Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp

 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản
 xuất sạch hơn
 1. Tổ chức & lập kế hoạch
 2. Chuẩn bị đánh giá
 3. Đánh giá SXSH
 4. Phân tích khả thi
 5. Thực hiện và duy trì SXSH
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản
 xuất sạch hơn
 Tổng quan các bước thực hiện đánh giá SXSH
 I. Tổ chức & lập kế hoạch II. Chuẩn bị đánh giá
 • Công bố cam kết của lãnh đạo • Lập sơ đồ quá trình sản xuất
 • Thành lập đội SXSH • Tổng hợp số liệu nền
 • Phát động chương trình SXSH • Xác định các dữ liệu cần thu thập
 • Chuẩn bị các điều kiện cần thiết • Xác định trọng tâm đánh giá
 III. Đánh giá
 V. Thực hiện & duy trì IV. Phân tích khả thi
 • Cân bằng vật chất & năng lượng
 • Thực hiện các giải pháp SXSH • Đánh giá tính khả thi • Phân tích nguyên nhân tổn thất
 của các giải pháp
 • Đo lường & đánh giá kết quả • Định giá dòng thải
 • Lựa chọn các phương
 • Duy trì và cải tiến hoạt động • Phát triển các lựa chọn SXSH
 án khả thi
 SXSH • Sàng lọc/phân loại các lựa chọn
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 1. Tổ chức & lập kế hoạch:
 xuất sạch hơn
 1. Công bố cam kết của lãnh đạo SẢN XUẤT 
 SẠCH HƠN
 2. Thành lập đội SXSH
 3. Phát động chương trình SXSH
 4. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 1. Tổ chức & lập kế hoạch:
 xuất sạch hơn
 1. Công bố cam kết của lãnh đạo
 Lãnh đạo công ty cần cam kết việc thực
 hiện SXSH và cụ thể hóa cam kết đó
 bằng các hành động:
 . Ban hành “Chính sách SXSH” (có thể
 thông qua một khẩu hiệu thực hiện
 SXSH)
 . Thành lập đội SXSH
 . Trực tiếp chỉ đạo hoặc chỉ định người
 đại diện chỉ đạo thực hiện SXSH
 . Chủ trì các buổi họp quan trọng về
 SXSH
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 1. Tổ chức & lập kế hoạch:
 xuất sạch hơn
 2. Thành lập đội SXSH
 Đội SXSH là hạt nhân thực triển khai
 SXSH trong công ty, bao gồm các thành
 phần:
 . Đội trưởng (giám đốc hoặc phó giám
 đốc)
 . Cán bộ quản lý các bộ phận sản xuất
 và liên quan đến sản xuất (các phân
 xưởng, các phòng kỹ thuật, kế hoạch,
 vật tư, kế toán, quản lý chất lượng...)
 . Các tổ trưởng sản xuất đại diện cho
 tập thể công nhân
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 1. Tổ chức & lập kế hoạch:
 xuất sạch hơn
 3. Phát động chương trình SXSH
 Để lôi kéo mọi người tích cực tham gia
 thực hiện SXSH cần tổ chức phát động
 chương trình SXSH:
 . Có thể kết hợp với các sự kiện khác
 như đại hội công nhân viên chức, các
 cuộc họp tổng kết...
 . Công bố chính sách & khẩu hiệu SXSH
 . Giới thiệu đội SXSH
 . Giới thiệu tóm tắt về tác dụng & ý
 nghĩa của SXSH
 . Công bố các chính sách khen thưởng..
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 1. Tổ chức & lập kế hoạch:
 xuất sạch hơn
 4. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết
 Các công việc sau cần chuẩn bị cho việc
 đánh giá SXSH:
 . Lên kế hoạch đánh giá SXSH
 . Bố trí kế hoạch sản xuất phù hợp với
 kế hoạch khảo sát đánh giá SXSH
 . Chuẩn bị các công cụ cần thiết: bảng
 ghi chép số liệu, máy ảnh, các dụng
 cụ đo...
 . Chuẩn bị các thông tin cơ bản
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 5. Lập sơ đồ quá trình sản xuất
 6. Tổng hợp số liệu nền
 7. Xác định các dữ liệu cần thu thập
 8. Xác định trọng tâm đánh giá
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 5. Lập sơ đồ quá trình sản xuất
 Sơ đồ dòng quá trình sản xuất
 sẽ giúp trả lời câu hỏi: “Chất
 Nguyên liệu
 thải sinh ra ở đâu?” Dòng vào Dòng ra
 Nước Công đoạn 1 Nước thải
 Phụ liệu Nhiệt thải
 Công đoạn 2
 Hóa chất CTR
 Công đoạn
 Năng lượng ...
 Sản phẩm
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 5. Lập sơ đồ quá trình sản xuất
 Cần liệt kê & vẽ sơ đồ các bước công nghệ/công đoạn bao gồm:
 . Các bước công nghệ của quy trình sản xuất
 . Các hoạt động vận chuyển/lưu trữ nguyên liệu và nhiên
 liệu
 . Các hoạt động định kỳ như vệ sinh, bảo trì/bảo dưỡng thiết
 bị
 . Xác định các dòng vào - ra: nước, hoá chất, nguyên liệu,
 năng lượng, chất thải của mỗi bước công nghệ/công đoạn
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 5. Lập sơ đồ quá trình sản xuất (tiếp)
 Chú ý:
 . Đi từ tổng thể đến chi tiết
 . Cần phân biệt các quá trình chính &
 phụ trợ
 . Chưa cần định lượng chính xác các
 dòng vật chất và năng lượng, chi
 phí của các dòng vật chất và năng
 lượng đó và độc tính/tiềm năng gây
 ô nhiễm của các dòng vật chất
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 6. Tổng hợp số liệu nền
 Số liệu nền:
 . Dữ liệu hiện trạng ban đầu (nền) trước khi làm SXSH
 (Cơ sở để xác định sơ bộ tiềm năng cải tiến, tiết kiệm)
 . Cơ sở để đánh giá hiệu quả sau khi thực hiện các giải pháp
 SXSH
  Số liệu nền thể hiện mức tiêu hao nguyên vật liệu năng lượng
 thực tế trên 1 đơn vị sản phẩm (m3 nước/tấn sản phẩm, tấn
 than/tấn sản phