Tiêu chuẩn xây dựng Nhà và công trình dân dụng – từ vựng – thuật ngữ chung

TIÊU CHUẨN XÂY DỰNG
TCVN 213:1998
NHÀ VÀ CÔNG TRÌNH DÂN DỤNG – TỪ VỰNG – THUẬT NGỮ CHUNG
Building and civil engineering – Vocabulary – General terms
1. Phạm vi áp dụng
Tiêu chuẩn này định nghĩa các thuật ngữ chung áp dụng cho nhà và công trình dân dụng. Phần này gồm:
a) Các khái niệm cơ bản như “Nhà ở” hoặc “Nhà” để làm cơ sở cho các định nghĩa khác nhau chuyên sâu hơn.
b) Các khái niệm chuyên sâu hơn được sử dụng trong nhiều chuyên ngành xây dựng và được dùng phổ biến trong các tiêu chuẩn, các quy định và trong các hợp đồng.
2. Cấu trúc bảng từ vựng
Các thuật ngữ được sắp xếp theo loại để dễ so sánh các khái niệm với nhau. Các thuật ngữ có cùng một nghĩa trong ngữ cảnh của nhiều loại sẽ được cho trong loại phù hợp nhất. Định nghĩa tương ứng với loại đó sẽ được cho ngay ở mục từ lặp lại trong bảng mục lục chữ cái. Nếu một thuật ngữ có nhiều nghĩa trong ngữ cảnh cụ thể của một loại thì các định nghĩa tương ứng được cho lần lượt trong loại đó. Các thuật ngữ có nhiều nghĩa ở cùng một loại hay các loại khác nhau sẽ có một con số tiếp theo nằm trong ngoặc để phân biệt các nghĩa khác nhau.
3. Các loại nhà và công trình dân dụng
3.1. Các thuật ngữ cơ bản
3.1.1. Công trình xây dựng – construction works
Thuật ngữ chung để chỉ mọi vật thể được xây dựng hoặc là kết quả của các công tác xây dựng.
3.1.2. Công trình dân dụng – civil engineering works
Công trình xây dựng ngoại trừ nhà và các công trình phụ của nhà, ví dụ như một cái đập, một cái cầu, một con đường hoặc là kết quả của các công tác như nạo vét, thoát nước, gia cố đất.
3.1.3. Nhà – building
Công trình xây dựng có chức năng che cho người ở hoặc vật chứa bên trong, thông thường được thiết kế để tồn tại thường xuyên tại một chỗ.
3.2. Các thuật ngữ về công trình dân dụng
3.2.1. Kết cấu dưới mặt đất – substructure
Bộ phận một kết cấu nằm hoàn toàn hoặc phần lớn dưới mặt đất tiếp giáp hoặc dưới một mức chuẩn đã cho.
3.2.2. Công tác đất – earthworks
Công việc được thực hiện do đào hoặc đắp đất.
3.2.3. Hạ mức nước ngầm – dewatering
Phương pháp hạ mức nước ngầm cục bộ.
3.2.4. Hào – trench
Công trình đất đào hẹp và dài.
3.2.5. Tường chắn – retaining wall
Tường có chức năng chắn đỡ đất theo phương ngang hoặc chống lại áp lực của khối vật liệu khác.
3.2.6. Đường hầm – tunnel
Đường ngầm dưới đất có một độ dài nào đó, nằm ngang hoặc dốc.
3.2.7. Kết cấu bên trên – superstructure
Bộ phận kết cấu nằm hoàn toàn hoặc phần lớn ở trên mặt đất tiếp giáp và ở trên kết cấu dưới mặt đất.
3.2.8. Cầu – bridge
Công trình dân dụng cho phép việc người đi bộ, súc vật, xe cộ, xe tàu đường sắt, đường dẫn nước và các trang bị kĩ thuật vượt qua bên trên các chướng ngại vật hoặc giữa hai điểm ở cách mặt đất một độ cao nào đó.
3.2.9. Cầu vòm – arch bridge
Cầu có kết cấu chính là một vòm.
3.2.10. Cầu vòm có thanh căng – bow string bridge
Cầu có kết cấu chính gồm một vòm và thanh căng.
3.2.11. Cầu hẫng, cầu công xôn – cantilever bridge
Cầu mà bộ phận chính là các đầu hẫng.
3.2.12. Cầu dây văng, dây xiên – cable-stayed bridge
Cầu có các bộ phận chịu lực chính là dầm treo bởi dây cáp bố trí xiên.
3.2.13. Cầu treo – suspension bridge
Cầu có các bộ phận chịu lực chính là các cáp treo sàn cầu.
3.2.14. Cầu phao – floating bridge
Cầu nổi trên mặt nước.
3.2.15. Cầu di động – movable bridge
Cầu có sàn cầu có thể quay, lùi hoặc tiến để tăng khoảng không gian phía dưới.
3.2.16. Cầu cốt – bascule bridge
Cầu có sàn cầu được lắp đối trọng để có thể nâng lên bằng cách quay quanh một trục nằm ngang, thuận tiện cho tàu bè qua lại.
3.2.17. Cầu nâng – lift bridge
Cầu có sàn cầu có thể nâng lên thẳng đứng để cho tàu bè qua lại.
3.2.18. Cầu quay – swing bridge
Cầu có sàn cầu có thể quay quanh một trục thẳng đứng để cho tàu bè qua lại.
