Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cho thanh niên và sự vận dụng tư tưởng đó vào việc giáo dục cho thanh niên tỉnh Hải Dương hiện nay

116
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH 
NIÊN VÀ SỰ VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐÓ VÀO VIỆC GIÁO DỤC 
CHO THANH NIÊN TỈNH HẢI DƯƠNG HIỆN NAY
HO CHI MINH’S IDEOLOGY ON ETHICS EDUCATION FOR THE 
YOUTH AND ITS APPLICATION ON EDUCATING MORALITY FOR 
THE YOUTH OF HAI DUONG PROVINCE NOWADAY
 Đỗ Thị Thùy, Nguyễn Mạnh Tưởng
Email: thuydhsd@gmail.com 
Trường Đại học Sao Đỏ
Ngày nhận bài: 12/8/2017 
Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 23/9/2017
 Ngày chấp nhận đăng: 26/9/2017
Tóm tắt
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề xây dựng đạo đức cho con người, đặc biệt là 
giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ. Thanh niên là một lực lượng xã hội đặc thù, đóng vai trò quan trọng 
trong sự vận động và phát triển của xã hội. Hiện nay, nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại 
hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Tầng lớp thanh niên tỉnh Hải Dương nói riêng và thanh niên cả nước nói 
chung đã tiếp bước cha anh giữ vững đạo đức cách mạng, sống trong sạch, giản dị, lành mạnh. Song 
bên cạnh đó, mặt trái của kinh tế thị trường tác động mạnh mẽ đến thanh niên làm cho một số thanh niên 
chạy theo lối sống thực dụng, buông thả, phai nhạt lý tưởng bất chấp những quy phạm đạo đức, truyền 
thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Trong bài báo này, tác giả trình bày một số quan điểm của Chủ tịch 
Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cho thanh niên, thực trạng việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh 
Hải Dương theo tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó đưa ra một số giải pháp mang tính tham khảo trong việc 
giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên tỉnh Hải Dương nói riêng.
Từ khóa: Giáo dục đạo đức; giáo dục đạo đức cho thanh niên; giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh 
Hải Dương.
Abstract
At the time of President Ho Chi Minh, he was very concerned about educating ethics for human especially 
ethic education for the younger generation. Youth is a specific social force, playing an important role 
in the movement and development of society. At present, our country is stepping up industrialization, 
modernization, international economic integration, the youth of Hai Duong in particular and young people 
in general have followed their father to maintain revolutionary morality, living legally, simple, healthy. In 
addition to these positive developments, the negative side of the market economy strongly influences 
the youths, making some young people to lead a pragmatic way of life, lacking of ideology, forgetting the 
national beautiful traditions and custom. In the article the author presents some of Ho Chi Minh’s views 
on moral education for young people, the current situation of moral education for youth in Hai Duong 
province according to the Ho Chi Minh’s Thought. The author has given a number of reference solutions 
in ethical education for Vietnamese youth in general and in Hai Duong province in particular.
Keywords: Ethics education; moral education for youth; moral education for youth Hai Duong province.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong xu thế biến đổi nhanh chóng của thế giới 
cùng với việc đẩy mạnh quá trình công nghiệp 
hóa, hiện đại hóa đất nước, nước ta phải đối mặt 
với hàng loạt các vấn đề về đạo đức như: sự xâm 
nhập của các giá trị đạo đức mới, sự xâm nhập 
giữa các giá trị hiện đại và truyền thống, việc cải 
tạo và loại bỏ một số giá trị cũ không còn thích 
hợp với thời hiện đại, những thói quen, phong tục 
tập quán, nếp tư duy cũ, mâu thuẫn giữa những 
đặc thù của đất nước, khu vực với những tiêu chí 
chung của nhân loại Những điều này đã gây 
một sự xáo trộn lớn trong đời sống của thanh 
niên cả nước cũng như đối với thanh niên tỉnh 
Hải Dương. Những biểu hiện tiêu cực trong lối 
sống, đạo đức của thanh niên sẽ trở thành rào cản 
lớn cho tiến trình phát triển và tương lai của đất 
nước. Vì vậy, Đảng ta cũng nhiều lần khẳng định: 
Sự cần thiết phải bồi dưỡng các giá trị văn hóa, 
đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống của con người 
Việt Nam, coi trọng bồi dưỡng cho học sinh, sinh 
LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017 117
viên khát vọng mãnh liệt xây dựng đất nước giàu 
mạnh. Giáo dục đạo đức cho thanh niên theo tư 
tưởng Hồ Chí Minh là một trong những chuẩn bị 
quan trọng cho thế hệ trẻ bước vào cuộc sống lập 
thân, lập nghiệp vì tương lai của cộng đồng, của 
dân tộc Việt Nam. Như vậy, bên cạnh rất nhiều đối 
tượng khác trong xã hội, thanh niên là đối tượng 
cần được coi trọng nhất trong việc thực hiện công 
tác giáo dục đạo đức hiện nay.
