Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ sản xuất ngành công nghiệp hỗ trợ điện tử

JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 11 
TIÊU CHÍ, QUY TRÌNH TÌM KIẾM, NHẬN DẠNG 
VÀ LỰA CHỌN CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT NGÀNH 
CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ ĐIỆN TỬ 
Đỗ Đức Nam1 
Văn phòng Hội đồng Chính sách KH&CN quốc gia 
Tóm tắt: 
Đổi mới công nghệ sản xuất linh phụ kiện là một yếu tố bắt buộc của một doanh nghiệp 
công nghiệp hỗ trợ (CNHT) điện tử trong bối cảnh rất nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư 
nước ngoài (FDI) với thế mạnh cả về vốn và công nghệ đang hiện diện đầu tư ở Việt Nam. 
Bài báo tập trung nghiên cứu đề xuất các tiêu chí, quy trình về tìm kiếm, nhận dạng và lựa 
chọn công nghệ sản xuất nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp CNHT điện tử của Việt Nam các 
phương thức và công cụ định hướng để có thể lựa chọn hiệu quả các công nghệ phù hợp 
trong lộ trình đổi mới công nghệ của mình, tạo lợi thế cạnh tranh về chất lượng sản phẩm. 
Từ khóa: Công nghệ; Tìm kiếm công nghệ; Nhận dạng công nghệ; Lựa chọn công nghệ; 
Đổi mới công nghệ; Công nghiệp hỗ trợ; Công nghiệp điện tử. 
Mã số: 19081501 
1. Mở đầu 
Nâng cao năng lực công nghệ và đổi mới công nghệ sản xuất là yếu tố sống 
còn của một doanh nghiệp CNHT điện tử Việt Nam trong bối cảnh hiện nay 
khi mà các tập đoàn điện tử lớn như Samsung, LG, Canon, đang đầu tư sản 
xuất ở Việt Nam với tổng mức đầu tư lên tới trên 20 tỷ USD. Một nền sản 
xuất công nghiệp mạnh phải có những tập đoàn lớn và hệ thống doanh 
nghiệp sản xuất vệ tinh có năng lực, đáp ứng các tiêu chuẩn tham gia được 
chuỗi cung ứng toàn cầu và dần hội nhập quốc tế. Điểm hạn chế của phần lớn 
doanh nghiệp điện tử, cụ thể là các doanh nghiệp sản xuất linh phụ kiện điện 
tử của Việt Nam hiện nay là chưa đủ năng lực và trình độ công nghệ đạt 
chuẩn để sản xuất các sản phẩm linh kiện đáp ứng yêu cầu của các khách 
hàng lớn. Các thống kê cho thấy, khoảng 77% lượng linh kiện ngành công 
nghiệp điện tử hiện vẫn được nhập khẩu từ nước ngoài. Các nhà cung cấp nội 
địa các sản phẩm linh kiện điện, điện tử chuyên dụng cùng linh kiện điện, 
điện tử cơ bản chỉ chiếm tỷ lệ khá thấp: lần lượt là 16% và 1,8%. Hiện nay, 
một số doanh nghiệp CNHT điện tử Việt Nam mới chỉ sản xuất được bản 
mạch điện tử 2 lớp, với các bản mạch có số lớp lớn hơn đòi hỏi cần phải đầu 
tư máy móc, thiết bị và công nghệ sản xuất tiên tiến hơn thì hiện rất hạn chế. 
1 Liên hệ tác giả: namdoduc@ncstp.gov.vn 
12 Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ 
Việc liên kết với các tập đoàn FDI công nghệ cao là xu thế tất yếu giúp các 
doanh nghiệp CNHT ngành điện tử của Việt Nam phát triển trong thời gian 
tới. Công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp điện tử chiếm tỉ lệ trên 80% 
giá trị của ngành công nghiệp điện tử, bao gồm các ngành: công nghiệp sản 
xuất linh kiện, công nghiệp vật liệu, công nghiệp khuôn mẫu, gia công cơ 
khí, Trong đó, công nghiệp vi mạch bán dẫn là ngành công nghiệp sản 
xuất linh kiện chiếm tỉ lệ trên 70% của công nghiệp hỗ trợ. Trên thực tế, 
công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử tại Việt Nam ít phát triển nên dẫn đến tỉ lệ 
nội địa hóa rất thấp, bình quân chỉ 20-30%, còn lại chủ yếu là bao bì đóng 
gói với các chi tiết nhựa, chi tiết kim loại, 
Hiện nay, mặc dù các doanh nghiệp Việt Nam đã tăng cường đầu tư máy 
móc, thiết bị và công nghệ, nhưng so với các doanh nghiệp FDI trong cùng 
lĩnh vực sản xuất và cung cấp sản phẩm linh phụ kiện điện tử thì vẫn còn 
khoảng cách lớn. Các doanh nghiệp Việt Nam đang dần chú trọng hơn 
trong việc tìm kiếm, lựa chọn các công nghệ sản xuất tiên tiến phù hợp với 
nhu cầu và yêu cầu của khách hàng gần đây. 
