Ứng dụng quy trình Real - Time PCR phát hiện điểm đa hình CYP2C19*2 trên bệnh nhân viêm dạ dày tại bệnh viện đa khoa tỉnh Trà Vinh

TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018
ỨNG DỤNG QUY TRÌNH REAL - TIME PCR PHÁT HIỆN
ĐIỂM ĐA HÌNH CYP2C19*2 TRÊN BỆNH NHÂN VIÊM
DẠ DÀY TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH TRÀ VINH
Ngô Anh Duy1, Trần Thiện Trung2, Nguyễn Tuấn Anh3, Nguyễn Tiến Thành4
APPLICATION OF THE REAL – TIME PCR FOR THE DETECTION OF
CYP2C19*2 SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISM IN PATIENS WITH
GASTRITIS AT TRA VINH GENERAL HOSPITAL
Ngo Anh Duy1, Tran Thien Trung2, Nguyen Tuan Anh3, Nguyen Tien Thanh4
Tóm tắt – Mục tiêu của nghiên cứu là xác
định tỉ lệ đột biến CYP2C19*2 trên bệnh nhân
viêm dạ dày tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Trà Vinh.
Phương pháp nghiên cứu cắt ngang trên 280 mẫu
sinh thiết dạ dày qua nội soi của bệnh nhân
viêm dạ dày. Xác định kiểu gene của CYP2C19*2
bằng phương pháp real – time PCR dùng mẫu
dò TaqMan. Quản lí số liệu và phân tích kết quả
bằng phần mềm Excel 2010 và SPSS 20.0. Kết
quả cho thấy tỉ lệ kiểu gene GG (51,8 %), AG
(39,6 %) và AA (8,6 %). Tỉ lệ allele G (0,716)
và A (0,284). Bên cạnh đó, mối liên quan giữa
kiểu gene CYP2C19*2 với tuổi (p=0,891) và giới
(p=0,652) không có sự khác biệt có ý nghĩa
thống kê.
Từ khóa: CYP2C19*2, điểm đa hình, real -
time PCR, viêm dạ dày.
Abstract – The aim of this study is to identify
CYP2C19*2 single nucleotide polymorphisms in
patients with gastritis at TraVinh General Hos-
pital. A cross-sectional study was conducted in
280 endoscopic gastric biopsy samples of pa-
tients with gastritis at TraVinh General Hospital.
CYP2C19*2 genotypes were determined by real-
1,4Khoa Y - Dược, Trường Đại học Trà Vinh
2,3Đại học Y - Dược Thành phố Hồ Chí Minh
Ngày nhận bài: 12/06/2018; Ngày nhận kết quả bình
duyệt: 19/09/2018; Ngày chấp nhận đăng: 26/03/2019
Email: ngoanhduy@tvu.edu.vn
1,4School of Medicine and Pharmacy, Tra Vinh University
2,3University of Medicine and Pharmacy Ho Chi Minh
city
Received date: 12th June 2018 ; Revised date: 19th
September 2018; Accepted date: 26th March 2018
time PCR method using TaqMan probes. Data
were stored and analyzed by IBM SPSS Statistic
(version 20.0; Armonk, New York, USA) and
Excel 2010. The prevallelece of GG, AG and
AA genotypes were 51.8, 39.6 and 8.6% corre-
spondingly. The ratio of allele G and A were
0.716 and 0.284 respectively. The correlation of
CYP2C19*2 polymorphisms with age (p=0.891),
gender (p=0.652) was not significantly distin-
guished
Keywords: CYP2C19*2, single nucleotide
polymorphism, real - time PCR, gastritis.
I. GIỚI THIỆU
Viêm dạ dày là tình trạng xảy ra khi dạ dày bị
viêm hoặc sưng. Viêm dạ dày có thể xảy ra bất
ngờ (viêm dạ dày cấp tính) hoặc kéo dài (viêm dạ
dày mạn tính). Bệnh không nguy hiểm và có thể
nhanh chóng chuyển biến tốt hơn sau khi điều trị.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, viêm dạ dày
có thể dẫn đến loét dạ dày và tăng nguy cơ ung
thư. Viêm dạ dày do vi khuẩn Helicobacter pylori
là nguyên nhân gây bệnh thường gặp nhất. Với sự
tiến bộ của y học hiện tại, vi khuẩn Helicobacter
pylori hoàn toàn có thể tiệt trừ bằng các phác đồ
kháng sinh và thuốc kháng tiết dịch vị. Tuy nhiên,
tại Việt Nam, do tỉ lệ nhiễm vi khuẩn kháng thuốc
khá cao nên việc tuân thủ điều trị đúng thuốc và
đúng phác đồ của bác sĩ là điều hết sức cần thiết.
