7 loại hình thông minh

7 loại hình thông minh 
(Seven kinds of smart) 
"Một cuốn sách sẽ giúp bạn khám phá 
và phát huy tối đa sức mạnh trí tuệ tiềm ẩn trong con người" 
Thể loại: Khoa học 
Tác giả: Thomas Armstrong 
Dịch giả: Mạnh Hải, Thu Hiền 
Đánh máy: Tatchan 
Lời cảm ơn 
 Tôi xin gửi lời cảm ơn đặc biệt đến ba người đã có công góp phần tạo ra cuốn sách này. 
Đầu tiên là người quản lý của tôi, cô Linda Allen, cô là người đã kiên nhẫn đưa tôi đi khắp mê 
cung các nhà xuất bản để tìm được nơi xuất bản cuốn sách này. Người thứ hai tôi cần cảm ơn là 
biên tập viên của tôi, Rachel Klayman, sự ham hiểu biết tri thức và sự sắc bén về ngôn ngữ của 
anh đã góp phần đáng kể để hoàn thành tác phẩm. Người thứ ba và là người quan trọng nhất, tiến 
sĩ Howard Gardner, ông đã âm thầm ủng hộ tôi trong nhiều năm trời, đã chia sẻ với tôi nhiều 
danh mục nội dung, các báo cáo khoa học chưa công bố, những bản thảo nghiên cứu cùng những 
lời khuyên sáng suốt bằng thư điện tử hoặc qua hộp thư thoại của ông. 
 Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Deb Brody và John Paine vì sự hỗ trợ vô giá của họ đối với 
tôi trong quá trình chuẩn bị các thông tin, tài liệu cập nhật để xuất bản cuốn sách này. Tôi còn 
muốn cám ơn tới tất cả những cá nhân, những người đã có ảnh hưởng tới tôi hay đã ủng hộ tôi 
theo một cách nhất định nào đó trong quá trình tôi thai nghén ý tưởng, nghiên cứu và viết lên 
quên sách này, đây là một giai đoạn kéo dài trong nhiều năm. Họ gồm có Delee Lartz, Robert 
Mckim, Mert Hanley, Sue Teele, Sally Smith, Dee Dickinson, Roger Peter, Kurt Meyer, Frank 
Barr, Lawrence Green, David Thornburg, Richard Bolles, Maggic Strong, và Coby Schasfoort. 
Tôi cũng cám ơn hàng ngàn thành viên tham gia các buổi hội thảo của tôi về thuyết trí thông 
minh đa dạng diễn ra trong nhiều năm, những câu hỏi và lời nói của họ đã giúp tôi làm rõ được 
nhiều điều trong nội dung của thuyết về trí thông minh này, đồng thời làm nó trở nên thực tế và 
hữu ích với tất cả độc giả. 
Lời nói đầu 
 Nếu câu hỏi "Bạn thông minh như thế nào?" được đặt ra thì nhiều khả năng, câu trả lời của 
bạn trong tình huống này chỉ tập trung dựa vào kết quả các bài kiểm tra và các kỹ năng trong lớp 
học, từ khi bạn còn cắp sách tới trường. Có thể bạn vừa giải được một câu đố vui trên một tờ báo 
phổ thông nào đó, liên quan đến việc giải quyết vấn đề theo kiểu như "x có thể là y vì b có thể là 
...", hoặc đó là một câu đố yêu cầu bạn đưa ra những định nghĩa về những từ chẳng hạn như 
"người bủn xỉn" và kẻ lá mặt lá trái (matafacient). Trước đây, có thể bạn đã từng làm một bài 
kiểm tra trí thông minh khi còn đi học hoặc khi bạn đi xin việc. 
 Những khái niệm về chỉ số IQ và trí thông minh có ảnh hưởng cực kỳ to lớn đến sức sáng tạo 
của hàng triệu người dân nước Mỹ. Việc có một chỉ số IQ thấp hay thiếu sự khôn ngoan trong xã 
hội chúng ta có nguy cơ bị gán cho những nhãn hiệu là "trí tuệ chậm phát triển" hoặc còn tồi tệ 
hơn nữa. Trên thực tế, nhiều từ ngữ có tính chất bôi nhọ nhất trong văn hoá của chúng ta, gồm có 
các từ như: người đần độn, kẻ ngu si và thằng ngốc, trước kia đã từng được coi là những cách gọi 
chính xác, thậm chí là khoa học để mô tả cá nhân nào chỉ đạt điểm thấp, nằm ở phần dưới cùng 
của đường cong đồ thị kết quả kiểm tra trí tuệ. Mặt khác, khi được coi là một tài năng hay thiên 
tài (những người nào nhận điểm IQ vào khoảng 140 hoặc hơn nữa) thì sẽ nhận được những ưu 
đãi và sự tưởng thưởng của xã hội. Chính xã hội là nơi cung cấp lương bổng hậu hĩnh và nhiều 
ưu đãi khác cho những cá nhân nào được coi là thể hiện được sự chói sáng và ưu tú nhất. 