2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC 
ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
2.1. Giáo dục lý tưởng cách mạng
Một trong những vấn đề mà Hồ Chí Minh quan tâm 
là vấn đề giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh 
niên và quần chúng nhân dân. Bởi vì “Thanh niên 
là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà 
thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần là do các 
thanh niên” [4].
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ lý tưởng cao cả và 
đúng đắn cho mỗi người cộng sản, cho mỗi thanh 
niên chúng ta là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã 
hội: Người cộng sản chúng ta không được một 
phút nào quên lý tưởng cao cả của mình là phấn 
đấu cho Tổ quốc hoàn toàn độc lập, cho chủ nghĩa 
xã hội hoàn toàn thắng lợi trên đất nước chúng 
ta. Mỗi thanh niên khi bước vào đời phải hình 
thành cho mình lý tưởng cuộc sống phù hợp với lý 
tưởng chung của dân tộc, phải góp cuộc đời mình 
vào sự nghiệp đấu tranh, từ bỏ danh lợi để tìm 
thấy ý nghĩa trong cuộc đấu tranh giành độc lập 
dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2.2. Giáo dục tinh thần yêu nước
Trong giáo dục đạo đức cho thanh niên, nội dung 
mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu là 
giáo dục tinh thần yêu nước. Tư tưởng yêu nước 
của thanh niên trước hết phải được thể hiện ở tư 
tưởng yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, phải có tinh 
thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế đúng 
đắn. Người thanh niên còn phải trung thành với 
lý tưởng, sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với 
con đường đi lên và phát triển của đất nước. Bên 
cạnh đó, họ còn phải biết đặt lợi ích của Tổ quốc, 
của những người dân lên trên hết, quyết tâm phấn 
đấu thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của 
Đảng, Nhà nước.
2.3. Giáo dục đạo đức cách mạng
Để hoàn thiện nhân cách cho thanh niên, Người 
chú trọng giáo dục đạo đức cách mạng cho họ. Đã 
là người cách mạng thì phải có những phẩm chất 
đạo đức là: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Chữ Cần theo Hồ Chí Minh tức là siêng năng, 
chăm chỉ, nghĩa là cần thì việc gì, dù khó khăn 
mấy cũng làm được. Trong 20 triệu đồng bào ta, 
có 10 triệu là thanh niên và có sức làm việc. Nếu 
mỗi người, mỗi ngày chỉ làm thêm một tiếng đồng 
hồ, thì mỗi tháng sẽ thêm lên 300 triệu giờ, mỗi 
năm lên 3.600 triệu giờ. Chỉ những giờ ấy đã bằng 
động viên 400 triệu người làm trong một ngày 9 
giờ. Cứ tính một giờ làm là đáng giá một đồng 
bạc, thì mỗi năm nước ta thêm được 3.600 triệu 
đồng. Đưa số tiền đó vào kháng chiến, thì kháng 
chiến ắt mau thắng lợi, thêm vào kiến quốc, thì 
kiến quốc ắt mau thành công. Đó là kết quả của 
chữ “Cần”. Với thanh niên cần là siêng học siêng 
làm. Vì thế, Người dạy thanh niên phải học tập tốt, 
lao động tốt.
Kiệm theo Hồ Chí Minh là tiết kiệm, không xa xỉ, 
không hoang phí, không bừa bãi. Cần với kiệm 
phải đi đôi với nhau. Bởi cần mà không kiệm thì 
“làm chừng nào, xào chừng ấy”. Kiệm mà không 
cần thì không tăng lên, không phát triển được. Tiết 
kiệm ở đây không có nghĩa là bủn xỉn, tiết kiệm là 
chỉ tiêu xài những việc cần thiết: “Khi không nên 
tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu, khi 
có việc đáng làm, việc lợi ích cho đồng bào, cho Tổ 
quốc, thì dù tốn bao nhiêu công cũng vui lòng” [5].
Liêm là trong sạch, không tham lam. Hồ Chí Minh 
đã phân tích ngày xưa người làm quan không đục 
khoét của dân là liêm. Nhưng chữ liêm ấy chỉ là 
theo nghĩa hẹp. Chữ liêm được Hồ Chí Minh mở 
rộng ra không chỉ đối với quan chức, cán bộ mà 
mọi người đều phải liêm, liêm cũng phải đi đôi với 
kiệm: “Có kiệm mới liêm được vì xa xỉ mà sinh 
tham lam” [5]. 