3.2.19. Cầu chéo – skew bridge
Cầu có trục dọc không vuông góc với các đường gối tựa.
3.2.20. Cầu nhiều nhịp – viaduct(1)
Cầu có nhiều nhịp.
3.2.21. Cầu cao – viaduct(2)
Cầu vượt có một khoảng không ở một độ cao lớn.
3.2.22. Cầu bộ hành – footbridge
Cầu cho người đi bộ.
3.2.23. Kết cấu túi hơi – air-supported structure
Kết cấu gồm một màng mỏng đàn hồi tạo hình bằng khí ép.
3.2.24. Kết cấu có vỏ chịu lực – stressed skin structure
Kết cấu được bao bọc bằng các bộ phận mỏng được thiết kế để tham gia chịu lực tổng thể.
3.2.25. Kết cấu không gian – space structure.
Kết cấu ba chiều chịu lực đặt tại điểm bất kì theo góc nghiêng bất kì so với bề mặt kết cấu và tác động theo hướng bất kì.
3.2.26. Tháp nước – water tower
Công trình dân dụng gồm một bể chứa lớn đặt cao trên mặt đất.
3.2.27. Xilô – silo
Công trình dân dụng để chứa một lượng lớn các vật liệu rời.
3.2.28. Đường xe chạy – road; roadway
Đường đi trên mặt đất chủ yếu cho xe cộ.
3.2.29. Đường công lộ - highway
Đường công cộng, bảo dưỡng bằng kinh phí công ích.
3.2.30. Luồng xe chạy – carriageway
Phần của đường hoặc của đường công lộ dành cho xe cộ. Ngoài ra còn có cả các phần phụ trợ như đường phụ, lối rẽ, dải đỗ xe dọc đường, chỗ dừng xe buýt.
3.2.31. Đường xa lộ - motorway
Phần đường có hai luồng xe chạy riêng biệt, không bị cắt ngang bởi làn giao thông ở cùng độ cao, dành riêng cho một số loại xe cơ giới.
3.2.32. Lề đường cứng. Dải dừng xe khẩn cấp – hard shoulder
Đoạn kề bên luồng xe chạy để đỗ xe khi có sự cố.
3.2.33. Dải xe đạp – cycle track
Đường hoặc phần đường dành cho xe đạp.
Chú thích: Ở một số nước, đường này cũng dùng cho xe máy.
3.2.34. Vỉa hè – road kerb
Vỉa thường được làm cao lên bằng đá, bằng bê tông hoặc vật liệu khác tạo bờ cho mặt đường.
3.2.35. Lề đường mềm – soft shoulder
Lề đường không cho xe cộ đi lại.
3.2.36. Lề đường – verge(2)
Phần xa lộ nằm ngoài luồng xe chạy nhưng gần như cùng một độ cao, nghĩa là phần đến sát bờ đắp hoặc sát chân ta-luy đào.
3.2.37. Dải ngăn cách ở giữa – central reserve
Dải trung gian ngăn chia các luồng xe chạy của một con đường không có xe chạy trên đó.
3.2.38. Luồng, làn giao thông – traffic lane
Phần lòng đường dành cho một làn xe, thường được đánh dấu luồng xe; đôi khi không đánh dấu.
3.2.39. Đường hầm, ngầm – underpass
Đường ở dưới một con đường hay một công trình để thuận tiện giao thông.
3.2.40. Đường chui – road over railway
Đường bên dưới một đường lấy làm chuẩn.
3.2.41. Cầu vượt – flyover
Đoạn đường ở phía trên một đường xe chạy hay một kết cấu để thuận tiện cho giao thông.
3.2.42. Đường phía trên – bridge over railway
Đường ở trên một đường lấy làm chuẩn.
3.2.43. Lối đi bộ - footpath
Đường dành cho người đi bộ.
3.2.44. Hè – footway
Phần đường để dành riêng cho người đi bộ.
3.2.45. Bãi đỗ xe – vehicle park
Diện tích được sắp xếp làm chỗ đỗ một số xe.
3.2.46. Chỗ đỗ - parking space
Diện tích cho chỗ đỗ một xe.
3.2.47. Ống buy – pipe
Kết cấu hình trụ, tròn hay bầu dục đúc sẵn bằng bê tông cốt thép hay thép dùng cho đường sá hay làm ống nước.
3.2.48. Cảng hàng không, sân bay – airport
Toàn bộ đất đai và thiết bị cần thiết để đảm bảo giao thông hàng không phục vụ một thành phố hay một vùng.
3.2.49. Đê chắn sóng – breakwater
Công trình dân dụng dùng để giảm hoặc ngăn sức mạnh của sóng.
3.2.50. Đập – dam
Công trình thủy lợi dùng để nâng mực nước tạo thành một hồ chứa hoặc để ngăn ngừa ngập lụt.
3.2.51. Đê – dyke
Vật cản thiên nhiên hoặc nhân tạo bảo vệ đất đai khỏi ngập lụt do nước sông hoặc nước biển.
3.2.52. Đê quai – coffer dam
Công trình xây dựng, thường là tạm thời, tạo nên khoảng khô để có thể thi công dưới mực nước.
3.2.53. Kênh – canal
Dòng nước nhân tạo
Thí dụ: Kênh tưới, kênh giao thông thủy.
3.2.54. Sông đã kênh hóa – canalized river
Sông có dòng chảy đã được điều chỉnh bằng các âu thuyền bố trí cách quãng dọc dòng sông để tàu thuyền đi lại được.
