Sự kết tinh phong cách sống cần, kiệm, liêm, chính trong di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh

 ISSN: 1859-2171 
e-ISSN: 2615-9562 
TNU Journal of Science and Technology 201(08): 3 - 8 
 Email: jst@tnu.edu.vn 3 
SỰ KẾT TINH PHONG CÁCH SỐNG CẦN, KIỆM, LIÊM, CHÍNH 
TRONG DI CHÚC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH 
Đặng Thị Thúy Hoa 
Trường Đại học Cảnh sát nhân dân 
TÓM TẮT 
Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh chứa đựng những nội dung tư tưởng lớn của Người. Trong đó, 
nội dung về phẩm chất đạo đức cần, kiệm, liêm, chính là một nội dung quan trọng. Cần, kiệm, 
liêm, chính là những giá trị đạo đức truyền thống được Hồ Chí Minh bổ sung, phát triển, nâng lên 
một tầm cao mới. Những giá trị đạo đức ấy được đúc kết trong Di chúc thành phong cách sống của 
Hồ Chí Minh. Cần thiết phải phát huy giá trị của phong cách sống cần, kiệm, liêm, chính trong Di 
chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh với cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong 
cách Hồ Chí Minh ở những nội dung: nâng cao nhận thức của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân về 
những nội dung của phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh; việc học tập và 
làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh về cần, kiệm, liêm, chính gắn liền với cuộc đời hoạt động cách 
mạng của Hồ Chí Minh; phát huy vai trò nêu gương về đạo đức cần, kiệm, liêm, chính đối với cán 
bộ, đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. 
Từ khóa: Cần, kiệm, liêm, chính; di chúc; Hồ Chí Minh; phong cách sống. 
Ngày nhận bài: 17/4/2019; Ngày hoàn thiện: 10/5/2019; Ngày duyệt đăng: 06/6/2019 
THE CRYSTALLIZATION OF THE INDUSTRIOUS, ECONOMICAL, HONEST 
AND VERACIOUS LIFE STYLE IN THE PRESIDENT HO CHI MINH'S WILL 
Dang Thi Thuy Hoa 
The People’s University of Police 
ABSTRACT 
The will of President Ho Chi Minh contains the content of his great thoughts. In particular, the 
content about ethical qualities including industrious, economical, honest and veracious is an 
important one. Industriousness, saving, honesty and veraciousness are the traditional moral values 
that are supplemented, developed and upgraded by Ho Chi Minh to a new height. These moral 
values are summarized in the Will into Ho Chi Minh's lifestyle. It is necessary to bring into play 
the value of the industrious, economical, honest and veracious life style in the will of President Ho 
Chi Minh with the campaign of studying and following Ho Chi Minh's ideology, morality and 
style in the following content: raising the awareness of the whole Party, the entire society and the 
entire army about the contents of the qualities such as: industrious, economical, honest, veracious 
based on Ho Chi Minh's ideology; associating studying and following Ho Chi Minh's thought 
about industriousness, saving, honesty and veraciousness with the revolutionary activities in Ho 
Chi Minh's life; upholding the ecthical role model in industriousness, saving, honesty and 
veraciousness for officials and members of Party holding leadership and management positions. 
Key words: Industrious, Economical, Honest, Veracious; Will; Ho Chi Minh; lifestyle. 
Received: 17/4/2019; Revised: 10/5/2019; Approved: 06/6/2019 
Email: tthuyhoa1972@gmail.com 
Đặng Thị Thúy Hoa Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 3 - 8 
 Email: jst@tnu.edu.vn 4 
1. Đặt vấn đề 
Tác phẩm Di chúc được Hồ Chí Minh viết 
trong giai đoạn 1965 - 1969. Về hình thức, văn 
bản chỉ có 1.000 từ, được Hồ Chí Minh viết 
một cách ngắn gọn, súc tích. Mặc dù chỉ là một 
tác phẩm ngắn, Di chúc bao hàm những nội 
dung tư tưởng lớn của Hồ Chí Minh, là bản 
tổng kết cuộc đời hoạt động cách mạng lỗi lạc 
của Người được dân tộc và cả cộng đồng quốc 
tế thừa nhận. Trong đó, nội dung về những 
phẩm chất đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, 
chính có vai trò quan trọng. 