2. Thực trạng công nghệ sản xuất tại các doanh nghiệp công nghiệp hỗ 
trợ điện tử Việt Nam 
“Công nghiệp hỗ trợ là các ngành công nghiệp cung cấp linh kiện, phụ kiện, 
máy móc, dịch vụ đóng gói và dịch vụ kiểm tra cho các ngành công nghiệp 
cơ bản (nhấn mạnh các ngành cơ khí, máy móc, linh kiện cho ô tô, điện và 
điện tử là những công nghiệp hỗ trợ quan trọng”2 hay “Công nghiệp phụ trợ 
là các ngành công nghiệp cung cấp các yếu tố cần thiết như nguyên vật liệu 
thô, linh kiện và vốn,... cho các ngành công nghiệp lắp ráp (bao gồm ô tô, 
điện và điện tử)”3 và tại Việt Nam “CNHT chỉ toàn bộ những sản phẩm 
công nghiệp có vai trò hỗ trợ cho việc sản xuất các thành phẩm chính. Cụ 
thể là những linh kiện, phụ liệu, phụ tùng, sản phẩm bao bì, nguyên liệu để 
sơn, nhuộm, Và cũng có thể bao gồm cả những sản phẩm trung gian, 
những nguyên liệu sơ chế. Sản phẩm CNHT thường được sản xuất với quy 
mô nhỏ, thực hiện bởi các DNNVV”4. Như vậy, xét trên mức độ cần thiết 
và tầm quan trọng, CNHT thực sự đóng vai trò lớn trong việc phát triển 
kinh tế, trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng, giúp tăng sức mạnh cạnh tranh cho 
sản phẩm công nghiệp chính, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa (CNH) 
quốc gia, đặc biệt là với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. 
Thực trạng chung của ngành CNHT Việt Nam trong 5 năm trở lại đây là 
quy mô và năng lực của các doanh nghiệp CNHT còn nhiều hạn chế: Số 
2 Theo Văn phòng phát triển công nghiệp phụ trợ Thái Lan (Bureau of Supporting Industries Development - 
BSID). 
3 Theo Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI). 
4 Theo Bộ Công Thương (MOIT). 
JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 13 
lượng ít, năng lực sản xuất còn rất thấp, thiếu nguồn lực và công nghệ để 
nâng cao năng suất, nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu. Các sản 
phẩm công nghiệp hỗ trợ trong nước chủ yếu vẫn là linh kiện và chi tiết đơn 
giản, với hàm lượng công nghệ trung bình và thấp, có giá trị nhỏ trong cơ 
cấu giá trị sản phẩm (Trương Chí Bình, 2014). Sau nhiều năm, quy mô và 
năng lực của các doanh nghiệp CNHT tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn 
nhiều hạn chế. 
Cũng như nhiều ngành, lĩnh vực CNHT khác, các doanh nghiệp CNHT điện 
tử Việt Nam còn đang trong tình trạng chỉ lắp ráp sản phẩm cho các hãng 
có thương hiệu lớn, tuy nhiên, thời gian gần đây, với sức ép phải giảm chi 
phí linh phụ kiện và nâng cao giá trị gia tăng của các sản phẩm trong nước 
từ khối các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thì cũng đã có 
nhiều doanh nghiệp của Việt Nam đầu tư vào sản xuất và đổi mới công 
nghệ (Lê Thị Thanh Huyền, 2018) với mục đích nâng cao chất lượng sản 
phẩm, tạo thêm lợi thế cạnh tranh với các doanh nghiệp sản xuất điện tử 
nước ngoài tại Việt Nam. 
Qua số liệu khảo sát của Văn phòng Hội đồng chính sách KH&CN quốc gia 
năm 2018 trên các khía cạnh thực trạng về: cơ sở vật chất, trang thiết bị 
máy móc phục vụ sản xuất; nhân lực; công nghệ sản xuất thì có sự phân 
khúc đối với các doanh nghiệp CNHT Việt Nam. Với các doanh nghiệp gắn 
“mác” nhà nước trước đây, sau đó được từng bước cổ phần hóa thì sở hữu 
số lượng tài sản hữu hình rất lớn như: đất đai, nhà xưởng, số lượng nhân 
công, tuy nhiên, chất lượng các tài sản này thì lại rất kém hoặc bị xuống 
cấp (máy móc, thiết bị dây chuyền cũ, công nghệ sản xuất lạc hậu,), do 
đó, không nhiều sản phẩm có chất lượng được sản xuất. Đặc biệt, trong lĩnh 
vực sản xuất linh phụ kiện điện tử thì đã lâu không tiếp tục triển khai, nếu 
có thì chất lượng không đảm bảo và không thể đáp ứng yêu cầu của các 
khách hàng như các tập đoàn điện tử lớn hiện nay, thậm chí là các nhà cung 
ứng cấp 1 của các tập đoàn này (Samsung, LG,). Tuy nhiên, trong một 
bức tranh khác, các doanh nghiệp tư nhân mới thành lập hoặc chuyển 
hướng sản xuất kinh doanh mặc dù gặp nhiều khó khăn bước đầu nhưng lại 
sở hữu nhiều máy móc dây chuyền thiết bị tương đối hiện đại, công nghệ 
sản xuất tiên tiến, có nhiều sản phẩm đáp ứng từng phần đòi hỏi khắt khe 
của khách hàng khi tham gia chuỗi cung ứng. Nhiều doanh nghiệp tư nhân 
của Việt Nam trong lĩnh vực điện tử đã dần khẳng định vị trí qua việc nâng 
cao chất lượng sản phẩm, năng lực quản lý và sản xuất (Công ty 4P, Thành 
Long, VNPCB,). Trường hợp của Samsung đầu tư tại Việt Nam từ năm 
1996 với một liên doanh quy mô nhỏ, đến năm 1997 Samsung thực hiện dự 
án với vốn đầu tư 650 triệu USD để sản xuất điện thoại di động, máy tính 
bảng, tiếp đó, sản xuất sản phẩm điện tử gia dụng như tivi, máy điều hòa 
nhiệt độ, máy giặt. Tổng vốn đăng ký của Samsung hiện là 17 tỷ USD (vốn 
14 Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ 
thực hiện khoảng 10 tỷ USD), có 6 nhà máy tại Bắc Ninh, Thái Nguyên và 
Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2017, Samsung với doanh thu đạt trên 60 tỷ 
USD, xuất khẩu ra thị trường 52 nước và vùng lãnh thổ với kim ngạch 50 tỷ 
USD, chiếm gần 25% tổng kim gạch xuất khẩu của Việt Nam5. 