 Sinh viên đã tốt nghiệp các trường đại học hiệp h ội các trường đại học danh tiếng như 
Harvard, Stanford..., ngoài việc bằng cấp của họ được xã hội trọng dụng, họ còn có thu nhập cao 
và được hưởng nhiều lợi ích khác nữa. Vì vậy cũng không có gì phải ngạc nhiên khi có rất nhiều 
người trong số chúng ta, hằng đêm vẫn nằm thao thức và băn khoăn tự hỏi: Chỉ số IQ thực sự 
của mình là bao nhiêu? 
 Quyển sách này không giúp bạn nâng cao được chỉ số IQ. Nó cũng không hỗ trợ được bạn 
trong việc chuẩn bị cho các kỳ thi như SAT, LSAT, ACT hay bất kỳ một cuộc kiểm tra đánh giá 
trí thông minh nào trong số các cuộc thi có tính chất như vậy vẫn hàng ngày diễn ra trong xã hội 
chúng ta. Mặc dù một vài mục trong cuốn sách này là thực hiện các tình huống ở những bài kiểm 
tra học thuật và kiểm tra trí thông minh, nhưng có vô vàn những cuốn sách khác sẽ giúp bạn 
nâng cao chỉ số IQ tốt hơn nhiều so với cuốn sách này trong việc dạy và hướng dẫn bạn các kỹ 
năng cần thiết để vượt qua được một cuộc kiểm tra chỉ số IQ điển hình hay một cuộc thi vào đại 
học. 
 Đây cũng không phải là cuốn sách dạy cách học và tiếp thu nhanh. Thậm chí trên thực tế, 
cuốn sách này còn có một thông điệp ngầm là: Những hành động thông minh, trí tuệ cần phải có 
thời gian để bộc lộ được kết quả. Bạn hãy nhớ rằng, phải trải qua nhiều năm thì Michelangelo 
mới vẽ nên được tác phẩm hội hoạ SISTINE CHAPEL và rằng GOETHE đã mất gần 60 năm trời 
để viết được tác phẩm kinh điển của ông là FAUST. Chắc bạn đã hiểu một điều: Những thứ tốt 
đẹp thì phải dành nhiều thời gian. 
 Cuối cũng cũng cần phải nói thêm là cuốn sách 7 loại hình thông minh không phải là thứ có 
thể làm tăng năng lực bộ não của bạn. Thực sự tôi cảm thấy trí óc của bạn không cần phải lớn 
mạnh hơn nữa, thậm chí những điều gì đã có sẵn ở con người của bạn còn cần được ngợi ca. 
Trong bạn đã có đủ các tế bào não tích cực cần thiết đối với bạn, đủ để đưa bạn vươn tới những 
điều tốt đẹp, tuyệt vời trong cuộc đời của mình. 
 Tôi mong bạn sẽ thấy cuốn sách 7 loại hình thông minh như là một công cụ, phương tiện 
giúp bạn tự đổi mới khả năng nhận thức cá nhân của chính bản thân bạn. Quyển sách này sẽ cho 
bạn thấy được và phải công nhận một sự thật rằng bạn là một người có tài năng lớn, thậm chí 
ngay cả khi tất cả những người bạn đã gặp từ trước tới nay trong cuộc sống của mình đều nói với 
bạn rằng bạn không phải như vậy. Tôi hy vọng quyển sách này sẽ thuyết phục được bạn rằng 
bạn không thiếu tài năng. Ở thời cổ đại, người ta quan niệm rằng trong bản thân mỗi con người 
đều có một vị thần. Đó là một loại thần linh bảo vệ và đi cùng mỗi con người trong suốt cả cuộc 
đời họ, giúp mỗi người vượt qua những khó khăn, bất lợi gặp phải trong cuộc sống và làm con 
người lớn lên được như mọi người khác. Ngày nay chúng ta đã đánh mất đi sự cảm nhận được ý 
nghĩa nguyên thuỷ của khái niệm vị thần (có liên quan trên phương diện nguồn gốc từ vựng 
với vị thần trong cây đèn của truyền thuyết Ả Rập) do những lo lắng của chính chúng ta đối với 
việc kiểm tra chỉ số IQ cùng những điều vô nghĩa tương tự khác. 
 Và đây là lúc chúng ta mang điều đó quay trở lại. Đó cũng là những gì mà cuốn sách này định 
làm, thông qua việc quyển sách sẽ chỉ ra cho bạn thấy rằng, có nhiều cách để trở nên thông minh 
và khôn ngoan. Nội dung cuốn sách "7 loại hình thông minh" gồm có: 
 * Những hiểu biết căn bản làm nền tảng về quá trình diễn ra hoạt động nhân thức của bạn. 
 * Danh sách kiểm tra để xác định khả năng nhận thức nào của bạn là mạnh nhất và khả năng 
nào là yếu nhất. 
 * Các bài tập thực hành nhằm khảo sát và làm quen với những phương pháp giúp trở nên 
thông minh, khôn ngoan hơn. 
 * Các mẹo thực hành và những ý kiến đề nghị nhằm mục đích phát triển từng loại tài năng, trí 
thông minh khác nhau. 
 * Các ý tưởng về nguồn động lực để áp dụng trực tiếp được học thuyết về nhiều loại trí thông 
minh này vào cuộc sống của bạn. 
