Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng dạy và học môn Triết học Mác-Lênin ở trường Đại học Ngô Quyền hiện nay

77
Tiếp tục đổi mới . . .
TIẾP TỤC ĐỔI MỚI, NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC MÔN TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÔ QUYỀN HIỆN NAY
 Đỗ Mạnh Hà* 
TÓM TẮT 
Chủ nghĩa Mác - Lênin là đỉnh cao tư duy nhân loại, vũ khí tư tưởng sắc bén của giai cấp vô 
sản. Việc giảng dạy môn triết học Mác - Lênin trang bị thế giới quan, phương pháp luận giúp cho 
người học hình thành và phát triển trí tuệ, nâng cao nĕng lực tư duy lôgíc, khái quát và hệ thống; 
hình thành những giá trị vĕn hoá, lý tưởng, niềm tin, đạo đức, lối sống cho học viên, sinh viên giúp 
họ bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị, nâng cao “sức đề kháng” trước các luận điệu tuyên 
truyền xuyên tạc của các thế lực thù địch. Quan trọng hơn cả, chủ nghĩa Mác - Lênin trang bị cho 
người học phương pháp tư duy giúp người học không chỉ học tốt những môn học tại Trường mà còn 
là cơ sở để họ hoàn thành tốt nhiệm vụ trong quá trình công tác tại các đơn vị sau này.
Từ khóa: đổi mới, chất lượng, dạy và học, triết học, Đại học Ngô Quyền.
CONTINUE TO INNOVATE , IMPROVING TEACHING AND LEARNING 
MARXIST - LENINIST NGO QUYEN UNIVERSITY IN TODAY
ABSTRACT
Marxism - Leninism is the pinnacle of human thinking, sharp ideological weapon of the 
proletariat. The teaching philosophy Marxist - Leninist worldview equipment, methodology helps 
students form and intellectual development, improve logical thinking , generalization and systems; 
formation of cultural values, ideals, beliefs, ethics and lifestyle for students, students help them 
nurture and enhance their political , enhance “ resistance “ against propaganda distortions of 
the hostile forces. More importantly, Marxism-Leninism equip learners thinking strategies to help 
students not only learn better in school subjects but also as a basis for them to complete the tasks 
in the process of work in the unit later.
Keywords: innovation, quality, teaching and learning, philosophy, University of Ngo Quyen.
* Học viện chính trị - Bộ Quốc Phòng. ĐT: 0997418980, Email: manhhaarmy@gmail.com 
78
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
1. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Trường Đại học Ngô Quyền là một trung 
tâm đào tạo cán bộ nghiên cứu, ứng dụng khoa 
học kỹ thuật quân sự của Binh chủng Công 
binh và Quân đội. Nhận thức được vai trò 
quan trọng của Triết học Mác - Lênin đối với 
người học, trong những nĕm qua, dưới sự lãnh 
đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà 
Trường, cấp uỷ, chỉ huy Khoa KHXH&NV 
đã thường xuyên chú trọng đổi mới, nâng cao 
chất lượng giảng dạy. Khoa KHXH&NV đã 
hoàn thành đổi mới đề cương, đáp án các bộ 
môn phù hợp với từng đối tượng giảng dạy; 
chú trọng nâng cao chất lượng chuẩn bị bài 
giảng của giảng viên theo hướng chú trọng 
thích đáng đến việc cung cấp kiến thức cơ 
bản gắn với tĕng cường liên hệ sát với thực tế 
hoạt động của bộ đội; thường xuyên tổ chức 
chặt chẽ hoạt động thông qua bài giảng, giảng 
mẫu, giảng rút kinh nghiệm; chú trọng nâng 
cao chất lượng giáo án điện tử, các bài giảng 
đã đáp ứng được yêu cầu gắn lý luận với thực 
tiễn và cập nhật thông tin mới, thể hiện được 
tính chiến đấu cao; các giảng viên đã vận dụng 
vào lý giải các hiện tượng kinh tế, chính trị - xã 
hội, các quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà 
nước và Quân đội; thường xuyên bồi dưỡng 
kỹ nĕng, phương pháp cho đội ngũ giảng viên, 
nhất là giảng viên trẻ làm chủ giáo án, biết kết 
hợp và phát huy có hiệu quả các phương pháp 
dạy học. Đặc biệt chất lượng tổ chức các hoạt 
động sau bài giảng của Khoa đã được nâng cao 
rõ rệt, nhiều giảng viên đã vận dụng phương 
pháp dạy học tích cực như nêu vấn đề, trao đổi, 
thảo luận trực tiếp và giải đáp...đã kích thích 
được tính tích cực, chủ động, tư duy sáng tạo 
của người học. 
