Vai trò của phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học môn tư tưởng Hồ Chí Minh theo định hướng phát triển năng lực

ISSN: 1859-2171 
e-ISSN: 2615-9562 
TNU Journal of Science and Technology 225(04): 42 - 49 
42  Email: jst@tnu.edu.vn 
VAI TRÒ CỦA PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM TRONG DẠY HỌC 
MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 
Vũ Thị Thủy*, Phạm Thị Huyền 
Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên 
TÓM TẮT 
Phương pháp thảo luận nhóm với tư cách là một hình thức tổ chức dạy học đặc trưng ở các trường 
cao đẳng, đại học có nhiều ưu thế nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học 
giúp cho người học tiếp cận một cách nhanh nhất, có hiệu quả với khối lượng tri thức nhân loại 
ngày càng lớn. Do đó, luận bàn về vấn phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học môn Tư tưởng 
Hồ Chí Minh đã được nhiều công trình khoa học làm sáng tỏ, song nghiên cứu một cách trực tiếp 
về vai trò của phương pháp này trong dạy học môn Tư tưởng Hồ Chí Minh theo định hướng phát 
triển năng lực vẫn chưa có công trình chuyên sâu nào. Qua việc phân tích, tổng hợp vấn đề nghiên 
cứu, chúng tôi đi vào khái quát những những năng lực chung và năng lực cụ thể của môn tư tưởng 
Hồ Chí Minh trong việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm để thấy rằng, vấn đề nghiên cứu có 
ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi mà các trường đại học đang đặt ra yêu cầu cấp bách trong tư duy 
đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực. 
Từ khóa: Phương pháp; thảo luận nhóm; năng lực; định hướng năng lực; tư tưởng Hồ Chí Minh. 
Ngày nhận bài: 05/02/2020; Ngày hoàn thiện: 26/02/2020; Ngày đăng: 27/3/2020 
ROLE OF GROUP DISCUSSION METHOD IN TEACHING HO CHI MINH 
THOUGHTS BASED ON CAPACITY DEVELOPMENT ORIENTATIONS 
Vu Thi Thuy
*
, Pham Thi Huyen 
 TNU - University of Education 
ABSTRACT 
Group discussion method as a typical form of teaching organization at colleges and universities 
has many advantages in order to promote learners' positive, proactive and creative and help 
learners continue access in the fastest and most effective way with the increasing mass of human 
knowledge. Therefore, group discussion method in teaching Ho Chi Minh Thought subjects has 
been clarified by many scientific works, but studied directly on the role of this method in teaching 
Ho Chi Minh's thought towards capacity development has not had any intensive work yet. By 
analyzing and synthesizing research issues, we went into generalizing the general and specific 
competencies of Ho Chi Minh thoughts in the use of group discussion method to show that, the 
research topic is particularly important when universities are making urgent demands in thinking 
about innovating teaching methods towards capacity development. 
Keywords: Methods; group discussion; competence; capacity orientation; Ho Chi Minh thought. 
Received: 05/02/2020; Revised: 26/02/2020; Published: 27/3/2020 
* Corresponding author. Email: vuthuy.dhsptn@gmail.com 
Vũ Thị Thủy và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(04): 42 - 49 
 Email: jst@tnu.edu.vn 43 
1. Đặt vấn đề 
Tư tưởng Hồ Chí Minh (TTHCM) là môn học 
được đưa vào giảng dạy ở các trường đại học, 
cao đẳng từ năm học 2003 - 2004. Cùng với các 
môn học khác như Những nguyên lý cơ bản của 
chủ nghĩa Mác - Lênin, Đường lối cách mạng 
của Đảng Cộng sản Việt Nam, TTHCM có vai 
trò đặc biệt quan trọng trong chương trình đào 
tạo trình độ đại học, cao đẳng ở Việt Nam. Môn 
học không chỉ cung cấp cho người học những 
hiểu biết căn bản, hệ thống về cuộc đời, sự 
nghiệp, tư tưởng, đạo đức HCM mà còn trang bị 
cho người học thế giới quan, nhân sinh quan và 
phương pháp luận làm người; bồi đắp, củng cố, 
tăng cường lý tưởng, niềm tin và quyết tâm nỗ 
lực hành động nhằm góp phần xây dựng và bảo 
vệ Tổ quốc. Bên cạnh đó, môn học còn cung 
cấp cơ sở khoa học để người học có thể tiếp thu 
các môn học khác có liên quan trong chương 
trình đào tạo, đặc biệt là đối với các ngành khoa 
học xã hội và nhân văn. Chính vì thế, việc đảm 
bảo nâng cao chất lượng dạy học môn TTHCM 
là một yêu cầu quan trọng và cấp bách, tuy 
nhiên, để hiện thực hóa quan điểm này rất cần 
phải thực hiện việc đổi mới phương pháp dạy 
học, trong đó phải gắn với việc tiếp cận theo 
định hướng phát triển năng lực. 