Cần, kiệm, liêm, chính là những nội dung đạo 
đức của người làm cách mạng được Hồ Chí 
Minh quán triệt từ những bài giảng đầu tiên 
tại các lớp huấn luyện cách mạng ở Quảng 
Châu (Trung Quốc) cho đến tác phẩm cuối 
đời của mình. Những phẩm chất đạo đức này 
đã trở thành phong cách sống, hoạt động cách 
mạng của Hồ Chí Minh. Trong Di chúc, nội 
dung cần, kiệm, liêm, chính tiếp tục được Hồ 
Chí Minh thể hiện, đúc kết từ cuộc đời hoạt 
động cách mạng của mình và là điều Hồ Chí 
Minh muốn truyền đạt lại với các thế hệ cách 
mạng đời sau. 
2. Sự kết tinh phong cách sống cần, kiệm, liêm, 
chính trong di chúc của chủ tịch hồ chí minh 
Trong các phẩm chất đạo đức cách mạng, cần, 
kiệm, liêm, chính là những nội dung đạo đức 
quan trọng hàng đầu theo Hồ Chí Minh. Cần, 
kiệm, liêm, chính dùng để chỉ những phẩm 
chất đạo đức cũ trong Nho giáo nhưng được 
Hồ Chí Minh bổ sung, phát triển ở những nội 
dung mới. Tiếp cận ở góc độ nội dung mới, 
tiến bộ, văn minh hơn, cần, kiệm, liêm, chính 
trở thành những phẩm chất đạo đức của người 
cách mạng - những người xóa bỏ xã hội cũ, 
xây dựng xã hội mới, xã hội xã hội chủ nghĩa, 
xã hội cộng sản chủ nghĩa. 
Cần “là siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo 
dai” [0; tr. 118]. Theo Hồ Chí Minh, chỉ cần có 
tính siêng năng, chăm chỉ thì mọi việc sẽ thành 
công. Nhưng cần ở đây phải gắn liền với kế 
hoạch cho mọi việc, yêu cầu những sự tính 
toán cẩn thận, sắp đặt gọn gàng; khi đã có kế 
hoạch thì phải phân công một cách cụ thể, rõ 
ràng. Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh phải siêng 
năng, chăm chỉ thường xuyên, liên tục chứ 
không phải chỉ một, hai ngày. Đồng thời, siêng 
năng, chăm chỉ cũng không có nghĩa là “làm 
xổi” hay làm cố sống, cố chết đến ốm đau. Đối 
ngược với cần chính là lười biếng. 
Kiệm “là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang 
phí, không bừa bãi” [0; tr. 122]. Kiệm ở đây 
theo Hồ Chí Minh là tiết kiệm vật chất, của 
cải và tiết kiệm thời gian. Với ý nghĩa đó, một 
người biết kiệm sẽ biết tính toán nguyên vật 
liệu sao cho tiết kiệm và hiệu quả nhất, biết 
chi tiêu mọi việc đúng mực, không hoang phí, 
biết làm việc một cách nhanh chóng, mau lẹ, 
hăng hái để tiết kiệm thời gian của mình và 
của người... Đồng thời, muốn thi hành kiệm 
được hiệu quả thì cần phải biết khéo tổ chức 
để tiết kiệm sức lực, vật chất, thời gian bỏ ra 
trong mọi việc. Tuy nhiên, tiết kiệm ở đây 
không đồng nghĩa với bủn xỉn; việc gì đáng 
tiêu thì phải tiêu cho phù hợp. Đối ngược với 
kiệm chính là xa xỉ. 
Liêm “là trong sạch, không tham lam” [0; tr. 
