Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh: Những vấn đề cần quan tâm

60
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
TÓM TẮT
Trong giai đoạn hiện nay, sự cạnh tranh 
giữa các doanh nghiệp với nhau ngày càng 
khốc liệt. Muốn doanh nghiệp phát triển 
vững mạnh thì đòi hỏi doanh nghiệp phải có 
tư duy kinh doanh mới cùng tầm nhìn chiến 
lược mới, vì thế việc xây dựng Vĕn hoá doanh 
nghiệp là tất yếu khách quan. Trong thực tế 
hiện nay, tại Thành phố Hồ Chí Minh bên 
cạnh những doanh nghiệp xây dựng Vĕn hóa 
doanh nghiệp thành công thì còn rất nhiều 
doanh nghiệp đã thất bại do nhiều nguyên 
nhân khác nhau. Xây dựng Vĕn hóa doanh 
nghiệp là cả một quá trình cam go, đòi hỏi sự 
cố gắng không chỉ từ phía doanh nghiệp mà 
còn cần có sự đồng lòng, chung tay góp sức 
từ phía cơ quan quản lý nhà nước các cấp ở 
Thành phố Hồ Chí Minh.
Từ Khóa: vĕn hóa doanh nghiệp, thành 
phố Hồ Chí Minh, thời đại hội nhập.
XÂY DỰNG VĔN HÓA DOANH NGHIỆP Ở 
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH: NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM
 Trần Thị Thu Thảo*
* ThS. Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ An Trung. ĐT: 0919413738. 
Email: tranthithuthao8119@gmail.com
BUILDING CORPORATE CULTURE IN HO CHI MINH CITY: 
SOME BURNING ISSUES
 ABSTRACT
 At present, the competition between 
enterprises is becoming increasingly ierce. 
To grow steadily, businesses are required 
to have new business thinking and strategic 
vision and the construction of corporate 
culture is indispensable objective. In fact, in 
Ho Chi Minh City, besides some enterprises 
which have succeeded in building corporate 
culture, many have not achieved their goal 
because of many different causes. Building 
corporate culture is a dificult process, 
requiring a great effort from not only the 
enterprises but also relevant authorities at 
all levels in Ho Chi Minh City.
Keywords: corporate culture, Ho Chi 
Minh City. era of integration.
1. MỞ ĐẦU
Tại lễ công bố Ngày Vĕn hóa doanh 
nghiệp Việt Nam 10 tháng 11 và phát động 
cuộc vận động “Xây dựng vĕn hóa doanh 
nghiệp Việt Nam”, tối ngày 7 tháng 11 nĕm 
2016, tại Hà Nội. Trong bài phát biểu của 
mình, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho 
rằng: “Vĕn hóa doanh nghiệp là linh hồn của 
thương hiệu, là yếu tố khác biệt bền vững của 
61
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ...
doanh nghiệp. Một thương hiệu tốt không chỉ 
là tài sản của doanh nghiệp mà còn là tài sản 
của quốc gia”[11].
Trong nền kinh tế toàn cầu hoá ở thế kỷ 21, 
doanh nghiệp càng phải đẩy mạnh xây dựng 
Vĕn hóa doanh nghiệp. Vì, chỉ như vậy doanh 
nghiệp mới tạo ra được lợi thế cạnh tranh cho 
mình, nhằm đưa doanh nghiệp phát triển bền 
vững và vươn ra thế giới nhưng vẫn giữ được 
bản sắc của mình. Đối với Thành phố Hồ Chí 
Minh (TP.HCM), Nghị quyết 16-NQ/TW của 
Bộ Chính trị về phương hướng nhiệm vụ phát 
triển thành phố đến nĕm 2020 đã nêu rõ mục 
tiêu: “Xây dựng TP.HCM vĕn minh, hiện đại 
với vai trò đô thị đặc biệt, đi đầu trong sự 
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đóng 
góp ngày càng lớn với khu vực và cả nước; 
từng bước trở thành trung tâm lớn về kinh tế, 
tài chính, thương mại, khoa học – công nghệ 
của đất nước và khu vực Đông Nam Á; góp 
phần tích cực đưa nước ta cơ bản trở thành 
nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào 
nĕm 2020”[9]. Điều đó, càng cho thấy việc 
xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp tại TP.HCM 
là vấn đề cần thiết phải quan tâm, đặc biệt 
trong giai đoạn hiện nay. 