Chính theo Hồ Chí Minh nghĩa là không tà, thẳng 
thắn, đứng đắn. Trái với chính là tà. Một con người 
cần, kiệm, liêm thôi chưa đủ mà còn phải chính nữa. 
Để thực hiện tốt chữ chính, Hồ Chí Minh yêu cầu 
mỗi cá nhân phải tự mình chính trước vì vậy mới 
giúp người khác chính được. 
Cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính cần thiết cho 
tất cả mọi người nói chung và thanh niên nói riêng. 
Thanh niên là lớp người trẻ nên rất cần bốn yếu tố 
này để hoàn thiện nhân cách xây dựng con người 
mới, con người xã hội chủ nghĩa. 
Chí công vô tư là không nghĩ đến mình trước, gian 
khổ đi trước, hưởng thụ nhận sau. Thực hành 
chí công vô tư cũng có nghĩa là phải kiên quyết 
quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức 
cách mạng.
Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên còn 
là giáo dục tình yêu thương con người. Theo Hồ 
Chí Minh, người cách mạng là người giàu tình 
cảm. Vì yêu thương nhân dân, yêu thương con 
người nên mới đi làm cách mạng, chấp nhận mọi 
gian khổ hy sinh để đem lại cơm no áo ấm, tự do 
cho con người. Con người mà Hồ Chí Minh nói 
đến là những con người cụ thể xung quanh ta. Đó 
là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn, đồng chí, 
118
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017
đồng bào cả nước và toàn thể nhân loại. Nó đòi 
hỏi mọi người luôn luôn chặt chẽ, nghiêm khắc với 
bản thân mình, rộng lượng với người khác. Người 
dạy thanh niên yêu thương con người trước hết 
là tôn trọng nhân phẩm của con người, là tìm mọi 
cách nâng cao người lên. Trong Di chúc, Người 
căn dặn Đảng phải có tình đồng chí yêu thương 
lẫn nhau cùng phấn đấu cho một lý tưởng chung.
Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên còn là 
giáo dục họ tư tưởng không sợ khó, khổ: Đâu cần 
thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm. Nhiệm 
vụ thanh, thiếu niên không chỉ là học tập, rèn luyện, 
mà còn phải biết cống hiến, hy sinh. Trong bài nói 
chuyện tại buổi lễ khai mạc Trường Đại học Nhân 
dân Việt Nam ngày 11/9/1955, Hồ Chí Minh chỉ 
rõ: Nhiệm vụ của thanh niên không phải là đòi hỏi 
nước nhà đã cho mình những gì mà phải tự hỏi 
mình đã làm gì cho nước nhà, mình phải làm thế 
nào cho ích nước, lợi nhà nhiều hơn. Mình đã vì lợi 
ích nước nhà phấn đấu như thế nào. 
3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO 
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN TỈNH 
HẢI DƯƠNG HIỆN NAY
3.1. Thực trạng giáo dục đạo đức cho thanh 
niên tỉnh Hải Dương hiện nay
Toàn tỉnh Hải Dương hiện nay có gần 57 vạn 
thanh niên trong độ tuổi từ 15 đến 35, chiếm 
32,1% dân số của tỉnh và trên 51% lực lượng 
lao động xã hội [2].
Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đánh giá về vai trò của 
thanh niên đã nhấn mạnh: “Thanh niên là người 
chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà 
thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do 
các thanh niên” [4]. Trong Di chúc thiêng liêng, để 
lại cho toàn Đảng, toàn dân Người căn dặn: “Đảng 
phải có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng họ thành 
những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa 
hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng 
cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất 
cần thiết”. Vì vậy, giáo dục đạo đức cho thanh niên 
có tầm quan trọng rất lớn.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo 
dục đạo đức thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí 
Minh nên trong những năm gần đây, giáo dục 
đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải Dương đã đạt 
được những mục tiêu và nhiệm vụ nhất định 
trong công tác giáo dục đạo đức.
Trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng 
cho thanh niên tỉnh Hải Dương đã đạt được 
nhiều thành tựu quan trọng: tăng cường các 
hoạt động trao đổi, đối thoại giữa các đồng chí 
lãnh đạo Đảng, chính quyền về chủ trương, 
chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước nhất 
là những vấn đề có liên quan đến thanh niên 
qua đó giáo dục cho thanh niên nâng cao nhận 
thức, ý thức trách nhiệm của người đoàn viên, 
thanh niên hiểu rõ hơn những vấn đề đặt ra của 
thực tiễn như vấn đề việc làm, thu nhập, thời cơ, 
thách thức của thanh niên trong giai đoạn hiện 
nay. Thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí 
thư Trung ương Đảng ban hành ngày 24 tháng 
3 năm 2015 về “Tăng cường sự lãnh đạo của 
Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách 
mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ 
giai đoạn 2015 - 2030” tỉnh đoàn Hải Dương 
đã chỉ đạo 100% các cấp bộ Đoàn đều tổ chức 
chương trình học tập, bồi dưỡng lý luận chính 
trị cơ bản, các nghị quyết của Đảng, của Đoàn 
cho đoàn viên thanh niên gắn với tổ chức thực 
hiện chương trình rèn luyện đoàn viên trong thời 
kỳ mới. Toàn tỉnh Hải Dương đã tổ chức 295 lớp 
học tập, nghiên cứu các bài học lý luận chính trị 
cho 14.870 lượt cán bộ Đoàn, tổ chức được cho 
hơn 31.000 lượt đoàn viên, thanh niên học tập các 
nghị quyết của Đảng, của Đoàn [3].