Từ năm 2014, Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), Cục Đầu 
tư nước ngoài hợp tác với Samsung triển khai kế hoạch phát triển CNHT, 
đã tiến hành khảo sát một số doanh nghiệp, tổ chức hội thảo kết hợp triển 
lãm những chi tiết, linh kiện sản phẩm của Samsung. Năm 2014 và 2015 có 
10 doanh nghiệp làm CNHT cho Samsung, chủ yếu không phải là các 
doanh nghiệp công nghệ cao, cung cấp các sản phẩm phụ kèm như bao bì, 
hộp chứa, dây sạc,, nhưng đến năm 2016 và 2017 đã gia tăng nhanh 
chóng, đến tháng 02/2018 có 225 doanh nghiệp CNHT, trong đó có 25 
doanh nghiệp cung ứng cấp I, đây là một bước tiến rất lớn của các doanh 
nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực này. Các doanh nghiệp đã bắt đầu đầu tư 
máy móc, trang thiết bị và các dây chuyền công nghệ hiện đại, tập trung 
cho R&D và đã chú trọng nhiều hơn đến vấn đề đổi mới công nghệ sản xuất 
các chủng loại linh phụ kiện điện tử trong thời gian qua. 
Tuy nhiên, qua khảo sát, thu thập dữ liệu và phân tích các thông tin về hiện 
trạng máy móc, thiết bị, công nghệ sản xuất tại một số doanh nghiệp điện tử 
ở Việt Nam thì có sự phân cấp tương đối rõ ràng theo xu thế của sự phát 
triển và tăng trưởng trong lĩnh vực này tại 3 nhóm doanh nghiệp: nhà nước, 
FDI và tư nhân. Cụ thể được thể hiện qua Hình 1 dưới đây với các nhóm 
trình độ công nghệ (tiên tiến, trung bình và lạc hậu). 
Nguồn: Khảo sát của nhóm nghiên cứu 
Hình 1: Thực trạng máy móc, dây chuyền công nghệ của một số nhóm 
doanh nghiệp (Nhà nước, FDI, tư nhân) trong lĩnh vực sản xuất linh phụ 
kiện điện tử 
5 Chuyên trang Đầu tư Tài chính Việt Nam - VietnamFinance 
JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 15 
Có thể thấy, trình độ công nghệ sản xuất của các doanh nghiệp nhà nước 
thuộc nhóm có công nghệ cũ và lạc hậu, chiếm tỷ lệ cao nhất (57,14%) so 
với 14,29% (FDI) và 28,57% (nhóm tư nhân). Về sở hữu công nghệ sản 
xuất tiên tiến và mới hiện nay thì nhóm các doanh nghiệp có vốn đầu tư 
nước ngoài (FDI) có tỷ lệ cao nhất (54,17%) so với nhóm các doanh nghiệp 
tư nhân (33,33%) và thấp nhất vẫn là nhóm doanh nghiệp nhà nước 
(4,17%). Các kết quả này cũng phù hợp với kết quả thực tế trao đổi trực 
tiếp và khảo sát hiện trường các doanh nghiệp thuộc những nhóm trên. 
Trong các nhóm công nghệ, thì phần lớn các doanh nghiệp làm chủ được 
công nghệ thiết kế, mô phỏng, kiểm tra và vá các lỗi thiết kế trước khi đưa 
ra sản xuất. Tuy nhiên, khâu sản xuất thì lại bị phụ thuộc vào máy móc, 
thiết bị và dây chuyền công nghệ, chỉ có một số ít doanh nghiệp Việt Nam 
sở hữu được các máy móc, dây chuyền công nghệ hiện đại. 
Nhìn chung, thực trạng sản xuất linh phụ kiện điện tử trong nước tại các 
doanh nghiệp Việt Nam chiếm tỷ lệ còn rất khiêm tốn trong cơ cấu về giá 
trị sản xuất công nghiệp ngành này. Theo thống kê của Tổng cục Thống kê 
năm 2015, cơ cấu giá trị sản xuất linh phụ kiện chỉ chiếm 15% trong tổng 
giá trị sản xuất toàn ngành (Hình 2). Điều này cho thấy những khó khăn 
trong việc triển khai sản xuất cũng như việc nâng cao trình độ công nghệ 
trong lĩnh vực này. Nhưng nhìn nhận theo hướng tích cực thì đây cũng là 
khu vực tiềm năng để phát triển và khai thác trong tương lai. 
Nguồn: Tổng cục Thống kê Việt Nam, 2015 
Hình 2: Cơ cấu về giá trị sản xuất ngành điện tử của Việt Nam 
Một cách tổng quan, xu hướng chung là các doanh nghiệp tư nhân có chuyển 
biến tích cực hơn trong việc đầu tư đổi mới máy móc, dây chuyền công nghệ 
theo hướng hiện đại hơn để đáp ứng với yêu cầu thực tế. Còn các doanh 
nghiệp sản xuất điện tử trong khối nhà nước do còn nhiều vướng mắc trong 
16 Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ 
cơ chế, nhiều doanh nghiệp đã một phần chuyển hướng sản xuất kinh doanh, 
mặt bằng nhà xưởng được thay đổi mục đích sử dụng ngoài chuyên môn để 
duy trì hoạt động của doanh nghiệp. Do đó, khu vực này cũng cần chỉnh sửa, 
bổ sung thêm các cơ chế, chính sách hiệu quả hơn để thúc đẩy các doanh 
nghiệp nhà nước cũng phải hội nhập theo xu thế hiện tại. 
3. Nhu cầu đổi mới công nghệ sản xuất của các doanh nghiệp công 
nghiệp hỗ trợ linh phụ kiện điện tử 
Hầu hết các doanh nghiệp CNHT của Việt Nam nói chung và doanh nghiệp 
CNHT ngành điện tử nói riêng đều là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nguồn 
lực (vốn hoạt động, nhân lực và công nghệ,) còn hạn chế, trong đó vấn đề 
đổi mới công nghệ sản xuất vẫn chưa thực sự diễn ra mạnh mẽ. Qua khảo 
sát của nhóm nghiên cứu, chỉ có hơn 20% doanh nghiệp được điều tra có 
hoạt động đổi mới công nghệ. Nguyên nhân khách quan được chỉ ra do 
nguồn vốn đầu tư hạn chế, thiếu các cơ chế, chính sách tài chính hỗ trợ 
doanh nghiệp vay vốn, bảo lãnh vốn vay cũng như các hỗ trợ khác chưa 
thực sự hiệu quả và tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện đổi mới công 
nghệ sản xuất. Ngoài ra, nguyên nhân chủ quan khác đó là nguồn nhân lực 
công nghệ hiện tại còn yếu và thiếu, chưa đủ năng lực tiếp nhận công nghệ 
mới. Thậm chí có nhiều doanh nghiệp còn không biết công nghệ sản xuất 
nào là phù hợp với hoạt động sản xuất của mình. Bên cạnh đó, nguồn cung 
công nghệ cũng hạn chế, phần nhiều được sở hữu bởi các doanh nghiệp có 
vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam, và bị giới hạn bởi cơ chế chuyển 
giao từ khối các doanh nghiệp này. 
Với sức ép và nhu cầu cung cấp linh kiện rất lớn từ khách hàng là các tập 
đoàn điện tử lớn như Samsung, LG, Canon, các doanh nghiệp đều có nhu 
cầu đổi mới công nghệ sản xuất của mình. Qua khảo sát của nhóm nghiên 
cứu, trong số trên 30 doanh nghiệp CNHT Việt Nam, có đến trên 70% 
doanh nghiệp có nhu cầu đổi mới công nghệ sản xuất so với hiện tại. Tuy 
nhiên, thực tế việc này không dễ thực hiện như các nguyên nhân được chỉ 
ra ở trên. 
Do không có chiến lược dài hạn nên thị trường điện tử ở Việt Nam mất cân 
đối nghiêm trọng, trong khi điện tử dân dụng chiếm trên 80% doanh số 
nhưng chỉ chiếm khoảng 30% tổng doanh thu toàn ngành. Trong một thời 
gian dài, có quá nhiều doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này, nhưng hiệu 
suất đầu tư toàn ngành lại thấp. Phần lớn doanh nghiệp nội địa vẫn chủ yếu 
tham gia vào các công đoạn lắp ráp, cung cấp dịch vụ và linh kiện đơn giản 
nên giá trị gia tăng thấp, thiếu sức cạnh tranh hoặc thiếu định hướng rõ 
ràng. Một số doanh nghiệp có đầu tư nghiên cứu và triển khai (R&D) để 
phát triển công nghệ sản xuất thiết bị, linh kiện điện tử thì lại bị khó khăn 
do đầu ra. Đặc biệt là khi tham gia các gói thầu gia công linh kiện phụ kiện, 
JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 17 
các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân bị loại do một số yêu cầu về năng 
lực và kinh nghiệm (Hội đồng Chính sách KH&CN Quốc gia, 2014). 
Thực tế bệ đỡ trong vấn đề sản xuất linh phụ kiện điện tử hiện đang trông 
chờ vào các doanh nghiệp FDI, nhưng trên thực tế, các doanh nghiệp này 
mặc dù sở hữu nhiều công nghệ tiên tiến, hiện đại nhưng lại rất ít doanh 
nghiệp tổ chức R&D tại Việ ... ợp với mình. 
4. Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ cho 
doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ điện tử Việt Nam 
Các doanh nghiệp điện tử Việt Nam khó khăn trong việc tiếp cận và sở hữu 
các công nghệ sản xuất tiên tiến, hiện đại do thiếu thông tin về nguồn cung 
công nghệ. Việc tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn, đáp ứng 
yêu cầu của khách hàng trong nước và hướng tới xuất khẩu là chiến lược 
mà các doanh nghiệp sản xuất linh phụ kiện điện tử đang hướng tới. Đã có 
nhiều doanh nghiệp không biết mình đang cần gì, tìm kiếm công nghệ và 
JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 19 
máy móc, thiết bị nào để phát triển các sản phẩm của doanh nghiệp mình. 
Một số vấn đề cần xác định để giải quyết được những tồn tại tưởng là nhỏ ở 
mỗi doanh nghiệp đó là: 
- Nguồn thông tin công nghệ hiện nay chưa đủ để các doanh nghiệp có thể 
có thêm cơ hội lựa chọn, cập nhật cho quá trình đổi mới công nghệ sản 
xuất của mình; 
- Nguồn nhân lực công nghệ thiếu và yếu để có thể tìm kiếm, tiếp cận, 
nhận dạng, chuyển giao và làm chủ được công nghệ sản xuất phù hợp 
với yêu cầu đổi mới công nghệ của doanh nghiệp; 
- Thiếu sự hỗ trợ hiệu quả từ cơ chế, chính sách của Nhà nước trong việc 
giúp doanh nghiệp CNHT đổi mới công nghệ; 
- Chưa có chính sách chuyển giao công nghệ sản xuất tiên tiến từ các 
doanh nghiệp FDI cho các doanh nghiệp CNHT bản địa trong lĩnh vực 
điện tử tại Việt Nam. 
Như vậy, một doanh nghiệp CNHT cần phải thấy được những điểm mạnh 
và yếu của mình để có định hướng và kế hoạch cụ thể trong việc đổi mới 
công nghệ sản xuất. Để hỗ trợ doanh nghiệp có thể tiếp cận được với thông 
tin công nghệ sản xuất phù hợp, bài báo này đề xuất một số tiêu chí và quy 
trình về tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ, qua đây doanh nghiệp 
CNHT sẽ có được những chỉ dẫn bước đầu trong việc tìm kiếm một công 
nghệ mong muốn, phục vụ đổi mới và nâng cao chất lượng sản phẩm. 
a) Về tiêu chí 
Việc xây dựng các tiêu chí này là cần thiết và có ích cho doanh nghiệp 
trong việc định hướng tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ sản xuất 
nhằm nâng cao năng lực đổi mới công nghệ, loại bỏ được những quyết định 
cảm tính. Bên cạnh đó, các tiêu chí được cho là sự định hướng, dẫn dắt về 
mặt chuyên môn, nếu làm tốt doanh nghiệp sẽ có được căn cứ, cơ sở để đưa 
ra quyết định cuối cùng được dễ dàng, không bị phân tán trong các hoạt 
động này. 
Với mức độ cần thiết và quan trọng như phân tích ở trên, cùng với các thông 
tin điều tra khảo sát đối với các doanh nghiệp CNHT trong lĩnh vực điện tử, 
bài báo xin đưa ra một số mục tiêu chung về xây dựng các tiêu chí như sau: 
- Thứ nhất, xây dựng tiêu chí để đảm bảo các hoạt động trên có căn cứ, cơ 
sở bám sát định hướng, mục đích và giúp doanh nghiệp có thêm thông 
tin về lý luận, phương pháp về tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công 
nghệ. Khi có được bộ tiêu chí, doanh nghiệp sẽ không bị mất thêm nhiều 
thời gian để phân tích các thông tin về mục tiêu, tiêu chuẩn của các công 
nghệ cần tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn; 
20 Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ 
- Thứ hai, việc xây dựng tiêu chí để đảm bảo đưa ra được các thông tin 
phù hợp liên quan về đặc điểm, tính chất, mức độ công nghệ cần tìm 
kiếm, nhận dạng và lựa chọn. Căn cứ vào các tiêu chí như vậy, chủ thể 
sẽ dễ dàng trong việc tìm và ra các quyết định để sở hữu được công nghệ 
mong muốn; 
- Thứ ba, việc xây dựng các tiêu chí với mục đích xây dựng thành công cụ 
chỉ dẫn về phương pháp tra cứu, hướng dẫn về cách thức tìm kiếm, nhận 
dạng và lựa chọn công nghệ cho doanh nghiệp hay các chủ thể tìm kiếm 
công nghệ. 
Đề xuất các nhóm tiêu chí theo mục tiêu chung đã phân tích ở trên như sau: 
- Nhóm tiêu chí 1. Tìm kiếm công nghệ sản xuất, gồm 05 tiêu chí cụ thể: 
+ Tiêu chí 1. Mức độ phù hợp với nhu cầu thực tế trong việc phát triển, 
nâng cao trình độ và đổi mới công nghệ sản xuất của doanh nghiệp. 
+ Tiêu chí 2. Tính khả thi trong việc ứng dụng, triển khai trong thực tế 
sản xuất. 
+ Tiêu chí 3. Đáp ứng được yêu cầu về chất lượng sản phẩm công nghệ 
của khách hàng và các yêu cầu khác liên quan. 