 Thêm vào đó, quyển sách này đưa ra những ví dụ cụ thể về những phương pháp ứng xử thông 
minh, tài năng đã giành được điểm cao trong các cuộc thi nghề nghiệp, được lấy từ vô số những 
nền văn hoá khác nhau trên thế giới. Bạn cũng có cơ hội để thực tập những kỹ năng quan sát của 
Kalahari Bushman, khả năng giao cảm, hiểu người của vị quan Manhatan, phương pháp thiền 
của vị sư Phật giáo Theravadan, năng lực sáng tạo hình tượng âm nhạc của một nhà soạn nhạc 
châu Âu và nhiều trường hợp khác nữa. 
 Sau khi đọc xong quyển sách này, tôi đảm bảo rằng bạn sẽ thu được nhiều hiểu biết và có cảm 
nhận mới mẻ về những con đường nhận thức khác nhau, những điều đã được thực hành và sử 
dụng trong thực tế từ hàng nghìn năm nay, ở tất cả các vùng, miền trên trái đất của chúng ta. 
 Quyển sách này mở đầu bằng những thông tin, dẫn luận cơ bản về học thuyết nhiều loại tài 
năng trí tuệ. Nội dung của Chương 1 là khái quát lại các kết quả dựa trên thành tựu nghiên cứu 
của trường đại học HARVARD, cho rằng thực tế có ít nhất 7 loại tài năng, trí tuệ chính trong tư 
duy và khả năng của con người. Nội dung từ Chương 2 đến Chương 8 sẽ quay lại và tập trung 
xem xét kỹ từng loại trí thông minh trong số 7 loại trí thông minh, đó là: Trí thông minh ngôn 
ngữ (Chương 2); Trí thông minh không gian (Chương 3); Trí thông minh âm nhạc (Chương 4); 
Trí thông minh vận động cơ thể (Chương 5); Trí thông minh lô -gic (Chương 6); Trí thông minh 
tương tác cá nhân (Chương 7); Trí thông minh nội tâm (Chương 8). Bốn chương còn lại cuối 
cùng nêu ra cho bạn những cơ hội , thời điểm để áp dụng hiểu biết về 7 loại hình thông minh, 
nhằm làm phát triển nở rộ những tiềm năng quý báu còn ẩn giấu trong con người của bạn 
(Chương 9); vượt qua được những khó khăn trong việc học tập và nhận thức (Chương 10); tăng 
cường hiệu suất, chất lượng của công việc mà bạn làm (Chương 11) và cách nuôi dưỡng, duy trì 
những mối quan hệ giữa con người với nhau (Chương 12). Đoạn kết cuốn sách sẽ đi tìm hiểu 
xem trong tương lai, quan niệm và các giá trị tiêu chuẩn về kiểu trí tuệ, tài năng khác nhau có thể 
sẽ thay đổi như thế nào. Quyển 7 loại hình thông minh kết thúc bằng phần giới thiệu các tư liệu, 
tài liệu tham khảo phổ biến của cuốn sách, giới thiệu các tổ chức, các phần mềm máy tính và các 
trò chơi mà bạn có thể sử dụng chúng để giúp bạn rèn luy ện, phát triển được từng loại năng lực 
đã có sẵn trong con người bạn trong số 7 loại tài năng trí tuệ kể trên. 
 Quyển sách này chính là thứ dành cho bạn nếu bạn thực sự là người muốn mở rộng và phát 
triển được những năng khiếu tự nhiên của mình trong suốt cả cuộc đời. Nó cũng đặc biệt hữu ích 
đối với bạn nếu bạn đang ở một trong những hoàn cảnh sau: 
 * Bạn vừa trải qua một trong những cuộc kiểm tra trí thông minh hay kiểm tra sự hiểu biết 
nào đó, nhưng bạn cảm thấy kết quả của cuộc kiểm tra không nói lên đúng được giá trị thực của 
con người bạn. 
 * Bạn cần có thêm thông tin về đặc điểm sở thích, tài năng riêng của mình để chuẩn bị cho 
một công việc mới hoặc làm một nhiệm vụ mới trong công việc hiện tại của bạn. 
 * Bạn đang thích thú được tìm hiểu tiềm năng sáng tạo của mình và để điều đó giúp làm tăng 
thêm sự trưởng thành của bản thân bạn. 
 * Bạn muốn khám phá xem bạn suy nghĩ và học tập đạt được đến mức độ nào theo cách tự 
nhiên nhất. 
 * Bạn muốn biết được kiểu suy nghĩ của bạn có ảnh hưởng như thế nào đến mối quan hệ giữa 
bạn với vợ (chồng), con trai hay con gái, bạn bè, họ hàng hay bạn học cùng đại học với bạn. 
 * Bạn đang là một nghệ sĩ, một vận động viên, nhà soạn nhạc hay là một người nào đó có 
nghề nghiệp mang tính sáng tạo, bạn đang cần tìm lấy một khuôn mẫu trí tuệ để tôn vinh và ca 
ngợi những thành quả công việc mà bạn đã sáng tạo được cho cuộc sống, đồng thời làm cho 
chúng (những thành quả công việc của bạn) trở nên đáng giá hơn với xã hội. 
 * Bạn nghĩ là bạn thiếu một khả năng nào đó trong học tập và bạn muốn làm rõ hơn để hiểu 
được những điều đó trong con người bạn. 