Thanh niên tỉnh Hải Dương ngày nay tin tưởng 
vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, 
tin vào sự thành công của công cuộc đổi mới 
đất nước do Đảng lãnh đạo. Phần lớn thanh 
niên mong muốn được đứng trong các tổ chức 
chính trị - xã hội để được công hiến và trưởng 
thành. Số thanh niên tự nguyện và tình nguyện 
tham gia các chương trình, hành động của Đoàn 
Thanh niên, Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh 
viên ngày càng nhiều. Số lượng đoàn viên ưu 
tú được kết nạp vào Đảng ngày càng tăng. Năm 
2016, Đoàn Thanh niên đã tham mưu với cấp ủy 
Đảng, tổ chức giới thiệu 2.590 đoàn viên ưu tú 
cho Đảng xem xét kết nạp, toàn tỉnh đã kết nạp 
được 1.345 đảng viên trẻ [3]. Theo kết quả khảo 
sát của tác giả về nhu cầu, động cơ phấn đấu vào 
Đoàn, vào Đảng của 200 thanh niên trên địa bàn 
thị xã Chí Linh, cho thấy: đa số thanh niên mong 
muốn đứng trong tổ chức của Đoàn, của Đảng, số 
ý kiến thanh niên được hỏi cho là hiện nay thanh 
niên có nguyện vọng vào Đoàn chiếm 89%, vào 
Đảng chiếm 86,8%.
Trong công tác giáo dục tinh thần yêu nước cho 
thanh niên tỉnh Hải Dương đạt nhiều kết quả 
đáng ghi nhớ. Nhiều nội dung phong phú thuộc 
về những truyền thống quý báu của dân tộc như 
tinh thần yêu nước, truyền thống nhân đạo, truyền 
thống đoàn kết, cần cù trong lao động sản xuất 
Thông qua đó giúp cho thanh niên tỉnh Hải Dương 
nhận thấy trách nhiệm của mình với quê hương, 
đất nước, với gia đình và xã hội mà trước tiên là 
trách nhiệm với bản thân, trách nhiệm trong học 
tập, lao động.
Với trọng tâm là giáo dục truyền thống hơn 80 
năm vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam, truyền 
thống đấu tranh anh dũng chống giặc ngoại xâm 
LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017 119
của dân tộc, trong đó có sự đóng góp to lớn của 
các thế hệ thanh niên. Chỉ đạo các cấp bộ Đoàn 
Thanh niên tỉnh Hải Dương tổ chức các chương 
trình nghệ thuật, hội diễn, liên hoan tuyên truyền 
các ca khúc cách mạng “Lời ca dâng Đảng”, “Ngày 
hội non sông”, các hoạt động kỷ niệm 65 năm ngày 
truyền thống học sinh, sinh viên Việt Nam, triển 
khai 1.300 đĩa “Khi tổ quốc cần” trị giá 26 triệu 
đồng ủng hộ các chiến sĩ đảo Trường Sa, Tỉnh 
đoàn phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Đài 
Phát thanh truyền hình, Hội Cựu chiến binh tỉnh 
tổ  ... gày 
28-30/7/2017, Tỉnh đoàn phát động hành trình 
“Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương”. Trong thời gian 
hơn 10 ngày, gần 200 đại biểu đoàn hành trình 
sẽ tới thăm các điểm đảo trên quần đảo Trường 
Sa, nhà giàn DK1 và có những hoạt động xã hội 
như: thăm hỏi, tặng quà, giao lưu văn hóa văn 
nghệ, tổ chức các hoạt động thể thao với cán 
bộ, chiến sĩ và nhân dân đang làm nhiệm vụ và 
sinh sống trên các đảo, dâng hương tưởng niệm 
những anh hùng trên Biển Đông Hành trình 
là thông điệp của tuổi trẻ tỉnh Hải Dương muốn 
viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc 
Việt Nam anh hùng. Thông qua đó giúp cho thanh 
niên Hải Dương nhận thấy trách nhiệm của mình 
với quê hương, đất nước, với gia đình và xã hội 
mà trước tiên là trách nhiệm với bản thân, trách 
nhiệm trong học tập, lao động... như thế đã hình 
thành trong mỗi thanh niên những phẩm chất đạo 
đức truyền thống đáng quý của dân tộc Việt Nam.
Phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, 
nhiều hoạt động về nguồn, thắp lửa truyền thống 
đã được tổ chức như thăm Văn Miếu Mao Điền 
(Cẩm Giàng), đền thờ Mạc Đĩnh Chi (Nam Sách), 
đền thờ Chu Văn An (Chí Linh) Hưởng ứng tích 
cực cuộc vận động “Vì đàn em thân yêu”, “Cuộc 
vận động tấm áo tặng bạn”, ủng hộ các bạn học 
sinh miền núi phía Bắc gặp khó khăn, xây dựng 
quỹ chữ thập đỏ, viếng nghĩa trang liệt sĩ nhằm 
tuyên truyền, giáo dục thanh thiếu niên hiểu về 
truyền thống của Đảng, dân tộc, quê hương, đất 
nước, giao lưu các gương điển hình tiên tiến trên 
mọi lĩnh vực để giáo dục, nuôi dưỡng ước mơ, 
hoài bão cho thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được 
trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên 
tỉnh Hải Dương, vấn đề giáo dục đạo đức cho 
thanh niên Hải Dương vẫn còn một số tồn tại nhất 
định: Nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đúng 
và đầy đủ tầm quan trọng của nhiệm vụ giáo dục 
thế hệ trẻ, nhất là trong bối cảnh đất nước có nhiều 
thay đổi, chưa có biện pháp đồng bộ, hiệu quả để 
thúc đẩy chất lượng hoạt động giáo dục đạo đức, 
nhiều khi còn nặng về kết quả học tập văn hóa, 
coi nhẹ việc rèn luyện đạo đức, buông lỏng việc 
bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước 
cho thế hệ trẻ. Một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm 
tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực 
dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống tốt đẹp 
của văn hóa dân tộc. Một số ít bị các thế lực thù 
địch lôi kéo, kích động chống phá sự nghiệp cách 
mạng của Đảng. Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã 
hội của thanh niên tỉnh Hải Dương cũng có nhiều 
diễn biến phức tạp.
Theo kết quả điều tra của công an tỉnh Hải Dương 
thì số thanh niên vi phạm pháp luật, sa vào các 
tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng, đặc biệt là vi 
phạm hình sự như giết người, cướp của, trộm cắp 
tài sản... Theo báo cáo tình hình an ninh trật tự 
của Uỷ ban nhân dân tỉnh Hải Dương các năm 
2012-2016 về tình hình tội phạm hình sự ở tuổi 
thanh niên như sau:
Bảng 1. Thanh niên vi phạm pháp luật hình sự ở 
Hải Dương [8]
STT Năm
Tổng số 
đối tượng 
bị bắt
Đối tượng 
14-30 tuổi
Tỷ lệ 
%
1 2012 1.404 761 54,2
2 2013 1.232 675 54,7
3 2014 1.515 718 47,3
4 2015 1.590 785 49,3
5 2016 1.612 973 60,4
Từ bảng số liệu trên có thể thấy tội phạm hình sự 
ở lứa tuổi thanh niên năm 2016 tăng ở mức báo 
động là 60,4%.
Ngoài ra, các hoạt động mại dâm, bạo lực tình 
dục với phụ nữ và trẻ em đang gây nhiều nhức 
nhối cho xã hội. Ở tỉnh Hải Dương, hoạt động mại 
dâm đang tồn tại khá phổ biến trong các khách 
sạn, nhà hàng, điểm karaoke, massage, các quán 
cà phê vườn với số lượng đối tượng đang ở tuổi 
thanh niên chiếm tỷ lệ không nhỏ, theo điều tra 
năm 2016 toàn tỉnh Hải Dương đã phát hiện 35 
vụ với 41 đối tượng, trong đó ở độ tuổi thanh 
niên có 30 đối tượng (chiếm 73,1%) [8]. Đáng lo 
ngại và khó giải quyết hơn cả là nạn ma túy - cái 
chết trắng đang xâm nhập vào giới trẻ, ở tỉnh Hải 
Dương số nghiện hút đa số ở lứa tuổi thanh niên, 
120
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017
trong đó có cả học sinh, sinh viên đang ngồi trên 
ghế nhà trường. Đây không chỉ là vấn đề của tỉnh 
Hải Dương mà là nỗi lo chung của cả nước, là vấn 
đề của toàn xã hội. Ma túy không chỉ là tệ nạn, mà 
đã được xác định là tội phạm. Theo điều tra của 
công an tỉnh Hải Dương, số người nghiện có hồ 
sơ quản lý từ năm 2012 đến 2016 theo bảng 2. 