2. Nội dung 
2.1. Những vấn đề chung trong môn học TTHCM 
2.1.1. Mục tiêu, nội dung chương trình môn 
học TTHCM 
Mục tiêu của môn học TTHCM vừa cung cấp 
cho sinh viên hệ thống quan điểm của HCM về 
cách mạng Việt Nam, về tư tưởng, đạo đức và 
giá trị văn hóa của Người, đồng thời còn cung 
cấp những kiến thức cơ bản của chủ nghĩa Mác 
- Lênin, tạo lập hiểu biết về nền tảng tư tưởng, 
kim chỉ nam hành động của Đảng và cách 
mạng Việt Nam, góp phần xây dựng nền tảng 
đạo đức con người mới cho sinh viên. 
Nội dung chương trình môn học gồm phần 
mở đầu và 7 chương: 
Chương I. Cơ sở, quá trình hình thành và phát 
triển TTHCM 
Chương II. TTHCM về dân tộc và cách mạng 
giải phóng dân tộc 
Chương III. TTHCM về chủ nghĩa xã hội và con 
đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 
Chương IV. TTHCM về Đảng Cộng sản Việt Nam 
Chương V. TTHCM về đại đoàn kết dân tộc 
và đoàn kết quốc tế 
Chương VI. TTHCM về xây dựng nhà nước 
của dân, do dân, vì dân 
Chương VII. TTHCM về văn hóa, đạo đức và 
xây dựng con người mới. 
2.1.2. Những đặc điểm cơ bản của môn học TTHCM 
Thứ nhất, sự thống nhất giữa cuộc đời, sự 
nghiệp, đạo đức, lối sống với tư tưởng của 
lãnh tụ HCM. 
Đây là đặc trưng khác biệt so với các môn học 
khác trong chương trình đào tạo sinh viên hệ 
đại học, cao đẳng. Nội dung kiến thức môn 
TTHCM là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa 
cuộc đời lãnh tụ HCM với hệ thống quan điểm 
lý luận của Người. Bản thân HCM không chỉ 
là một nhà tư tưởng lỗi lạc mà chính cuộc 
sống, việc làm bình thường hàng ngày của 
Người là hiện thân của những tư tưởng ấy. 
Cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức, phong 
cách của Người là sự hội tụ của chủ nghĩa yêu 
nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong 
sáng, kết tinh những giá trị văn hoá phương 
Đông và phương Tây, truyền thống và hiện 
đại, dân tộc và quốc tế vì sự nghiệp giải phóng 
dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con 
người Việt Nam và nhân loại tiến bộ. Cuộc đời 
của Người là biểu tượng cao đẹp về chí khí 
cách mạng kiên cường, tinh thần độc lập tự 
chủ, lòng yêu nước, yêu nhân dân tha thiết, đạo 
đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, tác 
phong khiêm tốn, giản dị. 
Chính vì vậy, việc học tập môn học không chỉ 
dừng lại ở nghiên cứu các quan điểm của 
HCM trên nhiều phương diện mà quan trọng 
hơn cả là nghiên cứu về cuộc đời và sự 
nghiệp cách mạng của Người cùng với những 
phẩm chất đạo đức và phong cách để học tập 
tấm gương lãnh tụ HCM một cách chủ động, 
tích cực. Từ đó, sinh viên hình thành được 
các phẩm chất cho bản thân mình như yêu 
nước, vượt khó, nhân ái và khoan dung. 
Những phẩm chất này vô cùng cần thiết trong 
học tập cũng như trong cuộc sống của người 
học. Đồng thời, chính bản thân người dạy 
cũng phải trau dồi những phẩm chất ấy thì bài 
giảng TTHCM mới có tính hiệu quả và sự 
thuyết phục đối với người học. 
Thứ hai, sự thống nhất giữa lý luận với thực tiễn 
Đây là đặc điểm nổi bật của môn TTHCM bởi 
Hồ Chí Minh là người luôn coi trọng thực tiễn 
và lấy thực tiễn làm điểm xuất phát cho toàn bộ 
sự nghiệp cách mạng của mình. 
Xuất phát từ nhu cầu của thực tiễn, Người đã 
quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước. Quá trình 
khảo nghiệm thực tiễn cách mạng ở các châu 
lục trên thế giới, đã đưa Người đến với chủ 
nghĩa Mác - Lênin và chính Người đã vận dụng 
sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin vào 
điều kiện cụ thể của Việt Nam. Ở Hồ Chí Minh, 
thực tiễn luôn luôn gắn với lý luận; lý luận đi 
đôi với thực tiễn và trở thành một nguyên tắc 
quan trọng trong nhận thức và hành động. 