126]. Liêm đi đôi với kiệm vì chính từ tính xa 
xỉ mới sinh ra tính tham lam – tham tiền của, 
địa vị, danh tiếng, tham ăn ngon, sống yên... 
Trái ngược với liêm chính là bất liêm. Bất 
liêm gây nên những hiện tượng tiêu cực trong 
xã hội: người cán bộ cậy quyền, cậy thế đục 
khoét dân, ăn hối lộ, trộm của công; người 
buôn bán muốn đạt được lợi nhuận tối đa bất 
chấp con đường buôn gian, bán lận... Hay nói 
cách khác, bất liêm chính là trộm cắp. 
Chính “là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đứng 
đắn. Điều gì không đứng đắn, thẳng thắn, tức 
là tà” [0; tr. 129]. Hồ Chí Minh cũng khẳng 
định: “CẦN, KIỆM, LIÊM, là gốc rễ của 
CHÍNH. Nhưng một cây cần có gốc rễ, lại 
cần có ngành, lá, hoa, quả mới là hoàn toàn. 
Một người phải Cần, Kiệm, Liêm, nhưng còn 
phải CHÍNH mới là người hoàn toàn”. Theo 
Hồ Chí Minh, người nào biết làm việc chính 
là người thiện, làm việc tà là người ác. 
Đặng Thị Thúy Hoa Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 9 - 13 
 Email: jst@tnu.edu.vn 5 
Với ý nghĩa như vậy, cần, kiệm, liêm, chính 
được Hồ Chí Minh khẳng định là bốn đức 
tính cơ bản của một con người, rằng “Người 
có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Thiếu 
một đức, thì không thành người” [0; tr. 117]. 
Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn nêu một tấm 
gương sáng ngời về những phẩm chất đạo đức 
cách mạng nói chung, phẩm chất cần, kiệm, 
liêm, chính nói riêng để định hướng xây dựng 
những con người cách mạng trong thời đại 
mới, đủ sức đưa dân tộc và nhân loại phát 
triển ngày càng văn minh, tiến bộ hơn. Bản Di 
chúc cuối đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh 
chính là sự đúc kết phong cách sống cần, 
kiệm, liêm, chính được quán triệt suốt cuộc 
đời của Người. 
Về phẩm chất cần; ngay từ những đoạn đầu 
của bản thảo Di chúc viết năm 1965, Hồ Chí 
Minh viết: “Năm nay, tôi đã 75 tuổi. Tinh 
thần vẫn sáng suốt, thân thể vẫn mạnh khoẻ. 
Tuy vậy, tôi cũng đã là lớp người “xưa nay 
hiếm”. Ai đoán biết tôi sẽ sống và phục vụ Tổ 
quốc, phục vụ cách mạng mấy năm mấy 
tháng nữa?” [0; tr. 611]. Một người đã ngoài 
bảy mươi tuổi, thuộc vào lớp người “xưa nay 
hiếm”, nhưng vẫn chỉ có một ham muốn tột 
bậc là “phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng” 
– đó là sự thể hiện trước hết ở phẩm chất cần. 
Nhìn lại xuyên suốt quá trình hoạt động cách 
mạng của Hồ Chí Minh, từ những năm tháng 
bôn ba khắp năm châu, bốn bể để tìm kiếm 
con đường cứu nước, cứu dân đúng đắn đến 
những năm tháng về nước chỉ đạo trực tiếp 
cách mạng Việt Nam giành lấy những thắng 
lợi vĩ đại, ta thấy nổi bật lên phẩm chất cần ở 
Hồ Chí Minh. Sự nghiệp hoạt động cách 
mạng của Hồ Chí Minh thể hiện một tấm 
gương cần cù, siêng năng, chăm chỉ kiên định 
thực hiện mục tiêu đúng đắn đã xác định bất 
chấp những khó khăn, gian khổ, sự hiểu lầm 
của người khác; cần được quán triệt thường 
xuyên, liên tục; cần gắn liền với kế hoạch, với 
sự tính toán dựa trên hiểu biết về tri thức 
được bổ sung, phát triển không ngừng. 
