Vấn đề bản quyền trong thư viện

Quyền tái bản: là quyền quản lý tái bản một tác phẩm của một tác giả hay

nhóm tác giả.

Đây là vấn đề liên quan mật thiết với công tác phục vụ bạn đọc của thư viện.

Thư viện thường nhận được các yêu cầu của bạn đọc đề nghị cung cấp các bản sao

dưới dạng ảnh chụp (photocopy) vài trang của tác phẩm viết tay, một chương của

quyển sách, từng phần của bản đồ, bản vẽ, đồ hình, v.v. hoặc ở dạng điện tử

(scanning) và chuyển đến bạn đọc qua thư điện tử, hay sao lưu trong đĩa mềm hoặc

đĩa CD-ROM, hoặc dạng bản in giấy.

Khi thực hiện yêu cầu của bạn đọc, chúng ta phải xem xét tác phẩm thuộc

phạm vi công cộng, phạm vi sử dụng bình đẳng, hay thuộc phạm vi của luật bản

quyền quy định. Nếu tác phẩm cấp bản quyền thì chúng ta buộc phải xin phép tác giả

trước khi tiến hành bản sao chụp tài liệu.

Tác phẩm thuộc phạm vi sử dụng công cộng (public domain – phạm vi SDCC)

là tác phẩm không thuộc sự bảo hộ của luật bản quyền; do đó thư viện có toàn quyền

sử dụng tác phẩm mà không bị giới hạn về số lần sử dụng và số lượng bản sao chụp.

Tác phẩm được quy định không thuộc sự bảo hộ của luật bản quyền là 1) khi

bản quyền của tác phẩm đã hết thời hạn quy định, 2) tác giả không tuân thủ một cách

nghiêm ngặt các điều khoản của luật bản quyền, 3) tác phẩm thuộc quyền sở hữu của

nhà nước.

pdf 8 trang kimcuc 8780
Bạn đang xem tài liệu "Vấn đề bản quyền trong thư viện", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Vấn đề bản quyền trong thư viện