Bảng 2. Số thanh niên nghiện ma túy ở tỉnh Hải 
Dương [8]
STT Năm
Tổng số 
người 
nghiện 
có hồ sơ 
quản lý
Đối 
tượng 
15-30 tuổi
Tỷ lệ 
%
1 2012 1.684 1.128 67
2 2013 1.663 1.123 67,5
3 2014 1.832 1.264 69
4 2015 1.909 1.342 70,3
5 2016 2.313 1.749 73,4
Nạn cờ bạc, cá độ của những kẻ say máu “đỏ 
đen”, ham muốn tiền bạc dựa trên sự lừa lọc, sát 
phạt nhau đã gây ra bao cảnh tan cửa, nát nhà, 
đầu độc tâm hồn con người. Theo kết quả điều tra 
năm 2016 ở tỉnh Hải Dương đã phát hiện được 
311 vụ cờ bạc với 1.246 đối tượng, trong đó độ 
tuổi 25-30 là 461 đối tượng (chiếm 37%) [8].
Có thể thấy rằng, do đặc thù về lứa tuổi, tâm lý, 
sinh lý, năng lực đang trong bước trưởng thành 
và hoàn thiện, từ nhận thức tới hành động của 
thanh niên còn rất nhiều yếu tố bồng bột, nông 
nổi, vì thế trước tác động đa chiều bởi nhiều yếu 
tố khác nhau của cuộc sống gồm cả tốt lẫn xấu, 
không phải thanh niên nào cũng đủ bản lĩnh, khả 
năng phân tích thấu đáo để xử lý, định hướng cho 
đúng. Do vậy trên thực tế luôn xảy ra những hiện 
tượng vi phạm đạo đức, lối sống của thanh niên. 
Nếu tình trạng này không được ngăn chặn sẽ dẫn 
đến những hậu quả khôn lường cho xã hội. Có rất 
nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn thanh thiếu niên 
đến phạm pháp và các tệ nạn xã hội. Nguyên nhân 
chính là từ phía giáo dục của những cán bộ quản lý, 
cha mẹ, thầy cô giáo, của gia đình, nhà trường và 
xã hội buông lỏng quản lý, hoặc quản lý không đúng.
Thực tế cho thấy rằng những biểu hiện đáng lo 
ngại trong đời sống đạo đức của thanh niên cũng 
là một nguy hại cho sự phát triển chung của đất 
nước. Thanh niên tỉnh Hải Dương rất cần có sự 
quan tâm, chỉ đạo, định hướng của các cấp, các 
ngành, giúp họ trang bị kiến thức đầy đủ, tạo điều 
kiện cho thanh niên tôi rèn bản lĩnh chính trị, lập 
trường vững vàng, lối sống lành mạnh với những 
giá trị mới phù hợp với công cuộc đổi mới đất 
nước và giữ gìn được những giá trị truyền thống 
đạo lý của dân tộc.
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo 
đức cho thanh niên tỉnh Hải Dương hiện nay 
Theo Hồ Chí Minh, tiêu chí để đánh giá chính 
xác đạo đức con người ở hành động, việc làm 
và cách đối nhân xử thế, đạo đức phải được xem 
xét trong ba mối quan hệ cơ bản: với mình, với 
người và với công việc. Hồ Chí Minh khẳng định: 
“Cây phải có gốc, không có gốc cây héo. Người 
cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức 
thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được 
nhân dân” [4].
Để thực hiện được mục tiêu giáo dục đạo đức cho 
thanh niên tỉnh Hải Dương theo tư tưởng Hồ Chí 
Minh trong giai đoạn hiện nay, bài báo đề xuất một 
số giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, đẩy mạnh sự gắn kết giữa gia đình - 
nhà trường - xã hội trong việc giáo dục đạo đức 
cho thanh niên tỉnh Hải Dương.
