Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại các nước trên thế giới - Thách thức và cơ hội nguồn nhân lực lĩnh vực trái đất - mỏ - môi trường

32 TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
Ban Biên tập nhận bài: 11/12/2019 Ngày phản biện xong: 12/12/2019 Ngày đăng: 20/12/2019
XU THẾ CẢI CÁCH CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TẠI
CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI - THÁCH THỨC VÀ CƠ
HỘI NGUỒN NHÂN LỰC LĨNH VỰC 
TRÁI ĐẤT- MỎ - MÔI TRƯỜNG
Đào Viết Đoàn1, Đỗ Ngọc Anh1, Đặng Trung Thành1, 
Trần Tuấn Minh1, Nguyễn Văn Mạnh1
Tóm tắt: Bài viết trình bày khái quát chung về toàn cầu hóa giáo dục, sự cần thiết cải cách
chương trình đào tạo và giới thiệu về xu thế cải cách chương trình đào tạo tại các nước trên thế giới.
Trên cơ sở phân tích những thách thức, khó khăn, cơ hội của nguồn nhân lực lĩnh vực khoa học Trái
đất - Mỏ - Môi trường trong bối cảnh toàn cầu hóa và xu thế cải cách chương trình đào tạo trên thế
giới. Nhóm tác giả đã đề xuất một số nhóm giải pháp cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo
nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu trong lĩnh vực khoa học Trái đất - Mỏ - Môi trường, bao gồm: Nâng
cao trình độ đội ngũ đào tạo nghiên cứu khoa học; Cải cách chương trình đào tạo; Đầu tư cơ sở
vật chất trang thiết bị phục vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học; Tăng cường kết hợp với các cơ sở
nghiên cứu, doanh nghiệp; Chủ động hội nhập quốc tế; Giáo dục hướng nghiệp và tổ chức hướng
nghiệp cho người học.
Từ khóa: Cải cách chương trình đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực, khoa học Trái đất - Mỏ -
Môi trường.
1Trường Đại học Mỏ - Địa chất
Email: daovietdoan@gmail.com
1. Cải cách giáo dục trong bối cảnh toàn
cầu hóa
Toàn cầu hóa giáo dục vừa là biểu hiện của
toàn cầu hóa kinh tế vừa là sản phẩm của toàn
cầu hóa kinh tế. Ngày nay với xu thế toàn cầu
hóa kinh tế đã đòi hỏi nguồn nhân lực cũng mang
tính toàn cầu hóa từ đó dẫn đến sự lưu động với
số lượng lớn các sinh viên, nhà nghiên cứu khoa
học công nghệ trên toàn thế giới, đặc biệt là sự
lưu động của học sinh sinh viên, nhà khoa học
từ các nước đang phát triển đến các nước phát
triển.
Toàn cầu hóa đang diễn ra một cách nhanh
chóng, mạnh mẽ, gây tác động sâu sắc đến mọi
lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong bối cảnh
toàn cầu hóa, đa số các quốc gia, các ngành đào
tạo truyền thống đang tỏ ra lúng túng, mơ hồ
trong việc xử lý và định hình một chiến lược giáo
dục tổng thể đáp ứng những thay đổi nhanh
chóng của thời đại, giáo dục đại học sẽ thay đổi
sâu rộng từ môi trường giáo dục, vai trò của
người dạy, người học đến phương pháp dạy học.
Hiện nay, không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc
gia trên thế giới đang phải đối mặt với thách thức
lớn về thiếu hụt lao động trình độ cao, có chuyên
môn, kỹ năng. Do đó cần đổi mới giáo dục đại
học, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động,
nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy về phát triển
giáo dục đại học, đổi mới chương trình và
phương thức đào tạo, áp dụng công nghệ thông
tin vào trong quá trình giảng dạy, đổi mới mô
hình liên kết giữa trường đại học và doanh
nghiệp, nâng cao chất lượng đội ngũ đào tạo và
cán bộ quản lý.
33TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
Trong bối cảnh toàn cầu hóa để tránh khỏi tụt
hậu, thích ứng kịp thời với sự thay đổi từng ngày,
từng giờ của sản xuất, của tiến bộ khoa học kỹ
thuật cũng như trong đời sống thì mỗi cá nhân
và cộng đồng không thể không trang bị những
kiến thức, kỹ năng mới, điều chỉnh ứng xử phù
hợp với những đổi mới đang liên tục xuất hiện.
Vì vậy các quốc gia trên thế giới đều phải cải
cách giáo dục, thay đổi chương trình đào tạo cho
phù hợp với thực tế toàn cầu hóa.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngành khoa học
Trái đất - Mỏ - Môi trường cũng đang đứng
trước những vấn đề về đào tạo nguồn nhân lực,
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo công
việc làm cho người học sau khi tốt nghiệp. Chính
vì vậy nhóm ngành khoa học Trái đất - Mỏ - Môi
trường cần thay đổi cải cách chương trình đào
tạo theo xu hướng cải cách của thế giới, mở các
ngành mới theo xu hướng phát triển khoa học kỹ
thuật phục vụ cho đời sống của con người trong
tương lai.
2. Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại
các nước trên thế giới
2.1. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Mỹ
Tại Mỹ có hơn 3.000 trường đại học thực hiện
giáo dục ở các cấp chuyên nghiệp thực hành, đại
học, thạc sĩ và tiến sĩ. Các trường được phân
thành các trường đại học nghiên cứu (như PHD
và các trường có thứ hạng của Mỹ), các trường
đại học và thạc sĩ (xếp hạng theo khu vực hoặc
xếp hạng theo khoa học). Theo thể chế đào tạo
phân thành các trường đại học tư (Harvard, Yale,
Princeton, Stanford, MIT, v.v.), các trường đại
học công (Berkeley, California, Michigan, Vir-
ginia, Michigan, Columbia, v.v.) và các trường
chuyên nghiệp thực hành, ngoài ra còn hệ thống
giáo dục trọn gói các cấp học từ nhà trẻ đến tiến
sĩ, loại hình này có yêu cầu khá cao [2-4].
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Mỹ
theo hướng [1,5]:
- Đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức và
giáo dục giá trị lối sống, kỹ năng sống;
- Chính phủ chủ động hướng dẫn, các tổ chức
và xã hội tích cực tham gia;
- Phát triển hài hòa thống nhất và đa dạng về
cấu trúc chương trình đào tạo và đánh giá
chương trình đào tạo.
- Đẩy mạnh theo hướng nghiên cứu khoa học
kỹ thuật liên hệ với các ngành xã hội nhân văn.
- Kết hợp cải cách chương trình đào tạo trước
đây để tiến hành cải cách toàn diện.
2.2. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Đức
Tại Đức gồm hai loại trường, thứ nhất là loại
trường đại học tổng hợp loại này gồm 114 trường
với nhiều chuyên ngành đào tạo, trong đó chú
trọng giảng dạy kết hợp với nghiên cứu gồm các
trường đại học tự nhiên, đại học sư phạm, đại
học tổng hợp, các trường đều có các hệ đào tạo
đại học, thạc sĩ và tiến sĩ. Thứ hai là loại trường
đại học kỹ thuật ứng dụng gồm 152 trường,
thường đào tạo các ngành về công trình, kỹ thuật,
nông nghiệp, nghệ thuật, thiết kế, kinh tế, tài
chính và công thương v.v. để đào tạo nhân tài
mang tính ứng dụng.
Những năm gần đây chính phủ Đức đã phát
động chương trình đại học tài năng và chính phủ
đã chi những khoản tiền khổng lồ để hỗ trợ xây
dựng và phát triển các trường đại học cao cấp,
khuyến khích nghiên cứu khoa học phát triển
công nghệ.
Đặc điểm của các trường đại học của Đức
được kết hợp rất chặt chẽ với các doanh nghiệp.
Sinh viên học tập tại trường khoảng 3 đến 4 năm
còn thực tập trong một Công ty, cơ sở sản xuất
hoặc ở nước ngoài với thời gian khoảng 6 tháng.
Luận văn tốt nghiệp tập trung vào ứng dụng và
thường được yêu cầu phải hoàn thành tại doanh
nghiệp [2-4].
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Đức
theo hướng [1,7]:
- Chương trình đào tạo theo hướng đa dạng
hóa môi trường học tập, các tổ chức giáo dục mở
rộng sang các lĩnh đời sống thường ngày;
- Chương trình đào tạo tập trung vào khả năng
tiếp thu kiến thức trên giảng đường và thực hành
tại các doanh nghiệp;
- Chương trình đào tạo theo hướng khích lệ,
khuyến khích học tập và phát huy năng lực hợp
tác;
- Đánh giá lại vai trò của giáo viên và học
sinh.
- Phát triển đào tạo các khả năng sở trường
của học sinh;
2.3. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Úc
Tại Úc số lượng các trường đại học không
nhiều nhưng chất lượng khá cao, tổng cộng có
khoảng 40 trường đại học, trong đó có 37 trường
công.
Các cấp học gồm giáo dục đại học hoặc dạy
nghề (TAFE), Associate's Degree, đại học (bao
gồm cả bằng học sĩ danh dự), thạc sĩ và tiến sĩ.
Nước Úc có dân số ít và có thể coi là một nước
thực hiện công nghiệp hóa giáo dục, thu hút
nhiều sinh viên tại các nước khác nhau trên thế
giới đến theo học. Số lượng sinh viên quốc tế lớn
và thu học phí cao hơn nhiều so với sinh viên
trong nước. Năm 2000 chính phủ Úc đã thực
hiện chương trình kế hoạch "Backing Australia's
Ability". Mỗi năm quỹ hỗ trợ giáo dục rất lớn và
được phân bổ để hỗ trợ giáo dục đại học, hỗ trợ
nghiên cứu khoa học và tài trợ cấp học bổng cho
các sinh viên trong và ngoài nước [2-4].
