., 
2005; Lin vμ cs., 2011; TrÇn V¨n Lμi, 2005). 
Tuy nhiªn, kh¶ n¨ng b¶o qu¶n c¸c lo¹i qu¶ 
nãi chung vμ qu¶ v¶i nãi riªng kh«ng chØ phô 
thuéc vμo c«ng nghÖ b¶o qu¶n. ViÖc sö dông 
dinh d−ìng hîp lý cho c©y trång ë giai ®o¹n 
tr−íc thu ho¹ch cã thÓ c¶i thiÖn c¸c ®Æc ®iÓm 
cña qu¶, gióp t¨ng c−êng kh¶ n¨ng b¶o qu¶n. 
Mét sè nghiªn cøu ®· chøng minh hiÖu qu¶ 
cña viÖc sö dông chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng vμ 
vi l−îng xö lý tr−íc thu ho¹ch trªn mét sè lo¹i 
446 
Ảnh hưởng của chế phẩm Kiviva xử lý trước thu hoạch đến chất lượng và khả năng bảo quản... 
c©y ¨n qu¶ nh− s¬ ry (Looney vμ Lidster, 
1980), m¬ (Southweek vμ cs., 1986), ®μo 
(Zilkah vμ cs., 1997)... Nghiªn cøu nμy nh»m 
x¸c ®Þnh ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö 
lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn chÊt l−îng vμ kh¶ 
n¨ng b¶o qu¶n qu¶ v¶i sau thu ho¹ch. 
2. VËT LIÖU Vμ PH¦¥NG PH¸P 
 NGHI£N CøU 
2.1. VËt liÖu nghiªn cøu 
C¸c c©y v¶i thiÒu thÝ nghiÖm ë ®é tuæi 9 
- 10 n¨m, ®−îc trång t¹i x· Hång Giang, 
huyÖn Lôc Ng¹n vμ ®−îc xö lý tr−íc thu 
ho¹ch b»ng chÕ phÈm Kiviva tõ 1 - 3 lÇn (lÇn 
1 sau khi h×nh thμnh qu¶ 1 th¸ng; lÇn 2 sau 
lÇn 1 kho¶ng 1 th¸ng vμ lÇn 3 tr−íc khi thu 
ho¹ch qu¶ 15 ngμy) víi nång ®é 0,25 g/lÝt. 
ChÕ phÈm sau khi hoμ tan hoμn toμn ®−îc 
dïng ®Ó phun −ít chïm qu¶. 
ChÕ phÈm Kiviva ®−îc s¶n xuÊt thö 
nghiÖm t¹i Bé m«n C«ng nghÖ sau thu ho¹ch 
- Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi lμ mét 
hçn hîp chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng thùc vËt 
α- NAA, GA3 vμ c¸c nguyªn tè ®a l−îng (P, 
K) vμ vi l−îng (Mn, B, Mg). 
Qu¶ v¶i thu ho¹ch tõ c¸c c©y thÝ nghiÖm 
khi ®¹t ®é chÝn (30% diÖn tÝch vá qu¶ chuyÓn 
sang mμu ®á) ®−îc b¶o qu¶n theo s¬ ®å sau: 
Công thức Số lần xử lý Kiviva 
Số lần 
lặp lại 
CT 1 (ĐC) Nước sạch 3 
CT 2 1 3 
CT 3 2 3 
CT4 3 3 
C¸c qu¶ v¶i ®· ®−îc lùa chän (®ång ®Òu 
vÒ kÝch th−íc; ®é chÝn; kh«ng s©u bÖnh,...) 
®−îc c¾t s¸t cuèng råi bao gãi b»ng tói PE 
dμy 0,03 cm, mçi tói chøa 30 qu¶. Sau ®ã c¸c 
tói v¶i ®−îc xÕp vμo c¸c thïng carton råi ®−a 
vμo b¶o qu¶n trong kho l¹nh 5oC. V¶i ®−îc 
theo dâi trong trong 5 tuÇn, ®Þnh kú hμng 
tuÇn kiÓm tra chÊt l−îng b¶o qu¶n. 