Người cho rằng: “Thực tiễn không có lý luận 
hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý 
Vũ Thị Thủy và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(04): 42 - 49 
 Email: jst@tnu.edu.vn 44 
luận mà không liên hệ với thực tiễn là lý luận 
suông” [1, tr.496]. “Lý luận phải đem ra thực 
hành, thực hành phải nhằm theo lý luận. Lý luận 
cũng như cái tên. Thực hành cũng như cái đích 
để bắn” [2, tr.235]. Từ thực tiễn, Người đã tổng 
kết và khái quát hóa thành lý luận và vận dụng 
lý luận vào giải quyết các vấn đề mà thực tiễn 
đặt ra. Trên cơ sở nắm bắt chính xác bản chất 
của thực tiễn, xu hướng vận động của nó nên 
những dự báo của Hồ Chí Minh luôn đúng đắn, 
phù hợp với thực tiễn. Toàn bộ tư tưởng của 
Người là sự tổng kết thực tiễn, được thực tiễn 
kiểm nghiệm, bổ sung và phát triển. 
Xuất phát từ đặc điểm này của TTHCM, quá 
trình dạy học môn TTHCM luôn gắn lý luận với 
thực tiễn: căn cứ vào những điều kiện lịch sử cụ 
thể để luận giải cho sự hình thành các quan 
điểm, TTHCM; lấy những dẫn chứng sinh động 
trong thực tế để chứng minh cho tính đúng đắn 
của TTHCM; vận dụng, liên hệ những quan 
điểm, TTHCM vào cuộc sống hiện tại. 
Thứ ba, tính toàn diện và hệ thống trong luận 
giải các vấn đề của cách mạng Việt Nam 
Trong quá trình tìm đường cứu nước, chủ nghĩa 
Mác -Lênin là nguồn gốc lý luận chủ yếu của sự 
hình thành và phát triển TTHCM. Trước hết, 
chủ nghĩa Mác - Lênin đã cung cấp cho HCM 
thế giới quan, phương pháp luận khoa học, đồng 
thời, đặt “hòn đá tảng” những vấn đề có tính 
nguyên tắc về lập trường quan điểm, về phương 
pháp chỉ đạo cách mạng. Những phạm trù cơ 
bản của TTHCM nằm trong những phạm trù cơ 
bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Trên cơ sở nắm 
vững và quán triệt sâu sắc lập trường, quan 
điểm và phương pháp biện chứng duy vật của 
chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch HCM đã tiếp 
thu được những giá trị truyền thống tốt đẹp của 
dân tộc, tinh hoa văn hóa phương Đông và 
phương Tây để hình thành tư tưởng của mình. 
Sự tiếp thu, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin 
của HCM không phải theo lối giáo điều, kinh 
viện, mà có sự kế thừa và phát triển làm phong 
phú thêm chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều 
kiện lịch sử mới. Điều này cũng cho thấy, khi 
học tập môn TTHCM cần phải nắm vững hệ 
thống kiến thức về những nguyên lý cơ bản của 
chủ nghĩa Mác - Lênin. 
TTHCM được hình thành và phát triển trong 
quá trình hoạt động cách mạng gắn liền với 
cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam và các 
nước thuộc địa trên thế giới. Với mục tiêu 
xuyên suốt sự nghiệp cách mạng là độc lập dân 
tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, HCM đã 
nghiên cứu một cách hệ thống các vấn đề đảm 
bảo cho sự thành công của cách mạng giải 
phóng dân tộc. Từ việc xác định đúng đắn mâu 
thuẫn chủ yếu của xã hội thuộc địa phương 
Đông, đối tượng của cách mạng thuộc địa, 
Người đã chỉ ra được con đường cứu nước cho 
dân tộc mình, giải quyết những bế tắc, khủng 
hoảng về đường lối cứu nước của Việt Nam 
những năm đầu thế kỷ XX. Trên cơ sở đó, 
Người đã khẳng định được nhân tố đảm bảo sự 
thành công của cách mạng giải phóng dân tộc 
chính là Đảng Cộng sản, lực lượng tham gia 
cách mạng là quần chúng nhân dân nhằm xây 
dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phương pháp 
đấu tranh là sử dụng bạo lực cách mạng, 
phương châm cách mạng là toàn dân kháng 
chiến, toàn diện kháng chiến, tự lực cánh sinh, 
dựa vào sức mình là chính. Khi giành được 
chính quyền, điều quan trọng hơn cả là thiết lập 
bộ máy nhà nước với đội ngũ công chức đủ đức 
và tài, thực sự là công bộc của nhân dân trong 
đó đức được coi là gốc của người cách mạng. 
Để nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân, 
cần phải xây dựng hiệu lực pháp lý mạnh mẽ 
của nhà nước đồng thời nhà nước đó phải trong 
sạch, vững mạnh và hiệu quả. Người xác định 
rõ vai trò của văn hóa đối với đời sống xã hội và 
nghiên cứu một số lĩnh vực chính của văn hóa 
như văn hóa giáo dục, văn hóa văn nghệ, văn 
hóa đời sống. Con người được coi là trung tâm 
của sự phát triển do vậy chiến lược trồng người 
là yêu cầu khách quan vừa cấp bách, vừa lâu dài 
của cách mạng. 
Như vậy, môn học nghiên cứu một cách hệ 
thống, toàn diện và sâu sắc các vấn đề của cách 
mạng Việt Nam và có mối quan hệ chặt chẽ với 
các môn lý luận chính trị khác ở đại học, cao đẳng. 
2.2. Vai trò của phương pháp thảo luận 
nhóm trong dạy học môn TTHCM theo định 
hướng phát triển năng lực 
2.2.1. Một số khái niệm 
Khái niệm năng lực 
Theo Từ điển Tiếng Việt, năng lực là “khả năng, 
điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực 
hiện một hoạt động nào đó” [3, tr.117]. Cũng 
với cách tiếp cận như vậy, Từ điển Giáo dục 
học cho rằng "năng lực là khả năng cho phép 
một người thành công trong một hoạt động thể 
lực, trí lực hoặc nghề nghiệp. Năng lực được thể 
hiện ở khả năng thi hành một hoạt động, thực 
hiện một nhiệm vụ” [4, tr.47]. Từ điển Triết học 
cho rằng “Năng lực là toàn bộ những đặc tính 
tâm lý của con người khiến nó thích hợp với 
một hình thức hoạt động nghề nghiệp nhất định. 
Năng lực còn được quan niệm là sự kết hợp một 
cách linh hoạt và có tổ chức các nguồn lực: kiến 
thức, kỹ năng, thái độ, giá trị, động cơ... được 
huy động nhằm hoạt động hiệu quả trong một 
bối cảnh nhất định. Năng lực chỉ có thể quan sát 
qua hoạt động cá nhân ở những tình huống cụ 
thể và được hình thành, cải thiện liên tục trong 
suốt cuộc đời con người” [5, tr.135]. 
Theo tác giả Vũ Quốc Chung và Nguyễn Văn 
Cường cho rằng “Năng lực là khả năng thực 
Vũ Thị Thủy và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(04): 42 - 49 
 Email: jst@tnu.edu.vn 45 
hiện có hiệu quả và có trách nhiệm các hành 
động, giải quyết các nhiệm vụ và các vấn đề 
thuộc các lĩnh vực nghề nghiệp, xã hội hay cá 
nhân trên cơ sở tri thức, kỹ năng và thái độ sẵn 
sàng hành động” [6, tr.7]. 
Như vậy, năng lực là thuộc tính cá nhân có 
nguồn gốc sinh học, tâm lý, xã hội để cá nhân 
thực hiện một hoạt động nhất định đạt kết quả 
mong muốn trong điều kiện cụ thể. Năng lực 
là cái tồn tại thực sự, có thật ở cá nhân chứ 
không phải khả năng và cũng không phải là 
tiềm năng của con người. 
Dạy học theo định hướng phát triển năng lực 
là dạy học tập trung, lồng ghép đầy đủ và đồng 
thời cả ba lĩnh vực kiến thức, kỹ năng, thái độ 
nhằm hình thành năng lực cho người học, khắc 
phục những nhược điểm của dạy học theo định 
hướng nội dung còn mang nặng tính lý thuyết. 
Dạy học theo định hướng phát triển năng lực 
giúp người học không những chỉ biết, học 
thuộc, ghi nhớ mà còn phải biết làm thông qua 
các hoạt động cụ thể, sử dụng những gì đã học 
để giải quyết các tình huống trong thực tiễn 
cuộc sống đặt ra và trả lời được câu hỏi: Biết 
làm gì từ những điều đã biết? Mục tiêu dạy 
học không chỉ giới hạn trong việc truyền thụ 
hệ thống tri thức chuyên môn mà nhằm phát 
triển toàn diện nhân cách của người học, thông 
qua việc phát triển năng lực. Giáo viên là 
người dẫn đường, hỗ trợ cho người học khám 
phá, tích cực chiếm lĩnh tri thức [7, tr.13]. 
Dạy học theo định hướng phát triển năng lực 
không chỉ dừng lại ở việc đánh giá được kết 
quả đầu ra mà còn đánh giá được toàn bộ tiến 
trình thực hiện của người học từ việc lĩnh hội 
tri thức đến gắn tri thức đó vào thực tiễn đời 
sống trong những hoàn cảnh cụ thể nhất định. 
Theo hướng đó, năng lực của người học vừa 
là mục tiêu, kết quả của giáo dục, vừa là nền 
tảng, là chỗ dựa của giáo dục. 
Khái niệm nhóm 
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Nhóm là tập hợp 
một số ít người hoặc sự vật đư ... môn 
học. Để lựa chọn vấn đề tự học trong chương 
trình môn học, người học cần bám sát chương 
trình đào tạo môn học, ưu tiên lựa chọn những 
vấn đề phù hợp với năng lực nhận thức của bản 
thân (hay nhóm học), và sự định hướng của 
giảng viên từ đó lên kế hoạch của cá nhân và 
nhóm học tập trung giải quyết nhằm tránh sự 
dàn trải, mất phương hướng trong tự học, tự 
nghiên cứu. Thông thường, khi tiến hành thảo 
luận nhóm trong dạy học TTHCM, vấn đề tự 
học được giảng viên giao nhiệm vụ để sinh viên 
chuẩn bị nhằm đảm bảo tính hiệu quả khi tiến 
hành thảo luận nhóm. 