+ Tiêu chí 4. Phù hợp với tiêu chuẩn và điều kiện chuyển giao công nghệ từ 
nước ngoài (nếu có) theo các quy định của pháp luật hiện hành. 
+ Tiêu chí 5. Thông tin cụ thể về nguồn cung công nghệ sản xuất trong 
ngành, lĩnh vực. 
- Nhóm tiêu chí 2. Nhận dạng công nghệ sản xuất, gồm 05 tiêu chí cụ thể: 
+ Tiêu chí 1. Thông tin về tên, đặc điểm, tính chất, mức độ công nghệ 
cần nhận dạng phù hợp với yêu cầu của doanh nghiệp sản xuất. 
+ Tiêu chí 2. Phù hợp về mức độ và năng lực sản xuất thực tế của doanh 
nghiệp. 
+ Tiêu chí 3. Mức độ đáp ứng của công nghệ đối với chất lượng sản 
phẩm linh kiện được sản xuất. 
+ Tiêu chí 4. Mức độ đáp ứng về đội ngũ nhân lực/chuyên gia đủ trình 
độ tham gia các công đoạn của quá trình. 
+ Tiêu chí 5. Mức độ phù hợp về xu hướng phát triển và ứng dụng của 
công nghệ. 
- Nhóm tiêu chí 3. Lựa chọn công nghệ sản xuất, gồm 05 tiêu chí cụ thể: 
+ Tiêu chí 1. Đáp ứng được nhu cầu, xu hướng về đổi mới công nghệ và 
gia tăng giá trị sản phẩm được sản xuất. 
JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 21 
+ Tiêu chí 2. Khả năng tạo ra thị trường sản phẩm công nghệ mới, có 
lợi thế cạnh tranh cao hơn. 
+ Tiêu chí 3. Phù hợp về khả năng/năng lực tài chính để chuyển giao, 
ứng dụng và triển khai trong thực tế sản xuất. 
+ Tiêu chí 4. Phù hợp về năng lực nhân lực/chuyên gia tiếp nhận, làm 
chủ công nghệ sản xuất. 
+ Tiêu chí 5. Mức độ đáp ứng được điều kiện đảm bảo của cơ sở vật 
chất và thiết bị của doanh nghiệp khi triển khai sản xuất. 
Như vậy, với các nhóm tiêu chí đưa ra và các tiêu chí cụ thể được đề xuất 
thì doanh nghiệp có căn cứ hơn khi định hướng được việc tìm kiếm, nhận 
dạng và lựa chọn công nghệ. Việc đưa ra các tiêu chí sẽ giúp tiệm cận được 
với các công nghệ mục tiêu, vấn đề chỉ còn là phương thức hay quy trình 
thực hiện để đạt được công nghệ phù hợp mong muốn. 
b) Về quy trình 
Quy trình được hiểu ngắn gọn là thứ tự, cách thức, các bước cụ thể để tiến 
hành một hoạt động, một quá trình sản xuất đã được quy định nhằm đáp 
ứng một mục tiêu cụ thể nào đó. Để doanh nghiệp đưa ra được loại công 
nghệ phù hợp nhóm nghiên cứu đã xây dựng và đề xuất quy trình cụ thể cho 
ba bước (tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn) trên cơ sở các tiêu chí đã được 
đặt ra ở trên như sau: 
- Về quy trình tìm kiếm công nghệ được biểu diễn cụ thể trên sơ đồ Hình 
4 dưới đây: 
Hình 4. Quy trình tìm kiếm công nghệ sản xuất 
Đạt 
K
h
ôn
g
 đ
ạt
Xác định nhu cầu/ 
mục tiêu 
Xác định công cụ 
tìm kiếm 
Xác định chủ thể sở hữu 
công nghệ 
Hoàn 
thành 
Bắt đầu 
- Đổi mới Công nghệ 
sản xuất 
- Nâng cao năng suất 
- Đáp ứng yêu cầu 
của khách hàng 
-  
- Đối tác, khách hàng 
- Trang thông tin điện tử 
- Hội chợ/triển lãm công 
nghệ 
- Nguồn CSDL công 
nghệ 
- Tổ chức nghiên cứu 
- Công cụ trực 
tuyến trên internet 
- Phần mềm tra 
cứu CSDL công 
nghệ 
-  
- Chuyên gia công nghệ 
- Cán bộ kỹ thuật/ công 
nghệ 
- Nhà nghiên cứu công 
nghệ 
- Tổ chức trung gian 
-  
- Tổ chức: Trường đại học, 
viện nghiên cứu, công ty, 
tập đoàn công nghệ 
- Cá nhân: Nhà nghiên 
cứu/sáng chế 
-  
- Chuyên gia phân tích/ 
 đánh giá 
+ Đối chiếu/so sánh 
+ Thẩm định chuyên môn 
+ Thẩm định giá 
- Xác định các yếu tố phù 
hợp. 