3.2.55. Âu thuyền – navigational lock
Hệ thống cửa cho phép giao thông giữa hai mực nước khác nhau.
3.2.56. Ụ khô – dry dock
Bể chứa để sửa chữa hoặc chế tạo tàu, có thể đóng bằng cửa kín nước và bơm khô.
3.2.57. Cầu tàu – ke – pier
Công trình viền bờ sông, bờ biển hoặc nhô ra xa bờ làm chỗ đậu tàu.
3.2.58. Cọc neo tàu – dolphin
Cọc hoặc bó cọc đóng ở chỗ neo tàu.
3.3. Thuật ngữ về nhà
3.3.1. Nhà ở - housing
Nhà dùng để ở.
3.3.2. Chỗ ở - dwelling
Đơn vị ở cho một gia đình.
3.3.3. Căn hộ - flat
Chỗ ở cho một gia đình, thường chỉ tại một tầng trong một ngôi nhà lớn hơn.
3.3.4. Căn hộ nhiều tầng – maisonnette
Căn hộ chiếm từ hai tầng trở lên trong một ngôi nhà lớn hơn.
3.3.5. Nhà một hộ - house
Ngôi nhà thiết kế cho một hộ ở.
3.3.6. Nhà một tầng – bungalow
Ngôi nhà chỉ có một tầng.
3.3.7. Kho – store
Ngôi nhà hoặc không gian trong một ngôi nhà để chứa hoặc phân phối vật dụng.
3.3.8. Tòa nhà – premises
Ngôi nhà có khối tích lớn, không phải là nhà công nghiệp, nông nghiệp.
3.3.9. Văn phòng – office building
Nhà chủ yếu dùng cho công tác hành chính hoặc văn phòng.
3.3.10. Nhà hàng – shop(1)
Ngôi nhà hoặc không gian trong một ngôi nhà để bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ bao gồm việc nhập và xuất hàng hóa và là nơi trưng bày cho khách hàng xem nếu cần.
3.3.11. Cửa hàng – shop(2)
Cửa hàng có kích thước nhỏ.
3.3.12. Nhà máy – factory
Ngôi nhà hoặc nhóm nhà chủ yếu dùng để chế tạo ra sản phẩm.
3.3.13. Xưởng – workshop
Ngôi nhà hoặc một không gian trong ngôi nhà, là nơi để gia công thủ công.
3.3.14. Xưởng mộc – joinery shop
Chỗ sản xuất đồ mộc.
4. Không gian
4.1. Không gian – space
Diện tích hoặc khối tích được giới hạn một cách thực tế hoặc lí thuyết.
4.2. Không gian làm việc – working space
Không gian cần thiết nhỏ nhất để tiến hành được một hoạt động xung quanh một cỗ máy nhất định.
4.3. Không gian sử dụng – activity space
Trong một ngôi nhà, diện tích hay thể tích dành cho một công năng xác định.
4.4. Tầng – storey
Không gian giữa hai sàn liên tiếp hoặc giữa một sàn và một mái.
4.5. Phòng – room
Không gian khép kín nằm ở một tầng (không phải là không gian giao thông).
4.6. Buồng kho giáp mái – loft
Không gian không dùng để ở mà thường để làm kho, nằm ở tầng giáp mái của một ngôi nhà.
4.7. Tầng hầm – basement storey
Tầng nằm dưới tầng trệt.
4.8. Tầng một, tầng trệt – ground floor.
Tầng có lối ra vào chính nằm ở mặt đất hoặc sát mặt đất.
4.9. Gác xép – mezzanine
Gác lửng trong tầng nhà cao.
4.10. Ban công – balcony(1)
Phần sàn phẳng, người ra được, vươn ra mặt ngoài một ngôi nhà.
4.11. Lôgia – balcony(2)
Phần sàn phẳng, người ra được, lùi vào phía trong mặt ngoài một ngôi nhà.
4.12. Cổng vào – porch
Chỗ vào nhà, có che, nhô ra hoặc lui vào mặt nhà.
4.13. Hầm nhà – cellaar
Tầng hầm dùng để cất chứa đồ đạc, thiết bị sưởi và cho mọi mục đích khác ngoài việc ở.
4.14. Nhà vệ sinh – toilet
Phòng có trang bị chậu xí và/hoặc chậu tiểu và chậu rửa mặt.
4.15. Nhà xí – WC
Phòng có trang bị một chậu xí.
4.16. Văn phòng – office
Không gian trong một ngôi nhà dành cho công tác quản lí, hành chính.
4.17. Phòng họp – hall
Phòng để hội họp.
4.18. Sân thượng – terrace
Diện tích nằm ngang ngoài trời, để người sử dụng, thường có lan can bao quanh và có thể dùng làm mái.
4.19. Không gian giao thông – circulation space
Không gian dành cho người, hàng hóa, và xe cộ di chuyển trong một ngôi nhà.
4.20. Hành lang – corridor
Không gian giao thông, hẹp, để đi vào các phòng và các diện tích khác.
4.21. Tiền sảnh – entrance hall
Không gian giao thông lớn trong nhà, ở ngay lối vào.
4.22. Hành lang bên – access balcony
Lôgia hoặc ban công ở mặt ngoài để đi vào nhiều căn hộ riêng biệt hoặc đến các đơn vị sử dụng khác trong một ngôi nhà.