2.2. C¸c chØ tiªu nghiªn cøu 
X¸c ®Þnh hao hôt khèi l−îng tù nhiªn 
b»ng ph−¬ng ph¸p c©n khèi l−îng qu¶, sö 
dông c©n ®iÖn tö cã ®é chÝnh x¸c 0,001 g. 
Mμu s¾c vá qu¶ ®−îc x¸c ®Þnh b»ng m¸y ®o 
mμu NR 3000, NhËt B¶n víi 3 chØ sè L, a, b. 
Tû lÖ thèi háng tÝnh theo phÇn tr¨m sè qu¶ 
háng trªn tæng sè qu¶ ®−a vμo thÝ nghiÖm. 
X¸c ®Þnh hμm l−îng chÊt kh« hßa tan 
b»ng chiÕt quang kÕ cÇm tay ATAGO – NhËt 
B¶n; ®−êng tæng sè b»ng m¸y ®o quang phæ 
theo ph−¬ng ph¸p cña NguyÔn V¨n Mïi 
(2001); hμm l−îng vitamin C b»ng ph−¬ng 
ph¸p chuÈn ®é i«t 0,01N. 
Xö lý sè liÖu b»ng ch−¬ng tr×nh Excel vμ 
xö lý thèng kª b»ng ch−¬ng tr×nh Minitab. 
So s¸nh gi¸ trÞ trung b×nh cña c¸c c«ng thøc 
thÝ nghiÖm b»ng phÐp ph©n tÝch ANOVA. 
3. KÕT QU¶ Vμ TH¶O LUËN 
3.1. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö 
 lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn sù hao hôt 
 khèi l−îng tù nhiªn cña qu¶ v¶i 
 trong thêi gian tån tr÷ 
Trong thêi gian b¶o qu¶n, khèi l−îng 
qu¶ v¶i gi¶m tù nhiªn do qu¶ tho¸t h¬i n−íc 
vμ do qu¸ tr×nh h« hÊp cña qu¶. C¶ hai 
nguyªn nh©n trªn ®Òu dÉn ®Õn sù suy gi¶m 
chÊt l−îng dinh d−ìng (hμm l−îng chÊt kh«) 
vμ c¶m quan (mμu s¾c vá qu¶) cña qu¶. 
Sè liÖu ë b¶ng 1 cho thÊy, ë c¶ 3 c«ng 
thøc thÝ nghiÖm lÉn c«ng thøc ®èi chøng ®Òu 
cã sù gi¶m khèi l−îng tù nhiªn trong thêi 
gian b¶o qu¶n. So s¸nh gi÷a 4 c«ng thøc thÝ 
nghiÖm, hao hôt khèi l−îng tù nhiªn ë c«ng 
thøc ®èi chøng (§C) lu«n cao h¬n 3 c«ng 
thøc kia, sù kh¸c biÖt râ rÖt nhÊt lμ sau 2 
tuÇn b¶o qu¶n (møc ý nghÜa α = 0,05). Sau 4 
tuÇn b¶o qu¶n, v¶i ë §C cã tû lÖ hao hôt 
5,9% th× ë v¶i xö lý Kiviva 2 - 3 lÇn lμ 4,6%. 
Trong 3 c«ng thøc xö lý Kiviva th× c«ng thøc 
xö lý 2 vμ 3 lÇn cã møc hao hôt khèi l−îng 
kh«ng kh¸c biÖt cã ý nghÜa. Nh− vËy, chÕ 
phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch v¶i víi 
thμnh phÇn α-NAA vμ GA3 ®· cã t¸c ®éng 
kÐo dμi thêi gian sinh tr−ëng cña qu¶, lμm 
cho vá qu¶ dμy, cøng h¬n nªn ®· h¹n chÕ sù 
tho¸t h¬i n−íc còng nh− c−êng ®é h« hÊp cña 
qu¶ v¶i t−¬i trong thêi gian b¶o qu¶n. 