Về phẩm chất kiệm; một nội dung thể hiện nổi 
bật phẩm chất này là những suy nghĩ của Hồ 
Chí Minh về xử lí việc riêng: “Sau khi tôi qua 
đời, chớ nên tổ chức đám đình, lãng phí ngày 
giờ và tiền bạc của nhân dân” [0; tr. 613]. 
Ngay cả khi Hồ Chí Minh từ giã dân tộc và 
nhân dân đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các 
vị cách mạng đàn anh khác, Người vẫn yêu 
cầu phải thi hành chữ kiệm – không tổ chức 
đám đình cho Người để tiết kiệm của cải, thời 
gian của nhân dân. Đồng thời, Người còn 
vạch ra một kế hoạch cho việc đó để kiệm 
thực thi: thi hài của Người nên được “hỏa 
táng” và mong cách “hỏa táng” (sau này là 
“điện táng”) sẽ dần được phổ biến để giữ vệ 
sinh, không phải tốn đất; tro xương tìm một 
quả đồi mà chôn, xây dựng cái nhà đơn sơ, 
rộng rãi, chắc chắn, mát mẻ để những người 
thăm viếng nghỉ ngơi; có kế hoạch trồng cây 
trên đồi (mỗi người đến thăm trồng một cây 
làm kỷ niệm), lâu ngày sẽ thành rừng;... Đó là 
tư tưởng của Hồ Chí Minh về thực hành chữ 
kiệm và tổ chức việc thi hành một cách toàn 
diện, chắc chắn, trong kiệm đã có xây dựng và 
phát triển hơn. 
Về phẩm chất liêm; Hồ Chí Minh là một 
chiến sỹ cách mạng kiên trung vì sự nghiệp 
giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải 
phóng nhân loại; ngoài mục đích cao đẹp đó, 
Hồ Chí Minh không mưu cầu lợi ích riêng 
cho mình. Sự nghiệp cách mạng của Hồ Chí 
Minh là sự nghiệp phục vụ Tổ quốc, phục vụ 
cách mạng, phục vụ nhân dân. Mục đích cao 
cả ấy từng được Hồ Chí Minh thể hiện: “Tôi 
tuyệt nhiên không ham muốn công danh phú 
quý chút nào. Bây giờ phải gánh chức Chủ 
tịch là vì đồng bào ủy thác thì tôi phải gắng 
sức làm, cũng như một người lính vâng mệnh 
lệnh của quốc dân ra trước mặt trận. Bao giờ 
đồng bào cho tôi lui, thì tôi rất vui lòng lui. 
Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột 
bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn 
độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng 
bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được 
học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà 
nho nhỏ, nơi có non xanh, nước biếc để câu 
cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ 
Đặng Thị Thúy Hoa Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 3 - 8 
 Email: jst@tnu.edu.vn 6 
già hái củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu gì 
với vòng danh lợi” [0; tr. 187]. Điều trăn trở 
cuối cùng trong đời của Hồ Chí Minh là “tiếc 
rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều 
hơn nữa” [0; tr. 615]. Di chúc của Chủ tịch 
Hồ Chí Minh thể hiện cho chúng ta thấy một 
người chiến sỹ cách mạng lỗi lạc của Việt 
Nam và thế giới, người chiến sỹ chiến đấu 
không mệt mỏi, đến cuối đời vẫn trăn trở vì 
những mục tiêu cách mạng của dân tộc và 
thời đại, không mưu cầu lợi ích cá nhân và 
gia đình mình. 
Về phẩm chất chính; Hồ Chí Minh luôn thể 
hiện một tầm vóc đứng đắn, bản lĩnh, lối sống 
trong sạch. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đã 
thể hiện một phong cách sống đậm chất đạo 
đức chính, hướng tới điều thiện, điều tốt song 
song với đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu. 