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Úc
theo hướng [1, 6]:
- Phát triển nội dung chương trình đào tạo
mang tính đa dạng hóa và mở rộng các chương
trình đào tạo theo các ngành mang tính thời đại;
- Dân chủ hóa chế độ quản lý chương trình
đào tạo, phân quyền quản lý chương trình đào
tạo;
- Xây dựng mô hình mục tiêu chương trình
để đào tạo nhân tài có tính chuyên nghiệp cao;
- Phương thức tổ chức chương trình đào tạo
kết hợp tính phổ biến với chọn lọc.
2.4. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Pháp
Giáo dục Pháp được phân thành các trường
đại học tổng hợp công và các viện chuyên nghiệp
ưu tú (như học viện công trình, viện kinh doanh,
viện kiến trúc, v.v.). Chất lượng của các trường
đại học công thường là trung bình, tại các trường
này cơ bản đều dùng tiếng Pháp để học tập. Còn
các viện chuyên nghiệp thì chất lượng đào tạo
tốt hơn, toàn bộ quá trình đào tạo sử dụng ngôn
ngữ tiếng anh. Cấp bậc học cũng được chia thành
các hệ thống đại học, thạc sĩ và tiến sĩ. Ngoài ra
còn có giáo dục chuyên ngành, chủ yếu là đào
tạo các nhân tài về mảng nghệ thuật, thiết kế,
thời trang và du lịch.
Các trường đại học Pháp được chia thành
trường công và tư. Trường công không phải
đóng học phí còn trường tư phải đóng học phí, về
chất lượng đào tạo có sự khác biệt giữa các
trường. Hiện có 87 trường đại học tổng hợp
công, 3 trường đại học tổng hợp tư, hơn 400 viện
đào tạo về công trình, hơn 200 viện công lập, tư
lập đào tạo về nghệ thuật và gần 1000 viện đào
tạo kinh doanh [2-4]. 
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Pháp
theo hướng [1,8]:
- Nội dung chương trình đào tạo phát triển
theo hướng chú trọng đào tạo mang tính thực
dụng và thiết thực với cuộc sống;
- Chương trình đào tạo coi trọng kiến thức cơ
sở, kiến thức nền tảng;
- Chương trình đào tạo kết hợp các loại hình
giáo dục với nhau;
- Chương trình đào tạo phân theo khu vực đào
tạo, đào tạo theo ngôn ngữ tiếng Pháp và tiếng
Anh
- Cá nhân hóa giáo dục đáp ứng nhu cầu học
tập của học sinh;
2.5. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Anh
Tại Anh có nền giáo dục cũng tương đồng với
Mỹ, phân thành các cấp đào tạo chuyên nghiệp
thực hành, đại học, thạc sĩ và tiến sĩ. Nhưng
trong đào tạo đại học và thạc sĩ đều có dạng đào
tạo loại hình “taught” và loại hình “research”
với thành tích cao có thể nhận học vị “honorable
Bachelor” và “honorable Master”. Loại honor-
able Bachelor có thể xin học trực tiếp lên tiến sĩ.
Tại Anh có hơn 200 trường đại học, thường
34 TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
35TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
được chia thành các trường đại học và học viện.
Trường đại học ngoài có một trường tư còn tất cả
đều là trường công. Các trường có quyền tự chủ
rất lớn, có thể tự cấp bằng học vị, nhưng phải
được đánh giá chất lượng khách quan bên ngoài
trường. Một số trường nổi tiếng nhất được kiểm
định chất lượng bởi tổ chức QAA [2-4].
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Anh
theo hướng [1,5]:
- Cải cách theo hướng tìm điểm cân bằng giữa
“chất lượng” và “bình đẳng” trong chương trình
đào tạo.
- Chú trọng giáo dục chức vụ nghề nghiệp và
giáo dục phổ thông.
- Chương trình đào tạo tăng cường tính linh
hoạt và độ sâu rộng.
- Chương trình đào tạo hướng đến mọi người
đều nắm vững được các kỹ năng chính trong
nghề nghiệp của mình.
- Chương trình đào tạo theo hướng nâng cao
mở rộng học theo hình thức cấp chứng chỉ sau
mỗi khóa đào tạo.
2.6. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Hàn Quốc
Các trường đại học Hàn Quốc được chia
thành các trường cao đẳng, đại học, đại học tổng
hợp, và viện nghiên cứu. Trường cao đẳng đào
tạo 2-3 năm và là một phần quan trọng của giáo
dục nghề nghiệp của Hàn Quốc, đại học đào tạo
4 năm. 