Xác định nguồn cung cấp 
thông tin công nghệ 
Phân tích/đánh giá sự phù hợp 
về nhu cầu/mục tiêu 
Xác định chủ thể thực 
hiện 
22 Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ 
Quy trình tìm kiếm được đưa ra trên cơ sở các kết quả khảo sát của nhóm 
nghiên cứu, ở đây là một quy trình tổng thể, có thể áp dụng với nhiều đối 
tượng tìm kiếm công nghệ khác nhau, cũng có thể áp dụng mà bỏ qua một 
số bước tùy vào các điều kiện và yêu cầu tìm kiếm cụ thể và cũng phụ 
thuộc nhiều vào quyết định của chủ thể đi tìm công nghệ. Ví dụ, chủ thể tìm 
kiếm công nghệ là doanh nghiệp thì đối tượng công nghệ sẽ rất cụ thể, mục 
tiêu đưa ra cũng gắn sát với tính hiệu quả của lô sản phẩm gần nhất sẽ xuất 
xưởng (thỏa mãn nâng cao năng suất, yêu cầu của khách hàng,), còn đối 
với các nhà nghiên cứu, vấn đề tìm kiếm nhiều khi chỉ để có được thông tin 
công nghệ và phân tích các công nghệ đối chứng phục vụ cho quá trình 
nghiên cứu, xác định tính mới của công nghệ. 
- Về quy trình nhận dạng công nghệ được biểu diễn cụ thể trong Hình 5 
dưới đây: 
Hình 5. Quy trình nhận dạng công nghệ sản xuất 
Quy trình nhận dạng công nghệ chủ yếu căn cứ trên các đặc điểm về công 
nghệ, bản chất kỹ thuật được phân tích, nền tảng cho nghiên cứu triển khai 
và ứng dụng cho phát triển sản phẩm và tính phù hợp với hệ thống sản xuất 
(nếu doanh nghiệp là chủ thể). Đây chính là điểm cốt lõi để nhận dạng một 
công nghệ (M.A. Pasha, 2018). Số lượng công nghệ được nhận dạng đạt 
yêu cầu có thể nhiều hơn một khi các công nghệ đều thỏa mãn các tiêu chí 
đưa ra. Việc có nhiều công nghệ được nhận dạng thỏa mãn các tiêu chí thì 
cần thêm một bước nữa là lựa chọn công nghệ trên cơ sở các công nghệ đã 
được nhận dạng trước đó (Ruba Osama Zalmout, 2013). 
Nhận dạng các thông số 
và đặc trưng công nghệ 
Xác định chủ thể 
thực hiện 
Phân tích sự phù hợp về 
các tiêu chí nhận dạng 
Bắt đầu 
- Thông số kỹ thuật 
- Bản chất kỹ thuật, công 
nghệ 
- Đặc trưng công nghệ 
- 
- Đáp ứng yêu cầu chất 
lượng của sản phẩm 
- Nhu cầu đổi mới CN 
của doanh nghiệp 
- Yêu cầu khác của 
khách hàng 
-  
- Các báo cáo đánh giá 
- Phần mềm phân tích 
CSDL công nghệ 
- 
- Chuyên gia công nghệ 
chuyên ngành điện tử... 
- Cán bộ kỹ thuật. 
- Nhà nghiên cứu công 
nghệ 
- Chuyên gia thị trường CN 
-  
- Sự phù hợp về các chỉ 
tiêu kỹ thuật, công nghệ 
- Tạo sản phẩm chất lượng 
- Đáp ứng được các yêu 
cầu của khách hàng. 
- 
Đạt 
K
h
ô
n
g
 đ
ạt
Xác định công cụ 
nhận dạng công nghệ 
Xác định các tiêu chí 
nhận dạng công nghệ 
Nhận dạng đặc điểm đáp 
ứng các yêu cầu 
- Tiêu chí kỹ thuật 
- Tiêu chí đảm bảo chất lượng 
sản phẩm. 
- Tiêu chí của khách hàng 
Chọn công 
nghệ khác 
Hoàn 
thành 
JSTPM Tập 8, Số 4, 2019 23 
- Về quy trình lựa chọn công nghệ được biểu diễn cụ thể trên Hình 6 đưới 
đây: 
Hình 6. Quy trình lựa chọn công nghệ sản xuất 
Như vậy, kết quả cuối cùng của quy trình lựa chọn công nghệ là chủ thể sẽ 
chọn được công nghệ phù hợp với các tiêu chí đặt ra. Việc đưa ra được quy 
trình lựa chọn công nghệ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp hoặc các tổ chức cá nhân 
nghiên cứu sàng lọc hiệu quả và đưa ra được công nghệ cần có, tạo điều 
kiện cho doanh nghiệp và các chủ thể trong việc nghiên cứu đổi mới công 
nghệ hiện có. Quy trình này cũng sẽ giúp tìm, nhận dạng và lựa chọn được 
công nghệ mới nhất, cập nhật nhất để tránh việc lựa chọn các công nghệ cũ 
lạc hậu và các công nghệ không phù hợp (Lori Bocklund, Brian Hinton, 
Matt Morey, 2011). 
Các nhóm tiêu chí và quy trình cho ba hoạt động nêu trên được áp dụng thử 
tại đại diện 03 loại hình doanh nghiệp (FDI, nhà nước và tư nhân) trong lĩnh 
vực sản xuất linh phụ kiện điện tử. Các doanh nghiệp đã tìm kiếm, nhận 
dạng và lựa chọn được công nghệ sản xuất phù hợp tại thời điểm khảo sát. 
