Xây dựng chiến lược xanh ở thư viện Đại học Trung Hoa Hồng Kông

NHÌN RA THẾ GIỚI
34 THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 3/2018
XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC XANH Ở THƯ VIỆN ĐẠI HỌC TRUNG HOA HỒNG KÔNG
Khẩu hiệu "Go Green"- “Hành trình 
xanh” đã được các tổ chức bao gồm các 
doanh nghiệp và trường đại học chấp nhận 
trong những thập kỷ gần đây. Trong giáo 
dục đại học, các thư viện đại học có vai 
trò như một đơn vị cung cấp dịch vụ chính 
hỗ trợ sứ mệnh này. Nhiều thư viện đại 
học phấn đấu tham gia “Hành trình xanh” 
bằng cách thiết kế một “thư viện xanh”, có 
thể qua xây dựng mới hoặc cải tạo. “Hành 
trình xanh” tác động không chỉ đến thái độ 
của chúng ta đối với môi trường mà còn 
thay đổi cách các thư viện đại học phục vụ 
người dùng và cộng đồng.
Thư viện Đại học Trung Hoa Hồng 
Kông và bối cảnh hình thành chiến lược 
Thư viện xanh
Thư viện Đại học Trung Hoa Hồng Kông 
(CUHK) là thư viện nghiên cứu hàng đầu 
ở Đông Á với bộ sưu tập đáng kể các tài 
nguyên điện tử và tài liệu in ấn. Thư viện 
hiện lưu trữ các bộ sưu tập đặc biệt từ Triều 
đại Nhà Tống, đến các tài liệu bằng tiếng 
Trung Quốc hiện đại. Thư viện cũng có 
các không gian học tập đầy cảm hứng và 
giành nhiều giải thưởng, cùng với đội ngũ 
nhân viên thư viện cam kết giúp độc giả 
tận dụng Thư viện hiệu quả nhất.
Nhiệm vụ của thư viện là hợp tác trong 
việc tạo lập, tiếp cận, phổ biến và bảo tồn 
kiến thức để truyền cảm hứng và hỗ trợ 
Đại học Trung Hoa Hồng Kông trong việc 
nghiên cứu, học tập và giảng dạy. Thư viện 
duy trì mối quan hệ chặt chẽ với giảng viên 
và sinh viên, và có liên kết hợp tác mạnh 
mẽ với các thư viện đại học khác ở Hồng 
Kông, Trung Quốc và quốc tế.
Thư viện CUHK bao gồm bảy thư viện 
thành viên. CUHK có khuôn viên với diện 
tích lớn nhất và xanh nhất ở Hồng Kông, 
137,3 hecta nhìn ra cảng Tolo. Với cảnh 
quan đẹp, mục tiêu chính của trường là 
“Bảo tồn, bảo vệ và tăng cường các địa 
điểm có giá trị di sản văn hoá, sinh thái 
và cảnh quan trong khuôn viên trường 
học”. Kế hoạch tổng thể của trường trong 
việc phát triển cho đến năm 2021 dựa trên 
nguyên tắc phát triển bền vững và cam kết 
giảm tiêu thụ năng lượng và phát thải khí 
nhà kính.
Hồng Kông là một thành phố điển hình 
về đô thị hóa với mật độ dân số và mức 
tiêu dùng cao. Do đó, các trường đại học 
có trách nhiệm xã hội phải đóng vai trò tiên 
phong và CUHK cam kết "trở thành một 
đơn vị tiên phong trong nghiên cứu, giảng 
dạy và duy trì bền vững môi trường". CUHK 
có lịch sử chú trọng tính bền vững từ những 
năm 1990. Chính sách bền vững năm 2012 
của CUHK nêu rõ "cam kết áp dụng phát 
triển bền vững trong giáo dục, nghiên cứu 
và chuyển giao tri thức, xây dựng một khuôn 
viên bền vững bằng cách kết hợp tính bền 
vững vào việc lập kế hoạch, ra quyết định 
và các hoạt động hằng ngày và đưa ra chỉ 
đạo về sự bền vững để nâng cao phúc lợi 
của mọi người dân. 
 Kế hoạch chiến lược của Thư viện 
CUHK
CUHK có một số chính sách xanh như 
bảo tồn năng lượng, tiêu dùng xanh. Việc 
thực hiện các chính sách đang được đẩy 
mạnh, mục tiêu đưa ra với các chỉ số hoạt 
động rõ ràng. CUHK hiện có hơn 150 dự 
án nghiên cứu liên quan đến sự bền vững 
và đã đưa các nguyên tắc về phát triển bền 
vững vào chương trình giảng dạy.