Vấn đề bản quyền trong thư viện
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 62 
VẤN ĐỀ BẢN QUYỀN TRONG THƯ VIỆN 
ThS. HOÀNG TUYẾT ANH 
Đai học Quốc tế RMIT Việt Nam 
1) Những hiểu biết cơ bản về bản quyền 
Tổ chức hoặc cá nhân giữ bản quyền nghĩa là họ “sở hữu” một số các quyền lợi 
được gọi là các “đặc quyền” bao gồm: 1) quyền tái bản, 2) quyền phóng tác, 3) quyền 
phát hành, 4) quyền trình diễn, trình chiếu hay biểu diễn tác phẩm nghệ thuật và 5) 
quyền phát thanh băng ghi âm bằng phương tiện truyền thanh kỹ thuật số. 
Thư viện không thể xâm phạm những “đặc quyền” này trừ phi mục đích sử 
dụng tác quyền không rơi vào những quy định của các quyền nói trên. Chúng ta sẽ 
cùng tìm hiểu năm “đặc quyền” và ảnh hưởng của các quyền này trong hoạt động 
phục vụ bạn đọc của thư viện thông qua một vài ví dụ. 
Quyền tái bản: là quyền quản lý tái bản một tác phẩm của một tác giả hay 
nhóm tác giả. 
Đây là vấn đề liên quan mật thiết với công tác phục vụ bạn đọc của thư viện. 
Thư viện thường nhận được các yêu cầu của bạn đọc đề nghị cung cấp các bản sao 
dưới dạng ảnh chụp (photocopy) vài trang của tác phẩm viết tay, một chương của 
quyển sách, từng phần của bản đồ, bản vẽ, đồ hình, v.v. hoặc ở dạng điện tử 
(scanning) và chuyển đến bạn đọc qua thư điện tử, hay sao lưu trong đĩa mềm hoặc 
đĩa CD-ROM, hoặc dạng bản in giấy. 
Khi thực hiện yêu cầu của bạn đọc, chúng ta phải xem xét tác phẩm thuộc 
phạm vi công cộng, phạm vi sử dụng bình đẳng, hay thuộc phạm vi của luật bản 
quyền quy định. Nếu tác phẩm cấp bản quyền thì chúng ta buộc phải xin phép tác giả 
trước khi tiến hành bản sao chụp tài liệu. 
Tác phẩm thuộc phạm vi sử dụng công cộng (public domain – phạm vi SDCC) 
là tác phẩm không thuộc sự bảo hộ của luật bản quyền; do đó thư viện có toàn quyền 
sử dụng tác phẩm mà không bị giới hạn về số lần sử dụng và số lượng bản sao chụp. 
Tác phẩm được quy định không thuộc sự bảo hộ của luật bản quyền là 1) khi 
bản quyền của tác phẩm đã hết thời hạn quy định, 2) tác giả không tuân thủ một cách 
nghiêm ngặt các điều khoản của luật bản quyền, 3) tác phẩm thuộc quyền sở hữu của 
nhà nước. 
Nên lưu ý, tác phẩm thuộc phạm vi SDCC tại một đất nước hay vùng lãnh thổ, 
đồng thời cũng có thể là một tác quyền tại một quốc gia hay châu lục khác là do điều 
luật quy định thời hạn hiệu lực bản quyền được thông qua tại quốc gia, vùng lãnh thổ 
hay châu lục vào những thời điểm khác nhau. 
Dưới đây là một biểu trưng của phạm vi SDCC 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 63 
Tôi là tác giả của tác phẩm này đồng ý chuyển giao tác phẩm 
vào phạm vi công cộng. Điều này có giá trị trên toàn thế giới. 
Tôi trao cho tất cả mọi người quyền sử dụng tác phẩm này với 
bất kỳ mục đích nào một cách vô điều kiện, trừ phi pháp luật bắt 
buộc phải tuân theo một điều luật nào đó. 
Nếu tác phẩm nằm ngoài phạm vi SDCC thì thư viện phải cân nhắc xem tác 
phẩm có thuộc phạm vi sử dụng bình đẳng (fair use) hay không. 
Phạm vi sử dụng bình đẳng (SDBĐ) là một khái niệm được sử dụng lần đầu 
tiên trong luật pháp Hoa Kỳ cho phép sự sử dụng có giới hạn một tác quyền mà không 
cần xin phép tác giả chỉ khi với mục đích sử dụng là phê bình, bình luận, giảng dạy 
(sử dụng nhiều bản trong lớp học), học tập, nghiên cứu, tài liệu tham khảo cho bài viết 