2. VĔN HÓA DOANH NGHIỆP.
2.1. Khái niệm vĕn hóa doanh nghiệp.
Các khái niệm Vĕn hóa doanh nghiệp 
hiện nay rất đa dạng, ở mỗi góc độ nghiên 
cứu khác nhau các nhà nghiên cứu đưa ra 
những khái niệm ít nhiều cũng có sự khác 
nhau. Có thể nêu ra một số khái niệm tiêu 
biểu như:
Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO): 
“Vĕn hóa doanh nghiệp là sự trộn lẫn đặc 
biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và 
truyền thống, những thái độ ứng xử và lễ nghi 
mà toàn bộ chúng là duy nhất đối với một 
tổ chức đã biết”[4]. Đối với Nguyễn Mạnh 
Quân thì: “Vĕn hóa doanh nghiệp là một 
hệ thống các ý nghĩa, giá trị, niềm tin chủ 
đạo, nhận thức và phương pháp tư duy được 
mọi thành viên của một tổ chức cùng đồng 
thuận và có ảnh hưởng ở phạm vi rộng đến 
cách thức hành động của các thành viên”[7]. 
Dương Thị Liễu cho rằng: “Vĕn hóa doanh 
nghiệp là một hệ thống các giá trị, các chuẩn 
mực, các quan niệm và hành vi của doanh 
nghiệp, chi phối hoạt động của mọi thành 
viên trong doanh nghiệp và tạo nên bản sắc 
kinh doanh riêng của doanh nghiệp”[4]. 
Tuy các khái niệm nêu trên đều có sự 
khác biệt nhất định nhưng xét về tổng thể 
chúng đều có những điểm chung như:
Về nội dung: Vĕn hóa doanh nghiệp là 
một hệ thống bao gồm các giá trị được doanh 
nghiệp lựa chọn để xây dựng Vĕn hóa doanh 
nghiệp của mình, qua đó tạo nên sự khác biệt 
giữa các doanh nghiệp với nhau.
Về ý nghĩa: Vĕn hóa doanh nghiệp là 
công cụ hữu hiệu trợ giúp cho tất cả các thành 
viên trong doanh nghiệp chuyển hóa từ việc 
nhận thức các giá trị chuyển thành hành động 
cụ thể một cách tự nguyện. 
Về mục đích: Các giá trị được doanh 
nghiệp đã lựa chọn để xây dựng Vĕn hóa 
doanh nghiệp cho mình đều phải nhằm mục 
đích giúp tất cả các thành viên trong doanh 
nghiệp cảm nhận được sứ mệnh, tự hào về 
doanh nghiệp mình. Từ đó, tạo nên sự thống 
nhất cho tất cả mọi thành viên trong doanh 
nghiệp.
2.2. Chức nĕng của Vĕn hóa doanh nghiệp•	Chức nĕng chỉ đạo 
Vĕn hóa doanh nghiệp tác động lên mọi 
hoạt động của doanh nghiệp. Vĕn hóa doanh 
nghiệp trở thành hệ thống quy phạm và giá 
62
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
trị tiêu chuẩn mà bất kỳ cá nhân nào trong 
doanh nghiệp cũng phải tuân theo, vì thế nó 
có chức nĕng chỉ đạo đối với hành động và tư 
tưởng của từng cá nhân trong doanh nghiệp.•	Chức nĕng ràng buộc
Chức nĕng ràng buộc của Vĕn hóa doanh 
nghiệp thể hiện ở chỗ, những nội dung trong 
xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp tạo nên áp 
lực, động lực mạnh mẽ đối với suy nghĩ, hành 
vi của mọi thành viên trong doanh nghiệp, từ 
đó tạo nên sự gắng kết và ràng buộc lẫn nhau.•	Chức nĕng liên kết 
Vĕn hóa doanh nghiệp tạo nên chất kết 
dính, tạo ra động lực giúp tất cả mọi thành 
viên trong doanh nghiệp liên kết thành một 
khối thống nhất, đồng lòng tham gia thực hiện 
các mục tiêu chung cho doanh nghiệp. Phát 
huy trí tuệ của từng thành viên nhằm cống 
hiến cho sự nghiệp chung là doanh nghiệp. •	 Chức nĕng khuyến khích 
Vĕn hóa doanh nghiệp không chỉ là động 
lực thúc đẩy bên ngoài, quan trọng hơn nó 
còn là nội lực mạnh mẽ khuyến khích nhân 
viên vượt qua mọi khó khĕn trong công việc. 