2. TIẾP TỤC ĐỔI MỚI, NÂNG CAO 
CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC MÔN 
TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN Ở TRƯỜNG 
ĐẠI HỌC NGÔ QUYỀN HIỆN NAY
Quán triệt tinh thần Nghị quyết số 29-
NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 (khóa 
XI) về đổi mới cĕn bản, toàn diện giáo dục và 
đào tạo. Việc tiếp tục đổi mới, nâng cao chất 
lượng dạy và học môn triết học Mác-Lênin 
là một vấn đề cấp thiết nhằm nâng cao chất 
lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo, xây dựng 
Trường Đại học Ngô Quyền phát triển bền 
vững xứng tầm của một trường đại học trong 
hệ thống giáo dục quốc dân, theo chúng tôi để 
thực hiện tốt vấn đề này cần tập trung một số 
giải pháp cơ bản sau:
Một là, cần đổi mới nội dung giảng dạy 
triết học Mác-Lênin cho đối tượng là học 
viên, sinh viên các ngành khoa học ( không 
chuyên triết học). Với đối tượng này, không 
cần thiết phải dạy tất cả các nội dung phong 
phú của triết học Mác-Lênin. Điều quan trọng 
là phải chắt lọc những giá trị cơ bản nhất của 
triết học Mác-Lênin để giảng dạy, giúp cho 
học viên, sinh viên hình thành được thế giới 
quan khoa học biện chứng, phương pháp luận 
khoa học biện chứng duy vật, nhân sinh quan 
cách mạng... Trên cơ sở đó, học viên, sinh 
viên có thể tự học tập, rèn luyện, phát triển và 
hoàn thiện nhân cách để trở thành những công 
dân có ích cho xã hội.
Hai là, đẩy mạnh đổi mới, phương pháp 
dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, 
chủ động, sáng tạo của người học và vai trò 
chỉ đạo, hướng dẫn của người dạy, phù hợp 
với từng đối tượng đào tạo.
Đây là giải pháp giữ vị trí quan trọng hàng 
đầu để phát huy nội lực của cả người học và 
người dạy trong quá trình dạy học, trực tiếp 
góp phần nâng cao hiệu quả của quá trình đó. 
Để thực hiện tốt nội dung giải pháp này, 
đòi hỏi người giảng viên trên cơ sở bám sát 
nội dung đề cương môn học, cần đầu tư thời 
79
Tiếp tục đổi mới . . .
gian nghiên cứu và biên soạn bài giảng hết sức 
công phu, tỉ mỉ. Nội dung bài giảng không chỉ 
thể hiện được tính giáo dục, tính nghề nghiệp, 
tính thực tiễn mà còn phải toát lên được những 
tri thức cơ bản của những nguyên lý, quy luật, 
phạm trù với những thông tin hiện đại và cập 
nhật, trình bày vấn đề phải rõ ràng, trong sáng 
về ngôn ngữ, kích thích phương pháp tư duy 
sáng tạo đối với sinh viên. 
Trên cơ sở nội dung qui định trong giáo 
trình, giáo khoa, giảng viên phải cĕn cứ vào 
trình độ, đặc điểm đối tượng mỗi lớp, mỗi 
khoá để biên soạn nội dung giảng dạy phù 
hợp. Quá trình dạy học, người giảng viên 
cần sử dụng linh hoạt tổng hợp và hiệu quả 
các phương pháp dạy học trong đó chú trọng 
nhiều hơn tới phương pháp trao đổi, đàm 
thoại và gợi mở bởi lẽ quá trình dạy học môn 
triết học Mác-Lênin người giảng viên không 
những chỉ truyền thụ thông tin khoa học mà 
quan trọng hơn là dạy cho học viên, sinh viên 
biết phương pháp suy nghĩ, làm cho họ phát 
triển khả nĕng tư duy khoa học, nĕng lực 
nhận xét, đánh giá, khả nĕng khái quát và phê 
phán. Đồng thời phải giảng đúng, giảng sát 
đối tượng. Nghĩa là trong giảng dạy ở mỗi đối 
tượng có thể có những điều chỉnh về phương 
pháp khác nhau để phù hợp với đặc điểm nhận 
thức, tâm lý người học, liều lượng kiến thức 
phải phù hợp với trình độ và quy luật nhận 
thức, phù hợp với sinh viên sau khi ra trường 
công tác tại các đơn vị cơ sở, nhưng phải chốt 
giữ được những tư tưởng cơ bản, những cái 