báo hay tạp chí, bản tin thời sự, v.v. 
Nếu một tác phẩm không được cấp bản quyền thì tác phẩm đương nhiên thuộc 
phạm vi SDBĐ và việc tái bản tác phẩm này là hợp pháp mà không cần tuân thủ theo 
sự giới hạn sử dụng của phạm vi SDBĐ. 
Chúng ta cần nâng cao nhận thức tôn trọng tác quyền ngay cả khi tác phẩm đó 
thuộc phạm vi SDBĐ. Việc trích dẫn đầy đủ tên tác giả, tác phẩm chính là một hành 
động thể hiện việc chống lại sự “đạo văn”. Mặc dù chúng ta đều biết “đạo văn” là một 
phạm trù đạo đức, chứ không phải là phạm trù của luật bản quyền. Bởi vì luật bản 
quyền chỉ nhằm bảo vệ tác phẩm không bị viết lại một cách chính xác từng câu từng 
chữ, hoặc sao chép toàn bộ hình ảnh, hay băng hình, băng ghi âm, v.v. Luật bản 
quyền không chống lại việc diễn giải các ý tưởng từ một tác quyền hoặc trích dẫn một 
phần tác phẩm. 
Quyền phóng tác tác phẩm: là một quyền lợi “phóng khoáng” nhất của các tác 
quyền dành cho người sử dụng. 
Theo quy định của luật bản quyền, cá nhân hoặc tổ chức giữ bản quyền có 
quyền quản lý (hoặc từ chối) các tài liệu tóm tắt, sự chú giải, phiên bản các tác phẩm 
nghệ thuật, sách rút gọn, chuyển thể kịch bản, tác phẩm được biên tập lại, phóng tác, 
truyện hay tiểu thuyết viết lại dựa trên một tác phẩm điện ảnh, các bản nhạc soạn lại 
dựa trên các đoạn nhạc của một hay một vài tác phẩm khác và các bản dịch. 
Tác phẩm phóng tác được hình thành khi một vài đoạn của một tác quyền được 
tập hợp lại trong một tác phẩm mới. 
Một kịch bản phóng tác từ một tác phẩm thuộc bộ sưu tập của thư viện trường 
học, kịch bản này sau đó sử dụng để dựng một vở kịch trình chiếu trước công chúng 
thì nhiệm vụ của nhân viên thư viện trước tiên là phải xin phép tổ chức hoặc cá nhân 
giữ bản quyền trước khi cung cấp tài liệu cho bạn đọc. Chỉ khi tác phẩm thuộc phạm 
vi SDCC hoặc phạm vi SDBĐ thì nhân viên thư viện không cần phải thực hiện thủ tục 
xin phép. 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 64 
Quyền phát hành: là một trong những điều luật đặc biệt cho phép sự phân phối 
hay phát hành nhiều bản của một tác quyền cho công chúng theo các phương thức 
sau: 1) phát hành trên thị trường (có thu phí), 2) chuyển nhượng quyền sở hữu tác 
phẩm, 3) cho thuê quyền phát hành theo mức phí quy định, hoặc cho thuê theo hợp 
đồng thỏa thuận thời hạn và mức phí, 4) cho mượn quyền phát hành. 
Điều luật này cũng quy định “công chúng” bao gồm: 1) một gia đình, 2) một 
nhóm số người có mối quan hệ hay quen biết lẫn nhau, 3) một nhóm bao gồm nhiều 
người. 
Phương thức thứ 4 của quyền phát hành và quy định 3 của “công chúng” cho 
thấy đây là một điều luật quan trọng nhất có liên quan trực tiếp đến thư viện. Tuy 
nhiên, điều này không có nghĩa là thư viện có thể sao chụp hay in ấn một tác quyền 
thành nhiều bản để “bổ sung” vào bộ sưu tập của mình, bởi vì khi bất kỳ một tài liệu 
thư viện dưới dạng bản in hoặc bản điện tử đưa ra phục vụ bạn đọc đều được xem như 
sự phát hành của một tác quyền. 
Quyền trình diễn, trình chiếu hay biểu diễn 
Thư viện có quyền sở hữu tác phẩm điện ảnh, kịch nghệ hay âm nhạc, nhưng 
thư viện không được phép trình diễn, trình chiếu, hay biểu diễn các tác phẩm này 
trước công chúng. 
Không giống như các quyền kể trên, đối tượng áp dụng quyền trình chiếu, hay 
trình diễn bao gồm tác phẩm văn học, âm nhạc, kịch nói, ba-lê, kịch câm, hoạt hình và 