447 
Nguyễn Mạnh Khải, Nguyễn Thị Bích Thủy 
B¶ng 1. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn tû lÖ hao hôt 
khèi l−îng tù nhiªn (%) cña qu¶ v¶i trong b¶o qu¶n
Thời gian bình quân 
(tuần) CT1 CT2 CT3 CT4 
0 0,0 0,0 0,0 0,0 
1 1,4a 1,2 a 1,2 a 0,7 b
2 5,8 a 5,5 a 4,2 b 4,0 b
3 5,8 a 5,3 b 4,3 c 4,2 c
4 5,9 a 5,5 b 4,6 c 4,6 c
 Ghi chú: Các số mũ trong cùng một hàng không giống nhau thì sai khác ở mức ý nghĩa α = 0,05 
B¶ng 2. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn mμu s¾c vá qu¶ 
(chØ sè a) trong b¶o qu¶n 
Thời gian bình quân 
(tuần) CT1 CT2 CT3 CT4 
0 33,43 a 30,44 b 28,20 c 25,12 
1 35,56 a 32,01 b 30,14 c 29,33 c
2 35,78 a 34,23 ab 32,56 b 32,34 b
3 36,00 a 34, 95 ab 33,13 b 32,45 b
4 38,08 a 35,62 b 33, 89 c 32,56 c
 Ghi chú: Các số mũ trong cùng một hàng không giống nhau thì sai khác ở mức ý nghĩa α = 0,05 
3.2. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö 
 lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn sù biÕn ®æi 
 mμu s¾c vá qu¶ v¶i trong thêi gian 
 b¶o qu¶n 
Víi qu¶ v¶i (qu¶ h« hÊp th−êng) mÆc dï 
kh«ng cã qu¸ tr×nh chÝn sau thu ho¹ch 
nh−ng cã sù thay ®æi vÒ mμu s¾c vá qu¶. Sau 
mét thêi gian ng¾n 1-2 ngμy, vá qu¶ v¶i cã 
thÓ chuyÓn mμu tõ ®á sang n©u khi b¶o 
qu¶n ë nhiÖt ®é th−êng. Mμu s¾c vá qu¶ thÓ 
hiÖn gi¸ trÞ c¶m quan cña qu¶ nªn khi vá 
qu¶ bÞ n©u ho¸ th× mÊt gi¸ trÞ th−¬ng phÈm. 
ChØ sè a (cã gi¸ trÞ tõ -60: xanh l¸ c©y 
®Õn +60: ®á) ®−îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh sù 
biÕn ®æi mμu s¾c cña vá qu¶ v¶i trong b¶o 
qu¶n. Qua sè liÖu b¶ng 2, thÊy r»ng ngay 
khi ®−a qu¶ vμo tån tr÷ ®· cã sù kh¸c biÖt vÒ 
mμu s¾c vá qu¶ gi÷a v¶i §C vμ v¶i ®−îc xö 
lý chÕ phÈm Kiviva do Kiviva lμm chËm sù 
chÝn cña qu¶ ë giai ®o¹n tr−íc thu ho¹ch (sè 
liÖu kh«ng tr×nh bμy). ChØ sè a ban ®Çu ë v¶i 
§C lμ 33,43, trong khi ë v¶i CT4 lμ 25,12. 
ChØ sè a t¨ng dÇn cïng víi thêi gian tån tr÷ 
ë tÊt c¶ c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm nh−ng sau 
4 tuÇn b¶o qu¶n, chØ sè a ë v¶i §C lμ 38,08, ë 
v¶i CT4 lμ 32,56. KÕt qu¶ nμy cho phÐp gi¶ 
®Þnh chÕ phÈm Kiviva ®· cã t¸c ®éng ®Õn sù 
biÕn ®æi cña mμu s¾c qu¶ theo h−íng lμm 
chËm qu¸ tr×nh n©u ho¸ vá cña qu¶ v¶i. Sau 
4 tuÇn tån tr÷, qu¶ v¶i cña c¸c CT3 vμ CT4 
(xö lý Kiviva 2 - 3 lÇn) vÉn gi÷ ®−îc mμu s¾c 
t−¬i ®á cßn ë CT1 vμ CT2 mμu vá ®· sÉm l¹i 
vμ qu¸ tr×nh n©u ho¸ ®· thÓ hiÖn râ rÖt. 