Tại Hàn Quốc có khoảng gần 500 các trường
đại học và cao đẳng, các trường đại học luôn có
sự đa dạng về ngành nghề đào tạo và hệ đào tạo
đa dạng từ cao đẳng, cử nhân, kỹ sư tới thạc sĩ,
tiến sĩ. Với chương trình giảng dạy kết hợp lí
thuyết với thực tiễn, sinh viên đại học được chỉ
định phục vụ trong một trường với một thời gian
nhất định sau khi tốt nghiệp.
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Hàn
Quốc theo hướng [1,11]:
- Xây dựng chương trình hệ thống đánh giá
chương trình giáo dục và tăng cường quản lý
chất lượng giáo dục;
- Xây dựng chương trình đào tạo với các trình
độ khác nhau;
- Xây dựng chương trình đào tạo chung theo
giai đoạn, theo niên chế chung cho quốc gia;
- Quy mô đào tạo từ yêu cầu đơn lẻ sang yêu
cầu phức hợp và đa cấp độ đào tạo.
2.7. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Nhật Bản 
Tại Nhật Bản có 765 trường đại học với thời
gian niên chế đào tạo 4 năm, trong đó có 86
trường quốc lập (hầu như không thu bất kể phí
nào, chương trình học thường mang tính học
thuật cao), 90 trường công (thu một nửa phí học
đối với học sinh trong tỉnh, ngoài tỉnh thu 100%
học phí, chương trình học mang tính học thuật,
một số trường có thêm các ngành học mang tính
ứng dụng), 589 trường tư (thu 100% học phí và
khác phí khác, khoảng 10 trường tư top đầu có
môi trường học mở, mang tính quốc tế cao,
chương trình học mang tính ứng dụng, các
trường trung bình hoặc mức dưới ít được người
Nhật Bản biết đến, thường nhận nhiều du học
sinh châu Á) [17]. Dựa vào loại hình phân thành
đại học tổng hợp, đại học đa ngành, đại học đơn
ngành, đại học nữ giới, học sinh có thành tích
học tập tốt đều có thể xin được học bổng cấp tỉnh
của Nhật Bản đủ để học tập và sinh hoạt trong
suốt quá trình học tập. 
Đại học khoa học thực nghiệm đều có người
dẫn đầu trong khoa học, thường mỗi ngành chỉ
có 1 giáo sư và vài phó giáo sư, khi giáo sư về
hưu thì từ những phó giáo sư chọn 1 người để
thay thế. Các giáo sư có thể xin tài trợ nghiên
cứu khoa học và tự mình có thể tự quyết định chi
tiêu cho nghiên cứu trong đó bao gồm quyền sử
dụng kinh phí mua các thiết bị.
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại Nhật
Bản theo hướng [1,9,10]:
- Chương trình tập trung vào việc đào tạo khả
năng học tập độc lập và tư duy độc lập.
- Chương trình tập trung vào nền giáo dục học
đường, giảng dạy trên lớp.
- Xây dựng phát triển chương trình đào tạo, tổ
chức đào tạo và thực hiện đào tạo mang tính linh
hoạt.
- Chương trình chú trọng đến thiết lập chương
trình đào tạo mang tính cá nhân hóa, đa dạng hóa
và tích hợp hóa.
2.8. Xu thế cải cách chương trình đào tạo
tại Trung Quốc
Tại Trung Quốc đến năm 2009 tổng cộng có
khoảng 1079 Trường Đại học và trên đại học,
trong đó có 710 trường công (Bộ giáo dục trực
tiếp quản lý 73 trường). Đối với chương trình đại
học, có các khoá học nghề cũng như các khoá
học cấp bằng đại học, sau đại học, và tiến sĩ. Sinh
viên theo học cử nhân, kỹ sư sẽ học trong vòng
4-5 năm, chương trình thạc sỹ kéo dài 2-3 năm
và tiến sỹ trong 3 năm [2-,4]. 
Xu thế cải cách chương trình đào tạo tại
Trung Quốc theo hướng [1]:
- Xây dựng chương trình đào tạo mang tính
tổng hợp;
- Xây dựng chương trình đào tạo mang tính
định hướng cho con người.
- Xây dựng chương trình kết hợp chương
trình đào tạo trong và ngoài nước.
- Xây dựng chương trình đào tạo với mục
đích đào tạo thông minh.
- Thiết lập một hệ thống đánh giá đa chiều
trong cải cách chương trình đào tạo.