Cytochrome P450 2C19 (CYP2C19) là một
enzym thuộc siêu họ cytochrom P450, tham gia
vào quá trình chuyển hóa của các chất ngoại lai,
bao gồm các thuốc kháng tiểu cầu như clopido-
grel, thuốc chống động kinh như mephenytoin,
39
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - MÔI TRƯỜNG
diazepam và một số loại thuốc an thần... [1],
[2]. Khả năng chuyển hóa của CYP2C19 có thể
được phân loại như sau: chuyển hóa siêu nhanh
(Ultrarapid metabolizer - UM), chuyển hóa bình
thường (Extensive metabolizer - EM), chuyển hóa
trung gian (Intermediate metabolizer - IM), hoặc
chuyển hóa kém (Poor Metabolizer - PM) [3].
Điều này có thể dẫn đến sự khác nhau trong phản
ứng chuyển hóa thuốc và đáp ứng giữa các cá thể.
Thuốc ức chế bơm Proton (PPI) được chuyển
hóa bởi hệ thống cytochrome P450 trong gan
chủ yếu thông qua đường sử dụng enzyme S-
mephenytoin 4’-hydroxylase, được trung gian bởi
kiểu gene CYP2C19. Đa hình di truyền đối với
enzyme CYP2C19 đã được xác định, dẫn đến
giảm sự trao đổi chất của các PPI. Các chất
chuyển hóa có thể được phân loại thành ba nhóm:
loại hoang dại, được gọi là chất chuyển hóa đồng
hợp tử (chứa hai allele không biến đổi), chất
chuyển hóa dị hợp tử (chứa một allele đột biến
và một allele hoang dại) và loại có chứa cả hai
allele đột biến. Ở những bệnh nhân mang dị hợp
tử và đặc biệt mang cả hai allele đột biến, sự trao
đổi chất của PPI chậm hơn nhiều [4].
rs4244285 (c.681G>A) là đa hình xác định của
allele CYP2C19*2, đây là dạng đột biến đồng
hoán thay G bằng A ở exon 5 làm xuất hiện
một vị trí cắt nối intron-exon bất thường. Đột
biến này làm khung đọc mRNA bị cắt ngắn hơn
bình thường và tạo ra dạng enzym không có hoạt
tính CYP2C19*2. CYP2C19*2 là dạng allele mã
hóa cho enzym CYP2C19 mất hoạt tính phổ biến
nhất với tần số xuất hiện khoảng 12% ở người
da trắng, 15% ở người Mỹ gốc Phi và 29-35%
ở người châu Á [5], [6]. Phát hiện điểm đa hình
CYP2C19*2 có thể cung cấp thông tin cần thiết
cho việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp với
bản chất di truyền, tăng hiệu quả điều trị cho
bệnh nhân, hướng tới nền y học cá thể (personal
medicine).
Trà Vinh là một trong những tỉnh nghèo của
vùng Tây Nam Bộ, bao gồm thành thị, nông thôn,
vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người với địa
hình, trình độ, thành phần cư dân phong phú và
phức tạp. Được sự quan tâm của Tỉnh và Trung
ương, nhìn chung cơ sở hạ tầng, trang thiết bị
y tế của Tỉnh đã phần nào đáp ứng được công
tác khám chữa bệnh cho nhân dân trên địa bàn.
Tuy nhiên, để góp phần nâng cao chất lượng y
tế, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân
hơn nữa, chúng ta cần dựa vào những tiến bộ của
ngành xét nghiệm, đặc biệt là xét nghiệm sinh học
phân tử. Các quy trình phát hiện đột biến hoặc
điểm đa hình sẽ giúp ích nhiều cho việc điều trị
bệnh của bệnh nhân trong một số tình huống cụ
thể. Xác định đột biến CYP2C19*2 sẽ hỗ trợ hiệu
quả cho việc sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau
như thuốc chống kết tập tiểu cầu (clopidogrel),
chống ung thư, an thần, sốt rét, trong đó, đặc
biệt với PPIs để điều trị các bệnh viêm dạ dày.
Nghiên cứu của chúng tôi được thực hiện nhằm
ứng dụng quy trình real-time PCR để xác định
tỉ lệ đột biến CYP2C19*2 ở bệnh nhân viêm dạ
dày tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Trà Vinh.
II. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu của Lee et al. [7] trên 165 người
Việt Nam và 377 người Hàn Quốc khỏe mạnh cho
thấy tỉ lệ phân bố của các allele CYP2C19*1, *2
và *3 ở người Việt Nam lần lượt là 69%, 24%
và 5%. Tỉ lệ kiểu gene chuyển hóa kém (*2/*2;
*2/*3; *3/*3) ở người Việt Nam lần lượt là 4,2%;
2,4% và 0,6%. Nghiên cứu cũng cho thấy không
có sự khác biệt về tỉ lệ allele và kiểu gene chuyển
hóa kém giữa người Hàn Quốc và người Việt
Nam (p=0,074). Công trình nghiên cứu của Lee
và cộng sự đã xác định được tỉ lệ phân bố của
các allele CYP2C19*1, *2 và *3 ở người Việt
Nam, đồng thời so sánh về tần số allele và tần số
kiểu gene chuyển hóa kém giữa người Hàn Quốc
và người Việt Nam. Tuy nhiên, đối tượng mà Lee
nghiên cứu là người Việt Nam khỏe mạnh, không
phải đối tượng bệnh nhân viêm dạ dày.
Nghiên cứu của Anca et al. [8] trên 200 bệnh
nhân Rumania cho thấy 148 bệnh nhân (74%)
có kiểu gene CYP2C19*1/*1; allele CYP2C19*2
hiện diện ở 52 bệnh nhân, trong đó 48 bệnh nhân
(24%) có kiểu gene CYP2C19*1/*2, 3 bệnh nhân
(1,5%) có kiểu gene CYP2C19*2/*2, và 1 bệnh
nhân (0,5%) có kiểu gene CYP2C19*2/*4. Bốn
bệnh nhân này được dự đoán là có kiểu hình
chuyển hóa kém đối với kiểu gene CYP2C19.
Trong khi đó, CYP2C19*3 không được tìm thấy
ở bất kì bệnh nhân nào, không có trong dị hợp tử,
cũng không ở trạng thái đồng hợp tử. Tỉ lệ allele
cho CYP2C19*2, *3 và *4 lần lượt là 13,75%,
0% và 0,25%. Tỉ lệ kiểu gene CYP2C19 trong
dân số Rumania không chệch khỏi trạng thái cân
bằng theo định luật Hardy-Weinberg.
Nghiên cứu của Yu Chen et al. [9] tiến hành
phân tích gene CYP2C19*2 của 336 bệnh nhân
đặt stent mạch vành cho thấy có 145 bệnh nhân có
40
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - MÔI TRƯỜNG
kiểu gene đồng hợp GG chiếm 43,2%; 144 bệnh
nhân có kiểu gene dị hợp AG chiếm 42,9% và
47 bệnh nhân có kiểu gene đồng hợp AA chiếm
13,9%. Theo Yu Chen et al. [9], tần suất xuất
hiện allele *2 ở 336 bệnh nhân người Trung Quốc
là 56,8% (191 trường hợp). Công trình nghiên
cứu của Yuchen và cộng sự đã phân tích được
gene CYP2C19*2 ở 336 bệnh nhân bị bệnh mạch
vành. Cho nên nghiên cứu này sẽ phục vụ tốt cho
công tác điều trị bệnh nhân bị bệnh mạch vành,
trong khi bệnh nhân viêm dạ dày thì công trình
này chưa nghiên cứu.
Nghiên cứu của Hui - Lin Tang et al. [10] cho
thấy những bệnh nhân có kiểu gene AA thì tỉ
lệ chữa khỏi H. pylori cao hơn là 80% so với
60% những người có kiểu gene GG sử dụng
omeprazole và lansoprazole. Vì vậy, các bệnh
nhân có kiểu gene GG có thể cần phải sử dụng
liều điều trị cao hơn. Do đó, Hui - Lin Tang et al.
[10] cho rằng cần sử dụng liều cao omeprazole
hoặc lansoprazole hoặc các PPIs không chuyển
hoá qua CYP2C19 như rabeprazole để giảm thiểu
hoặc thậm chí tránh được ảnh hưởng của kiểu
gene CYP2C19.