4.23. Lối đi phụ - crawlway
Lối đến các thiết bị kĩ thuật, chiều cao chỉ cho phép vào bằng cách bỏ.
4.24. Đường phục vụ - service duct
Lối đi trong một số công trình xây dựng để lắp đặt hoặc kiểm tra các thiết bị kĩ thuật.
4.25. Buồng đệm – air lock
Không gian kín có hai cửa, ở giữa hai môi trường có trạng thái không khí khác nhau, cho phép đi từ môi trường này sang môi trường khác, mà không làm thay đổi đáng kể trạng thái của chúng.
4.26. Tiền phòng – lobby
Không gian giao thông nhỏ trước khi vào các phòng hay các không gian khác.
4.27. Giếng – shaft
Hố đào thẳng đứng hoặc nghiêng trong đất có thể để một người đi qua hoặc làm việc.
4.28. Giếng thang máy – lift well
Không gian để buồng thang máy và đối trọng (nếu có) dịch chuyển. Không gian này được bao quanh bởi đáy giếng, các vách gần như thẳng đứng và trần.
4.29. Giếng thang – stairwell
Không gian bố trí cầu thang chạy xung quanh.
4.30. Lồng thang – stair enclosure
Không gian dành cho cầu thang và các vách giới hạn không gian đó.
5. Các bộ phận ngôi nhà và công trình dân dụng
5.1. Các bộ phận kết cấu
5.1.1. Kết cấu – structure
Tổ hợp các cấu kiện ghép nối với nhau được thiết kế để tạo nên độ cứng.
5.1.2. Cấu kiện – structurel member
Bộ phận của một kết cấu dùng để chịu lực.
Thí dụ: Cột trong một khung hay lanh tô trong một vách ngăn.
5.1.3. Kết cấu thô – carcass
Ngôi nhà trong đó mới hoàn thành bộ khung.
5.1.4. Tường – wall
Bộ phận công trình thẳng đứng, thường bằng gạch đá hoặc bê tông để bao che hoặc phân chia một công trình và đảm bảo chức năng chịu tải hoặc chắn đỡ.
5.1.5. Móng – foundation
Bộ phận công trình dùng để truyền tải trọng xuống đất nền.
5.1.6. Móng giếng – well (foundation)
Móng đổ giếng đào.
5.1.7. Vòm – arch
Cấu kiện cong trong một mặt phẳng thẳng đứng và bắc qua một khoảng trống
5.1.8. Mặt chấn vòm – springing
Mặt phẳng để tựa chân vòm.
5.1.9. Dầm – beam
Bộ phận kết cấu dùng để chịu tải nằm ở khoảng giữa hoặc phía ngoài các điểm tựa, thường có kết cấu hẹp so với chiều dài, nằm ngang hoặc gần ngang.
5.1.10. Dầm nhỏ - joist
Một dầm trong một dãy dầm song song, thường nằm ngang.
5.1.11. Dầm hẫng/Bản hẫng – cantilever
Dầm hoặc tấm đan vươn ra ngoài gối tựa.
5.1.12. Thanh chống – strut
Cấu kiện để chịu lực nén.
5.1.13. Thanh căng – tie
Cấu kiện để chịu lực kéo.
5.1.14. Thanh giằng gió – wind brace
Cấu kiện dùng để chống gió.
5.1.15. Thanh kết cấu kim loại – structural steelwork
Thanh kim loại dùng làm kết cấu.
5.1.16. Vỏ mỏng – shell
Cấu kiện là một tấm mỏng có dạng cong.
5.1.17. Bệ cột; bệ chân tường – plinth
Phần nhô ra ở dưới một bức tường hoặc một bộ phận công trình ở dưới cột.
5.1.18. Tấm sàn; tấm mái – decking(1)
Cấu kiện chế tạo sẵn, tạo thành kết cấu nằm ngang của sàn hay mái.
5.1.19. Bản bê tông – concrete slab
Bộ phận công trình bằng bê tông, cứng, nằm ngang hoặc gần nằm ngang, có diện tích lớn hơn so với chiều dày.
5.1.20. Sàn đặc, sàn đúc liền khối – solid floor
Tấm sàn bê tông, không có lỗ rỗng và vật liệu chèn.
5.1.21. Tấm đan mặt cầu – deck
Tấm đan bê tông chịu tải của cầu.
5.1.22. Dầm liên tục – continuous beam
Dầm đặt trên ba gối tựa hoặc nhiều hơn.
5.1.23. Dầm chính – main beam
Dầm đỡ các dầm khác và bản thân không do dầm nào đỡ.
5.1.24. Dầm nổi – upstand beam
Dầm có một phần nổi trên đan bê tông ở bên dưới.
5.1.25. Cầu phong, rui – rafter
Dầm nhỏ dốc trực tiếp hoặc gián tiếp đỡ mái dốc.
5.1.26. Xà gồ - purlin
Dầm song song với chân mái trực tiếp đỡ cầu phong hoặc mái.
5.1.27. Chèm (đệm) gỗ - plate(1)
Miếng gỗ dùng làm bệ đỡ cho các bộ phận khác.
5.1.28. Tấm kim loại – plate(2)
Sản phẩm kim loại dạng phẳng, cứng và mỏng.
5.1.29. Dàn – roof truss
Khung phẳng làm việc như một dầm để đỡ mái.
5.1.30. Cột – column
Cấu kiện hình dáng mỏng, thường thẳng đứng, để truyền lực (thường là lực nén) xuống chân đế.