Nhận xét: Như vậy ta có thể thấy rằng hiện
nay xu thế chung cải cách chương trình đào tạo
trên thế giới theo các hướng sau:
- Tích hợp chương trình đào tạo mang tính
khoa học với xã hội nhâ ...  đất - Mỏ - Môi trường
Cũng như các ngành khoa học trẻ khác trong
bối cảnh hội nhập toàn cầu, trong bối cảnh kinh
tế toàn cầu, trong bối cảnh phát triển các nguồn
năng lượng sạch, bảo vệ môi trường, tìm kiếm
nguồn tài nguyên mới thay thế cho nguồn tài
nguyên khoáng sản truyền thống thì cơ hội đào
tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực khoa học Trái
đất - Mỏ - Môi trường cũng đã mở ra với nhiều
kỳ vọng như:
- Toàn cầu hóa giúp cho việc trao đổi đào tạo,
học hỏi kinh nghiệm, tập huấn nghiệp vụ nâng
cao trình độ chuyên môn giữa các quốc gia trên
thế giới trở lên đơn giản và thuận tiện hơn, bằng
cách đào tạo trực tuyến, tại chỗ, ứng dụng công
nghệ thông tin vào giảng dạy đào tạo;
- Xu thế thay thế nguồn năng lượng truyền
thống bằng các nguồn năng lượng tái tạo như
năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng
sóng biển dẫn đến thiếu hụt nguồn nhân lực
trong lĩnh vực này bởi đây là một ngành rất mới
không chỉ đối với nước ta mà cả các nước trên
thế giới;
- Sự phát triển ứng dụng, sử dụng các vật liệu
tái chế từ rác thải xây dựng, rác thải sinh hoạt,
phế thải nhiệt điện;
- Ngày càng có nhiều các dự án nghiên cứu về
biến đổi khí hậu môi trường trong và ngoài nước,
nguồn nhân lực làm việc và nghiên cứu trong
lĩnh vực này còn hạn chế, chưa đáp ứng được
nhu cầu công việc và công tác nghiên cứu;
- Công tác bảo vệ môi trường ngày càng được
các quốc gia trên toàn thế giới quan tâm, ngày
càng có nhiều các dự án về bảo vệ môi trường,
xử lý môi trường trên khắp thế giới;
- Trong và ngoài nước đang có nhiều các dự
án xây dựng với quy mô lớn tạo ra nhiều việc
làm thu hút được nhiều lao động chuyên môn
trong lĩnh vực đào tạo ngành khoa học Trái đất -
Mỏ - Môi trường;
- Chính phủ các nước đều tăng cường đầu tư
vào các dự án đổi mới khoa học và công nghệ,
tăng về số lượng và hỗ trợ của các dự án nghiên
cứu khoa học ở nhiều cấp khác nhau trong lĩnh
vực khoa học Trái đất - Mỏ - Môi trường;
- Chính phủ các nước đang có nhiều dự án mở
rộng tìm kiếm nguồn tài nguyên biển;
- Chính phủ các nước luôn quan tâm đến giáo
dục, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa.
IV. Giải pháp nâng cao nguồn nhân lực trong
lĩnh vực đào tạo ngành khoa học Trái đất Mỏ -
Môi trường
Nhân lực là yếu tố quyết định đến thành công
và tiến bộ của mỗi ngành đào tạo, trong đó trình
độ phát triển nguồn nhân lực là thước đo chủ yếu
đánh giá mức độ tiến bộ của ngành và phát triển
bền vững. Để phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực
khoa học Trái đất - Mỏ - Môi trường cần phải
xây dựng tầm nhìn chiến lược phát triển tổng thể
và dài hạn của ngành. Đồng thời, trong mỗi giai
đoạn nhất định, cần xây dựng những chương
trình hành động với mục tiêu, định hướng cụ thể,
trong đó phân tích, đánh giá thời cơ, thách thức,
những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân để
đề ra mục tiêu và giải pháp cho từng giai đoạn
phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội trong nước
và quốc tế.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa giáo dục hiện
nay công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng
cao trong lĩnh vực khoa học Trái đất - Mỏ - Môi
trường cần phải thực hiện các nhóm giải pháp
sau:
Nhóm giải pháp về nâng cao trình độ đội ngũ
đào tạo, nghiên cứu: 
- Công tác nâng cao trình độ chuyên môn cho
đội ngũ đào tạo, nghiên cứu khoa học: Tăng
cường bồi dưỡng thường xuyên, tập huấn ngắn
hạn nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ
đào tạo, nghiên cứu khoa học bằng các khóa học
dài hạn và ngắn hạn tại các nước phát triển trên
thế giới;
- Nâng cao trình độ ngoại ngữ cho cán bộ đào
tạo, nghiên cứu bằng cách tổ chức các lớp học
ngoài giờ làm việc, tăng cường hợp tác giao lưu
với các đơn vị nước ngoài;
- Thường kỳ tổ chức các buổi hội thảo, báo
cáo học thuật, hội nghị khoa học liên quan đế các
vấn đề thời sự, các vấn đề bất cập chưa có hướng
giải quyết tại các cơ sở sản xuất trong lĩnh vực
khoa học Trái đất - Mỏ - Môi trường;
- Xây dựng các chương trình, đề án, đề tài
nghiên cứu cấp quốc gia, tỉnh, thành phố, cấp
bộvv để thực hiện;
- Xây dựng các dự án phối hợp nghiên cứu
với các cơ sở đào tạo nghiên cứu nước ngoài;
- Xin các nguồn tài trợ phục vụ nghiên cứu,
nâng cao trình độ đội ngũ đào tạo, nghiên cứu.