Một trong những nghiên cứu của chúng tôi [11]
thực hiện tại Cơ sở 2, Bệnh viện Đại học Y Dược
Thành phố Hồ Chí Minh với mục tiêu chính là
tối ưu hóa quy trình real-time PCR để tìm những
điều kiện phản ứng tốt nhất và sau đó thử nghiệm
trên 379 mẫu ADN có nguồn gốc từ bệnh nhân
viêm dạ dày đã xác định được tỉ lệ kiểu gene GG
(50,4%), AG (42,7%) và AA (6,9%). Tỉ lệ allele
G (0,718) và A (0,282) cũng được xác định.
Tóm lại, các công trình nghiên cứu trước đã
xác định được tần số phân bố của các allele
CYP2C19*1, *2 và *3 ở người Việt Nam, đồng
thời so sánh về tần số allele và tần số kiểu gene
chuyển hóa kém giữa người Hàn Quốc và người
Việt Nam nhưng trên các đối tượng là người khỏe
mạnh và bệnh nhân bị bệnh mạch vành. Đồng
thời, một số công trình nghiên cứu về tối ưu hóa
quy trình phát hiện điểm đa hình CYP2C19*2
và chạy thử nghiệm trên mẫu tại một bệnh viện
thuộc địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy
nhiên, chúng ta chưa có công trình nghiên cứu
nào công bố về tần số allele CYP2C19*2 ở bệnh
nhân viêm dạ dày nhằm phục vụ cho công tác
điều trị tại một tỉnh nghèo của vùng Tây Nam
Bộ như tỉnh Trà Vinh.
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
A. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
Nghiên cứu cắt ngang được thực hiện trong
thời gian từ tháng 11/2017 đến tháng 5/2018 tại
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Trà Vinh.
B. Đối tượng nghiên cứu
Các mẫu sinh thiết dạ dày qua nội soi của bệnh
nhân viêm dạ dày.
Tiêu chuẩn chọn mẫu: Các mẫu sinh thiết dạ
dày qua nội soi của bệnh nhân đến khám và điều
trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Trà Vinh
được chẩn đoán viêm dạ dày (chẩn đoán qua nội
soi).
C. Phương pháp real-time PCR
Nghiên cứu sử dụng hóa chất đã tối ưu cho
quy trình xác định kiểu gene CYP2C19*2 ứng
dụng công nghệ real-time PCR với mẫu dò
TaqMan cho phép xác định chính xác kiểu gene
của CYP2C19*2 ở bệnh nhân viêm dạ dày với
khoảng phát hiện rộng, độ nhạy và độ đặc hiệu
cao. Thành phần real - time PCR cơ bản ban đầu
bao gồm: PCR buffer 1X; MgCl2 3 mM; dNTP
0,2 mM; mồi xuôi và mồi ngược nồng độ 0,2
µM; mẫu dò hoang dại và đột biến nồng độ 0,1
µM; h - Taq 0,04 U/µl. Chu trình nhiệt như sau:
95oC – 15 phút; 45 chu kì (95oC trong 20 giây,
60oC trong 30 giây) [11].
D. Phương pháp thống kê
Quản lí và phân tích số liệu thông qua
phần mềm Excel 2010 và SPSS 20.0. Sự
cân bằng allele trong quần thể khảo sát được
tính theo chương trình online tại website:
IV. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Tỉ lệ kiểu gene CYP2C19*2
Quy trình real - time PCR được ứng dụng để
xác định tỉ lệ đột biến CYP2C19*2 trên bệnh
nhân viêm dạ dày tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh
Trà Vinh. Tần số và tỉ lệ đột biến CYP2C19*2
được xác định như Bảng 1. Tỉ lệ kiểu gene GG,
GA và AA lần lượt là 51,8%, 39,6% và 8,6%.
Tần số của allele G và allele A lần lượt là 0,72
và 0,28. Tỉ lệ allele G và A trong quần thể khảo
sát tuân thủ sự cân bằng theo định luật Hardy-
Weinberg với giá trị Chi-square test là 0,18 (nhỏ
41
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - MÔI TRƯỜNG
Bảng 1: Tỉ lệ kiểu gene CYP2C19*2
Kiểu gene
CYP2C19*2
GG AG AA Tổng
Tần số (n) 145 111 24 280
Tỉ lệ (%) 51,8 % 39,6 % 8,6 % 100 %
hơn giá trị Chi-square tra bảng, 3,84 với p=0,05).