3.3. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö 
 lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn tû lÖ qu¶ 
 thèi háng 
Bªn c¹nh sù hao hôt vÒ khèi l−îng tù 
nhiªn, hiÖn t−îng thèi háng còng lμ nguyªn 
nh©n quan träng g©y tæn thÊt khèi l−îng vμ 
chÊt l−îng cña qu¶ v¶i t−¬i sau tån tr÷. 
Sè liÖu b¶ng 3 cho thÊy, trong tuÇn ®Çu 
cña thêi gian b¶o qu¶n tû lÖ qu¶ h− háng lμ 
kh«ng cã. ChØ ®Õn tuÇn b¶o qu¶n thø 2 th× 
qu¶ míi b¾t ®Çu thèi háng, ë CT1 cã tû lÖ h− 
háng lín nhÊt (13,3%) trong khi ®ã, c¸c c«ng 
thøc cã xö lý Kiviva th× tû lÖ nμy thÊp h¬n, 
®Æc biÖt lμ CT4 (3,3%). Sau 4 tuÇn tån tr÷, tû 
lÖ qu¶ h− háng ë CT1 cao h¬n (15,5%) so víi 
qu¶ v¶i cña CT3 vμ CT4 (10 - 10,4%). 
448 
Ảnh hưởng của chế phẩm Kiviva xử lý trước thu hoạch đến chất lượng và khả năng bảo quản... 
B¶ng 3. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn 
tû lÖ qu¶ h− háng (%) trong b¶o qu¶n 
Thời gian bình quân 
(tuần) CT1 CT2 CT3 CT4 
0 0,0 0,0 0,0 0,0 
1 0,0 0,0 0,0 0,0 
2 13,3 a 10,0 a 6,5 b 3,3 
3 15,0 a 14,0 a 12,4 b 8,5 c
4 15,5 a 13,2 b 10,4 c 10,0 c
 Ghi chú: Các số mũ trong cùng một hàng không giống nhau thì sai khác ở mức ý nghĩa α = 0,05 
B¶ng 4. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn 
hμm l−îng chÊt r¾n hoμ tan tæng sè (oBx) trong thÞt qu¶ v¶i 
Thời gian bình quân 
(tuần) CT1 CT2 CT3 CT4 
0 16,1 a 15,9 a 14,2 b 14,1 b
1 15,4 a 15,6 a 14,0 b 13,9 b
2 14,7 a 14,4 a 13,8 b 13,7 b
3 14,1 a 13,0 b 13,3 b 13,3 b
4 13,5 a 13,0 a 13,1 b 13,1 b
 Ghi chú: Các số mũ trong cùng một hàng không giống nhau thì sai khác ở mức ý nghĩa α = 0,05 
Qua kÕt qu¶ thu ®−îc, cã thÓ nhËn ®Þnh 
r»ng chÕ phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch 
cã t¸c dông lμm t¨ng ®é dμy líp vá qu¶, t¨ng 
chÊt l−îng qu¶ còng nh− t¨ng søc ®Ò kh¸ng 
cña qu¶, h¹n chÕ sù x©m nhiÔm cña vi sinh 
vËt trªn bÒ mÆt qu¶ nªn tû lÖ qu¶ thèi háng 
sau tån tr÷ l¹nh thÊp h¬n. Khi nghiªn cøu 
¶nh h−ëng cña GA3 xö lý tr−íc thu ho¹ch 
trªn cam, Greany vμ cs. (1994) ®· kh¼ng 
®Þnh GA3 lμm chËm qu¸ tr×nh giμ hãa vá 
qu¶, nh−ng kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng 
bªn trong qu¶, ®ång thêi lμm gi¶m tÝnh mÉn 
c¶m cña vá qu¶ ®èi víi ruåi ®ôc qu¶ vμ bÖnh 
nÊm. Cã ®−îc hiÖu qu¶ tÝch cùc nμy lμ do c¸c 
chÊt xö lý ®· lμm t¨ng ®é trÎ hãa cña tÕ bμo 
khiÕn cho tÝnh mÉn c¶m cña vá qu¶ víi sù 
x©m nhiÔm cña nÊm gi¶m ®i ®ång thêi trùc 
tiÕp ng¨n chÆn sù n¶y mÇm vμ sinh tr−ëng 
cña bμo tö nÊm trªn vá qu¶. KÕt qu¶ nghiªn 
cøu trªn gièng lª “Leconte” còng cho thÊy sö 
dông GA víi nång ®é 10, 20, 40 ppm vμ acid 
boric 50 ppm vμo lóc hoa në ré cã thÓ lμm 
t¨ng ®é cøng thÞt qu¶, lμm chËm chÝn vμ 
t¨ng ®é dμy vá qu¶ nªn h¹n chÕ rèi lo¹n sinh 
lý, høa hÑn duy tr× chÊt l−îng lμm t¨ng kh¶ 
n¨ng b¶o qu¶n lª (Yehia vμ Hassan, 2005). 