Giúp cho mọi thành viên trong doanh nghiệp 
có tinh thần tự giác, có ý chí để hoàn thành 
mọi nhiệm vụ doanh nghiệp giao phó.•	 Chức nĕng lan truyền 
Khi doanh nghiệp đã hình thành được vĕn 
hoá cho mình, nó sẽ tác động tới ý thức và lan 
truyền đến mọi cá nhân trong doanh nghiệp 
và các tổ chức bên ngoài doanh nghiệp. Vì 
thế Vĕn hóa doanh nghiệp là nhân tố quan 
trọng để xây dựng thương hiệu. 	Một số chức nĕng của Vĕn hóa doanh 
nghiệp nêu trên là những chức nĕng cơ bản và 
tồn tại khách quan. Vấn đề của doanh nghiệp 
là phải biết phối hợp đồng bộ các chức nĕng 
với nhau để Vĕn hóa doanh nghiệp thực sự 
trở thành một trong những công cụ quản lý 
hữu hiệu cho doanh nghiệp.
2. XÂY DỰNG VĔN HÓA DOANH NGHIỆP 
Ở TP. HỒ CHÍ MINH – NHỮNG VẤN ĐỀ 
CẦN QUAN TÂM.
 TP.HCM hiện nay là một trong 5 thành 
phố trực thuộc Trung ương của Việt Nam. 
Về mặt hành chính, thành phố được chia 
thành 19 quận và 5 huyện. Tổng diện tích 
2.095,06 km² và 12 triệu dân [8], nằm trong 
vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là trung 
tâm kinh tế của cả nước luôn có tốc độ tĕng 
trưởng kinh tế cao. Đây là nơi có hoạt động 
kinh tế nĕng động nhất, dẫn đầu cả nước về 
tốc độ tĕng trưởng kinh tế, tạo ra mức đóng 
góp GDP (tổng sản phẩm nội địa) lớn cho cả 
nước. Tỷ trọng GDP của thành phố chiếm 1/3 
GDP của cả nước. Thành phố là nơi thu hút 
vốn đầu tư nước ngoài mạnh nhất so với cả 
nước, kể từ khi Luật đầu tư được ban hành. 
Số dự án đầu tư vào thành phố chiếm khoảng 
1/3 tổng số dự án đầu tư nước ngoài trên cả 
nước. Thành phố đã và đang đẩy mạnh phát 
triển các ngành kinh tế chủ lực, là địa phương 
đầu tiên tập trung phát triển các ngành cơ 
khí gia dụng, sản xuất phương tiện vận tải, 
chế tạo máy, các ngành công nghệ cao
Thành phố còn là đầu mối xuất nhập khẩu, 
du lịch của cả nước với hệ thống cảng biển 
phát triển. Việc hình thành các hệ thống giao 
thông như đường Xuyên Á, đường Đông Tây 
 sẽ tạo điều kiện cho kinh tế thành phố 
tĕng trưởng mạnh mẽ [8]. Tại hội nghị “Gặp 
gỡ Lãnh đạo Thành phố và doanh nghiệp 
về kế hoạch thực hiện Nghị Quyết 35/NQ-
CP của Chính phủ” tổ chức ngày 3/7/2016 
tại TP.HCM. Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân 
TP.HCM, cho biết sẽ phấn đấu có 500.000 
doanh nghiệp vào nĕm 2020 [6]. Hiện nay 
TP.HCM có khoảng 270.000 doanh nghiệp 
đĕng ký, trong đó có khoảng 170.000 doanh 
63
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ...
nghiệp đang hoạt động trong mọi lĩnh vực, 
từ khai thác mỏ, thủy sản, nông nghiệp, công 
nghiệp chế biến, xây dựng đến du lịch, tài 
chính...các doanh nghiệp này rất quan tâm 
đến vấn đề xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp. 