Mối liên quan giữa tỉ lệ kiểu gene CYP2C19*2
với tuổi:
Tỉ lệ kiểu gene được phân chia theo độ tuổi thể
hiện ở Bảng 2. Tuổi trung bình của bệnh nhân là
56,9±17,2; trong đó, tuổi nhỏ nhất là 16 và tuổi
cao nhất là 93. Sự phân bố kiểu gene theo nhóm
tuổi là như nhau (p=0,891). Hay nói cách khác,
nhóm tuổi không ảnh hưởng đến tỉ lệ kiểu gene
xác định được trong quần thể mẫu khảo sát.
Bảng 2: Tỉ lệ kiểu gene CYP2C19*2 theo
nhóm tuổi
Độ tuổi
Kiểu gene, n (%)
Tổng
GG AG AA
<20 5 (1,8) 1 (0,3) 0 (0,0) 6 (2,1)
20-29 7 (2,5) 10 (3,6) 1 (0,4) 18 (6,5)
30-39 17 (6,1) 4 (1,4) 2 (0,7) 23 (8,2)
40-49 22 (7,9) 15 (5,3) 2 (0,7) 39 (13,9)
50-59 30 (10,7) 27 (9,7) 2 (0,7) 59 (21,1)
60-70 39 (13,9) 28 (10,0) 8 (2,9) 75 (26,8)
>70 25 (8,9) 26 (9,3) 9 (3,2) 60 (21,4)
Tổng 145 (51,8) 111 (39,6) 24 (8,6) 280 (100)
Mối liên quan giữa tỉ lệ kiểu gene CYP2C19*2
với giới:
Trong số 280 mẫu sinh thiết dạ dày đã xác định
được kiểu gene CYP2C19*2, tỉ lệ kiểu gene được
phân chia theo giới thể hiện ở Bảng 3. Sự phân
bố kiểu gene ở hai giới là như nhau (p=0,652).
Hay nói cách khác, giới không ảnh hưởng đến tỉ
lệ kiểu gene xác định được trong quần thể mẫu
khảo sát.
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tỉ lệ
từng kiểu gene GG, GA và AA lần lượt là 51,8%,
39,6% và 8,6%. Kết quả này không khác biệt có
ý nghĩa thống kê (p=0,509) với nghiên cứu trước
đó trên 379 mẫu bệnh nhân viêm dạ dày tại Cơ
sở 2, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ
Chí Minh [11], với tỉ lệ các kiểu gene GG, GA và
Bảng 3: Tỉ lệ kiểu gene CYP2C19*2 theo giới
Độ tuổi
Kiểu gene, n (%)
Tổng
GG AG AA
Nam 86 (30,7) 57 (20,4) 11 (3,9) 154 (55)
Nữ 59 (21,1) 54 (19,3) 13 (4,6) 126 (45)
Tổng 145 (51,8) 111 (39,6) 24 (8,6) 280 (100)
AA tương ứng là 50,4%, 42,7% và 6,9%. Kết quả
cho thấy tỉ lệ kiểu gene GG và AA tại Bệnh viện
Đa khoa tỉnh Trà Vinh cao hơn so với tại Bệnh
viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
lần lượt là 1,4% và 1,7% [11]. Tương tự, nghiên
cứu của Altay et al. [4] ở bệnh nhân Thổ Nhĩ Kỳ
mắc chứng khó tiêu thì tỉ lệ kiểu gene AG của
CYP2C19*2 là 13%. Kiểu gene AA chỉ chiếm tỉ
lệ 1% trong quần thể nghiên cứu. Trong khi đó,
tỉ lệ kiểu gene GG là 86%. Như vậy, nghiên cứu
của chúng tôi có tần số kiểu gene AA và AG cao
hơn.
Tần số allele CYP2C19*2 (13,8%) trong
nghiên cứu của Anca et al. [8] cho thấy tương
đối thấp hơn so với nghiên cứu của chúng tôi
(28,4%). Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu của
chúng tôi tương đồng với kết quả nghiên cứu
của Yu Chen et al. [9] khi phân tích kiểu gene
CYP2C19*2 của 336 bệnh nhân đặt stent mạch
vành. Trong nghiên cứu này, 145 bệnh nhân có
kiểu gene GG (43,2%), 144 bệnh nhân có kiểu
gene AG (42,9%) và 47 bệnh nhân có kiểu gene
AA (13,9%). Mặc dù phân tích trên những nhóm
bệnh nhân khác nhau, cùng là người Việt Nam, tỉ
lệ allele CYP2C19*2 khá tương đồng với nhau.