Nghiªn cøu cña Lindhout vμ cs. (2008) trªn 
cam Navel cho thÊy, sö dông GA3 vμo thêi 
®iÓm hîp lý cã thÓ lμm t¨ng ®é dμy vá qu¶ 
nªn h¹n chÕ hiÖn t−îng nøt vμ gi¶m hiÖn 
t−îng Albedo, gióp cho viÖc b¶o qu¶n sau 
thu ho¹ch thuËn lîi h¬n. 
3.4. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö 
 lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn hμm l−îng 
 chÊt r¾n hoμ tan tæng sè trong thÞt 
 qu¶ v¶i 
Trong nghiªn cøu nμy, chØ tiªu hμm 
l−îng chÊt r¾n hoμ tan tæng sè (TSS) ®−îc sö 
dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dinh d−ìng cña 
qu¶ v¶i (B¶ng 4). 
449 
Nguyễn Mạnh Khải, Nguyễn Thị Bích Thủy 
ThÝ nghiÖm cho thÊy, TSS cña v¶i xö lý 
Kiviva 2 - 3 lÇn vμ v¶i ®èi chøng ®· cã sù sai 
kh¸c râ rÖt tr−íc khi ®−a qu¶ vμo tån tr÷ 
(møc ý nghÜa α = 0,05). Sù sai kh¸c nμy do 
Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch ®· lμm chËm 
qu¸ tr×nh chÝn cña qu¶ khiÕn TSS cña qu¶ 
§C cao nhÊt vμ qu¶ CT3, CT4 (xö lý Kiviva 
2 - 3 lÇn) cã TSS thÊp h¬n. MÆc dï v¶i xö lý 
còng nh− v¶i kh«ng xö lý Kiviva tr−íc thu 
ho¹ch, hμm l−îng chÊt r¾n hoμ tan tæng sè 
cã xu h−íng gi¶m ®i theo thêi gian b¶o qu¶n. 
Sau 4 tuÇn b¶o qu¶n, hμm l−îng chÊt r¾n 
hoμ tan tæng sè trong v¶i kh«ng xö lý vμ v¶i 
®−îc xö lý chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng vμ vi 
l−îng kh«ng sai kh¸c cã ý nghÜa, chøng tá sù 
tæn thÊt chÊt hßa tan, chñ yÕu lμ ®−êng cña 
v¶i xö lý Kiviva 3 - 4 lÇn ë møc thÊp h¬n so 
víi v¶i kh«ng xö lý hoÆc chØ xö lý 1 lÇn. 