Cơ cấu doanh nghiệp của TP.HCM hiện nay 
là: Khu vực nhà nước chiếm 33,3%, ngoài 
quốc doanh chiếm 44,6%, phần còn lại là khu 
vực có vốn đầu tư nước ngoài. Trong tổng 
số các doanh nghiệp, các doanh nghiệp hoạt 
động ngành kinh tế, dịch vụ chiếm tỷ trọng 
cao nhất là 51,1%. Phần còn lại, công nghiệp 
và xây dựng chiếm 47,7%. Nông nghiệp, 
lâm nghiệp và thủy sản chỉ chiếm 1,2% [8]. 
Cũng tại Hội nghị nêu trên, các đại diện cho 
doanh nghiệp đã nhận định, bên cạnh những 
thuận lợi, nền kinh tế TP.HCM vẫn còn rất 
nhiều khó khĕn thách thức đan xen, ví dụ như 
việc thực hiện các cam kết của các Hiệp định 
thương mại tự do thế hệ mới mang lại nhiều 
cơ hội nhưng cũng đặt ra rất nhiều những khó 
khĕn [1]. Trong nĕm 2017, TP.HCM đặt mục 
tiêu phấn đấu đạt tốc độ tĕng trưởng tổng 
sản phẩm nội địa tĕng từ 8,4% đến 8,7%. Tỷ 
trọng đóng góp của yếu tố nĕng suất tổng 
hợp vào tổng sản phẩm nội địa từ 36% trở 
lên. Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội 
đạt 35% tổng sản phẩm nội địa. Thành lập 
mới 50.000 doanh nghiệp, thu ngân sách đạt 
100% dự toán. Bên cạnh đó, Thành phố nỗ 
lực đạt vị trí trong nhóm 05 địa phương dẫn 
đầu cả nước về xếp hạng chỉ số hiệu quả quản 
trị hành chính công cấp tỉnh (PAPI), chỉ số 
nĕng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), chỉ số cải 
cách hành chính (PAR-index). Đại diện lãnh 
đạo Thành phố ông Nguyễn Thành Phong là 
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP.HCM khẳng 
định chính quyền Thành phố cam kết đồng 
hành cùng doanh nghiệp, nhằm tháo gỡ các 
rào cản, khó khĕn tạo điều kiện thuận lợi 
nhất có thể để các doanh nghiệp phát triển 
vững mạnh với nhận thức rằng sự phát triển 
của doanh nghiệp cũng chính là sự phát triển 
vững mạnh của thành phố. Từ đó sẽ giúp 
các doanh nghiệp xây dựng Vĕn hóa doanh 
nghiệp tốt hơn. Trong kế hoạch phát triển dài 
hạn, Thành phố sẽ chủ trương đẩy mạnh phát 
triển kinh tế trong khối doanh nghiệp dựa 
trên sự đổi mới sáng tạo, tĕng hàm lượng tri 
thức trong các hoạt động của doanh nghiệp và 
phát triển công nghệ hiện đại để đạt được hiệu 
quả cho doanh nghiệp cao nhất có thể. Kiên 
quyết không đánh đổi môi trường lấy kinh tế 
[1]. ông Chu Tiến Dũng Chủ tịch Hiệp hội 
Doanh nghiệp TP.HCM, mong muốn các sở, 
ngành TP. HCM quan tâm, đồng hành cùng 
doanh nghiệp nhiều hơn nữa nhằm giúp các 
doanh nghiệp nâng cao nĕng lực cạnh tranh, 
xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp tốt hơn. 
Chính quyền Thành phố cần tĕng cường hơn 
nữa việc hỗ trợ, tháo gỡ khó khĕn cho doanh 
nghiệp, để doanh nghiệp phát triển ngày càng 
vững mạnh trong các hoạt động sản xuất, kinh 
doanh của mình[1]. Những đề xuất nêu trên 
của ông Chu Tiến Dũng là rất cần thiết và vô 
cùng quan trọng vì nó tác động trực tiếp đến 
việc xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp. Vấn 
đề xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp mặc dù 
trước hết phải xuất phát từ tầm nhìn chiến 
lược của doanh nghiệp, nhưng bên cạnh đó 
cũng phải cần có sự chung tay góp sức của cơ 
quan quản lý nhà nước các cấp. Vì thực tế có 
những vấn đề vượt quá khả nĕng của doanh 
nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM, 
cụ thể như sự tham gia tích cực của cơ quan 
quản lý nhà nước vào việc xây dựng Bộ tiêu 
chuẩn chất lượng sản phẩm Quốc gia hoặc 
lập các hàng rào kỹ thuật liên quan đến các 
Hiệp định thương mại tự do đã và đang có 
hiệu lực theo lộ trình như cam kết. 