5.1.31. Trụ - pier (2)
Cột chống đặc và thẳng đứng.
5.1.32. Trụ  ... a – frame(1)
Khung bao quanh cánh cửa đi hoặc cửa sổ v.v để cố định vị trí cửa.
5.3.15. Khuôn cửa đi, khung cửa đi – door frame
Khung trong đó lắp cánh cửa.
5.3.16. Khung cửa sổ, khuôn cửa sổ - window frame
Khung trong đó lắp kính cửa sổ.
5.3.17. Đố đứng – mullion
Thanh đứng chia một ô cửa hoặc một khung cửa.
5.3.18. Đố ngang – transom
Thanh ngang trung gian của một ô cửa hoặc một khung cửa sổ hoặc cửa đi.
5.3.19. Khung cánh cửa – casement
Bộ phận cố định hoặc mở được gồm chủ yếu một khung để lắp kính, chấn song, bịt kín hoặc nan chớp.
5.3.20. Khung cửa mái
Bộ phận công trình để đóng một ô cửa ở mái chủ yếu dùng để chiếu sáng gồm một khung và kính.
5.3.21. Lá sách – shutter
Bộ phận di động lắp ở một ô cửa tạo thành một rào chắn an toàn hoặc để khống chế việc truyền nhiệt, ánh sáng hoặc làm chậm sự lan truyền của lửa và khói.
5.3.22. Tấm lá chớp – louvres
Mặt gồm các nan chớp song song cách quãng.
5.3.23. Chân ô cửa – jamp(1)
Phần thẳng đứng của một bức tường ở vị trí ô cửa.
5.3.24. Thanh biên khung cửa – jamp(2)
Phần bên thẳng đứng của một khung cửa hoặc của lớp trát một ô cửa.
5.3.25. Mặt cạnh ô cửa – reveal 
Mặt của một phần bên thẳng đứng ở phía trong một ô cửa.
5.3.26. Lanh tô – lintel
Dầm chịu tải trọng ở trên một ô cửa.
5.3.27. Đường ống khói – chimney
Bộ phận công trình chứa một hoặc nhiều ống khói.
5.3.28. Đầu ống khói – chimney stack
Bộ phận đường ống khói vượt lên trên mái.
5.3.29. Ống khói – flue
Ống dẫn các sản phẩm cháy ra ngoài trời.
5.3.30. Bệ lò sưởi – fireplace
Bộ phận công trình chứa lò sưởi.
5.3.31. Lò sưởi – fireplace recess
Không gian dành riêng trong một bức tường hoặc trong một thành lò sưởi trong đó đặt thiết bị sưởi và từ đó xuất phát một ống khói.
5.3.32. Thành lò sưởi – chimney breast
Phần tường nhô ra chứa chỗ đốt và chỗ xuất phát của ống khói.
5.3.33. Ống khói độc lập – chimney shaft
Ống khói không liên kết với công trình mà nó thoát khỏi.
5.3.34. Bậu cửa – sill
Bộ phận xây dựng làm trong một bức tường để đặt một khung cửa hoặc phần dưới một khung cửa.
5.4. Hệ thống kĩ thuật, thiết bị, máy móc.
5.4.1. Thiết bị kĩ thuật – services
Hệ thống các máy móc, đường ống, dây cáp, ống dẫn và các giá đỡ.
5.4.2. Thiết bị gắn liền với công trình – fitments
Các thiết bị như thiết bị vệ sinh hoặc các khối bếp, phục vụ người sử dụng, gắn liền với ngôi nhà ở những diện tích nhất định.
5.4.3. Hệ thống lắp đặt – installation
Hệ thống gồm thiết bị và các bộ phận được lắp đặt vào vị trí để thực hiện một nhiệm vụ kĩ thuật.
5.4.4. Hệ thống thiết bị vệ sinh – sanitation installation.
Hệ thống cung cấp nước nóng, nước lạnh tới các thiết bị vệ sinh bên trong một ngôi nhà và để thải nước bẩn.
5.4.5. Phụ tùng – appliance
Bộ phận của thiết bị, dùng để nối gắn vào một thiết bị.
5.4.6. Phụ kiện dùng cho cấp nước – sanitary appliance
Các phụ kiện cố định dùng để cấp nước cho ăn uống, cho giặt rửa hoặc cho xả nước bẩn.
5.4.7. Bộ xí – water closet suite 
Thiết bị vệ sinh gồm một chậu xí, thùng xả nước và đường ống cần thiết.
5.4.8. Rèm thảm – furnishings
Rèm, thảm và các vật liệu mềm tương tự dùng để trang trí các diện tích có người sử dụng.
5.4.9. Cỗ máy – plant(1)
Máy, trang thiết bị nặng được lắp đặt để vận hành phục vụ kĩ thuật (thí dụ thiết bị sưởi hoặc thông gió).
5.4.10. Ống dẫn – duct
Bộ phận được bao kín dùng làm đường dẫn không khí, khí đốt, đường cáp, ống v.v.
5.4.11. Ống – pipe
Ống có chất lỏng chảy trong đó.
5.4.12. Giếng thăm – manhole
Hố mà người có thể đi qua đến một thiết bị ngầm.
5.4.13. Phụ tùng ống – pipe fitting
Bộ phận dùng để lắp nối ống, đỡ ống hoặc thay đổi hướng hay tiết diện ống.
5.4.14. Thang băng – escalator
Thang chuyển động bằng máy.