Nhóm giải pháp về cải cách chương trình đào
tạo:
- Xây dựng các chương trình đào tạo theo
hướng phát triển các ngành mới về môi trường,
năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng
sóng biển, năng lượng sạch, tin học khoa học
Trái đất - Mỏ - Môi trường;
- Hoàn thiện các chương trình đào tạo theo
hướng mở, hội nhập, phân cấp đào tạo. Đổi mới
nội dung, chương trình, tài liệu đào tạo theo
hướng phát huy tư duy sáng tạo, năng lực tự học,
tự nghiên cứu, tăng thời gian thực hành; 
- Đổi mới phương pháp dạy và học theo
hướng học đi đôi với thực hành tại hiện trường,
học tại các cơ sở sản xuất;
- Mỗi chương trình đào tạo cần có đánh giá
kiểm định chất lượng đào tạo. Cải cách mục tiêu,
nội dung, hình thức kiểm tra, thi và đánh giá kết
quả đào tạo;
- Cải cách chương trình đào tạo theo xu
hướng đào tạo theo nhu cầu ngoài thực tế, kết
hợp với các cơ sở sản xuất đào tạo theo yêu cầu,
phối hợp, liên kết đào tạo với các nước phát triển
trên thế giới;
- Điều chỉnh các chương trình đào tạo và mô
hình đào tạo phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế;
- Xây dựng chương trình theo hướng đẩy
mạnh giáo dục đạo đức lối sống của sinh viên.
Nhóm giải pháp về đầu tư trang thiết bị phục
vụ cho đào tạo và nghiên cứu:
- Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết
bị đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực khoa
học Trái đất - Mỏ - Môi trường;
- Tận dụng tối đa cơ sở vật chất hiện có của
các cơ sở đào tạo, nghiên cứu khoa học; 
- Xây dựng kế hoạch trang bị thêm thiết bị tối
thiểu cho những ngành học, tăng cường xã hội
hoá, tranh thủ sự hỗ trợ về mọi mặt của các đơn
vị sản xuất và cộng đồng xã hội để đầu tư mua
sắm các trang thiết bị.
Nhóm giải pháp tăng cường kết hợp với các
cơ sở nghiên cứu, doanh nghiệp:
- Vận động các cơ sở nghiên cứu khoa học,
các doanh nghiệp tích cực hỗ trợ các sinh viên
tiếp cận với môi trường làm việc thực tế thông
qua các đợt thực tập và đào tạo các kỹ năng làm
việc tại các doanh nghiệp;
- Tăng cường hợp tác nghiên cứu, phát triển
và triển khai các công nghệ mới cũng như chia sẻ
các kinh nghiệm và chuyên môn theo nhu cầu
thực tế giữa cơ cở đào tạo, cơ quan nghiên cứu
với doanh nghiệp;
- Hợp tác với các doanh nghiệm trong công
tác đào tạo nguồn nhân lực bằng cách các doanh
nghiệp sẽ đặt hàng các yêu cầu về nội dung nhà
trường cần đào tạo để đáp ứng nhu cầu của
doanh nghiệp, doanh nghiệp đóng vai trò phản
biện trong việc xây dựng chương trình đào tạo
của nhà trường;
- Các doanh nghiệp, các cơ sở nghiên cứu tạo
môi trường thuận lợi cho sinh viên đến tham
quan, thực tập; tuyển dụng sinh viên sau khi ra
trường. Tham gia ngày hội việc làm của sinh
viên do trường tổ chức. Cử các doanh nhân có
trình độ và kinh nghiệm thực tiễn đến báo cáo
chuyên đề hoặc tham gia giảng dạy, nghiên cứu
khoa học tại trường. Đặt hàng các nghiên cứu
khoa học phục vụ giải quyết các vấn đề của
doanh nghiệp;
38 TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
39TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
- Các doanh nghiệp cần có quan hệ hợp tác
giữa trường đại học trên nền tảng bình đẳng cùng
có lợi. Trong việc hợp tác này, trường đại học
sẽ: cung cấp nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu
của doanh nghiệp; sáng tạo ra tri thức mới và
chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp; cử
giảng viên đến doanh nghiệp làm công tác tư vấn
và phối hợp với doanh nghiệp để cùng giải quyết
các vấn đề của doanh nghiệp; cử sinh viên đến
tham quan, thực tập tại doanh nghiệp; thiết lập
bộ phận chuyên trách về liên kết với doanh
nghiệp; hình thành các trung tâm nghiên cứu
phục vụ cho doanh nghiệp.