Lập kế hoạch tự học trong thảo luận nhóm là 
một trong những kỹ năng quan trọng nhằm giúp 
sinh viên chiếm lĩnh tri thức. Để lập kế hoạch tự 
học, tự nghiên cứu có hiệu quả, yêu cầu phân 
chia nội dung tự học phải theo đúng lôgíc, rõ 
ràng và có tính khả thi, với một kế hoạch rõ 
ràng, cụ thể. Tùy từng chủ đề thảo luận, sinh 
viên xác định việc sử dụng cách thức tự học 
tương ứng. Việc tự kiểm tra kế hoạch xem có 
tính khả thi hay không có thể thực hiện bởi cá 
nhân hay nhóm, nhưng ưu việt và đảm bảo tính 
khách quan là được kiểm tra chéo trong nhóm 
học, qua đó người học và bạn học có thể thảo 
luận kịp thời điều chỉnh kế hoạch, cách thức học 
tập sao cho phù hợp và đạt hiệu quả cao nhất. 
Lựa chọn tài liệu, phương tiện để phục vụ cho 
thảo luận nhóm trong học tập môn TTHCM rất 
quan trọng trong thời đại bùng nổ thông tin. Tuy 
nhiên, sự đa dạng, phong phú ấy có tính hai 
mặt. Bên cạnh việc trợ giúp kịp thời những vấn 
đề mà sinh viên cần tìm hiểu thì sự nhiễu loạn 
về thông tin thậm chí có những thông tin sai 
lệch, xuyên tạc và bôi nhọ lãnh tụ Hồ Chí Minh 
xuất hiện rất nhiều. Do đó, việc giới thiệu tài 
liệu, định hướng cách thức sử dụng và các 
nguồn thông tin là một trong những trách nhiệm 
quan trọng của giảng viên. Các vấn đề chuyên 
sâu của TTHCM nên sử dụng các tài liệu dưới 
dạng sách viết, băng hình, CD Rom còn các 
vấn đề đòi hỏi nghiên cứu ở mức độ vừa phải 
hoặc cần liên hệ nhiều thực tiễn thì sử dụng 
internet, với các trang web tin cậy như: 
dangcongsan@cpv.org.vn, nxbctqg.vn 
Như vậy, phương pháp thảo luận nhóm là 
phương pháp dạy học tích cực, khai thác sự 
tham gia trực tiếp của người học. Với những 
chủ đề thảo luận hay, hàm chứa vấn đề cần giải 
quyết, có ý nghĩa thực tiễn gần gũi, thiết thực, 
vừa sức với người học sẽ tạo môi trường thân 
thiện mời gọi sự hợp tác, hỗ trợ, chung sức của 
các thành viên trong nhóm, tạo cơ hội để SV 
được thỏa sức thể hiện khả năng tư duy, giải 
quyết vấn đề, khả năng thuyết phục người khác 
lắng nghe ý kiến của mình, phương pháp thảo 
luận nhóm đã tạo hứng thú cho người học một 
cách mạnh mẽ, thôi thúc người học tham gia 
tích cực vào hoạt động tự học và nhờ đó, năng 
lực tự học không ngừng được nâng lên. 
Thứ ba, phát triển năng lực hợp tác 
Đây là ưu thế nổi bật của thảo luận nhóm 
nhằm tạo điều kiện cho người học được làm 
việc trong môi trường tập thể trên tinh thần 
trách nhiệm để giải quyết nhiệm vụ chung. 
Trước công việc cụ thể của nhóm, ở bất cứ chủ 
đề thảo luận nào, các thành viên có nghĩa vụ 
ngang nhau đòi hỏi mỗi cá nhân phải nâng cao 
ý thức của bản thân mình nhằm thực hiện hiệu 
quả nhiệm vụ chung. Mỗi thành viên trong 
nhóm là một mắt xích quan trọng không thể 
tách rời. Tính đồng đội, tinh thần đoàn kết, tính 
kỷ luật được hình thành trong thảo luận nhóm. 
Điều đó tạo động lực cho sinh viên củng cố 
mối quan hệ bạn bè, tạo lập bầu không khí tin 
cậy và khuyến khích lẫn nhau. Người học có 
thể đạt được những điều mà một mình thực 
hiện sẽ rất khó khăn bằng cách huy động sức 
mạnh của tập thể, đặc biệt là khi có sự hiện 
diện của yếu tố cạnh tranh. Đây là động cơ 
mạnh thôi thúc người học chủ động, tích cực 
hợp tác khi tiến hành thảo luận nhóm. 