Khi Thư viện CUHK chuẩn bị xây dựng 
một kế hoạch chiến lược mới vào năm 
2013, thư viện đã tiến hành một cuộc khảo 
sát môi trường ở cấp cơ sở, để thông báo 
quá trình lập kế hoạch. Với sự cam kết 
mạnh mẽ của CUHK đối với tính bền vững, 
thư viện nhận thấy rõ ràng cần phải chấp 
nhận tính bền vững đầu tiên trong chiến 
lược của mình, để hỗ trợ và bổ sung cho 
cách tiếp cận của trường. Chiến lược “Hợp 
tác để thành công giai đoạn 2013 - 2016” 
NHÌN RA THẾ GIỚI
35THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 3/2018
của Thư viện bao gồm một tuyên bố về tầm 
nhìn mà Thư viện muốn được công nhận 
“Kết nối với sinh viên, giảng viên, và cộng 
đồng đại học rộng lớn hơn để thiết kế và 
cung cấp các dịch vụ và không gian lấy 
người dùng làm trung tâm”.
Thêm vào đó, kế hoạch được xây dựng 
dựa trên năm chủ đề chiến lược với các 
mục tiêu của từng chủ đề. Tính bền vững 
là một trong năm chủ đề chiến lược, trong 
đó có bốn mục tiêu:
- Hướng tới sự bền vững về môi trường ở 
bất cứ nơi nào có thể;
- Cung cấp và chứng minh giá trị và 
trách nhiệm tài chính;
- Tối ưu hóa không gian thu thập, lưu trữ 
và bảo quản;
- Bảo đảm cơ cấu tổ chức và kỹ năng 
nhân viên cần thiết để thực hiện sứ mệnh 
và tầm nhìn của Thư viện CUHK. 
Chiến lược này không chỉ bao gồm tính 
bền vững về mặt môi trường và kinh tế mà 
còn cả tính bền vững xã hội với tuyên bố 
tầm nhìn về trọng tâm bền vững của Thư 
viện nhằm phản ánh môi trường song ngữ 
và hai nền văn hóa của Trường trong các 
bộ sưu tập, dịch vụ và hợp tác của Trường. 
Các mục tiêu cũng bao gồm các vấn đề cụ 
thể mà Thư viện cần giải quyết, là bộ sưu 
tập và dịch vụ.
Tiến hành Chiến lược xanh tại Thư 
viện CUHK
Có thể nêu một số hoạt động trong kế 
hoạch chiến lược của Thư viện CUHK, 
trong đó đáp ứng cả môi trường thể chế của 
CUHK nói riêng và Hồng Kông nói chung.
Nâng cao nhận thức về các vấn đề 
bền vững
Mức độ nhận thức và cam kết về các 
vấn đề bền vững trong xã hội Hồng Kông 
tương đối thấp. Do vậy, điều quan trọng là 
phải tiến hành nâng cao nhận thức về các 
vấn đề bền vững cho nhân viên thư viện. 
Tính bền vững là một chương trình thường 
trực trong các cuộc họp nhóm quản lý của 
Thư viện bằng các bảng lưu ý được lưu 
hành tới tất cả nhân viên. Thống kê hàng 
tháng từ Văn phòng Quản lý tài sản về 
điện và nước tiêu thụ của Thư viện được 
chia sẻ với tất cả các nhà quản lý thư viện. 
Các hoạt động mang tính bền vững cũng 
là một phần trong báo cáo thường niên của 
Thư viện. 
CUHK và các đối tác bên ngoài
Thư viện CUHK không đơn độc thực 
hiện chiến lược xanh trong phát triển bền 
vững. Việc thực hiện thành công chiến lược 
xanh của Thư viện là nhờ sự hợp tác chặt 
chẽ với những đối tác đến từ cộng đồng 
CUHK và các tổ chức bên ngoài. 
Thư viện hợp tác chặt chẽ với các đội, 
nhóm trong chiến lược xanh của Trường, 
lắng nghe những đề nghị của họ và cố 
gắng hết sức để đưa những đề xuất của 
họ vào hoạt động hàng ngày và các dịch 
vụ của mình nếu có thể. Bên cạnh đó, Thư 
viện cho rằng việc hợp tác với các tổ chức 
ngoài cộng đồng CUHK sẽ mở rộng và làm 
phong phú thêm kinh nghiệm và thực tiễn 
của nhân viên thư viện về sự phát triển 
bền vững. 