Nhóm giải pháp chủ động hội nhập quốc tế
- Xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp
luật về phối hợp đào tạo phát triển nguồn nhân
lực phù hợp với Việt Nam nhưng không trái với
thông lệ và luật pháp quốc tế; 
- Cùng với các cơ sở đào tạo nước ngoài thiết
lập khung trình độ ngành khoa học Trái đất - Mỏ
- Môi trường. Xây dựng lộ trình nội dung,
chương trình và phương pháp đào tạo; 
- Tham gia kiểm định quốc tế chương trình
đào tạo. Thực hiện đánh giá và quản lý chất
lượng theo tiêu chuẩn quốc tế, liên kết, trao đổi
về giáo dục và đào tạo đại học, sau đại học và
các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học, công nghệ
giữa các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và thế
giới; 
- Tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để thu
hút các nhà giáo, nhà khoa học có tài năng và
kinh nghiệm của nước ngoài, người Việt Nam ở
nước ngoài tham gia vào quá trình đào tạo nhân
lực đại học và nghiên cứu khoa học, công nghệ.
Nhóm giải pháp giáo dục hướng nghiệp, tổ
chức hướng nghiệp cho người học:
- Hướng nghiệp trước khi vào học: Để đảm
bảo sinh viên sau khi theo học ngành khoa học
Trái đất - Mỏ - Môi trường tìm được việc làm ổn
định, yêu nghề cần có sự tư vấn hướng nghiệp
cho học sinh thông sở thích, năng lực, hoàn cảnh
gia đình, nhu cầu xã hội từ đó có thể tổ chức dạy
nghề phổ thông cho học sinh, cho học sinh thực
hiện các công việc đơn giản liên quan đến ngành
khoa học Trái đất -Mỏ - Môi trường. Ngoài ra
cũng cần cập nhật thông tin thị trường lao động
và xác định những yêu cầu kỹ năng công việc
trong tương lai. Cung cấp những thông tin này
cho các bậc phụ huynh và các em học sinh sẽ
giúp ích cho sự lựa chọn các ngành nghề rõ ràng
và chính xác hơn. 
- Hướng nghiệp sau khi vào học: Ngoài việc
học kiến thức và kỹ năng chuyên môn về chuyên
ngành khoa học Trái đất - Mỏ - Môi trường sinh
viên cần được tăng cường thêm năng lực về một
số mặt: ngoại ngữ, kỹ năng mềm, phong cách
làm việc chuyên nghiệp, văn, thể, mỹvv. Các
năng lực này sẽ được rèn luyện thông qua các
hoạt động ngoại khóa, các hoạt động ở các câu
lạc bộ, các hoạt động tham gia nghiên cứu, tham
dự hội thảo, báo cáo học thuật.
- Ngoài các nhóm giải pháp trên cần phải Nhà
nước cần có thêm các ưu đãi, chính sách ưu tiên,
nâng cao nguồn thu nhập và tạo điều kiện hơn
nữa cho các cán bộ làm công tác đào tạo nguồn
nhân lực trong linh vực khoa học Trái đất - Mỏ
- Môi trường nói riêng và cho các cán bộ làm
công tác đào tạo nguồn nhân lực nói chung.
5. Kết luận
Toàn cầu hóa vừa là mục tiêu nhưng cũng là
động lực và biện pháp để các nước trên thế giới
có thể thay đổi chương trình đào tạo, cải cách
giáo dục, với các ngành đào tạo chưa cải cách
kịp theo xu hướng toàn cầu hóa sẽ gặp phải nhiều
bất cập và khó khăn trong đào tạo nguồn nhân
lực. Đứng trước những thách thức và cơ hội toàn
cầu hóa các ngành khoa học Trái đất - Mỏ - Môi
trường cũng cần phải tiếp tục đẩy mạnh công tác
cải cách chương trình đào tạo để bắt kịp với xu
thế đào tạo nguồn nhân lực hội nhập quốc tế. 
Bài viết đã tổng quan về xu thế cải cách
chương trình đào tạo trong bối cảnh toàn cầu
hóa, nếu ra các thách thức cơ hội và đưa ra các
nhóm giải pháp cải cách chương trình đào tạo
các ngành ngành khoa học Trái đất - Mỏ - Môi
trường nhằm nâng cao trình độ cho nguồn nhân
lực và tạo việc làm bền vững. Kính đề nghị các
cơ sở đào tạo các chuyên ngành khoa học Trái
Tài liệu tham khảo
1. Jiang, Z., (2017), Đặc trưng cải cách chương trình đào tạo trên thế giới. Chương trình hóa học
và lý luận dạy học).