những tác phẩm hình ảnh hoặc âm thanh khác. 
Quyền trình diễn, trình chiếu, hay biểu diễn không áp dụng cho các đối tượng 
như tranh ảnh, đồ họa, điêu khắc hoặc băng ghi âm không thuộc dạng kỹ thuật số. 
Phạm vi áp dụng quyền trình diễn, trình chiếu hay biểu diễn là “một địa điểm 
dành cho công chúng” và cũng bao gồm phạm vi phục vụ của thư viện. Như vậy một 
nhóm những người có quan hệ hay quen biết lẫn nhau (giảng viên và sinh viên của 
một lớp), một sinh viên đang nghiên cứu đề tài, hoặc một nhóm gồm thành viên của 
một gia đình đều có thể cùng xem một băng ghi hình (video) của thư viện. 
Tuy nhiên, nếu một tác phẩm là đối tượng áp dụng của quyền trình diễn, trình 
chiếu hay biểu diễn được chuyển tải đến một địa điểm dành cho công chúng nhưng 
bằng nhiều phương tiện hay hình thức truyền thông khác nhau trong cùng một thời 
điểm hoặc khác thời điểm thì thư viện đã vi phạm luật bản quyền. 
Băng đĩa hình thuộc bộ sưu tập thư viện có thể cho giáo viên mượn và sử dụng 
trong các giờ lên lớp, nhưng thư viện không thể tổ chức chiếu băng đĩa hình này cho 
bạn đọc và xem đây như một phần của dịch vụ thư viện. Mặc dù vậy, để phục vụ việc 
giảng dạy, giảng viên và sinh viên của một lớp học có thể sử dụng phòng chiếu (nếu 
có) của thư viện để cùng xem băng đĩa hình này. Nên lưu ý, phòng họp, phòng học 
nhóm của thư viện không được trang bị các thiết bị chuyên dùng để xem, nghe băng 
đĩa ghi hình, ghi tiếng không thể xem là một phòng chiếu. 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 65 
Quyền phát thanh băng ghi âm qua phương tiện truyền thanh kỹ thuật số 
Quyền cho phép phát thanh trước công chúng những băng ghi âm bao gồm bản 
tập hợp nhiều phần của tác phẩm âm nhạc, băng ghi âm bài nói chuyện và những âm 
thanh khác thông qua các phương tiện truyền thanh kỹ thuật số. 
Các băng ghi âm này không bao gồm các âm thanh của các phim hoạt hình hay 
từ các tác phẩm âm thanh hình ảnh khác. Các băng ghi âm này có thể được lưu trữ 
trong dưới dạng đĩa từ hoặc băng từ. 
2) Thư viện và luật bản quyền 
Các loại tài liệu thư viện 
Trong thời đại kỹ thuật số, bên cạnh các loại tài liệu truyền thống, thư viện còn 
sở hữu các loại tài liệu dạng số cũng là đối tượng luật bản quyền. 
• Tác phẩm văn xuôi, văn vần: sách, thơ, bài báo-tạp chí, thư từ, lời bài hát 
và bảng biểu dạng in ấn hoặc điện tử, thư điện tử, CSDL và chương trình máy 
tính. 
• Tác phẩm kịch nghệ: kịch bản, vở ba-lê, đoạn phim hoặc chương trình 
truyền hình. 
• Tác phẩm âm nhạc: bao gồm tất cả các sáng tác âm nhạc lưu trữ dạng điện 
tử. 
• Tác phẩm nghệ thuật: tranh vẽ, điêu khắc, chạm trổ, tượng, ảnh chụp, bản 
in, mô hình, bản vẽ kiến trúc và dạng số hóa của các loại tác phẩm trên. 
• Băng ghi âm: băng/ đĩa ghi tiếng (tuyển tập hay đĩa đơn) và tập tin dạng số 
ví dụ như MP3. 
• Tác phẩm điện ảnh: băng/ đĩa ghi hình-tiếng trong phim, băng video, đĩa 
quang (DVD), phim truyện, phim truyền hình nhiều tập, phim quảng cáo, 
chương trình truyền hình, chương trình trò chơi trên máy tính. 
• Chương trình phát thanh và truyền hình. 
• Xuất bản phẩm khác như bản đồ, tranh, ảnh, áp phích, v.v. 
Các điểm cần lưu ý khi xem xét phạm vi SDBĐ của một tác phẩm 
4 yếu tố khi xem xét một tác phẩm có thuộc phạm vi SDBĐ bao gồm: 1) Mục 