Nói đến Vĕn hóa doanh nghiệp, nhiều 
người thường chỉ nghĩ đến vĕn hóa trong 
giao tiếp, trong ứng xử giữa tất cả các thành 
viên trong doanh nghiệp với nhau, giữa các 
64
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
doanh nghiệp với nhau, hoặc là trong các 
hoạt động xã hội khác. Nhưng thực tế, đó 
mới chỉ là những hoạt động mang yếu tố bề 
nổi, vì Vĕn hóa doanh nghiệp còn bao gồm 
tất cả các yếu tố khác như: Vĕn hóa kinh 
doanh, triết lý kinh doanh, kế hoạch chiến 
lược kinh doanh, ý thức thượng tôn pháp 
luật, vĕn hóa lãnh đạo. Ở TP.HCM, cùng với 
sự hòa nhập nhanh chóng vào nền kinh tế 
thế giới, rất nhiều các doanh nghiệp đã xây 
dựng Vĕn hóa doanh nghiệp song hành với 
quá trình phát triển của doanh nghiệp. Vì họ 
hiểu rằng xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp là 
xây dựng một nền tảng bền vững, giúp cho 
doanh nghiệp xây dựng được uy tín, thương 
hiệu,.. Qua đó vững vàng hơn trong hội nhập, 
có thể kể ra hàng loạt doanh nghiệp như: Mai 
Linh, Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (Saigon 
Tourist), Kinh Đô, Vinamilk, Saigon Co.op 
(Liên hiệp HTX Mua bán TP.HCM),và 
còn nhiều doanh nghiệp khác nữa. Chưa bao 
giờ, tinh thần khởi nghiệp tại TP.HCM phát 
triển mạnh mẽ như giai đoạn hiện nay. Số 
lượng doanh nghiệp thành lập mới tĕng lên 
rất nhanh chóng, hiện mỗi tháng tại TP.HCM 
bình quân có hơn 3.000 doanh nghiệp mới 
thành lập. Về tỷ trọng các loại hình doanh 
nghiệp trong giai đoạn hiện nay các doanh 
nghiệp kinh doanh dịch vụ chiếm 81%, trong 
khi đó doanh nghiệp sản xuất là lĩnh vực quan 
trọng tạo ra nhiều giá trị vật chất, tạo công ĕn 
việc làm ổn định, lại chiếm tỷ trọng tương 
đối nhỏ trong tổng số các doanh nghiệp tại 
TP.HCM. Hiện nay doanh nghiệp thành lập 
mới hoạt động kinh doanh bất động sản chiếm 
tỷ trọng cao nhất (42,6%), tiếp theo là bán lẻ, 
sửa chữa ô tô, xe máy (chiếm 20,7%)[1]. Tại 
TP.HCM, cụm từ “Vĕn hóa doanh nghiệp” 
được đề cập rất nhiều trong các buổi tọa đàm 
hoặc hội thảo về lĩnh vực kinh tế. Nó như là 
nguồn cảm hứng cho các doanh nhân hĕng 
say làm việc và sáng tạo. Có thể nói Vĕn hóa 
doanh nghiệp là thứ tạo nên bản sắc khác biệt 
giữa các doanh nghiệp với nhau, nhất là ở 
những doanh nghiệp hoạt động cùng ngành 
nghề với nhau. Nó còn giúp doanh nghiệp 
vượt qua được những thời khắc khó khĕn 
trên thương trường. Vĕn hóa doanh nghiệp 
vừa mang đến cho doanh nghiệp những giá 
trị cả về tinh thần lẫn vật chất, như: Từ triết 
lý kinh doanh (giá trị tinh thần) cho đến 
lương thưởng, phúc lợi, cơ sở vật chất (giá 
trị vật chất) cho doanh nghiệp. Nhưng thực 
tế tại TP.HCM, không phải doanh nghiệp nào 
xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp cũng thành 