5.4.15. Thang máy – lift
Thiết bị nâng, được lắp trong nhà, phục vụ cho các độ cao nhất định gồm một ca bin di chuyển, chạy suốt hoặc là một phần, dọc các thanh dẫn hướng dẫn thẳng đứng hoặc thanh dẫn hướng nghiêng dưới 15o so với đường thẳng đứng.
5.4.16. Cabin thang máy – lift car
Bộ phận thang máy để tiếp nhận người và/hoặc tải trọng để vận chuyển.
5.4.17. Điều hòa không khí, điều tiết không khí – air-conditioning
Việc xử lí không khí bằng cơ khí cho phép điều chỉnh: nhiệt độ, độ ẩm, độ sạch và sự phân phối bên trong một không gian.
5.4.18. Hệ thống thoát nước – drainage system
Hệ thống các ống dẫn để dẫn nước mặt, nước thải và nước bẩn từ điểm thu đến điểm xả hay tới hệ thống cống hoặc để tháo nước ngầm.
5.4.19. Thoát nước ngầm – land drainage
Ống thấm dùng để thu và tháo đi nước chứa trong đất.
5.4.20. Ống thoát nước – drain
Ống (thường chôn dưới đất) và các giá đỡ, phụ tùng và giếng thăm dùng để thoát nước.
5.4.21. Máng nước mưa – rainwater gutter
Máng để thu và thoát nước mưa từ mái xuống.
5.4.22. Hệ thống cống – sewerage system
Hệ thống thu và thoát nước mặt, nước xí, nước thải từ nhiều tòa nhà.
5.4.23. Cống – sewer
Ống hoặc bộ phận công trình khác, thường ngầm dưới đất, với các giá đỡ, phụ tùng và giếng thăm dùng cho một hệ thống cống.
5.4.24. Đường dây dẫn điện – electrical conduit
Ống chứa và bảo vệ dây điện, cáp điện.
5.5. Các phần khác
5.5.1. Các lớp hoàn thiện – finishings
Các lớp phủ và xử lí cuối cùng của các bề mặt và các chỗ giao nhau.
5.5.2. Đồ đạc – furniture
Trang bị cho người sử dụng thường không gắn liền với ngôi nhà.
Thí dụ: bàn, giường
5.5.3. Bộ phận nhà – building element
Bộ phận quan trọng của ngôi nhà đảm bảo một chức năng nhất định.
Thí dụ: móng, sàn, mái, tường, thiết bị kỹ thuật.
5.5.4. Bộ phận xây dựng – construction
Bộ phận được lắp ráp hoặc thực hiện do một công tác trên công trường.
5.5.5. Lớp chống thấm – damp – proof course
Cấu tạo thường gồm một lớp hoặc một băng vật liệu đặt bên trong một bức tường, một ống khói hoặc một bộ phận công trình tương tự để ngăn ẩm đi qua.
5.5.6. Màng chống thấm – damp-proof membrane
Lớp hoặc lá vật liệu đặt trong một sàn hoặc một bộ phận công trình tương tự, hoặc đặt thẳng đứng phía trong một bức tường để ngăn ẩm đi qua.
5.5.7. Bộ phận mộc – joinery
Toàn thể các bộ phận và panô bằng gỗ, không tham gia vào bộ khung hoặc tường bao che.
5.5.8. Kết cấu gỗ - carpentry
Công tác mộc làm kết cấu gỗ.
5.5.9. Cầu thang – stair; staircase
Bộ phận công trình gồm các bậc nằm ngang (bậc hoặc chiếu nghỉ) dùng để đi bộ từ độ cao này sang các độ cao khác.
5.5.10. Chiếu nghỉ, chiếu tới hoặc chiếu thang – landing
Bề mặt phẳng hoặc một phần của sàn ở đầu một đợt thang hoặc chỗ vào thang máy.
5.5.11. Đợt thang – flight
Dãy liên tục các bậc thang giữa hai chiếu thang.
5.5.12. Tầng hầm – basement
Bộ phận sử dụng được của một ngôi nhà nằm một phần hay toàn phần dưới cao trình mặt đất bên ngoài.
5.5.13. Mối nối – joint(1)
Bộ phận kết cấu tạo bởi các phần tiếp giáp của hai hoặc nhiều sản phẩm, cấu kiện hoặc bộ phận công trình khi chúng được ghép lại hoặc cố định, có hoặc không dùng một vật liên kết.
5.5.14. Khe nối, mạch – joint(2)
Vị trí trong công trình ở đó có mối nối.
5.5.15. Phụ tùng kim loại – ironmongery
Các phụ kiện nhỏ, thường bằng kim loại, chủ yếu dùng để thao tác và đỡ tựa cho cửa đi, cửa sổ và các bộ phận mộc.
5.5.16. Phụ tùng cửa - door furniture
Phụ tùng kim loại cho cửa đi.
5.5.17. Gioăng – seal 
Vật liệu định hình dùng để bịt kín, chống bụi, ẩm, gió lọt vào.
5.5.18. Nẹp che – flashing
Băng nẹp vật liệu chống thấm bảo vệ khe, ngăn nước mưa lọt vào.
5.5.19. Litô, mè – batten
Thanh có tiết diện nhỏ thường bằng gỗ để đỡ các vật liệu tấm lợp, đá đen, ngói và vật liệu tương tự.