 * Bạn dạy hoặc hướng dẫn cho một người nào đó mà họ cần có đánh giá trí tuệ chính xác, cần 
xây dựng lòng tự trọng hoặc những khả năng khác trong cuộc sống thực tế. 
 Đối với tôi, niềm ham thích khám phá và nghiên cứu về 7 loại hình thông minh đã được bắt 
đầu sau quá trình nhiều năm làm việc ở cương vị một thầy giáo tiểu học. Tôi đã trở nên thất vọng 
với cách mà tất cả thầy cô giáo và các bậc phụ huynh đã dạy con em họ. Cái cách này, đã cướp 
đi tiềm năng học tập từ những em nhỏ có thể phát triển rực rỡ chỉ vì tập trung chú ý quá nhiều 
vào từ ngữ và con số, trong khi lãng phí mất những tài năng và năng khiếu bẩm sinh khác. Có lẽ 
bạn đã giống như một trong những đứa trẻ này, một cá nhân thể hiện khả năng về âm nhạc, nghệ 
thuật; năng khiếu quan sát, xã hội, cơ khí, vật lý và thậm chí cả khả năng tâm linh, nhưng những 
khả năng đó vẫn còn thiếu sự chăm chút của gia đình cũng như của trường học. Quyển sách này 
sẽ giúp bạn phục hồi lại những khả năng trí tuệ đó và hỗ trợ bạn trong việc tìm ra con đường đưa 
những năng khiếu của bạn trở thành hiện thực một cách tốt nhất. Như Ben Franklin đã nói "Đừng 
tự che lấp tài năng của bạn. Trong bóng râm thì chiếc đồng hồ mặt trời làm sao còn là chính nó". 
Hãy học cách sẵn sàng để đi ra dưới ánh sáng mặt trời, và sau đó là làm thế nào để bạn thực sự 
nổi bật như những gì vốn có của bạn nhé. 
Chương 1: Thuyết trí thông minh đa dạng 
 Bạn hãy dành một chút thời gian để tưởng tượng rằng bạn đang sống trong thời kì tiền sử. 
Nửa đêm bạn bị đánh thức bởi tiếng động như sấm của một đàn voi ma mút đang di chuyển về 
phía lều trại của bạn. Bây giờ bạn có thể đưa bất cứ cá nhân nào của thế kỷ XX đặt vào môi 
trường nguyên thuỷ của bạn để có thể thoát khỏi tình thế mắc kẹt đó. 
 Ai sẽ là người như vậy? Albert Einstein? Không thể được vì ông ấy quá nhỏ bé. James Joyce 
thì sao? Rất tiếc vì ông ta bị cận thị nặng. Vậy Franklin Delano Roosevelt thì thế nào? Phải, nếu 
ông ta không ngồi trên một chiếc xe lăn. Như vậy, những người đàn ông nổi tiếng nhất của thế 
kỷ XX trở nên ít hữu dụng vào lúc bạn cần như thế này. Trên thực tế là nhiều người trong số họ 
sẽ gặp nguy hiểm và nhanh chóng bị tiêu diệt trong môi trường nguyên thuỷ. Theo cách khác, 
nếu tôi gợi ý cho bạn đưa ra một ai đó như Michael Jordan hay Arnold Schwarzenegger thì chắc 
là họ sẽ giúp bạn thoát khỏi tình thế khó khăn trên. 
 Trong hoàn cảnh này cần phản xạ nhanh, khả năng định hướng không gian nhạy bén, tốc độ, 
sức mạnh và sự lanh lẹ, nhiều hơn là cần đến phương trình ánh sáng (E=MC), một tác phẩm văn 
học (Finnegans Wake) của James Joyce hay một chương trình cải cách kinh tế (New Deal). Ở thế 
kỷ thứ 20, chúng ta đã trở nên quen thuộc với trí thông minh cấp độ cao trong cuộc sống cùng 
những người "mọt sách", nhà trí thức và việ sĩ. 
 Ngoài ra, còn có cách định nghĩa trí thông minh là khả năng ứng phó thành công với hoàn 
cảnh, điều kiện mới và năng lực học hỏi được từ kinh nghiệm đã trải qua của các cá nhân khác. 
 Nếu xe ô tô của bạn bị hỏng ngay giữa đường cao tốc, ai là người thông minh nhất để giải 
quyết vấn đề này? Liệu đó sẽ là một tiến sĩ triết học ở một trường đại học lớn hay là một thợ sửa 
xe với trình độ phổ thông trung học? Nếu bạn bị lạc ở giữa một thành phố rộng lớn thì ai có thể 
là người giúp đỡ bạn nhiều nhất? Sẽ là một vị giáo sư đãng trí hay là một cậu bé có giác quan 
định hướng ưu việt? Có thể thấy trí thông minh phụ thuộc vào hoàn cảnh, nhiệm vụ và những 
yêu cầu mà cuộc sống đặt ra cho chúng ta, chứ không phải căn cứ vào một chỉ số IQ, một tấm 
bằng đại học hay một chức danh uy tín. Kết quả nghiên cứu trên những chỉ số có tính dự đoán 
của các bài kiểm tra IQ đã khẳng định điều này. 