Nh− vËy Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch cã 
t¸c dông t¨ng chÊt l−îng qu¶, h¹n chÕ c−êng 
®é h« hÊp nªn sù gi¶m hμm l−îng chÊt r¾n 
hoμ tan tæng sè trong tån tr÷ lμ Ýt h¬n. Tuy 
vËy, sau 4 tuÇn b¶o qu¶n l¹nh, v¶i thÝ 
nghiÖm vÉn ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña ng−êi 
tiªu dïng vÒ ®é ngät. Xö lý acid boric víi 
nång ®é 100 ppm còng c¶i thiÖn râ rÖt hμm 
l−îng chÊt kh« hßa tan trªn qu¶ lª còng nh− 
lμm chËm qu¸ tr×nh tiªu hao chÊt tan khi 
b¶o qu¶n (Yehia vμ Hassan, 2005). 
3.5. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö 
 lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn hμm l−îng 
 vitamin C trong thÞt qu¶ v¶i 
Vitamin C trong rau qu¶ nãi chung vμ 
trong qu¶ v¶i t−¬i nãi riªng lμ chØ tiªu quan 
träng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng dinh d−ìng cña 
s¶n phÈm. Trong thêi gian b¶o qu¶n qu¶ v¶i, 
hμm l−îng vitamin C trong thÞt qu¶ v¶i bÞ 
gi¶m ®i (B¶ng 5). Tuy nhiªn møc ®é gi¶m 
gi÷a v¶i ë c«ng thøc §C vμ c«ng thøc xö lý 
Kiviva tr−íc thu ho¹ch cã sù kh¸c nhau. 
Ngay tõ khi ®−a vμo b¶o qu¶n, v¶i xö lý 
Kiviva 3 - 4 lÇn cã hμm l−îng vitamin C cao 
h¬n so h¼n víi v¶i §C (møc ý nghÜa α = 
0,05). Møc ®é gi¶m hμm l−îng vitamin C cña 
qu¶ v¶i ®èi chøng lu«n cao h¬n so víi qu¶ v¶i 
thÝ nghiÖm. Cô thÓ sau 4 tuÇn b¶o qu¶n, 
hμm l−îng vitamin C trong thÞt qu¶ v¶i ë 
CT1 lμ 23,29 mg%, trong khi gi¸ trÞ nμy ®o 
®−îc ë v¶i xö lý Kiviva 3 lÇn lμ 25,98 mg%. 
Nghiªn cøu cña Abdollahi vμ cs. (2010) khi 
xö lý bo kÕt hîp víi paclobutazol ®· c¶i thiÖn 
hμm l−îng vitamin C trªn qu¶ d©u t©y. 
Nh− vËy, Kiviva kh«ng chØ cã t¸c dông 
c¶i thiÖn chÊt l−îng qu¶ v¶i tr−íc thu ho¹ch 
mμ cßn c¶i thiÖn cÊu tróc qu¶, h¹n chÕ ho¹t 
®éng sinh lý cña qu¶ v¶i trong thêi gian b¶o 
qu¶n. Do ®ã chÊt l−îng vμ kh¶ n¨ng b¶o qu¶n 
qu¶ v¶i cã xö lý Kiviva ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt. 
B¶ng 5. ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm Kiviva xö lý tr−íc thu ho¹ch ®Õn 
hμm l−îng vitamin C (mg%) trong thÞt qu¶ v¶i 
Thời gian bình quân 
(tuần) CT1 CT2 CT3 CT4 
0 27.05a 27.25a 28.65b 28.99c
1 26,49 a 26,78 a 28,12 b 28,34 b
2 26.24a 26.43a 27.59b 27.86b
3 24.81a 24.88a 25.61b 26.43c
4 23.29a 23.81a 24.98b 25.98c
 Ghi chú: Các số mũ trong cùng một hàng không giống nhau thì sai khác ở mức ý nghĩa α = 0,05 
450 
Ảnh hưởng của chế phẩm Kiviva xử lý trước thu hoạch đến chất lượng và khả năng bảo quản... 