công, có rất nhiều doanh nghiệp đã thất bại 
đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô 
vừa và nhỏ. Tuy họ áp dụng nhiều mô hình 
để xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp nhưng 
vẫn thất bại. Họ gặp nhiều khó khĕn trong 
việc xác định mô hình vĕn hóa phù hợp cho 
doanh nghiệp mình. Đôi khi có những trường 
hợp doanh nghiệp đã xác định đúng mô hình 
Vĕn hóa doanh nghiệp mình nhưng thực tế 
triển khai thì họ lại gặp thất bại vì nhiều lý do 
khác nhau, họ càng quyết tâm phấn đấu thì 
kết quả cuối cùng lại càng tệ hơn trước. Hoặc 
có một số doanh nghiệp tại TP.HCM bất lực 
vì họ không biết phải bắt đầu xây dựng Vĕn 
hóa doanh nghiệp từ đâu? Có những trường 
hợp Vĕn hóa doanh nghiệp không thể hỗ trợ 
cho việc thực thi kế hoạch chiến lược kinh 
doanh mà thậm chí ngược lại còn cản trở 
hoặc phá vỡ kế hoạch chiến lược kinh doanh 
của doanh nghiệp. Có nhiều nguyên nhân dẫn 
đến tình trạng trên nhưng nhìn chung có ba 
nguyên nhân chính:
 Một là, doanh nghiệp không hiểu thấu 
đáo hết những bản chất thực sự và cơ chế 
hoạt động của những mô hình Vĕn hóa doanh 
nghiệp nên áp dụng sai, áp dụng không đúng 
nguyên tắc, dẫn đến việc doanh nghiệp làm 
sai ngay từ đầu. 
65
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ...
Hai là, doanh nghiệp chọn mô hình 
Vĕn hoá doanh nghiệp sai, không phù hợp 
với mục tiêu của kế hoạch chiến lược kinh 
doanh. Doanh nghiệp không ưu tiên tập trung 
triển khai chương trình phát triển Vĕn hóa 
lãnh đạo đúng mức cần thiết phải có nên đã 
dẫn đến thất bại vì Vĕn hóa lãnh đạo là yếu tố 
số một quyết định sự thành bại của việc xây 
dựng Vĕn hóa doanh nghiệp.
 Ba là, doanh nghiệp đi đúng hướng ngay 
từ đầu nhưng sau khi đạt được một số thành 
công thì có thái độ chủ quan nên không duy 
trì được đường lối xây dựng Vĕn hóa doanh 
nghiệp như kế hoạch ban đầu doanh nghiệp 
đã vạch ra. Không có tính kế thừa nhất quán 
trong sự chuyển giao giữa các thế hệ lãnh đạo 
trong doanh nghiệp. 
Bên cạnh đó tại TP.HCM, vấn nạn gian 
lận thương mại, vệ sinh an toàn thực phẩm 
đang diễn biến rất phức tạp, đã gây ảnh hưởng 
rất nghiêm trọng đến sự phát triển kinh doanh 
của các doanh nghiệp chân chính, từ đó gián 
tiếp cản trở việc xây dựng Vĕn hóa doanh 
nghiệp của các doanh nghiệp nơi đây. 
Trước thực trạng đó, Cục Hải quan TP.
HCM vừa có vĕn bản chỉ đạo các đơn vị 
thuộc và trực thuộc tĕng cường công tác 
chống buôn lậu, chống gian lận thương mại 
và chống hàng giả, xem đây là nhiệm vụ 
chính trị quan trọng. Theo số liệu thống kê, 
từ đầu nĕm 2017 đến 15/5/2017, các cơ quan 
chức nĕng đã bắt giữ và lập biên bản 605 vụ 
vi phạm, phạt tiền và tịch thu 18,1 tỷ đồng. 