 Mặc dù các bài kiểm tra trí thông minh dự đoán đ ... hững bản đồ tư duy 
 Hãy tập luyện để tạo nên một bản phác hoạ bên trong trí óc đối với mỗi sự 
vật, sự việc được nêu ra dưới đây. Bạn đừng bận tâm tới sự rõ nét của hình 
ảnh hay việc cần làm điều gì đó để cho người khác biết. Mặt khác, bạn hãy thu 
nạp càng nhiều thông tin càng tốt để hình dung ra bản vẽ trong trí óc của bạn 
(phải tránh nhìn vào những thứ liên quan cho đến khi bạn kết thúc công việc 
này). 
• Sơ đồ những nhà hàng xóm ở ngay sát nhà bạn (trong phạm vi bán kính 3 
nhà). 
• Sàn ngôi nhà hay căn hộ của bạn. 
• Bức tranh nói về khái niệm dân chủ. 
• Sơ đồ bên trong cơ thể con người. 
• bản đồ thế giới và tất cả các châu lục. 
• Sơ đồ bên trong chiếc máy giặt. 
 Bạn có thể kiểm tra lại những ý tưởng trực giác nói trên của mình bằng 
việc nhìn vào những vật thể như: Bản đồ thành phố mà bạn sống, xem quả địa 
cầu, sàn nhà của bạn, một cuốn sách giải phẫu, cuốn sách về Visual 
Thinking (Tư duy trực quan), những thứ thể hiện các mặt khác nhau của môt nền 
"dân chủ" hoặc một cuốn sách miêu tả quá trình làm việc bên trong của các cỗ 
máy chẳng hạn như quyển The way thing works (Cách thức vận hành của sự vật). 
Bức vẽ trong trí óc của bạn đã mách bảo cho bạn điều gì về thế giới bên 
ngoài? Chúng có cho bạn biết trí não của bạn làm việc như thế nào không? Hãy 
cùng bạn bè thực hiện bài tập này và so sánh kết quả xem thế nào. 
 Các bản phác họa trong tư duy 
 Những kiểu hình ảnh phác hoạ mà bạn đã thực hiện ở trên là những bức hình có bản chất như 
dạng biểu đồ - chúng là những phác hoạ nhanh, giúp mở ra bức tranh bên trong của sự vật. Rất 
nhiều cá nhân kiệt xuất thế giới, trong đó có Leonardo de Vinci, Thomas Edison và Henry Ford 
thường xuyên giữ bên mình những quyển sổ ghi chứp hoặc những quyển nhật ký, phác hoạ lại 
những tư duy, suy nghĩ trực quan đến với họ từ trong cuộc sống hàng ngày. Các "phác thảo ban 
đầu" trong sổ tay của Leonardo được người ta coi như những bức tranh hoàn hảo, nhưng đối với 
ông các bức phác thảo đó mang ý nghĩa là những công cụ mà nhờ chúng, ông có thể giải quyết 
được các vấn đề khó khăn gặp phải trong khi vẽ thiết kế hoặc trong quá trình sáng tạo ra một thứ 
gì mới. 
 Robert McKim chuyên gia thiết kế cho hãng Former Stanford khuyên rằng tất cả những nhà 
tư tưởng đang mong muốn có được tư duy trực quan tốt thì hãy sử dụng một vài cuốn sổ ghi lại 
những bản phác hoạ, hoặc sử dụng nhật ký ý tưởng để thường xuyên lưu lại những suy nghĩ và 
hoạt động trí tuệ trong lĩnh vực tư duy không gian diễn ra trong trí óc của họ, đối với những sự 
kiện diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. 
 Khi mô tả một quá trình mà những các nhân có trí thông minh không gian ở mức độ cao 
thường làm để ghi lại các suy nghĩ của họ, Robert McKim đã đưa ra lời chỉ dẫn như sau: "Họ - 
những người tư duy bằng hình ảnh thực hiện rất nhiều thao tác vẽ và phác hoạ, họ sử dụng việc 
vẽ để khảo sát và phát triển những ý tưởng sáng tạo của bản thân. Việc tìm kiếm và hình thành 
nên ý tưởng mới không phải là một quá trình tĩnh, cũng không phải là hoạt động chỉ có "một 
hình ảnh duy nhất". Những các nhân này còn vẽ rất nhanh (vì những ý tưởng trong suy nghĩ hiếm 
khi duy trì được lâu; chúng luôn biến đổi và thậm chí còn biến mất ngay khi xuất hiện). Trong cả 
hai trường hợp là khám phá và phát triển ý tưởng, các nhà sáng tạo ý tưởng nhờ hoạ cũng sử 
dụng rất nhiều cách diễn đạt bằng các hình tượng khác nhau". 
 McKim khuyên rằng nên sử dụng một số hình tượng sau đây để ghi trong sổ tay đồ hoạ, như: 
các đồ thị, các biểu đồ, các đồ thị dạng cột, các hình khối không gian, hình vuông, các nhân vật 
hoạt hình, các biểu đồ dạng cây, các bản đồ, các bức vẽ nguệch ngoạc, các thiết kế, các bức ảnh. 
Như thế, nội dung ghi chép có thể được viết trên một quyển sổ nhật ký tiêu chuẩn hay bất kỳ một 
cuốn sổ ghi nào đó, không cần phải đóng trang, hoặc cũng có thể được lưu giữ lại trên các tấm 
thẻ có đánh số, thậm chí chỉ trên một cuộn giấy gói hàng. Điều này sẽ kích thích cho dòng chảy ý 
tưởng trong bạn được tuôn trào mạnh mẽ. 