4. KÕT LUËN 
Xö lý chÕ phÈm Kiviva ((hçn hîp chÊt 
kÝch thÝch sinh tr−ëng vμ vi l−îng) víi nång 
®é 0,25g/l tõ 2 - 3 lÇn vμo c¸c thêi ®iÓm kh¸c 
nhau trong qu¸ tr×nh trång trät ®· cã t¸c 
dông c¶i thiÖn chÊt l−îng vμ kh¶ n¨ng b¶o 
qu¶n cña qu¶ v¶i sau thu ho¹ch. V¶i ®−îc xö 
lý Kiviva 3 lÇn ®· gi¶m tû lÖ hao hôt khèi 
l−îng, tû lÖ thèi háng mét c¸ch râ rÖt; mμu 
s¾c vá qu¶ ®−îc duy tr×; hμm l−îng chÊt kh« 
hßa tan vμ vitamin C hao hôt Ýt nhÊt. Sau 4 
tuÇn b¶o qu¶n ë nhiÖt ®é 5oC, qu¶ v¶i vÉn 
®¶m b¶o chÊt l−îng dinh d−ìng vμ gi¸ trÞ 
c¶m quan. 
TμI LIÖU THAM KH¶O 
Abdollahi1 M., S. Eshghi and E. Tafazoli1. 
(2010). Interaction of Paclobutrazol, Boron 
and Zinc on Vegetative Growth, Yield and 
Fruit Quality of Strawberry (Fragaria 
Ananassa Duch. Cv. Selva). J. Biol. 
Environ. Sci. 4 (11): 67-75. 
Jiang, Y. M., & J.R. Fu (1998). Effect of 
postharvest treatment with 6-BA on 
quality of litchi fruit. Tropical Science. 36: 
155–159. 
Joas, J., Y. Caro, M.N. Ducamp, M. Reynes 
(2005). Postharvest control of pericarp 
browning of litchi fruit (Litchi chinensis 
Sonn CV Kwa Mi) by treatment with 
Chitosan and organic acids. I: Effect of pH 
and pericarp dehydration. Postharvest 
Biol. Technol. 38:128–136. 
TrÇn V¨n Lμi (2005). Kü thuËt trång, b¶o qu¶n 
vμ chÕ biÕn qu¶ v¶i. NXB. N«ng nghiÖp. 
Liu H., L. Song, Y. You, Y. Li, X. Duan, Y. Jiang, 
D.C. Joyce, M. Ashrafd, W. Lue (2011). 
 Cold storage duration affects litchi fruit 
quality, membrane permeability, enzyme 
activities and energy charge during shelf 
time at ambient temperature. Postharvest 
Biology and Technology. 60: 24–30. 
Lindhout K., M. Treeby, S. Hardy, K. 
Bevington (2008). Using gibberellic acid 
sprays on Navel oranges. Prime Facts 
800. http: //www.dpi.nsw .gov.au. 
Looney N.E. and J.E. Lidster (1980). Some 
growth regulator effects on fruit quality, 
mesocarp composition and susceptibility 
to postharvest surface making of sweet 
cherries. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 105: 
130 - 134. 
Southweek, S.M. (1995). Use of gibberellin 
formulations for improved fruit firmness 
and chemical thinning of “Patterson” 
apricot. Sci. Hort. 60:425-429. 
Underhill, S.J.R., J. Bagshaw, A. Prasad, G. 
Zauberman, R. Ronen, Y. Fuchs, (1992). 
The control of Litchi postharvest skin 
browning using sulphur dioxide and low 
pH. Acta Hort. 321: 732–741. 
Yehia T. A. and H.S.A. Hassan (2005). 
Effect of Some Chemical Treatments on 
Fruiting of 'Leconte' Pears. Journal of 
Applied Sciences Research. 1(1): 35-42. 
Zilkah, S. (1997). The ripening and storage 
quality of nectatines fruits in response to 
preharvest application of gibberellic acid. 
J. Hort. Sci. 72: 355-362. 
§×nh Th¾ng (2010). MÊt mïa v¶i thiÒu 
Thanh Hμ.  
/index.php?self=article&id=11109. CËp 
nhËt 24/6/2010. 
N«ng nghiÖp ViÖt Nam (2010). §· cã c¸ch 
b¶o qu¶n v¶i thiÒu t−¬i thªm 25 - 30 ngμy. 
http: //www. ban nha nong. viet net nam. 
net/home.php?cat_id=27&id=497&kh= 
451