Trong đó có 8 vụ buôn lậu vận chuyển trái 
phép, 82 vụ gian lận thương mại, 1 vụ buôn 
ma tuý - chất gây nghiện, 3 vụ buôn vũ khí 
trái phép, 481 vụ vi phạm thủ tục Hải quan và 
30 vụ vi phạm khác, trị giá hàng vi phạm ước 
tính 56,8 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan ra quyết 
định khởi tố 9 vụ và chuyển sang các cơ quan 
khác đề nghị khởi tố 5 vụ [2]. Trước diễn 
biến đó, tại cuộc họp về: “Tình hình Kinh tế 
- Xã hội 5 tháng đầu nĕm 2017” tại TP.HCM 
diễn ra vào ngày 29/5/2017, Chủ tịch Ủy ban 
Nhân dân TP.HCM Nguyễn Thành Phong 
nhấn mạnh: “TP.HCM kiên quyết không để 
doanh nghiệp gian lận thương mại, buôn bán 
hàng giả, hàng kém chất lượng tồn tại”[5]. 
Đây là tín hiệu vui cho các doanh nghiệp 
chân chính, họ có thể yên tâm phần nào để 
tập trung phát triển doanh nghiệp, thông qua 
đó xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp cho mình 
ngày càng hiệu quả hơn. 
Nhìn chung, hiện nay có ba xu hướng 
chính được các doanh nghiệp tại TP.HCM 
phát triển Vĕn hóa doanh nghiệp cho mình 
như sau: 
 Thứ nhất, nêu cao tinh thần trách nhiệm 
của tất cả mọi thành viên trong doanh nghiệp, 
xem trọng vai trò sự tham gia vào công tác 
quản lý của nhân viên, xem trọng kế hoạch 
chiến lược phát triển doanh nghiệp và các 
mục tiêu cơ bản của doanh nghiệp để xây 
dựng Vĕn hóa doanh nghiệp.
 Thứ hai, tạo ra một không gian vĕn hóa 
tốt đẹp trong doanh nghiệp, luôn bồi dưỡng ý 
chí và tinh thần đoàn kết cho tất cả mọi thành 
viên trong doanh nghiệp nhằm tạo điều kiện 
cho họ cống hiến trí tuệ, sức lực cho doanh 
nghiệp. Luôn xem trọng việc quản lý giá trị 
vật chất và giá trị tinh thần cho doanh nghiệp.
 Thứ ba, luôn đề cao sự yếu tố nguồn 
nhân lực trong mọi hoạt động của doanh 
nghiệp, xem nguồn nhân lực với tư cách là 
chủ thể hành vi và phát triển tố chất cho mọi 
thành viên trong doanh nghiệp là điều kiện 
tiên quyết quyết định sự thành bại của doanh 
nghiệp.
Nhưng xét về tổng quan, mục tiêu chung 
các doanh nghiệp tại TP.HCM luôn hướng 
đến khi xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp cho 
mình là:
66
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
 Xây dựng doanh nghiệp thành một khối 
thống nhất từ các giá trị tinh thần cho đến 
các giá trị vật chất, vì như thế sẽ giúp mọi 
thành viên trong doanh nghiệp kết nối với 
nhau, cân bằng sự mong muốn giữa mọi 
người trong doanh nghiệp với nhau, từ đó họ 
sẽ quyết tâm hành động vì mục tiêu chung 
của doanh nghiệp. 
Tạo sự thống nhất cao giữa nhân viên và 
lãnh đạo trong doanh nghiệp do có sự kết nối 
với nhau đề cùng thực hiện các mục tiêu chiến 
lược của doanh nghiệp, qua đó xây dựng Vĕn 
hóa doanh nghiệp cho mình. 
Tĕng cường khả nĕng gắn bó tất cả các 
thành viên trong doanh nghiệp với nhau, từ 
đó doanh nghiệp sẽ dễ dàng giám sát lộ trình 
sự phát triển và hiệu quả của quá trình xây 
dựng Vĕn hóa doanh nghiệp của mình.	Thực tế, Vĕn hoá doanh nghiệp tồn 
tại khách quan trong mỗi doanh nghiệp, các 
doanh nghiệp tại TP.HCM cũng không ngoại 
lệ, vì hầu hết doanh nghiệp nào cũng có Vĕn 
hoá doanh nghiệp của mình, trong đó gồm 
những giá trị và hạn chế đan xen vào nhau. 