Ví dụ nghiên cứu nhỏ trên 78 người Việt Nam
khỏe mạnh của Veiga et al. [12] cho thấy allele
CYP2C19*2 chiếm 31%. Tương đồng với nghiên
cứu của chúng tôi (28,4%) trên 280 bệnh nhân
viêm dạ dày.
V. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Nghiên cứu đã ứng dụng quy trình real-time
PCR để xác định tỉ lệ đột biến CYP2C19*2 trên
bệnh nhân viêm dạ dày tại Bệnh viện Đa khoa
tỉnh Trà Vinh. Trên cơ sở kiểu gene của bệnh
nhân, kết hợp với các dữ liệu lâm sàng, cận lâm
sàng, các bác sĩ có thể cân nhắc đưa ra phương
án tư vấn và điều trị tối ưu nhất cho bệnh nhân.
42
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH, SỐ 32, THÁNG 12 NĂM 2018 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - MÔI TRƯỜNG
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Scott SA, Sangkuhl K, Stein CM, Hulot JS, Mega JL,
Roden DM, et al. Clinical Pharmacogenetics Im-
plementation Consortium guidelines for CYP2C19
genotype and clopidogrel therapy: 2013 update. Clin
Pharmacol Ther. 2013;94(3):317–323.
[2] Scott SA, Sangkuhl K, Shuldiner AR, Hulot JS,
Thorn CF, Altman RB, et al. PharmGKB sum-
mary: very important pharmacogene information for
cytochrome P450, family 2, subfamily C, polypeptide
19. Pharmacogenet Genomics. 2012;22(2):159–165.
[3] Sanger F, Coulson AR. A rapid method for deter-
mining sequences in DNA by primed synthesis with
DNA polymerase. J Mol Biol. 1975;94(4):441–448.
[4] Altay C, Orhan K, Hakan S, Cem A, Bura Tolga K,
Omer F, et al. The prevallelece of CYP2C19 mu-
tations in Turkish patients with dyspepsia. Turk J
Gastroenterol. 2009;20(3):161–164.
[5] Morton J Kern, Arnold H Seto, Charles M Parise. An-
tithrombotic and Antiplatelet Therapy for Percutaneous
Coronary Interventions. Morton J Kern, The Cardiac
Catheterization Handbook, Elsevier Saunders, Phil-
adenphia. 2013.
[6] Mu¨ller I, Besta F, Schulz C, Massberg S, Scho¨nig A,
Gawaz M. Prevallelece of clopidogrel non-responders
among patients with stable angina pectoris sched-
uled for elective coronary stent placement. Thromb
Haemost. 2003;89(5):783–778.
[7] Lee SS, Lee SJ, Gwak J, Jung HJ, Thi-Le H, Song IS,
et al. Comparisons of CYP2C19 Genetic Polymor-
phisms Between Korean and Vietnamese Populations.
Therapeutic Drug Monitoring. 2007;29(4):455–459.
[8] Anca D Buzoianu, Adrian P Trifa, Radu A Popp,
Mariela S Militaru, Claudia F Militaru, Corina I Boc-
san, et al. Screening for CYP2C19*2, *3 and *4
gene variants in a Romanian population study group.
Farmacia. 2010;58(6).
[9] Yu Chen, Xiaohong Huang, Yong Tang, Yuquan Xie,
Yachen Zhang. Both PON1 QQ192R and
CYP2C19*2 influence platelet reponse to clopidogrel
and ischemic events in Chinese patients undergoing
percuteaneous coronary intervention. Int J Clin Exp
Med. 2015;8(6):9266–9274.
[10] Hui-Lin Tang, Yan Li, Yong-Fang Hu, Hong-
Guang Xie, Suo-Di Zhai. Effects of CYP2C19 loss-
of-function variants on the eradication of H. pylori in-
fection in patients treated with proton pump inhibitor-
based triple therapy regimens: a meta-analysis of ran-
domized clinical trials. PLoS One. 2013;8(4):62162.
[11] Ngô Anh Duy, Nguyễn Tuấn Anh, Trần Thiện Trung.
Tối ưu hóa quy trình real-time PCR phát hiện SNP
CYP2C19*2. Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh.
2017;21(5):173–181.
[12] Veiga MI, Asimus S, Ferreira PE, Martins JP,
Cavaco I, Ribeiro V, et al. Pharmacogenomics of
CYP2A6, CYP2B6, CYP2C19, CYP2D6, CYP3A4,
CYP3A5 and MDR1 in Vietnam. Eur J ClinPharma-
col. 2009;65(4):63–355.
43