Thứ tư, phát triển năng lực giao tiếp 
Các ý kiến của mọi thành viên được đưa ra một 
cách tự do, dân chủ nhằm giải quyết nhiệm vụ 
chung của cả nhóm. Từ đó tạo điều kiện cho 
người học trình bày những hiểu biết của bản 
thân về một vấn đề cụ thể trên tinh thần tôn 
trọng tạo cơ hội cho việc học hỏi lẫn nhau. Đặc 
biệt đối với những sinh viên nhút nhát, e dè khi 
bày tỏ quan điểm sẽ trở nên tự tin hơn, bạo dạn 
và cởi mở hơn do có sự động viên, khích lệ, cổ 
vũ của nhóm. Hoạt động nhóm đã mang trong 
Vũ Thị Thủy và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(04): 42 - 49 
 Email: jst@tnu.edu.vn 48 
nó cơ chế tự sửa lỗi và người học dạy lẫn nhau 
nên các lỗi hiểu sai thường được giải đáp trong 
bầu không khí thoải mái. Bên cạnh việc thể hiện 
quan điểm của bản thân, mỗi sinh viên biết lắng 
nghe có phê phán ý kiến của người khác dẫn tới 
sự hòa nhập vào cộng đồng nhóm. Sinh viên có 
cơ hội thực hành các kỹ năng trí tuệ bậc cao như 
sáng tạo, đánh giá, tổng hợp. Trong thảo luận 
nhóm, khi các thành viên tự do bày tỏ ý kiến 
của bản thân sẽ xuất hiện sự bất đồng về quan 
điểm. Sự tranh luận sẽ làm cho mỗi thành viên 
biết cách lập luận chặt chẽ vấn đề mình đưa ra 
để thuyết phục người khác. Mỗi thành viên vừa 
tăng cường sự hiểu biết sâu rộng, tăng cường sự 
liên kết vừa hình thành tổ hợp các kỹ năng như: 
kiên định, quản lý thời gian, tư duy phê phán, 
giải quyết xung đột. 
Thứ năm, phát triển năng lực tư duy sáng tạo 
Sáng tạo là một thuộc tính tâm lý đặc biệt thể 
hiện khi con người đứng trước hoàn cảnh có 
vấn đề. Thuộc tính này là tổ hợp các phẩm chất 
và năng lực dựa trên cơ sở kinh nghiệm của bản 
thân và bằng tư duy độc lập cao mà nhờ đó con 
người tạo ra được ý tưởng mới, độc đáo, hợp lý 
trên bình diện cá nhân hay xã hội. Hoạt động 
sáng tạo là hoạt động cao nhất của con người, 
gắn liền với hoạt động học tập sáng tạo. Năng 
lực sáng tạo là cốt lõi của hoạt động sáng tạo, 
làm tiền đề bên trong của hoạt động sáng tạo, 
được xác định từ chất lượng đặc biệt của các 
quá trình tâm lý mà trước hết là các quá trình tư 
duy, trí nhớ, xúc cảm, động cơ, ý chí. 
Năng lực tư duy sáng tạo là năng lực nổi trội 
của lãnh tụ HCM thể hiện xuyên suốt trong suốt 
quá trình hoạt động cách mạng của Người. Từ 
bước đường đầu tiên trong hành trình tìm đường 
cứu nước đến thành công của cách mạng Việt 
Nam, tư duy sáng tạo luôn hiển hiện với tư cách 
là nhân tố chủ đạo chi phối tới suy nghĩ, hành 
động và những quyết sách của Chủ tịch HCM. 
Điều này được thể hiện rõ nét qua các nội dung 
cụ thể của TTHCM. 
Trong quá trình triển khai thảo luận nhóm để 
học tập môn TTHCM, sinh viên sẽ cảm nhận và 
học tập rất nhiều từ năng lực tư duy sáng tạo 
của Bác Hồ đồng thời thể hiện sự sáng tạo trong 
cách thức giải quyết vấn đề cũng như trình bày 
kết quả của toàn nhóm. Hơn nữa, sự sáng tạo 
của mỗi thành viên trong nhóm được hợp nhất 
lại sẽ tạo ra sự sáng tạo chung của tập thể. 
2.2.3. Vai trò của phương pháp thảo luận 
nhóm trong việc hình thành, phát triển những 
năng lực đặc thù đối với môn học TTHCM 
Thứ nhất, phát triển năng lực tư duy phản biện 
Trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, tư duy 
phản biện là một trong những yếu tố cơ bản để 
thúc đẩy sự nhận thức đúng đắn và khả năng 
sáng tạo của chủ thể nhận thức. Đó là quá trình 
tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá 
một thông tin, vấn đề ở nhiều khía cạnh, góc độ 
khác nhau nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại 
tính chính xác của vấn đề. Tư duy phản biện 
còn là sự chất vấn các giả định, giả thiết nhằm 
tìm kiếm sự thật, với lý lẽ rõ ràng, nhất quán về 
vấn đề nhất định; là sự khám phá những khía 
cạnh khác nhau của một vấn đề; là nhận định để 
khẳng định đúng sai, chứ không đơn thuần là sự 
tiếp nhận, duy trì thông tin một cách thụ động. 