đích và tính chất của việc sử dụng vì mục đích thương mại hoặc vì mục đích giáo dục 
phi lợi nhuận, 2) bản chất của tác phẩm, 3) số lượng của phần tác quyền khi sao chép 
và 4) hiệu quả sử dụng trên thị trường tiềm năng và trên thị trường phát hành của tác 
quyền. 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 66 
Mục đích và tính chất sử dụng 
Thường thì thư viện công cộng, thư viện trực thuộc các viện hay cơ quan và 
thư viện các trường đại học và cao đẳng đều sao chụp tác quyền với mục đích sử dụng 
phi lợi nhuận và mục đích giáo dục. 
Tuy nhiên, khi một bạn đọc của thư viện sử dụng tài liệu sao chụp này vì mục 
đích thương mại thì việc sao chụp này là vi phạm phạm vi SDBĐ. Đối với băng ghi 
âm, phát lại hoặc đưa vào khai thác sử dụng các bản sao chép tác quyền ngay cả khi 
không thu phí cũng đã vi phạm luật bản quyền. Bởi vì việc làm này được xem như đã 
gây thiệt hại đến sự phát hành tác quyền trên thị trường. 
Bản chất của tác phẩm 
Yếu tố này đề cập đến bản chất của tác quyền khi dùng để sao chụp. 
Tác phẩm chưa xuất bản nhận được quyền bảo hộ về bản quyền nghiêm ngặt 
hơn tác phẩm đã xuất bản, bởi vì tác giả của tác phẩm này có thể bị thiệt hại về lợi 
nhuận nhiều hơn tác phẩm đã xuất bản. 
Số lượng của phần tác quyền khi sao chép 
Một số điều luật quy định nếu sao chụp trên 5-10% nội dung chính văn và ngay 
cả khi thư viện chỉ sao chụp một phần rất nhỏ của một tác quyền, nhưng phần sao 
chụp này lại bao gồm nội dung chính của tác phẩm thì xem như thư viện đã vi phạm 
luật bản quyền. 
Ảnh hưởng lên thị trường 
Việc ảnh hưởng lên thị trường không chỉ xét đến thị trường phát hành tác 
quyền, mà còn xem xét đến những lợi nhuật phát sinh từ “tác phẩm” mới tạo nên từ sự 
sao chụp. Ví dụ như lợi nhuận từ việc phát hành giáo trình cho sinh viên khi giáo trình 
này sử dụng nhiều chương của một quyển sách khác, những bài trích từ báo hoặc tạp 
chí, các hình ảnh minh họa, v.v. mà không xin phép tác giả. 
Một số trường hợp cụ thể 
Trường hợp 1: Thư viện có thể sao chép hình ảnh để tạo chỉ mục những hình 
nhỏ (thumbnail-image index) cho một bộ sưu tập? 
Mục đích: Nếu vì mục đích giáo dục phi lợi nhuận, thì thư viện có thể sao chép 
và tạo những hình nhỏ. 
Bản chất: Một chỉ mục bằng hình nhỏ của thư viện tạo từ các bức vẽ hay hình 
ảnh thì được xem như đã sao chép một tác phẩm nghệ thuật, vì vậy hành vi này vi 
phạm phạm vi SDBĐ. 
Số lượng: Mặc dù toàn bộ hình ảnh nguyên tác bị sao chép lại nhưng chính vì 
sự thay đổi rất lớn về kích thước và độ phân giải lại làm giảm đi mức độ vi phạm 
phạm vi SDBĐ. 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 67 
Ảnh hưởng: Nếu chỉ mục hình ảnh nhỏ này giúp bạn đọc hay thư viện thu được 
lợi nhuận, thì hành vi này vi phạm phạm vi SDBĐ. Tuy nhiên nếu chất lượng của các 
hình ảnh nhỏ kém và không tạo nên lợi nhuận thì mức độ vi phạm là không đáng kể. 
Nếu chúng ta tạm thời “chấm điểm” mức độ vi phạm phạm vi SDBĐ bằng dấu 
trừ (-) và dấu cộng (+) thì chúng ta có các kết quả sau: 
Mục đích: + + + +; Bản chất: - - - -; Số lượng: bớt đi một dấu trừ; Ảnh hưởng: 
0 
Vậy thư viện có thể sao chép hình ảnh để tạo một chỉ mục hình nhỏ cho bộ sưu 
tập của mình. 
Trường hợp 2: Có thể sao chép một bài báo điện tử từ một cơ sở dữ liệu 
(CSDL) mà thư viện đã đăng ký thuê bao? 
Ngày nay, thư viện chuyển đổi từ việc bổ sung nhiều bản in của một tờ báo hay 