5. Kết luận 
Trên đây là những nghiên cứu đúc kết được từ thực tiễn khảo sát tìm hiểu 
của nhóm nghiên cứu trong việc tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp CNHT 
đổi mới công nghệ sản xuất thông qua việc tìm kiếm, nhận dạng và lựa 
chọn đúng công nghệ phù hợp trong bối cảnh rất nhiều tập đoàn công nghệ 
điện tử đầu tư và triển khai mạnh mẽ ở Việt Nam trong thời gian qua 
(Samsung, LG, Canon,). Việc nghiên cứu đề xuất được tiêu chí, quy trình 
cho hoạt động tìm kiếm, nhận dạng, lựa chọn công nghệ sản xuất sẽ hỗ trợ 
cho doanh nghiệp có được cách thức và phương thức triển khai các hoạt 
-Chuyên gia công nghệ 
chuyên ngành điện tử... 
-Cán bộ kỹ thuật. 
-Nhà nghiên cứu công nghệ 
-Chuyên gia thị trường CN 
-Chủ doanh nghiệp 
- 
-Tiêu chí kỹ thuật, đổi mới 
CN 
-Tiêu chí đảm bảo chất lượng 
sản phẩm 
-Tiêu chí của khách hàng 
- 
-Phân tích đặc điểm kỹ thuật 
và điểm đổi mới CN 
-Khả năng nâng cao chất 
lượng SP 
-Tiếu chí CN do khách hang 
đặt ra. 
- 
Loại 
Xác định chủ thể 
thực hiện 
Hoàn 
thành 
Bắt đầu 
-So sánh giữa các CN được 
phân tích, đánh giá 
-Lập bảng kết quả so sánh 
phục vụ việc lựa chọn 
- 
-Nâng cao năng suất, chất 
lượng sản phẩm. 
-Phát triển và đổi mới CN 
của doanh nghiệp. 
-Thị trường công nghệ. 
- 
-Về giá cả và phương thức 
chuyển giao 
-Phân tích kỹ thuật so sánh 
-Khả năng tiếp nhận, hấp 
thụ 
- 
Đánh giá tiềm năng của 
các CN sẽ được lựa chọn 
Xác định các tiêu chí 
lựa chọn 
So sánh kết quả đánh giá 
giữa các CN so với tiêu chí 
Phân tích/đánh giá mức độ 
phù hợp của CN với các tiêu chí 
Đạt 
K
h
ô
n
g
đ
ạt
Phân tích điều kiện để 
quyết định lựa chọn 
24 Tiêu chí, quy trình tìm kiếm, nhận dạng và lựa chọn công nghệ 
động này hiệu quả. Để đổi mới công nghệ trong lĩnh vực sản xuất linh phụ 
kiện điện tử, các doanh nghiệp CNHT Việt Nam cần phải được hỗ trợ về 
nhiều mặt từ vốn đầu tư, nhân lực đến công nghệ. Việc đưa ra được các tiêu 
chí, quy trình này sẽ giúp một phần định hướng để doanh nghiệp có thể chủ 
động triển khai được tốt vấn đề thúc đẩy phát triển công nghệ của mình 
trước khi có các chính sách hỗ trợ khác từ Nhà nước trong thời gian tới. 
Việc đưa khảo nghiệm áp dụng tại một số doanh nghiệp đã thu được những 
phản hồi tích cực, tuy nhiên, cũng cần thời gian phổ biến thêm nhiều nơi để 
nhận được thêm những phản hồi nhằm điều chỉnh các nội dung này cho 
hiệu quả hơn./. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Tiếng Việt 
1. Hội đồng Chính sách KH&CN quốc gia, 2014. “Khoa học công nghệ và công nghiệp 
hỗ trợ. Chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ dựa vào KH&CN”. Tập san báo cáo 
tại Hội thảo chuyên đề. 
2. Trương Chí Bình, 2014. “Thực trạng công nghiệp hỗ trợ Việt Nam và đề xuất giải 
pháp phát triển”. Báo cáo tại Hội thảo của Hội đồng Chính sách KH&CN Quốc gia. 
3. Vũ Thị Thanh Huyền, 2018. Phát triển công nghiệp hỗ trợ và tăng trưởng kinh tế 
Việt Nam: Trường hợp ngành điện tử. Luận án Tiến sỹ kinh tế. 
Tiếng Anh 
4. A. De Giorgio, C. Roveda, 1980. Criteria for Selecting Appropriate Technologies 
Under Different Cultural, Technical and Social Conditions. Proceedings of the IFAC 
Symposium Bari, Italy, 21-23 May 1979. 
5. C. L. Chui, 2009. Criteria for screening new products in the electronic component 
distribution industry. IEEE International Conference on Industrial Engineering and 
Engineering Management. 
6. Lori Bocklund, Brian Hinton, Matt Morey, 2011 “Opimizing Technology Selection”, 
Pipeline Articles. 
7. Ruba Osama Zalmout, 2013. Developing a Methodology for Technology 
Identification Industry, Graduate Thesis of Master of Engineering Manegement, An-
najah national University, Nablus, Palestine. 
8. Niccolò Becattini, Gaetano Cascini, Pierluigi Petrali, Anna Pucciarini, 2015. 
“Production processes modeling for identifying technology substitution 
opportunities”, Procedia Engineering 131 (2015), pp. 14-29. 
9. M.A. Pasha, 2018. Technology Identification Course Contents: TM Activities - 
Identification: Introduction, Definition, Identification processes, Chapter 2 - Case 
study.