Cùng với đó, tư duy phản biện còn tìm cách lý 
giải hay tìm tòi giải pháp mới nhằm giải quyết 
vấn đề, phân tích những giả định và chất lượng 
của những phương pháp mới hợp lý hơn về một 
giả thuyết nào đó, chứ không phải sự phản đối 
với nghĩa tiêu cực; thể hiện sự nhạy cảm trước 
bối cảnh trong nhận biết các tình huống ngoại 
lệ. Tư duy phản biện thể hiện ở việc quan sát; 
nêu các câu hỏi; sự hoài nghi cần thiết; tư duy 
logic; ra quyết định. 
Bản thân lãnh tụ HCM là người có tư duy phản 
biện sắc bén. Khi đứng trước một vấn đề cần 
nhận thức và giải quyết, trước hết, Người luôn 
xem xét, suy nghĩ kỹ lưỡng khi tiếp nhận thông 
tin để từ đó hình thành quan điểm của riêng 
mình. Bên cạnh đó, Người còn tiếp nhận thông 
tin ngoại cảnh một cách đa chiều, cẩn trọng. 
Chính vì vậy, trên con đường cứu nước, Người 
đã khảo nghiệm thực tiễn, vận dụng sáng tạo 
chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của 
Việt Nam - một nước thuộc địa nửa phong kiến. 
Cho nên, mục tiêu hàng đầu của cách mạng 
Việt Nam theo người là giải phóng dân tộc. Quá 
trình nhận thức ở Người không chỉ dừng lại ở 
hiện tượng bề ngoài của sự vật hiện tượng mà đi 
sâu phân tích, so sánh, chắt lọc, tổng hợp, rút ra 
phán đoán để đi tới kết luận mới, đề ra những 
luận điểm mới. Vì thế, Người không chỉ nắm 
vững phương pháp tư duy khoa học, cách mạng 
của chủ nghĩa Mác - Lênin mà còn hình thành 
lên một phong cách tư duy hài hòa, uyển 
chuyển với những đặc trưng riêng biệt. Những 
quyết sách của Người đã đưa sự nghiệp giải 
phóng dân tộc đến thắng lợi cuối cùng. 
Trong thảo luận nhóm, tư duy phản biện giúp 
sinh viên suy nghĩ một vấn đề theo nhiều hướng 
khác nhau với những cách giải quyết khác nhau, 
lắng nghe và tôn trọng ý kiến người khác khi 
tranh luận, thừa nhận những điều chưa đúng của 
bản thân, sẵn sàng thừa nhận cái đúng của 
người khác. Chính vì vậy, sinh viên kiểm soát 
được cảm xúc của bản thân và thiết lập mối 
quan hệ tốt đẹp giữa các thành viên trong nhóm 
cũng như các nhóm với nhau. Không những thế, 
tư duy phản biện giúp người học có cách tiếp 
nhận và xử lý thông tin trên cơ sở sàng lọc, lựa 
chọn đồng thời tránh sự phiến diện trong giải 
quyết một vấn đề cụ thể. 
Thứ hai, phát triển năng lực tự điều chỉnh hành vi 
Vũ Thị Thủy và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 225(04): 42 - 49 
 Email: jst@tnu.edu.vn 49 
Nội dung TTHCM chứa đựng rất nhiều giá trị 
sống đối với con người trên nhiều phương diện 
và phạm vi khác nhau. Từ việc nhận thức, vận 
dụng TTHCM vào điều kiện và hoàn cảnh cụ 
thể, sinh viên hình thành các chuẩn mực giá trị, 
đạo đức và văn hóa cho mình gắn với nghề 
nghiệp của bản thân đồng thời xác định được 
trách nhiệm của bản thân với gia đình, cộng 
đồng và nhân loại. Ví dụ, khi tiến hành thảo 
luận nhóm về chuẩn mực đạo đức theo TTHCM 
cho sinh viên chuyên ngành Giáo dục Chính trị, 
giảng viên yêu cầu sinh viên nghiên cứu một 
tình huống cụ thể về hiện tượng tha hóa về đạo 
đức, lối sống của sinh viên hiện nay. Từ đó yêu 
cầu các nhóm trả lời câu hỏi: Việc tha hóa về 
đạo đức, lối sống trong sinh viên có nguy hại 
không? Điều đó đi ngược lại chuẩn mực đạo 
đức nào của Hồ Chí Minh. Giải quyết được vấn 
đề này đồng nghĩa với việc sinh viên nhận diện, 
đánh giá được hành vi, thể hiện rõ thái độ của 
bản thân và xác lập được những giá trị sống phù 
hợp với nghề nghiệp. 