Vấn đề còn lại của doanh nghiệp là phải biết 
phát huy thêm những giá trị còn thiếu và thay 
đổi, bỏ đi những hạn chế đang hiện hữu để 
xây dựng Vĕn hóa doanh nghiệp cho mình 
thành công. Vĕn hóa doanh nghiệp phải được 
xây dựng từ những điều nhỏ nhất, cụ thể nhất 
chứ không phải từ những điều chung chung 
mơ hồ kèm theo những khẩu hiệu suông. Xây 
dựng Vĕn hóa doanh nghiệp phải là nhiệm vụ 
của tất cả mọi thành viên trong doanh nghiệp 
chứ không phải của riêng bộ phận nào.
3. KẾT LUẬN
Khi nền kinh tế đang trên đà hội nhập 
với thế giới ngày càng mạnh mẽ, điều tất yếu 
là đặt các doanh nghiệp đứng trước những 
cơ hội luôn kèm theo là những thách thức, 
doanh nghiệp ở TP.HCM cũng không phải 
là ngoại lệ. Vĕn hóa doanh nghiệp chính là 
công cụ hữu hiệu giúp các doanh nghiệp vượt 
qua những thách thức để đi đến thành công. 
Ý thức được điều đó nên các doanh nghiệp 
ở TP.HCM luôn tích cực xây dựng Vĕn hóa 
doanh nghiệp cho mình với quyết tâm có 
được một môi trường kinh doanh cạnh tranh 
lành mạnh, nêu cao những giá trị đạo đức 
trong kinh doanh kèm theo trách nhiệm xã 
hội của doanh nghiệp. Nhưng thực tế không 
phải doanh nghiệp nào cũng xây dựng Vĕn 
hóa doanh nghiệp thành công. Hàng nĕm có 
rất nhiều doanh nghiệp được thành lập mới 
tại TP.HCM nhưng bên cạnh đó hàng nĕm 
cũng có rất nhiều doanh nghiệp thua lỗ, phá 
sản vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Nhưng 
một trong những nguyên cốt lõi nhất dẫn đến 
thất bại của doanh nghiệp vẫn là bắt nguồn từ 
Vĕn hóa doanh nghiệp. Vĕn hóa và kinh tế là 
hai yếu tố không thể tách rời nhau trong xây 
dựng và phát triển doanh nghiệp, chúng luôn 
hòa quyện và tác động qua lại với nhau. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Vân Anh (2017), TP.HCM tạo điều kiện 
thúc đẩy doanh nghiệp phát triển, Báo Sài 
Gòn Giải Phóng.
[2]. Hà Duy (2017), Công tác chống buôn 
lậu, gian lận thương mại và hàng giả là 
nhiệm vụ chính trị quan trọng của Cục Hải 
quan TP.HCM, Cổng thông tin điện tử Cục 
Hải quan TP.HCM. 
[3]. Edgar H. Schein (Nguyễn Phúc Hoàng 
dịch, 2012), Vĕn Hóa Doanh Nghiệp Và Sự 
Lãnh Đạo, Nxb Thời Đại.
[4]. Dương Thị Liễu (2009), Vĕn hoá kinh 
doanh, Nxb Đại học Kinh tế quốc dân, 
Hà Nội.
[5]. Mỹ Phương (2017), Doanh nghiệp kỳ 
67
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ...
vọng Thành phố Hồ Chí Minh có bước đột 
phá về cải cách hành chính, Báo ảnh Dân tộc 
và Miền núi – Thông tấn xã Việt Nam.
[6]. Mỹ Phương (2016), Thành phố Hồ Chí 
Minh sẽ có 500.000 doanh nghiệp vào nĕm 
2020,Thông tấn xã Việt Nam.
[7]. Nguyễn Mạnh Quân (2007), Đạo đức 
kinh doanh và vĕn hóa công ty. Nxb Đại học 
Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
[8]. Mạng thông tin tích hợp trên internet của 
TP. Hồ Chí Minh.
[9]. Nghị quyết 16-NQ/TW của Bộ Chính trị 
về Phương hướng nhiệm vụ phát triển TP. Hồ 
Chí Minh đến nĕm 2020. Cổng thông tin điện 
tử Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh.
[10]. Vũ Xuân Tiền (2009), Chức nĕng 
của vĕn hóa doanh nghiệp, 
baokinhteht.com.vn.
 [11]. Công Thắng (8/11/2016), Vĕn hóa của 
doanh nghiệp cũng chính là niềm tin của 
khách hàng, Báo điện tử Lao Động.