Dịch vụ Thư viện Xanh
Thư viện CUHK cố gắng thực hiện các 
hoạt động xanh trong các dịch vụ và hoạt 
động hàng ngày của mình, đặc biệt là nỗ 
lực giảm tiêu thụ giấy, đồng thời chuyển 
đổi các dịch vụ sang trực tuyến. Tuy nhiên, 
điều này được thực hiện từng bước và thực 
sự mới chỉ đang diễn ra do có một số người 
dùng của thư viện ưa thích định dạng giấy 
hoặc trao đổi thông tin bằng hình thức phi 
điện tử.
Thư viện đã phải thực hiện thay đổi theo 
nhiều cách khác nhau và dành đủ thời gian 
cho giảng viên và nhân viên áp dụng những 
thay đổi này. Bảng 1 là thời gian của các 
dịch vụ đã được chuyển sang trực tuyến:
NHÌN RA THẾ GIỚI
36 THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 3/2018
Bảng 1. Thời gian chuyển sang các dịch vụ xanh
Tháng 9 năm 1999 Yêu cầu trực tuyến đối với dịch vụ lưu trữ điện tử
Tháng 1 năm 2000 Yêu cầu trực tuyến đối với dịch vụ mượn liên thư viện
Tháng 9 năm 2002
 Các dịch vụ điện tử cá nhân - Danh sách bổ sung mới hai 
tuần/lần; Các dịch vụ thông báo của nhà xuất bản/ nhà cung 
cấp - Dịch vụ cho mượn liên thư viện trên web
Tháng 11 năm 2005 Đăng ký trực tuyến dịch vụ Thư viện cựu sinh viên - Dịch vụ Thẻ thư viện và Thư viện số
Tháng 01 năm 2008 Hệ thống đặt phòng thư viện trực tuyến
Tháng 3 năm 2009 Quầy check-out tự động - Người dùng có thể quyết định có in biên lai hay không
Tháng 4 năm 2009 Mẫu trực tuyến yêu cầu luân chuyển sách giữa các thư viện
Tháng 8 năm 2009 Dịch vụ đăng ký/ Cập nhật trực tuyến địa chỉ email - để nhận được các thông báo quan trọng từ thư viện
Tháng 6 năm 2010 Ngừng sử dụng phiếu “Date Due - ngày đến hạn”
Tháng 01 năm 2011 Tất cả các thông báo thư viện được gửi bằng email
Tháng 01 năm 2012 Giới thiệu thẻ Thư viện trực tuyến mới cho cựu sinh viên 
Tháng 3 năm 2014 Hệ thống trực tuyến đặt phòng nghiên cứu tại các khoa
Tháng 5 năm 2014 Đăng ký trực tuyến cho thẻ thư viện JULAC
1, cho phép truy cập 
vào các thư viện trường đại học khác ở Hồng Kông.
1 JULAC là viết tắt của The Joint University Librarians Advisory Committee - Hội đồng tư vấn các cán bộ thư viện 
đại học được thành lập năm 1967 bởi Chủ tích Hội đồng Đại học (HUCOM), truy cập tại  ngày 
10/4/2018
Thẻ thư viện JULAC cho phép chủ thẻ có quyền truy cập vào các thư viện khác được Hội đồng tài trợ các trường 
Đại học Hồng Kông (UGC) tài trợ, truy cập tại  ngày 10/4/2018
NHÌN RA THẾ GIỚI
37THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 3/2018
Dịch vụ in ấn
Để giảm tiêu thụ giấy, việc in hai mặt đã 
được thực hiện vào đầu năm 2002. Sau đó, 
việc in hai mặt được thiết lập thành một cơ 
chế mặc định cho tất cả hoạt động in ấn 
vào tháng 9 năm 2011. Để khuyến khích 
việc tái chế giấy không cần thiết được sản 
xuất từ máy photocopy và máy in, thùng tái 
chế rác được đặt gần máy photocopy và 
máy in. Hơn nữa, nhân viên thư viện sẽ thu 
thập giấy không sử dụng và in một mặt để 
tái sử dụng cho cộng đồng.
Dịch vụ scan
Thư viện cũng đã xem xét việc cung 
cấp các máy photocopy đa năng (MFP) và 
việc cung cấp dịch vụ scan trong giai đoạn 
2013-2014 đã tăng đáng kể. Chi phí dịch 
vụ scan rẻ hơn so với in ấn và Thư viện hy 
vọng rằng điều này sẽ thu hút người dùng 
sử dụng chức năng scan nhiều hơn in tài 
liệu để giảm tiêu thụ giấy. Tiêu thụ giấy đã 
giảm 1% vào năm 2015 so với năm 2014.