Căn cứ vào nội hàm các năng lực hình thành 
cho người học trong dạy học môn TTHCM 
theo định hướng phát triển năng lực thông qua 
sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, nội 
dung môn TTHCM, vai trò của phương pháp 
thảo luận nhóm trong hình thành các năng 
lực, các tiêu chí được thể hiện tương ứng theo 
mức độ từ thấp đến cao. Cụ thể là: 
Năng lực giao tiếp với tiêu chí: 
- Xác định được mục đích giao tiếp phù hợp 
với đối tượng, hoàn cảnh giao tiếp; dự kiến 
được thuận lợi và khó khăn để đạt được mục 
đích trong giao tiếp. 
- Chủ động trong giao tiếp, tôn trọng, lắng 
nghe, có phản ứng tích cực trong giao tiếp. 
- Lựa chọn nội dung, ngôn ngữ phù hợp với 
bối cảnh giao tiếp; biết kiềm chế, tự tin khi 
nói trước đông người. 
Năng lực hợp tác với tiêu chí: 
- Tự nhận trách nhiệm và vai trò của bản thân 
trong hoạt động chung của nhóm; phân tích 
được những công việc cần thực hiện để hoàn 
thành nhiệm vụ đáp ứng mục đích chung, 
đánh giá khả năng của mình có thể đóng góp 
thúc đẩy hoạt động của nhóm. 
- Phân tích khả năng của từng thành viên để 
tham gia đề xuất phương án phân công công việc. 
- Theo dõi tiến độ hoàn thành công việc của 
từng thành viên và cả nhóm để điều hòa hoạt 
động phối hợp; khiêm tốn tiếp thu sự góp ý và 
nhiệt tình chia sẻ, hỗ trợ của các thành viên khác. 
- Căn cứ vào mục đích hoạt động của nhóm 
để tổng kết kết quả đạt được; đánh giá mức độ 
đạt mục đích của cá nhân, của nhóm và rút ra 
kinh nghiệm của bản thân và góp ý cho từng 
thành viên trong nhóm. 
Năng lực giải quyết vấn đề với tiêu chí: 
- Phân tích được tình huống trong học tập và trong 
cuộc sống; phát hiện và nêu được tình huống có 
vấn đề trong học tập và trong cuộc sống. 
3. Kết luận 
Thảo luận nhóm với tư cách là một hình thức tổ 
chức dạy học đặc trưng ở các trường đại học có 
nhiều ưu thế trong việc hình thành và phát triển 
năng lực cho người học. Thông qua những 
chuỗi hoạt động tìm tòi, nghiên cứu và tranh 
luận được tổ chức có chủ định trong các buổi 
thảo luận nhóm trên lớp, sinh viên sẽ có nhiều 
cơ hội để lĩnh hội tốt các tri thức, nắm bắt được 
con đường đi đến tri thức, đồng thời rèn luyện 
kĩ năng, tư duy cũng như thái độ, phong cách 
làm việc khoa học một cách tích cực và hiệu 
quả. Theo đó, sử dụng phương pháp thảo luận 
nhóm trong dạy học môn TTHCM theo định 
hướng phát triển năng lực ở các trường đại học 
hiện nay cần phải nhận thức là một tất yếu 
khách quan bởi những quy định ràng buộc lẫn 
nhau giữa đặc điểm của môn học với bản chất 
của phương pháp thảo luận nhóm. Thông qua 
thảo luận nhóm trong dạy học môn TTHCM sẽ 
hình thành những năng lực cần thiết của sinh 
viên nói riêng, của công dân nói chung trong 
thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội 
nhập quốc tế hiện nay. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO/ REFERENCES 
[1]. Ho Chi Minh Complete episode, episode 10, 
National Political Publishing House, Hanoi, 2000. 
[2]. Ho Chi Minh Complete episode, episode 7, 
National Political Publishing House, Hanoi, 2000. 
[3]. P. Hoang, Vietnamese dictionary, Danang 
Publishing House, 2009. 
[4]. H. Bui, V. T. Vu, V. G. Nguyen, and H. Q. 
Nguyen, Education Dictionary, Polytechnic 
Dictionary Publishing House, Hanoi, 2013. 
[5]. V. T. Luong, Developing the general 
education program according to the 
orientation of developing learners' capacity, 
Code B2008-37-52TĐ, Hanoi, 2011. 
[6]. V. C. Nguyen, Capacity development through 
new teaching methods and facilities, Training 
workshop materials Ministry of Education 
and Training, High school education 
development project, Hanoi, 2005. 
[7]. L. H. Vu, “Training on approaching 
competencies in development trends,” Journal 
of Educational Science, vol. 12-14, No. 95, 2013. 
[8]. T. H. Tran, and T. P. T. Nguyen, “Methods for 
group discussion in teaching subjects Basic 
principles of Marxism - Leninism,” Journal of 
Educational Science, vol. 31 -33, no. 290, p. 
35, 2012. 
[9]. T. T. Nguyen, “Applying group discussion 
method in teaching pedagogical education at 
high schools,” Journal of Education, vol. 37 -
39, no. 312, p.18, 2013. 
[10]. T. N. Phan, Teaching and teaching methods 
in schools, Publishing House Hanoi 
Pedagogical University, 2005.