 Những nhà tư duy về không gian cũng nên xem xét làm việc thử bằng các ý tưởng tư duy của 
họ trong không gian ba chiều. James Watson và Francis Crick đã làm cả thế giới ngạc nhiên và 
giành được giải thưởng Nobel năm 1962 khi họ khám phá ra cấu trúc đường xoắn ốc của phân tử 
DNA bằng cách sử dụng kiểu hình ảnh không gian ba chiều cỡ lớn như một công cụ để tư duy và 
sáng tạo. Những nhà thiết kế của hãng General Motors và NASA thường tạo ra những mô hình 
xe ô tô và phi thuyền không gian đòi hỏi có sự phức tạp và tỉ mỉ cao độ, chỉ bằng chất liệu rẻ tiền 
là bìa cứng. Điều này đã giúp họ tiết kiệm được hàng triệu đô la trong các tài khoản chi phí dành 
cho phát triển công nghệ. Bạn cũng có thể tạo ra một phòng thí nghi ệm tư duy bằng hình ảnh 
không gian cho riêng mình tại nhà, bằng cách dùng các nguyên vật liệu rẻ tiền như bìa cứng hoặc 
bọt xốp để làm những mô hình và các vật mẫu thu nhỏ; những vỏ chai nước ngọt bằng nhựa rất 
bình thường và những chiếc ghim giấy; những c hiếc cán của các vật dụng thông thường vẫn 
được làm ra để bán trên thị trường (như cán chổi, cán ô, cán gương) và các dạng hình khối khác 
dùng để kết nối chúng lại; những chiếc hộp thừa có nhiều hình dáng khác nhau và cả những mẩu 
đầu thừa đuôi thẹo đủ mọi chất liệu và nguồn gốc khác nhau (như là dây, băng ghi âm, hình khối, 
tuýp thuốc đánh răng, đất nặn, dây thép, gỗ vụn, nẹp cao su, hộp thiếc, giấy thừa hoặc những thứ 
bỏ đi khác có thể tận dụng được). Phải kể thêm đến sức mạnh của các công nghệ hiện đại trong 
việc hỗ trợ cho những ý tưởng sáng tạo thuộc loại tư tưởng không gian. Nền công nghiệp máy 
tính đã mở ra khả năng rất lớn cho những nhà sáng tạo ý tưởng về không gian, thông qua các 
công cụ hỗ trợ đồ hoạ như phần mềm ứng dụng CAD (Hỗ trợ thiết kế bằng máy tính), phần mềm 
"Vẽ và tô màu", chương trình tương tác giữa người sử dụng và máy tính bằng hình ảnh, cùng 
nhiều kỹ thuật nổi bật khác. 
 Những ảnh hưởng của nền văn hoá hiện đại đến sự phát triển trí thông 
minh không gian 
 Bất chấp sự ra đời của hàng loạt các công cụ xử lý hình ảnh không gian bằng công nghệ cao, 
nền văn hoá của chúng ta hiện nay vẫn đang quá chú trọng tới ngôn ngữ học và các tư duy logic 
về toán học trong việc phát triển các sản phẩm mới. Giáo sư sử học Eugene S.Ferguson thuộc 
trường Đại học Delaware đã chỉ ra rằng các chương trình đào tạo kỹ sư trong các trường đại học 
của chúng ta đang tăng lên về mặt số lượng và tăng cường khả năng phân tích về mặt toán học, 
mà bỏ quên mất việc sử dụng trí tưởng tượng và hình ảnh. Ông phát biểu rằng tình trạng ấy đã 
dẫn đến kết quả là: "Ngày nay chúng ta có thể phải chúng kiến nhiều điều ngốc nghếch. Đó là cái 
giá phải trả cho những việc chúng ta đã làm trong hệ thống đào tạo các chuyên gia kỹ thuật". 
Một ví dụ thực tế là sai lầm về tư duy không gian có thể đã xuất hiện, gây ra thảm hoạ của tàu vũ 
trụ con thoi. Rõ ràng, có nhiều người đã không thừa nhận sai lầm trong khâu thiết kế kiểu dáng, 
dẫn tới khả năng của con tàu không đáp ứng được trong điều kiện thời tiết lạnh giá và vì thế đã 
xảy ra rò rỉ nhiên liệu, dẫn đến việc phát nổ và phá huỷ hoàn toàn con tàu vũ trụ. Chỗ rạn nứt đó 
đã được các nhà chuyên môn thông thạo về hình học không gian phát hiện nhưng sau đó lại bị 
gạt bỏ bởi những định hướng về phân tích toán học và những mưu đồ chiếm lĩnh uy tín chính trị 
của những người giám sát, họ có lẽ đã không hình dung ra được những hậu quả ghê gớm của sai 
lầm này. 