tạp chí sang sở hữu quyền truy cập bài báo – tạp chí dạng điện tử. Khi đăng ký thuê 
bao với nhà cung cấp CSDL, thư viện, cơ quan chủ quản của thư viện, hay liên hiệp 
thư viện có quyền được tải, in và thực hiện mượn liên thư viện bài báo điện tử này. 
Tuy nhiên trước khi ký hợp đồng, thư viên, cơ quan chủ quản, liên hiệp thư viện phải 
nghiên cứu kỹ các điều khoản về nội dung, số lượng, thời hạn, v.v. khi sử dụng CSDL 
sao cho phù hợp với đối tượng bạn đọc, mục tiêu và nhiệm vụ của thư viện. 
Trường hợp 3: Một số vi phạm phổ biến khi sao chụp tác phẩm thuộc kho tài 
liệu thư viện nhưng vẫn được phát hành trên thị trường ví dụ như: 1) thư viện sao 
chụp hay in ấn một thành nhiều bản nhằm tiết kiệm ngân sách bổ sung; 2) sao chụp 
hay in ấn thành các bản sao lưu dự phòng thứ 2, thứ 3, v.v.dành cho việc lưu trữ; 3) 
thư viện sao chụp hay in ấn để thay thế cho bản chính bị mất hay hư hỏng; 4) sao 
chụp hay in ấn nhiều phiên bản lưu trữ trong hồ sơ thư viện, hay phục vụ cho mượn 
liên thư viện. 
Tuy nhiên thư viện có thể sao chụp các bài báo – tạp chí tạo nên bộ sưu tập 
tham khảo dành riêng (cho môn học) dưới dạng bản in hoặc dạng điện tử. 
Trường hợp 4: Điều khoản nào quy định trách nhiệm của thư viện hay cơ quan 
lưu trữ đối với việc cung cấp dịch vụ tự phục vụ sao chụp như máy sao chụp, máy 
quét, máy in, máy nghe băng cát-xét 2 hộc băng, v.v.? 
Không truy cứu trách nhiệm của thư viện và cơ quan lưu trữ trong trường hợp 
bạn đọc vi phạm luật bản quyền thông qua việc sử dụng dịch vụ tự in ấn, sao chụp 
trong thư viện hoặc cơ quan lưu trữ. Tuy nhiên thư viện và cơ quan lưu trữ phải niêm 
yết những cảnh báo về luật bản quyền trên tất cả các thiết bị in ấn và sao chụp. 
Trường hợp 5: Phần mềm của máy tính có thể được xem như một loại tài liệu 
thư viện và áp dụng các quy định mượn trả đối với sách trong trong thư viện hoạt 
động phi lợi nhuận và chỉ khi mục đích sử dụng là học tập và nghiên cứu. Cũng như 
đối với các thiết bị in ấn, thư viện phải dán những niêm yết về luật bản quyền và 
quyền sở hữu trí tuệ trên vỏ bìa phần mềm. 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 68 
Thiết kế trang web thư viện 
Hiện nay, sử dụng thông tin trên Internet khi thiết kế trang web, thư viện 
thường gặp phải những vấn đề bản quyền khi công bố thông tin, tạo kết nối đến các 
trang web, đăng lại hình ảnh của những trang web khác, v.v. Do đó khi thiết kế trang 
web thư viện, chúng ta nên: 
1) Đọc kỹ phần đề cập những quy định bản quyền của trang web liên kết; 
2) Sử dụng tên của trang web kết nối thay vì dùng biểu trưng (logo) hay thiết 
kế đặc trưng; 
3) Không tạo kết nối trực tiếp đến các trang web thương mại khi chưa xin 
phép cơ quan chủ quản của trang web này. 
Kết nối trực tiếp (tạm dịch từ deep-linking) là khi tạo liên kết đến trang web 
mang nội dung mà thư viện hay bạn đọc thư viện quan tâm mà bỏ qua trang 
chủ; vì thế chúng ta cũng bỏ qua trang đề cập đến bản quyền hay trang quảng 
cáo của đơn vị chủ quản. 
4) Khi bố cục lại hình ảnh không được sao chép hoặc “bóp méo” hình ảnh 
gốc; 
5) Niêm yết mục đích sử dụng các liên kết tại trang web thư viện chỉ nhằm 
cung cấp thông tin đến người dùng. 
Sử dụng thông tin một cách “an toàn” trên Internet, và WWW 
Giao diện thân thiện, nguồn thông tin khổng lồ của WWW cùng với sự phát 