5.5.20. Chi tiết cố định – cradling
Chi tiết liên kết giữa kết cấu và các bộ phận cần cố định như lớp phủ hay lớp ốp.
5.5.21. Lớp phủ - casing
Vật liệu hoặc cấu kiện để phủ hoặc bảo vệ một bộ phận kết cấu hoặc một phần thiết bị.
5.5.22. Công xôn – bracket
Bộ phận đỡ nhô ngang khỏi một mặt đứng.
5.5.23. Tắc kê – ground 
Miếng có tiết diện nhỏ, thường bằng gỗ dùng để đóng miếng gỗ chân tường, dầm đầu cột, diềm cửa đi hoặc mọi bộ phận tương tự và cũng có thể được sử dụng như chi tiết phụ tùng cho việc trát thạch cao.
5.5.24. Thanh nẹp – trim
Miếng có tiết diện nhỏ, dùng trong công tác hoàn thiện, thường để che mối nối.
5.5.25. Bệ lò sưởi – chimney stage
Khung nhô ra bao bọc chỗ đốt sưởi.
6. Vật liệu (bao gồm thành phẩm và bán thành phẩm)
6.1. Vật liệu – material 
Chất liệu dùng để chế tạo ra sản phẩm hoặc các kết cấu.
6.2. Thành phẩm xây dựng – component
Sản phẩm được chế tạo như một đơn vị riêng biệt để thực hiện một hay nhiều chức năng riêng.
6.3. Sản phẩm – product
Mọi vật được chế tạo hoặc thiết kế để đưa vào công trình.
6.4. Thanh – bar
Đoạn cứng và thẳng, có tiết diện nhỏ so với chiều dài, thường bằng kim loại.
6.5. Thanh tròn – rod
Đoạn nhỏ có tiết diện tròn cứng và đặc, thường là kim loại.
6.6. Blốc – block
Cấu kiện hình hộp chủ yếu dùng để xây tường thường bằng đất sét nung hay bê tông.
6.7. Thanh định hình – section
Sản phẩm được tạo hình liên tục có một tiết diện ngang nhỏ hơn so với chiều dài.
6.8. Ống – tube
Thanh rỗng ruột có tiết diện ngang khép kín.
6.9. Phụ gia – additive
Vật liệu cho thêm với liều lượng nhỏ vào chất lỏng hoặc vào vật liệu hạt để tạo ra một sự thay đổi về tính chất như mong muốn.
6.10. Phụ gia trộn – admixture
Phụ gia cho thêm trong quá trình trộn.
6.11. Cốt liệu – aggregate
Vật liệu hạt, trơ, được tạo từ vật liệu thiên nhiên như đá, sỏi, cát hoặc vật liệu nhân tạo như xỉ.
6.12. Đất đắp – fill
Vật liệu lắp vào để nâng cao trình của đất.
6.13. Đất có cốt – reinforced earth
Vật liệu hỗn hợp tạo bởi đất và cốt gia cố
6.14. Bê tông – concrete
Hỗn hợp gồm cốt liệu, xi măng và nước, đông cứng lại.
6.15. Xi măng – hydraulic cement 
Vật liệu vô cơ hạt mịn, khi cho thêm một lượng nước thích hợp, tạo thành một hồ nhão có thể đông cứng trong nước cũng như trong không khí và có thể gắn kết các vật liệu hạt với nhau.
6.16. Cốt – reinforcement
Thép tròn, thép thanh, sợi hoặc cáp được đặt trong một vật liệu để tăng sức chịu một số loại ứng suất.
6.17. Vữa lỏng – group
Hỗn hợp lỏng chất kết dính, cốt liệu mịn và nước sẽ đóng rắn sau khi trát vào các vết nứt hoặc lỗ.
6.18. Vữa – motar
Hỗn hợp cốt liệu mịn với nước và xi măng hoặc vôi hoặc hỗn hợp cả hai, sẽ đóng rắn sau khi thi công và được sử dụng cho mạch xây.
6.19. Vữa trát – plaster
Hỗn hợp gốc vôi, xi măng hoặc thạch cao (sunfat canxi khan) có hoặc không thêm cốt liệu, sợi hoặc vật liệu khác. Nó được dùng làm lớp phủ tường, trần và đóng rắn sau khi trát.
6.20. Vật liệu trát – rendering material 
Hỗn hợp cốt liệu mịn với nước, xi măng hoặc vôi hoặc hỗn hợp cả hai hoặc với các chất dính kết khác, sẽ đóng rắn sau khi thi công và dùng làm lớp phủ tường và trần.
6.21. Atphan – asphat; asphanlte
Hỗn hợp bitum và cốt liệu khoáng.
6.22. Bitum – bitumen
Chất lỏng nhớt hoặc chất rắn gồm chủ yếu cacbuahyđrô và các dẫn suất tan trong sunfua cacbon.
6.23. Vật liệu cách li – insultating material 
Vật liệu dùng để ngăn hoặc giảm việc truyền nhiệt, âm hoặc điện.
Chú thích: Khi dùng thuật ngữ này, dạng năng lượng phải được định rõ.
6.24. Mát tít – sealant
Vật liệu dẻo không có hình xác định dùng cho mối nối và để ngăn bụi, ẩm và gió.
6.25. Sơn – paint
Sản phẩm lỏng hoặc bột (sơn bột) chứa các chất màu dùng để quét lên các bề mặt tạo thành một lớp mờ có đặc tính bảo vệ, trang trí hoặc kĩ thuật đặc biệt (vệ sinh, chống trơn, cách li.)