Các dịch vụ thu thập bền vững
Không gian được chú trọng tại Hồng 
Kông, và trong Chính sách Phát triển Bộ 
sưu tập năm 2015, Thư viện đã triển khai 
"chính sách ưu tiên điện tử" (e-preferred 
policy) cho cả tạp chí và sách để có thể 
truy cập tài nguyên thư viện nhiều hơn 
và giảm nhu cầu không gian lưu trữ. Các 
chính sách tuyên bố: “Định dạng điện tử 
dựa trên web sẽ được ưu tiên hơn cho tất 
cả các loại tài nguyên thông tin vì những lợi 
ích như truy cập thuận tiện 24x7, sử dụng 
nhiều lần, lựa chọn sử dụng trên thiết bị 
di động và tích hợp dễ dàng vào hệ thống 
quản lý khóa học hoặc nền tảng học tập 
điện tử”. Sách và tạp chí điện tử không cần 
môi trường được kiểm soát. Khí hậu nhiệt 
đới Hồng Kông nơi độ ẩm nhanh chóng gây 
hại cho sách in, do vậy điều hòa không khí 
là nguồn chủ yếu trong việc tiêu thụ điện 
của Thư viện.
Thư viện cũng đang làm việc thông qua 
Hội đồng tư vấn các cán bộ thư viện đại 
học (JULAC) với 7 thư viện đại học cùng 
hệ thống ở Hồng Kông để có cách tiếp cận 
bền vững đối với bộ sưu tập in. Hơn 11 năm 
nay, JULAC đã làm việc với các nhà tài trợ 
của thư viện và chính quyền Hồng Kông để 
xây dựng một cơ sở lưu trữ chia sẻ từ xa các 
tài liệu in sử dụng thấp. Mặt bằng đã được 
phân bổ và thiết kế, bao gồm một Hệ thống 
Truy hồi Kho lưu trữ tự động, đã được hoàn 
thành nhưng tiếc là kinh phí để xây dựng 
vẫn chưa có. Vào năm 2014, tám thư viện 
JULAC đã cam kết một kế hoạch lưu trữ tạp 
chí in như một biện pháp tạm thời, theo đó, 
một bản duy nhất của một tạp chí in được 
lưu giữ bởi một thư viện để sử dụng cho tất 
cả khi đã có sẵn bản điện tử. 
Các hoạt động xanh 
Chương trình Văn phòng xanh
Thư viện đã tham gia Chương trình Văn 
phòng Xanh vào giai đoạn đầu (năm 2012) 
và kể từ sau đó, Thư viện đã hoàn thành 
các yêu cầu của Chương trình Văn phòng 
Xanh “GO”' Và được công nhận là “Văn 
phòng xanh có năng lực” từ năm 2012. 
Tiết kiệm năng lượng
Với mục tiêu tiết kiệm năng lượng của 
trường đại học, Thư viện đã thực hiện hành 
động để giảm thiểu tiêu thụ điện năng. 
Đây là một thách thức đặc biệt, không chỉ 
vì thời gian phục vụ của Thư viện dài, mà 
còn vì nhu cầu sử dụng điều hòa không 
khí. Trong Thư viện Đại học, việc tắt đèn 
khi không sử dụng được thực hiện triệt 
để. Các cảm biến chuyển động bổ sung 
đã được cài đặt không chỉ giữa các ngăn 
xếp mà trong tất cả các phòng nghiên cứu 
theo nhóm. Thời gian đèn chiếu sáng sau 
khi người dùng di chuyển đi đã giảm. Tắt 
máy tính, máy photocopy và máy in khi thư 
viện đóng cửa được thực hiện lâu dài. Hiện 
tại, nhân viên thư viện không còn bật máy 
tính vào mỗi buổi sáng khi mở cửa thư viện; 
người dùng đầu tiên sẽ là người bật máy. 
Những thay đổi của thư viện đang mang lại 
kết quả xứng đáng. Mức tiêu thụ điện năng 
hàng năm của Khu phức hợp Thư viện Đại 
học năm 2014 đã giảm hơn 8% so với mức 
cơ sở.
NHÌN RA THẾ GIỚI
38 THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 3/2018
Quản lý chất thải
Để thu gom giấy loại hiệu quả hơn và 
tránh ô nhiễm chất thải giấy văn phòng, 
Trường đã mời hai công ty tái chế chất 
thải để cung cấp dịch vụ thu gom giấy loại 
thông thường và giấy loại một đến các văn 
phòng và các khoa của trường đại học. Thư 
viện CUHK đã tham gia dịch vụ này vào 
năm 2014. Thư viện cũng sử dụng thùng 
rác đựng rác thải tái chế cho các văn phòng 
và khu vực công cộng trong thư viện. 