triển của công nghệ thông tin dường như “khuyến khích” người dùng sao chép và “tái 
sử dụng” hình ảnh, đoạn nhạc, đoạn phim, bài viết, v.v. Khi một tài liệu đăng tải trên 
Internet, ngay lập tức tài liệu này có thể bị sao chép tại hàng ngàn hoặc triệu máy tính 
trên khắp thế giới. 
Đôi khi, một số các tài liệu trên mạng không niêm yết khuyến cáo về bản 
quyền sử dụng, vì vậy người dùng đã vi phạm luật bản quyền một cách “vô tư”. Tuy 
nhiên, ngay cả khi tài liệu cho phép sao chép và lưu trữ thì cũng không có nghĩa là tài 
liệu này “đương nhiên” thuộc phạm vi SDBĐ và cho phép chúng ta tái bản hoặc phát 
hành. 
Phạm vi SDCC và phạm vi SDBĐ tỏ ra rất “rộng rãi” đối với các tài liệu dạng 
điện tử (sách, bài báo-tạp chí, truyện ngắn, bài luận, thơ, bảng biểu, đoạn nhạc, phim, 
đoạn băng nghe-nhìn truyền thanh-truyền hình, hình ảnh hay hình vẽ từ sách điện tử 
hay báo – tạp chí, v.v.) trong các CSDL, đĩa CD-ROM, hoặc đăng tải tại bản tin điện 
tử, các trang web trên Internet, v.v. .Tuy nhiên, giảng viên, trợ giảng, sinh viên và 
người sử dụng tài liệu thư viện (bao gồm cả nhân viên thư viện) nên tránh: 
1) Sao chép/ chụp/ in quá 1 chương của một quyển sách (dạng in hoặc điện 
tử); nhiều hơn 2.500 từ, hoặc 10% chính văn của tác phẩm văn xuôi; hơn 
10% hay 3 phút của một tài liệu nghe-nhìn và quá 30 giây của một tác 
Hội nghị quốc tế về thư viện – TP. HCM 28-30/8/2006 
Thư viện Việt Nam hội nhập và phát triển 69 
phẩm âm nhạc; hơn 5 hình ảnh của một tác giả hoặc nhiều hơn 10% hay 15 
hình ảnh của một bộ sưu tập; 
2) Sao chép/ chụp/ in toàn bộ một tài liệu (kể trên); 
3) Sao chép/ chụp/ in nhiều bản từ nhiều tài liệu; 
4) Sử dụng các bản này trong nhiều học kỳ liên tếp; 
5) Liên tục sử dụng các bản sao chép cho nhiều môn học khác nhau tại cùng 
một trường hay khoa hoặc tại các trường, khoa khác. 
3) Tài liệu tham khảo 
• Berkeley Digital Library SunSITE. (2005). Copyright and Intellectual Property 
Rights. Berkeley, CA: Berkeley Digital Library. Available: 
• Duke Law School. (2006). Center for the Study of the Public Domain. Durham, 
NC: Center for the Study of the Public Domain. Aivailable: 
• Gasaway, Lolly. (2003). When the Works Pass into the Public Domain. Chapel 
Hill, NC: University of North Carolina. Available: 
• International Federation of Library Associations and Institutions. (2004). 
Information Policy: Copyright and Intellectual Property. The Hague, Netherlands: 
IFLA. Available:  
• Standord University Libraries. (2005). Copyright and Fair Use. Stanford, CA: 
Standord University Libraries. Available:  
• The American Library Association. Copyright. Chicago, Illinois: ALA. 
Available:  
• The Attorney-General's Department. (2005). Fair Use and Other Copyright 
Exceptions: An Examination of Fair Use, Fair Dealing and Other Exceptions in the 
Digital Age. Barton, ACT: Attorney-General's Department. Available: 
4AA2645824B)~FairUseIssuesPaper050505.pdf/$file/FairUseIssuesPaper050505.p
df 
• UNESCO Culture Sector. (2006). Collection of National Copyright Laws: Paris, 
France: UNESCO. Available: 
URL_ID=14076&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html 
• U.S. Copyright. (2006). Copyright. Washington, D.C.: U.S. Copyright Office. 
Available:  

File đính kèm:

  • pdfvan_de_ban_quyen_trong_thu_vien.pdf