Sinh thời Hồ Chí Minh rất coi trọng việc kết hợp 
giữa môi trường giáo dục gia đình - nhà trường - 
xã hội. Người đã nói: Trường đại học, gia đình và 
đoàn thể thanh niên phải liên hệ chặt chẽ trong 
việc giáo dục thanh niên. Để nâng cao chất lượng 
và hiệu quả của sự kết hợp giữa gia đình, nhà 
trường và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức 
cho thanh niên tỉnh Hải Dương cần giải quyết tốt 
một số điểm sau đây:
- Giáo dục đạo đức cho thanh niên, giữa gia đình 
và nhà trường phải có sự thống nhất về quan 
điểm, nội dung, phương pháp, tránh tình trạng 
phân tán, biệt lập. Gia đình phải luôn luôn nắm 
bắt từ phía nhà trường. Gia đình, nhà trường, xã 
hội phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc 
kết hợp giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải 
Dương. Nếu gia đình, nhà trường, xã hội không 
có sự phối hợp chặt chẽ trong việc giáo dục đạo 
đức, lối sống chính trị, tư tưởng, không có kỷ luật 
liên minh thì ở đó sẽ có rất nhiều thanh niên sa 
vào con đường phạm tội. Thanh niên ngày nay 
được sống trong môi trường văn hóa phong phú, 
đa dạng, được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin 
trong nước và quốc tế, được học hỏi, giao lưu với 
nhiều nền văn hóa khác nhau. Do vậy, gia đình, 
nhà trường cần phối hợp với chính quyền, các tổ 
chức chính trị - xã hội, các tổ chức kinh tế, các đơn 
vị lực lượng vũ trang nhân dân ở các địa phương 
để tổ chức các hoạt động văn hóa vui chơi, giải trí, 
thể dục thể thao.
- Chúng ta phải đặt quan hệ giữa gia đình, nhà 
trường, xã hội trong mối quan hệ biện chứng 
không thể tách rời nhau. Đây là giải pháp cơ bản 
nhất để hoàn thiện việc giáo dục đạo đức cho thế 
hệ trẻ hiện nay.
LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017 121
Thứ hai, đẩy mạnh giải pháp nâng cao hiệu quả 
công tác giáo dục của Đoàn Thanh niên Cộng sản 
Hồ Chí Minh.
Đoàn cần thường xuyên đổi mới phương thức và 
hình thức hành động. Hình thức tập hợp thanh niên 
đa dạng hóa không chỉ theo đơn vị hành chính, 
quận, huyện, phường, xã, khoa, lớp mà tập hợp 
thanh niên theo ngành, nghề, theo đối tượng để 
giáo dục thanh niên có hiệu quả hơn. Mặt khác, 
cuộc vận động thanh niên sống đẹp đang thu hút 
sự chú ý của thanh niên và xã hội. Trên báo chí, 
các cấp bộ Đoàn cơ sở sôi nổi hưởng ứng cuộc 
vận động. Việc phổ biến Nhật ký Đặng Thùy Trâm, 
Nguyễn Văn Thạc; giải thưởng Thanh niên sống 
đẹp vừa trao tại nhiều tỉnh, thành phố... đã góp 
phần định hướng lối sống cho thanh niên. Đoàn 
cũng sẽ phải phối hợp thêm với Đài Truyền hình, 
Truyền thanh tỉnh Hải Dương, nhiều cơ quan báo 
chí trong tỉnh giới thiệu về những gương thanh 
niên tiêu biểu, lấy nhân tố tích cực để làm giảm 
thiểu và đẩy lùi những tiêu cực, tệ nạn.
Thứ ba, những người giáo dục phải gương mẫu, 
hiểu tâm sinh lý của thanh niên và có tâm huyết 
giáo dục thanh niên.
Một trong những phương pháp giáo dục hiệu quả 
theo tư tưởng Hồ Chí Minh là phương pháp nêu 
gương tốt. Cha mẹ, thầy cô, những người đứng 
đầu tổ chức đoàn, hội phải luôn là tấm gương 
sáng cho thanh niên noi theo. Những người đi 
giáo dục phải hòa nhập và hợp tác với thanh 
niên, vừa là người giáo dục, vừa là những người 
bạn, vừa là những nhà tư vấn tâm lý đáng tin cậy 
để thanh niên có thể chia sẻ những vui, buồn và 
những bế tắc trong cuộc sống. Phải giáo dục đạo 
đức cho thanh niên ngay từ nhỏ và phải thường 
xuyên, suốt đời.
Thứ tư, giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải 
Dương thông qua hình thức tự học, tự tu dưỡng, 
rèn luyện đạo đức lối sống.
Thực hiện giải pháp này đòi hỏi phải giáo dục cho 
tuổi trẻ tỉnh Hải Dương nhu cầu, động cơ phấn 
đấu, rèn luyện đúng đắn, làm cho mỗi người có ý 
thức làm chủ, ham học hỏi, cầu tiến bộ, vươn lên 
tự khẳng định mình. Cần tạo điều kiện thuận lợi 
để thanh niên phấn đấu, rèn luyện, đồng thời phải 
thường xuyên theo dõi kiểm tra, đánh giá kết quả, 
định hướng phấn đấu cho thanh niên. Quan tâm, 
đáp ứng những nhu cầu chính đáng của thanh 
niên về vật chất, tinh thần. Mỗi thanh niên phải 
xác định rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân 
dân, sống có lý tưởng, hoài bão, khát khao vươn 
tới cái mới, cái tiến bộ. Thanh niên phải tự học 
thông qua những tấm gương người tốt, việc tốt, 
thông qua những câu chuyện kể về đạo đức của 
Bác, thông qua tiếp thu những tư tưởng tiên tiến 
từ bên ngoài. Thanh niên phải tự tin vào chính 
mình, giữ vững niềm tin trong cuộc sống, vào các 
giá trị chân, thiện, mỹ, vượt qua mọi khó khăn, 
gian khổ như Bác Hồ đã dạy: “gian nan rèn luyện 
mới thành công”.