6.26. Lớp bả - sealer
Chất lỏng dùng để quét lên các bề mặt hút, khi khô sẽ giảm khả năng hút của bề mặt.
6.27. Lớp độn trần – pugging
Cát hoặc vật liệu tương tự đổ trên trần, giữa các dầm nhỏ để cách âm.
7. Thi công, lập hồ sơ và trang thiết bị công trường
7.1. Xây dựng – construction work
Hoạt động liên quan đến xây dựng các công trình.
7.2. Công tác mộc – joinery work
Nghề sản xuất các bộ phận mộc và đặt chúng vào ngôi nhà.
7.3. Công tác xây dựng dân dụng – civil engineering work
Công tác liên quan đến xây dựng các công trình dân dụng.
7.4. Việc đào đất – excavation
Đào, san, bóc đất hoặc lấp đất.
7.5. Công tác đất – earthwork
Thi công hố đào và đắp đất.
7.6. Kê chống – underpinning
Cho thêm một vật đỡ dưới một kết cấu có sẵn
7.7. Sự câu gạch – bond(1)
Bố trí các viên trong một khối xây hoặc lát.
7.8. Công trường – site
Nơi các công trình được xây cất.
7.9. Lắp dựng trên công trường – site assembly
Lắp các kết cấu trên công trường.
7.10. Khuôn vòm – centring
Vật đỡ tạm thời để xây vòm.
7.11. Giàn giáo – scaffolding
Kết cấu tạm thời để công nhân đi lại khi thi công trong một công trình và để làm giá đỡ vật liệu và thiết bị.
7.12. Ván khuôn, cốp pha – formwork; shuttering
Bộ phận kết cấu tạm, dùng để giữ vật liệu đúc trên công trường, tạo hình dáng yêu cầu.
7.13. Máy móc thi công – plant(2)
Công cụ, máy móc và mọi thứ dùng trong xây dựng.
7.14. Dụng cụ cầm tay – tool
Công cụ để làm một việc nào đó, thông thường cầm tay.
8. Người tham gia vào đồ án và người sử dụng
8.1. Đối tượng sử dụng – user
Tổ chức, người, súc vật hoặc đồ vật mà ngôi nhà được thiết kế cho các đối tượng đó.
8.2. Công nhân xây dựng – operative
Người thực hiện một công tác xây dựng bằng lao động thủ công hoặc vận hành các máy móc.
9. Đặc trưng và chất lượng sử dụng
9.1. Tính năng sử dụng – performance
Tính chất liên quan đến việc sử dụng.
9.2. Yêu cầu của người sử dụng – user requirement
Những yêu cầu cần thực hiện.
9.3. Kích thước – dimension
Khoảng cách theo một hướng đã biết hoặc dọc theo một đường đã biết.
9.4. Kích cỡ - size
Giá trị của kích thước biểu thị bằng một đơn vị nhất định.
Chú thích: Kích cỡ của một bề mặt, không gian hoặc một vật cũng có thể biểu thị bằng các số hạng giá trị của hai hay nhiều kích thước.
9.5. Diện tích phủ bì – gross floor area
Toàn bộ diện tích một ngôi nhà, kể cả diện tích để xây tường ngoài.
9.6. Diện tích thông thủy – net floof area
Toàn bộ diện tích một ngôi nhà, không kể diện tích xây tường ngoài.
9.7. Chiều cao thông thủy, chiều cao thoáng – headroom
Khoảng cách thẳng đứng tối thiểu, không có chướng ngại vật do thực tế hay yêu cầu, ở trên một điểm đang xét.
9.8. Nhịp – span
Khoảng cách giữa hai gối tựa.
9.9. Nhịp thông thủy, khẩu độ - clear span
Không gian trống giữa các mặt đối diện của các gối tựa.
9.10. Tính đàn hồi – elasticity
Đặc trưng của một vật liệu hay một phận công trình có khả năng phục hồi dạng ban đầu sau khi không còn ứng lực đã làm nó biến dạng.
9.11. Độ dính – bond(2)
Sự dính giữa các vật liệu.
9.12. Độ kín nước – watertightness(1)
Đặc tính của một kết cấu không cho nước đi qua.
9.13. Công tác làm kín nước – watertighness
Mọi biện pháp đảm bảo độ kín nước.
9.14. Chi phí – cost
Số tiền chi ra (hoặc phải chi ra) bởi một người mua một sản phẩm, một dịch vụ hay một công việc nhất định.
10. Môi trường và chỉnh trang
10.1. Nước phân – foulwater(1)
Nước chứa phân người hoặc phân súc vật hoặc chất thải công nghiệp.
10.2. Nước thải – foulwater(2) soil (deprecated)
Nước thải khi chảy trong các cống ngầm.
10.3. Nước cống – sewerage(1)
Nước phân, nước thải chảy trong một hệ thống cống.
10.4. Nước thải sinh hoạt – waste water
Nước thải từ phòng vệ sinh, bếp và nhà công nghiệp.
10.5. Nước thải – sewerage(2)
Nước phân, nước thải, nước cống và nước mưa chảy trong một hệ thống cống.
10.6. Nước mưa – rainwater
Nước do mưa thu từ các ngôi nhà và các kết cấu.
10.7. Nước mặt – surface water, stormwater deprecated
Nước rơi từ bề mặt các ngôi nhà, kết cấu hoặc mặt đất.