2. Hua, H.W., (2014), Quốc tế hóa giáo dục cơ hội thách thức của giáo dục đại học TQ. Trường
Đại học Tây An, Phòng hợp tác Quốc tế.
3. Hui, M.W., (2006), Cải cách giáo dục trong quá trình quốc tế hóa. Nguồn: Nghiên cứu so
sánh giáo dục.
4. Ling, L.L., (2015), Thảo luận về xu thế phát triển chương trình đào tạo và giảng dạy quốc tế
thế kỷ 21.
5. Ming, F.Y., (2006), Hiện trạng và xu thế cải cách chương trình dạy học của Mỹ và Anh. Nguồn:
Người giáo dục.
6. Xia, W., (2006), Về đặc điểm, khó khăn và vấn đề cách cách chương trình đào tạo đương đại
của Úc. Nguồn: Nghiên cứu giáo dục nước ngoài.
7. Feng, Z.X., (2005), Đánh giá cải cách chương trình giảng dạy khoa học tổng hợp của Đức.
Nguồn: Thông tin giáo dục thế giới.
8. Linh, W., (2001), Nắm vững nền tảng chung của năng lực tri thức - xu hướng cải cách chương
trình đào tạo của Pháp. Nguồn: Phát triển giáo dục toàn cầu.
9. Xia, G.W., (2001), Đánh giá cải cách chương trình giáo dục của Nhật Bản hiện nay. Nguồn:
Nghiên cứu so sánh giáo dục.
10. Feng, X.G., (2006), Văn hóa Nhật Bản và cải cách chương trình giáo dục đương đại. Nguồn:
Nghiên cứu vấn đề Nhật Bản.
11. Lin, S.Q., (2001), Đối mặt với cải cách chương trình giáo dục Hàn Quốc thế kỷ 21- Đánh giá
cải cách chương trình giáo dục lần thứ 7 Hàn Quốc. Nguồn: Nghiên cứu giáo dục nước ngoài.
12. Tran, T.T., (2012), Internationalisation of higher education in Vietnam: Opportunities and
challengs, in Internationalisation of higher education: North-South perspectives, International
School, Vietnam National University, Hanoi: Hanoi.
13. Huang, F., (2007), Internationalization of higher education in the developing and emerg-
ing countries: A focus on transnational higher education in Asia. Journal of Studies in Interna-
tional Education, 11 (3-4), 421-432.
14. Wang, Y., 2008. Internationalization in Higher Education in China: A Practitioner’s Re-
flection. Higher Education Policy, 505-517.
15. Hiếu Nguyễn (2019), Quốc tế hóa - động lực đổi mới đào tạo giáo dục đại học. 
https://www.moit.gov.vn/tin-chi-tiet/-/chi-tiet/quoc-te-hoa-%C4%91ong-luc-%C4%91oi-moi-
%C4%91ao-tao-giao-duc-%C4%91ai-hoc-13184-402.html
16. Nguyễn Thị Đào. Toàn cầu hoá. Tạp chí Thư viện Việt Nam. Tạp chí Thư viện Việt Nam.
%E2%80%93-thu-vien-viet-nam.html
17. So sánh đại học quốc lập, công lập, tư lập tại Nhật Bản (2017). https://isenpai.jp/so-sanh-dai-
hoc-quoc-lap-cong-lap-tu-lap-tai-nhat/.
đất - Mỏ - Môi trường tiếp tục từng bước cải
cách, đổi mới chương trình đào tạo để nâng cao
được nguồn nhân lực đáp ứng được các công
việc trong bối cảnh toàn cầu hóa.
40 TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BÀI BÁO KHOA HỌC
41TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố phục vụ Hội thảo chuyên đề
BAI BÁO KHOA HỌC
TRENDS REFORM OF TRAINING PROGRAMS IN COUNTRIES ON
THE WORLD - CHALLENGES AND OPPORTUNITIES OF 
EARTH - MINING - ENVIRONMENT FOR HUMAN RESOURCES
Dao Viet Doan1, Do Ngoc Anh1, Dang Trung Thanh1, 
Tran Tuan Minh1, Nguyen Van Manh1
1Hanoi University of Mining and Geology
Abstract: This paper provides an overview of globalization education, importance of curriculum
reform and introduction a curriculum reform on the world. Based on the analysis of challenges, dif-
ficulties, opportunities for enhancement of Earth - Mining - Environment for human resources glob-
alization and reforming training programs in the world. The authors have proposed a number of
necessary solutions to improve the quality of human resource training for current requirements Earth
- Mining - Environment sciences, including: Improving qualifications scientific research training
team; Training curriculum reform; Investing in material facilities and equipment service of train-
ing and scientific research; Cooperation with research institutions and enterprises; Proactive in-
ternational integration; Vocational education and vocational organization for learners.
Keywords: training programs reforms, Improving human resources, Earth - Mining - Environ-
ment science