Đối với bản thân mình, Hồ Chí Minh không 
hề tự cao, tự đại về thành tích của bản thân 
mà luôn thể hiện tinh thần cầu thị, đức khiêm 
tốn, trong sạch, giản dị... Đối với người, Hồ 
Chí Minh muốn để lại “muôn vàn tình thân 
yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ 
đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng”, 
“gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các 
bầu bạn, và các cháu thanh niên nhi đồng 
quốc tế” [0; tr. 614] – đó là tình cảm, tình 
đoàn kết thực sự chân thành được minh chứng 
qua quá trình hoạt động cách mạng của Hồ 
Chí Minh. Người còn đề nghị một kế hoạch 
để động viên nhân dân trong cuộc chiến 
chống lại kẻ thù xâm lược, trong đó có những 
thương binh, liệt sỹ cùng gia đình của họ, 
thanh niên, phụ nữ, nạn nhân của chế độ cũ, 
nông dân. Đặc biệt, Hồ Chí Minh nhấn mạnh: 
“việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại 
Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, 
mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ 
Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý 
phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù 
công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta 
cũng nhất định thắng lợi” [0; tr. 616] – tức là 
nâng cao đạo đức cách mạng trong Đảng, 
chống lại chủ nghĩa cá nhân, những tệ nạn do 
thoái hóa, biến chất gây nên trong Đảng. Hồ 
Chí Minh còn thể hiện tinh thần lạc quan, tin 
tưởng vào sự chiến thắng của cái chính trước 
cái ác, cái tà, rằng: “Cuộc chống Mỹ, cứu 
nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian 
khổ hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định 
thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc 
chắn”. Đây là một điều động viên rất lớn cho 
mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân của dân 
tộc Việt Nam tiếp tục đấu tranh hoàn thành sự 
nghiệp thống nhất Tổ quốc; động viên các 
đồng chí và nhân dân tiến bộ quốc tế giành 
thắng lợi trong sự nghiệp đấu tranh vì hòa 
bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã 
hội trên phạm vi toàn thế giới. 
3. Giá trị phong cách sống cần, kiệm, liêm, 
chính trong di chúc của chủ tịch hồ chí 
minh với cuộc vận động học tập và làm theo 
tư tưởng, đạo đức, phong cách hồ chí minh 
Hồ Chí Minh đã nêu một tấm gương sáng 
ngời về phong cách sống cần, kiệm, liêm, 
chính để động viên, tổ chức và giáo dục toàn 
thể cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân 
thực hiện theo. Trong cuộc vận động học tập 
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách 
Hồ Chí Minh do Bộ Chính trị phát động, cần 
thiết phải gắn liền với việc triển khai những 
giá trị của phong cách sống cần, kiệm, liêm, 
chính của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với toàn 
thể đối tượng kể trên. Cụ thể: 
Một là, nâng cao nhận thức của toàn Đảng, toàn 
dân, toàn quân về những nội dung của phẩm chất 
cần, kiệm, liêm, chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh 
Chỉ có nhận thức đúng đắn mới có thể chỉ đạo 
hành động thực tiễn đúng đắn. Để hình thành 
phong cách sống cần, kiệm, liêm, chính theo 
gương Hồ Chí Minh, mỗi người cán bộ, đảng 
viên và nhân dân phải được nâng cao về nhận 
thức đối với những nội dung này. 