tinh tuý, bản chất ở mỗi nguyên lý, qui luật 
làm cơ sở cho học viên, sinh viên tiếp tục 
sáng tạo trong học tập nghiên cứu và trong 
hoạt động thực tiễn. Dù là đổi mới phương 
pháp giảng dạy thế nào đi nữa, thì phương 
pháp giảng dạy“thuyết trình khoa học”vẫn là 
phương pháp thích hợp với giảng dạy triết học 
Mác –Lênin. Bởi lẽ“thuyết trình khoa học” là: 
nêu vấn đề, phân tích vấn đề (tìm ra mối liên 
hệ, mặt đối lập, mâu thuẫn của sự vật) , chắt 
lọc những giá trị, tinh hoa, đối chiếu so sánh 
với khoa học và thực tiễn để khẳng định chân 
lý; đồng thời từ chân lý triết học này mà phê 
phán những quan điểm đối lập, sai trái hoặc 
những “khập khiễng” trong thực tiễn. Đó là 
“thuyết trình khoa học”, trong đó đưa tư duy 
của giảng viên và học viên, sinh viên đi từ cái 
cụ thể (trong thực tiễn) đến cái trừu tượng và 
từ cái trừu tượng đến cái cụ thể (trong tư duy, 
tức khám phá ra chân lý). Đó cũng là quá trình 
đưa tư duy của giảng viên và học viên, sinh 
viên đi từ hiện tượng khám phá ra bản chất, 
rồi từ bản chất cấp một (vượt bỏ mâu thuẫn) 
đến bản chất cấp hai... và mãi xâm nhập vào 
thế giới vô cùng, vô tận. Thuyết trình khoa 
học như vậy, không thể là khô khan và lỗi thời 
được. Bởi lẽ, nó đưa chúng ta đến những cánh 
rừng có những cây cổ thụ quý hiếm, tràn ngập 
những hoa thơm, cỏ lạ.. Và tất cả những cái 
đó kích thích trí tò mò và thúc đẩy tư duy sáng 
tạo của học viên, sinh viên.
Ba là, xây dựng cho người học nhận thức 
đúng đắn về vị trí, ý nghĩa, vai trò của môn 
học, đồng thời phát huy cao độ vai trò nhân 
tố chủ quan của người học trong quá trình 
tự học.
Trước thực trạng một bộ phận không nhỏ 
học viên, sinh viên có nhận thức chưa đúng 
về vị trí, vai trò của môn triết học Mác-Lênin 
dẫn tới động cơ, thái độ học tập môn học 
chưa đúng như hiện nay thì việc thực hiện tốt 
giải pháp này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. 
Muốn vậy, cần làm cho môn triết học Mác-
Lênin gần gũi hơn với người học. Làm cho họ 
thấy được môn triết học Mác-Lênin thực sự 
là lý luận khoa học nhất, cách mạng nhất, tiên 
tiến nhất và việc chiếm lĩnh kho tàng lý luận 
80
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật
môn triết học Mác-Lênin thực sự trở thành 
nhu cầu, điều kiện, tiền đề không thể thiếu 
trong hành trang bước vào đời của mỗi học 
viên, sinh viên.
Đối với bản thân mỗi người học cần xác 
định đúng thái độ, trách nhiệm, vai trò môn 
học từ đó xây dựng động cơ học tập đúng 
đắn, xây dựng và thực hiện kế hoạch học tập 
hợp lý, lấy tự học là chính, đồng thời tự rút 
ra cho mình phương pháp học tập phù hợp. 
Nhưng dù có phương pháp nào đi chĕng nữa, 
muốn đạt kết quả cao trong học tập môn triết 
học Mác-Lênin học viên, sinh viên nhất định 
phải rèn luyện được kỹ nĕng nghe, viết và 
nói. Khi nghe giảng, học viên cần phải biết 
chắt lọc những nội dung chính để ghi. Trước 
khi học bài mới cần phải xem lại bài cũ, đọc 
trước bài mới và những tài liệu có liên quan 
để chủ động lĩnh hội nội dung bài giảng. Phải 
tích cực, tự giác, chủ động tự học, cần mẫn 
tự nghiên cứu, nắm vững bản chất của mỗi 
vấn đề. Khắc phục triệt để lối học “vẹt” theo 
kiểu học thuộc lòng, ghi nhớ máy móc câu 
chữ nhưng không hiểu bản chất vấn đề của 
một số đông học viên, sinh viên khi học tập, 
nghiên cứu môn học.
Bốn là, thường xuyên bồi dưỡng, nâng 
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội 
ngũ giảng viên.