 Nếu bạn là người có khả năng đặc biệt về trí thông minh không gian thì có lẽ bạn cảm thấy 
nền văn hoá này có vẻ như định kiến và bất công với cuộc đời của bạn. Bạn có thể mất nhiều 
năm học ngôn ngữ trong các trường học, ở đó các thầy cô giáo dành rất ít quan tâm tới những thứ 
mà bạn có khả năng làm rất tốt. Hiếm khi bạn nhận được cơ hội để bộc lộ khả năng sáng tạo 
bằng hình ảnh của mình hoặc được diễn đạt suy nghĩ của bạn thông qua các bức học hay biểu đồ. 
Mẫu người hay mơ mộng tiêu biểu suy nghĩ có vẻ giống như người lười nhác và không có mục 
đích nhất định. Điều này dù có đúng đối với người hay mơ mộng và những người khác có tư 
duy trực quan - hình hoạ tốt trong xã hội chúng ta đi nữa, thì họ cũng chính là những người sẽ 
làm cho chúng ta thấy được những sáng tạo mới có khả năng xuất hiện trong cuộc sống khi loài 
người chúng ta đang tiến vào thế kỷ XXI. 
Chương 3: Trí thông minh không gian (tiếp) 
25 CÁCH PHÁT TRIỂN TRÍ THÔNG MINH KHÔNG 
GIAN 
• Bạn hãy sử dụng những cuốn từ điển bằng hình ảnh, chơi trò tic-tac-toe trong không gan 
ba chiều hoặc những trò chơi khác có sử dụng tư duy về hình ảnh không gian. 
• Hãy chơi trò xếp hình, trò chơi rubic, trò mê cung hoặc các trò chơi khác về không gian. 
• Mua những chương trình phần mềm đồ hoạ và tập sáng tạo ra những kiểu thiết kế của 
riêng mình trên máy tính. Tập vẽ, tô màu và tưởng tượng ra những hình ảnh đó bằng cách 
sử dụng phần mềm máy tính. 
• Học cách chụp ảnh và sử dụng máy quay phim để ghi lại những hình ảnh hoặc không 
gian mà bạn thấy ấn tượng. 
• Hãy mua máy quay, máy ghi hình và tự sáng tạo ra những bộ phim mang chủ đề về các 
hoạt động diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. 
• Xem các bộ phim và chương trình vô tuyến truyền hình, đồng thời để ý tìm hiểu cách sử 
dụng ánh sáng, cách di chuyển máy quay, cách bố trí màu sắc và các thành phần khác có 
liên quan đến quá trình tạo dựng hình ảnh. 
• Bạn thử trang trí lại bên trong ngôi nhà của bạn hoặc làm đẹp lại phong cảnh bên ngoài 
ngôi nhà bạn. 
• Hãy tạo ra một thư viện riêng của bạn để lưu lại những hình ảnh mà bạn yêu thích khi 
xem các tờ tạp chí và báo. 
• Học và rèn luyện những kỹ năng định hướng trong các cuộc đi dã ngoại ngoài thiên 
nhiên. 
• Nghiên cứu về môn hình học. 
• Bạn hãy tham gia các lớp học vẽ, điêu khắc, học tô màu, chụp ảnh, quay phim, thiết kế đồ 
họa, hoặc một vài lớp học nghệ thuật về hình hoạ khác tại các trường đại học hoặc những 
trung tâm hướng nghiệp ở địa phương bạn sinh sống. 
• Học một ngoại ngữ mang tính tượng hình nào đó, chẳng hạn như tiếng Trung Quốc. 
• Hãy sử dụng các ý tưởng, tư duy trong không gian ba chiều của bạn vào công việc sáng 
tạo hoặc các dự án khác nào đó. 
• Học tập cách sử dụng và cách diễn đạt bằng hệ thống các biểu đồ, cấu trúc hình cây, các 
sơ đồ và những kiểu cấu trúc biểu đạt bằng hình ảnh khác. 
• Mua một quyển từ điển bằng hình ảnh và sử dụng nó để tìm hiểu xem các thiết bị máy 
móc thông thường và các đối tượng khác hoạt động như thế nào. 
• Hãy thử khám phá khoảng không xung quanh bạn bằng cách bịt mắt lại và để một người 
khác hướng dẫn bạn đi quanh ngôi nhà hoặc khoảng sân nhà của bạn. 
• Luyện tập cách tìm kiếm, phát hiện ra những hình ảnh và cảnh tượng trong các đám mây, 
từ những vết nứt trên tường hoặc trong những bối cảnh nhân tạo hay tự nhiên tương tự 
khác. 
• Tập phát triển kỹ năng sử dụng hình ảnh và biểu tượng để ghi lại những điều cần lưu giữ 
(sử dụng các mũi tên, vòng tròn, các hình sao, hình xoắn ốc, các mã màu, những bức 
tranh và các kiểu tượng hình khác). 
• Gặp gỡ với các kỹ sư cơ khí, những kiến trúc sư, các họa sĩ hoặc nhà thiết kế để xem 
cách họ vận dụng khả năng không gian trong công việc của họ như thế nào. 
• Dành một khoảng thời gian nhất định để tham gia thực hiện các hoạt động nghệ thuật 
cùng với gia đình hay bạn bè của bạn. 
• Hãy nghiên cứu, khảo sát bản đồ về thị trấn và đất nước của bạn, sơ đồ các tầng trong 
ngôi nhà của bạn và các hệ thống miêu tả hình ảnh khác. 