Trước hết, cần, kiệm, liêm, chính phải được 
quán triệt đối với các đối tượng kể trên thông 
qua những nhận thức cơ bản hàng ngày. Đó là 
sự tiếp cận những nội dung quen thuộc, gần 
gũi với nhân dân (như cần là siêng năng, chăm 
Đặng Thị Thúy Hoa Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 9 - 13 
 Email: jst@tnu.edu.vn 7 
chỉ; kiệm là tiết kiệm; liêm là thanh liêm, 
không nhận hối lộ; chính là đứng đắn...). Sau 
đó, phải bổ sung, phát triển nhận thức của con 
người ở nội dung đạo đức mới, đạo đức cách 
mạng mà Hồ Chí Minh đã chỉ ra một cách đầy 
đủ và chi tiết. Đó là sự tiếp nối, phát triển từ 
nội dung đạo đức cũ sang nội dung đạo đức 
mới; bỏ đi những điều tiêu cực, lạc hậu, cải tạo 
cái cũ cho phù hợp thời đại mới, bổ sung 
những nội dung mới, tiến bộ (như cần không 
chỉ là siêng năng, chăm chỉ mà còn phải có kế 
hoạch; kiệm không chỉ là tiết kiệm mà phải có 
kế hoạch chi tiêu hợp lý, tránh bủn xỉn; liêm 
không chỉ là “quan thanh liêm” mà còn là sự 
trong sạch, đứng đắn của quần chúng nhân 
dân;...). Có thể triển khai quán triệt nâng cao 
nhận thức về những nội dung đạo đức mới cần, 
kiệm, liêm, chính thông qua những đoạn trích 
dẫn đã chỉ ra trong tác phẩm Di chúc của Chủ 
tịch Hồ Chí Minh. 
Hai là, gắn liền việc học tập và làm theo tư tưởng 
Hồ Chí Minh về cần, kiệm, liêm, chính với cuộc 
đời hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh 
Việc quán triệt những nội dung đạo đức cách 
mạng nói chung, nội dung về cần, kiệm, liêm, 
chính nói riêng không chỉ dừng lại ở lời nói 
mà phải gắn liền với hành động. Tiếp cận giá 
trị phong cách sống cần, kiệm, liêm, chính 
trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh với 
cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, 
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, có thể 
thực hiện theo hai hướng: Một, gắn liền việc 
tái hiện trong nhận thức đối tượng học tập về 
quá trình Hồ Chí Minh viết, chỉnh sửa bản Di 
chúc trong giai đoạn 1965 – 1969 với những 
suy nghĩ, hành động của Người về phong 
cách sống cần, kiệm, liêm, chính để kết tinh 
vào tác phẩm; hai, minh chứng bằng cuộc đời 
hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh được 
đúc kết lại trong tác phẩm Di chúc về phong 
cách sống cần, kiệm, liêm, chính. 
Nhằm gắn liền việc tái hiện trong nhận thức 
đối tượng học tập về quá trình Hồ Chí Minh 
viết, chỉnh sửa bản Di chúc trong giai đoạn 
1965 – 1969 với những suy nghĩ, hành động 
của Người về phong cách sống cần, kiệm, 
liêm, chính để kết tinh vào tác phẩm, có thể 
định hướng người tiếp thu theo mạch suy nghĩ 
của Hồ Chí Minh về những nội dung của bản 
Di chúc; đặc biệt nhấn mạnh ở nội dung cần, 
kiệm, liêm, chính. Mỗi một câu mà Hồ Chí 
Minh viết, mỗi đoạn Hồ Chí Minh chỉnh sửa, 
bổ sung đều là sự đúc kết chân lí của Người 
xuyên suốt quá trình chỉ đạo cách mạng Việt 
Nam và trong giai đoạn Người viết tác phẩm 
cuối đời này. 
Nhằm minh chứng bằng cuộc đời hoạt động 
cách mạng của Hồ Chí Minh được đúc kết lại 
trong tác phẩm Di chúc về phong cách sống 
cần, kiệm, liêm, chính, cần thiết phải vừa trích 
dẫn những đoạn Hồ Chí Minh thể hiện phong 
cách sống cần, kiệm, liêm, chính, vừa chứng 
minh đó là nội dung xuyên suốt quá trình Hồ 
Chí Minh sống và chỉ đạo cách mạng Việt 
Nam. Từ đó, người tiếp thu nhìn nhận những 
phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính là điều được 
Hồ Chí Minh đúc kết trong tổng thể quá trình 
hoạt động của Người, là vấn đề thuộc về 
nguyên tắc đạo đức cách mạng bất di bất dịch. 