Đây là vấn đề cơ bản, then chốt không chỉ 
đặt nền tảng vững chắc cho đổi mới phương 
pháp giảng dạy thành công, mà còn có ý nghĩa 
quyết định đối với chất lượng giáo dục đào 
tạo. Bởi lẽ, giảng viên là người trực tiếp điều 
hành quá trình dạy học, là người suy đến cùng 
quyết định chất lượng dạy học môn học. Vì 
vậy, thực hiện giải pháp này trước hết lấy tự 
bồi dưỡng cá nhân là chính. Thông qua hệ 
thống sách giáo trình, giáo khoa, sách kinh 
điển, các vĕn kiện nghị quyết của Đảng, các 
tạp chí, tài liệu có liên quan, mỗi giảng viên 
tự xác định những thiếu hụt về nội dung để có 
kế hoạch tự bồi dưỡng. Mặt khác, mỗi giảng 
viên cần phải tích cực chú trọng tới việc biên 
soạn bài giảng, giảng dạy ở nhiều chủ đề, cụm 
bài, tiến tới giảng dạy toàn môn. Đây vừa là 
giải pháp tình thế trong điều kiện số giảng 
viên ít, khối lượng giảng dạy nhiều, nhưng 
cũng là giải pháp lâu dài cần thiết để mỗi 
giảng viên có trình độ chuyên môn toàn diện. 
Ngoài ra, Nhà trường cần tĕng cường bồi 
dưỡng, cử giảng viên đi học nâng cao trình 
độ ở các cơ sở trong nước, đi thực tế, tìm hiểu 
chuyên môn. Tổ chức nói chuyện chuyên đề 
với các nhà khoa học có uy tín trong và ngoài 
nước Bồi dưỡng, nâng cao trình độ giảng 
viên cần bảo đảm toàn diện bao gồm cả kiến 
thức chuyên ngành và liên ngành, lòng yêu 
nghề, kỹ nĕng sư phạm, biết kết hợp nhuần 
nhuyễn các phương pháp dạy học và khai 
thác, sử dụng có hiệu quả hệ thống phương 
tiện kỹ thuật dạy học. Trong điều kiện hiện 
nay, khi cách mạng khoa học- công nghệ phát 
triển như vũ bão, toàn cầu hóa mang tính hai 
mặt tác động đến tất cả các lĩnh vực của đời 
sống xã hội trên phạm vi toàn cầu, tình hình 
kinh tế-chính trị trên thế giới luôn thay đổi và 
có nhiều diễn biến phức tạ, khó lường; nhất là 
khi các thế lực thù địch vẫn tĕng cường thực 
hiện “ diễn biến hòa bình” đối với nước ta, thì 
người giảng viên triết học cần phải biết hiết 
thấu đáo về tri thức triết học Mác-Lênin và có 
những hiểu biết rộng về tri thức liên ngành, 
nhất là tri thức hiện đại ( về đặc điểm mới 
của thời đại, toàn cầu hóa, cách mạng khoa 
học- công nghệ, kinh tế tri thức, phát triển 
bền vững, những vấn đề toàn cầu, biến đổi khí 
hậu...). Đồng thời phải hiểu sâu sắc về thực 
tiễn cách mạng Việt Nam, nhất là thực tiễn 
đổi mới và hội nhập quốc tế. Những tri thức 
81
Tiếp tục đổi mới . . .
khoa học nói trên phải được thâm nhập và hòa 
quyện vào bản lĩnh chính trị, đạo đức cách 
mạng của người giảng viên tạo nên một nhà 
khoa học, một nhà giáo và chuyên gia công 
tác tư tưởng.
3. KẾT LUẬN
Đổi mới nâng cao chất lượng giảng dạy, 
học tập môn triết học Mác-Lênin là cần thiết 
và cấp bách. Công việc này phải dựa vào chính 
đặc trưng của triết học Mác-Lênin, trình độ và 
nĕng lực của giảng viên, khả nĕng tiếp nhận 
và xử lý thông tin của sinh viên, học viên, 
chất lượng của giáo trình, tài liệu tham khảo. 
Việc đổi mới như vậy rất quan trọng, nên cần 
được xem xét cẩn trọng và triển khai theo lộ 
trình nhất định với những bước đi thích hợp. 
Chất lượng dạy học môn triết học Mác-Lênin 
chỉ có thể được nâng cao trên cơ sở kết hợp 
cả nhân tố chủ quan và điều kiện khách quan. 
Nhà trường, giảng viên, đội ngũ cán bộ quản 
lý và đặc biệt là học viên phải nhận thức đúng 
vị trí, vai trò của môn triết học Mác-Lênin, từ 
đó thường xuyên thực hiện đổi mới phương 
pháp dạy học theo hướng tích cực và sáng tạo, 
thiết thực góp phần nâng cao chất lượng giáo 
dục đào tạo của Nhà trường.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Vĕn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 
2011.
[2]. Hồ Chí Minh (1947), “Sửa đổi lối làm việc”, Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà 
Nội, 1995.