Ngoài ra, Thư viện cũng thường xuyên 
quan tâm tới các thiết bị và đồ dùng công 
nghệ thông tin thừa. Thiết bị công nghệ 
thông tin lỗi thời được tái sử dụng trong các 
phân đoạn khác hoặc phân phối cho các 
tổ chức từ thiện. Một danh sách đồ dùng 
không mong muốn được biên soạn và gửi 
đến tất cả các văn phòng đại học thông qua 
việc gửi thư hàng loạt để tìm kiếm chủ nhân 
mới trước khi gửi đến các địa điểm tái chế. 
Tòa nhà Xanh
CUHK đã hoàn thành một dự án xây 
dựng lớn tạo ra cơ hội để tích hợp thiết kế 
bền vững. Để bổ sung thêm 3.000 sinh 
viên do việc chuyển đổi giáo dục đại học 
ở Hồng Kông từ ba năm lên bốn năm vào 
năm 2012, CUHK đã quyết định mở rộng 
Thư viện Đại học hiện nay, cũng là thư viện 
chính trong khuôn viên Trường. Tích hợp 
với dự án là thiết kế bền vững và thách thức 
đối với các vấn đề bảo quản. 
Thư viện được mở rộng với việc sử dụng 
rộng rãi thiết bị cảm biến môi trường để 
theo dõi ánh sáng và điều hòa không khí. 
Thiết kế mái nhà xanh cho mái nhà mới 
giúp giảm sự gia tăng nhiệt. Mặt tiền bằng 
kính đã sử dụng độ phát xạ thấp, hoặc kính 
hai lớp low-e giúp giảm sự nóng của nhiệt 
và một lớp hoa văn để ngăn không cho ánh 
sáng chiếu xuyên qua kính. 
Kể từ khi hoàn thành việc mở rộng, Thư 
viện đã nhận được các giải thưởng về môi 
trường, minh chứng cho cam kết của Thư 
viện về thiết kế bền vững. 
Kết luận
Thư viện CUHK đã đạt được một số 
thành công trong hành trình xây dựng một 
“thư viện xanh” thông qua các hoạt động 
của mình. Thư viện đang chuyển từ giai 
đoạn phát triển sang giai đoạn thực hành, 
nhưng có nhiều việc cần phải làm để tích 
hợp các nguyên tắc xanh vào mô hình hoạt 
động hoặc dịch vụ truyền thống của thư 
viện.
Mô hình dịch vụ truyền thống của thư 
viện đang thay đổi bởi thư viện số và tác 
động của điện toán xanh. Tuy nhiên, chi phí 
tài chính, cường độ năng lượng và lượng khí 
thải carbon vẫn chưa được đánh giá một 
cách khách quan. Với sự ra mắt gần đây 
của một Phòng thí nghiệm nghiên cứu kỹ 
thuật số tại Thư viện CUHK, được trang bị 
màn hiển thị kỹ thuật số độ phân giải cao 
để hiển thị dữ liệu nghiên cứu cũng như 
các máy tính cá nhân và iMac, thư viện 
cần giám sát tác động của các không gian 
giàu công nghệ này lên mức tiêu thụ năng 
lượng. Hơn nữa, ngoài chi phí nhiên liệu có 
thể tăng, sự phát triển công nghệ nhanh 
có thể làm cho thiết bị này nhanh chóng lỗi 
thời. Bên cạnh chính sách ưu tiên phát triển 
các bộ sưu tập điện tử, Thư viện sắp thay 
thế hệ thống quản lý thư viện bằng một hệ 
thống dựa trên đám mây được chia sẻ với 
các thư viện trong hệ thống. Cùng với đó, 
Thư viện sẽ phải nỗ lực hết mình để thay 
đổi hành vi của người dùng, đưa họ đồng 
hành cùng thư viện trong việc xây dựng 
một “thư viện xanh”.
Dương Thị Phương 
(Tổng hợp và lược dịch)
Nguồn: 
1. “More Than Just a Green Building - 
Developing Green Strategies at the Chinese 
University of Hong Kong Library”, Louise 
Jones, 2017, truy cập tại https://www.ifla.org/
2.  truy 
cập ngày 10/4/2018
3.  truy cập ngày 
10/4/2018