Thứ năm, giáo dục đạo đức thanh niên tỉnh 
Hải Dương trên cơ sở chọn nghề để lập thân, 
lập nghiệp.
Bước vào tuổi thanh niên, mỗi người phải tự đặt 
cho mình việc chọn nghề để chuẩn bị cuộc sống 
tự lập. Đây là một vấn đề rất hệ trọng khi vào đời. 
Lập thân, lập nghiệp là cả một bước ngoặt trong 
cuộc sống đối với tuổi trẻ. Nền tảng căn bản của 
việc chọn nghề chính là lao động, đặc biệt là tình 
cảm và thái độ lao động của mỗi người. Chọn 
nghề gì và làm nghề gì cũng phải lao động tận 
tụy và tự nguyện, tự giác. Do đó, đối với thanh 
niên, việc giáo dục hướng nghiệp về thực chất là 
giáo dục thái độ lao động, phải giáo dục đạo đức, 
trau dồi tri thức, huấn luyện về phương pháp và 
rèn luyện các kỹ năng lao động để bước vào cuộc 
sống tự lập, con người phải lao động trung thực, 
có kỷ luật.
Vì vậy, Tỉnh đoàn Hải Dương cần tìm giải pháp để 
hỗ trợ cho thanh niên có việc làm, khuyến khích 
thanh niên nông thôn tự giúp đỡ lẫn nhau, mở rộng 
phát triển câu lạc bộ đội - nhóm, tổ đổi công trong 
lao động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, mở nhiều 
trung tâm đào tạo, hướng nghiệp dạy nghề...
4. KẾT LUẬN
Giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải Dương 
theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhiệm 
vụ vừa có tính chiến lược cơ bản, lâu dài, vừa có 
ý nghĩa cấp bách hiện nay đòi hỏi sự quan tâm 
của toàn xã hội. Thực chất của công tác giáo dục 
đạo đức cho thanh niên là nhằm đào tạo ra những 
thanh niên có đạo đức trong sáng và lối sống cao 
đẹp, có trình độ văn hóa chuyên môn cao để lập 
thân, lập nghiệp vì hạnh phúc của bản thân, sự 
nghiệp chung của đất nước và của dân tộc. Từ 
việc phân tích thực trạng giáo dục đạo đức cho 
thanh niên tỉnh Hải Dương hiện nay đòi hỏi phải 
tiến hành một số giải pháp cơ bản và đồng bộ. 
Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các chủ 
thể giáo dục đạo đức cho thanh niên, tăng cường 
và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và 
xã hội, đẩy mạnh hoạt động của các tổ chức đoàn, 
122
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017
hội ở các làng, xã, huyện, tỉnh. Thực hiện có hiệu 
quả các giải pháp đó là điều kiện tốt để xây dựng 
hệ tư tưởng cách mạng, xây dựng giá trị đạo đức, 
bồi dưỡng lối sống đẹp, phát huy tình cảm, ý thức 
trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với sự nghiệp đổi 
mới xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp và 
văn minh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Thành Duy (chủ biên) (1996). Tư tưởng Hồ Chí 
Minh về đạo đức. NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 
trang 252.
[2]. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban 
Chấp hành tỉnh Hải Dương (2016). Báo cáo kết 
quả công tác tập hợp thanh niên công nhân trong 
các khu, cụm công nghiệp và các doanh nghiệp 
ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Hải 
Dương, trang 1,5.
[3]. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban 
chấp hành tỉnh Hải Dương (2016). Báo cáo tổng 
kết công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi 
năm 2016. Hải Dương, trang 5, 6, 11.
[4]. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 5, NXB Chính trị 
quốc gia Hà Nội, trang 216, 292.
[5]. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 6, NXB Chính trị 
quốc gia Hà Nội, trang 117,119,120,121,122.
[6]. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 7, NXB Chính trị 
quốc gia Hà Nội, trang 455.
[7]. Hồ Chí Minh (1980). Về giáo dục thanh niên, NXB 
Sự thật, Hà Nội.
[8]. Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương (2016). Báo cáo 
tình hình an ninh trật tự của Hải Dương năm 2012 
- 2016 trình Hội đồng nhân dân tỉnh. Hải Dương, 
trang 13,15,16,19.