Ba là, phát huy vai trò nêu gương về đạo đức 
cần, kiệm, liêm, chính đối với cán bộ, đảng 
viên giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý 
Hồ Chí Minh từng giữ cương vị Chủ tịch 
nước trong 24 năm (1945 - 1969), Chủ tịch 
Đảng trong 18 năm (1951 - 1969) nhưng 
Người luôn thi hành phong cách sống thật sự 
cần, kiệm, liêm, chính. Tấm gương đạo đức 
sáng ngời của Hồ Chí Minh đã xây dựng, giáo 
dục nên những thế hệ cán bộ, đảng viên có 
tinh thần cách mạng kiên quyết, đã động viên, 
tổ chức toàn dân làm nên những thắng lợi vĩ 
đại trong cuộc kháng chiến chống thực dân 
Pháp, đế quốc Mỹ. Trong thời kỳ hòa bình, 
đất nước tiến lên thực hiện công cuộc đổi 
mới, tấm gương đạo đức sáng ngời của Hồ 
Chí Minh vẫn tiếp tục là kim chỉ nam định 
hướng cho con đường hoàn thiện nhân cách 
của mỗi người cán bộ, đảng viên và quần 
chúng nhân dân ở Việt Nam cũng như nhân 
loại tiến bộ thế giới. 
Đặng Thị Thúy Hoa Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN 201(08): 3 - 8 
 Email: jst@tnu.edu.vn 8 
Nêu gương về đạo đức sáng ngời của Hồ Chí 
Minh từ khi Người còn trực tiếp chỉ đạo cách 
mạng Việt Nam đến bản Di chúc cuối đời, mỗi 
người cán bộ, đảng viên phải xác định cho mình 
định hướng tự tu dưỡng về nhân cách, về các 
phẩm chất đạo đức cách mạng như cần, kiệm, 
liêm, chính. Trong quá trình đó, cán bộ, đảng 
viên giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý phải tiên 
phong đi đầu. Chỉ có những tấm gương đạo đức 
sáng ngời về cần, kiệm, liêm, chính gắn liền với 
hành động cách mạng kiên quyết mới tạo nên 
môi trường sống và làm việc tích cực, bồi 
dưỡng nên những thế hệ cán bộ, đảng viên trong 
sạch, vững mạnh vì thắng lợi của sự nghiệp 
cách mạng Việt Nam. Có thể quán triệt thực 
hiện nội dung này theo Quy định số 08-QĐ/TW 
ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung 
ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, 
đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy 
viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung 
ương, đảm bảo đi vào thực tế, có hiệu quả cao. 
4. Kết luận 
Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về 
phong cách sống cần, kiệm, liêm, chính. 
Những nội dung phẩm chất đạo đức cần, kiệm, 
liêm, chính của Chủ tịch Hồ Chí Minh được kế 
thừa, phát triển từ những nội dung đạo đức 
truyền thống dưới lăng kính của Chủ nghĩa 
Mác – Lênin và tinh hoa của nhân loại. Di 
chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện sự 
đúc kết phẩm chất cần, kiệm, liêm, chính là 
điều xuyên suốt trong toàn bộ cuộc đời hoạt 
động cách mạng của Người. Cần thiết phải gắn 
liền giá trị phong cách sống cần, kiệm, liêm, 
chính thể hiện trong Di chúc của Chủ tịch Hồ 
Chí Minh với cuộc vận động học tập và làm 
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí 
Minh, góp phần đem lại sự chuyển biến về 
nhận thức và tư tưởng của cán bộ, đảng viên, 
nhân dân trong việc hoàn thành những mục 
tiêu cách mạng của dân tộc và thời đại. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị 
Quốc gia, Hà Nội, 2011. 
[2]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 15, Nxb Chính trị 
Quốc gia, Hà Nội, 2011. 
[3]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị 
Quốc gia, Hà Nội, 2011.