• Xây dựng lên các cấu trúc, hình khối khác nhau bằng cách sử dụng bộ đồ chơi xếp hình, 
các loại đất nặn, các khối không gian hoặc các vật thể lắp ráp khác trong không gan. 
• Nghiên cứu về các hiện tượng gây ảo giác quang học (chẳng hạn chúng có trong quyển 
sách về các câu đố, tại các bảo tàng khoa học hay trong các thứ đồ chơi bằng cách gây ảo 
giác thị giác...). 
• Bạn hãy thuê, mượn, hoặc mua lấy các băng video có tên "Hướng dẫn thực hiện" mô tả 
về những khu vực đặc biệt mà bạn quan tâm, yêu thích. 
• Hãy phối hợp với người khác để tiến hành vẽ, chụp ảnh và lập ra những biểu đồ trong các 
văn bản, các dự án và trong các buổi trình diễn giới thiệu một vấn đề nào đó. 
Chương 4: Trí thông minh âm nhạc 
Phát triển năng khiếu âm nhạc của bạn 
 Những câu chuyện vụ án cùng với những điều bí ẩn đầy phức tạp là yếu tố cơ bản để làm nên 
nhân vật thám tử Sherlock Holmes huyền thoại và nổi tiếng của nhà văn Arthur Conan Doyle. Và 
thậm chí đôi khi thám tử Holmes còn gặp phải những tình huống khó giải quyết, đòi hỏi phải có 
nỗ lực đặt biệt. Những lúc đó ông lấy chiếc violon và chơi. Âm nhạc dường như mở ra mọi cánh 
cổng cho việc điều tra, cho phép ông giải quyết được vấn đề phức tạp mà trước đây nó là một 
đống hỗn độn. Các tác phẩm trinh thám hư cấu có thể giúp cho chúng ta biết nhiều đầu mối quan 
trọng trong việc sử dụng âm nhạc để tư duy hiệu quả. Người ta thường nói rằng âm nhạc có sức 
hấp dẫn, làm dịu đi tậm trạng căng thẳng, cũng thật chính xác khi nói âm nhạc có thể điều chỉnh 
tư tưởng. 
 Vào một hôm, vai trò của âm nhạc trong quá trình suy nghĩ hàng ngày trở nên sáng tỏ với sự 
hiểu biết của tôi, khi có người thợ mộc đến lắp ống khói trên trần nhà, trong phòng ăn của gia 
đình tôi. Anh ta đi vào trong phòng, xác định vị trí lắp đặt, và miệng anh ta bắt đầu phát ra những 
âm thanh khe khẽ, có nhịp điệu "Uh - huh - uh - huh - uh - huh". Anh ta hát ngâm nga trong khi 
anh ta đang xem xét và suy nghĩ một cách thận trọng về công việc. Dường như anh ta đang nghĩ 
xem cái lỗ sẽ rộng bao nhiêu và quan sát xem dụng cụ nào cần dùng cho công việc. Sau đó anh ta 
giờ tay lên về phía trần nhà giống như một người chỉ huy bản giao hưởng và gõ những âm thanh 
lách cách vui nhộn, như thể anh ta nhấn mạnh lại những ý tưởng chuyên môn đã được suy nghĩ 
chắc chắn và sẽ được tiến hành. Cuối cùng có thể thực sự nói rằng, toàn bộ công việc đã được 
giải quyết xong ở trong tư duy, suy nghĩ của anh ta. Anh ta kết thúc công việc khi đang lẩm 
nhẩm một bài hát nổi tiếng có gia điệu vui tươi. Sau đó tôi phát hiện ra rằng anh ta đã từng là nhà 
soạn nhạc jazz trước khi là một thợ mộc tự do. Nhưng trong khi anh ta đã để lại chiếc kèn 
saxophone ở phía sau thì anh tiếp tục sử dụng sự hiểu biết về âm nhạc trong công việc mới của 
mình. 
 Bạn không cần phải là một nhà soạn nhạc chuyên nghiệp để nghĩ về âm nhạc. Hầu hết chúng ta 
đều sử dụng tư duy âm nhạc trong mọi ứng xử và công việc trong cuộc sống hàng ngày. Chúng 
ta bị âm nhạc bao quanh từ tối tới sáng. Chúng ta thức dậy bằng các đồng hồ báo thức âm nhạc, 
nghe các bài hát trên đài trong khi đi làm, làm việc trong các toà nhà văn phòng có các bản nhạc 
nhẹ, và sau một ngày làm việc chúng ta thư giãn ở nhà bằng cách nghe đĩa CD và chương trình 
MTV. Các nghi lễ quan trọng nhất trong đời sống của chúng ta như đám cưới và lễ tang luôn 
được tổ chức với sự có mặt của âm nhạc. Chúng ta luyện tập chơi nhạc, sùng bái âm nhạc và 
mua sản phẩm âm nhạc để thưởng thức. Nền giáo dục âm nhạc không chính thống này không chỉ 
giúp chúng ta trong tư duy mà còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách suy nghĩ của chúng ta. Chương 
này sẽ giúp bạn tìm hiểu sự ảnh hưởng của âm nhạc đến các thành phần tạo nên tư duy của bạn, 
có trí nhớ, sự tưởng tượng và tính sáng tạo.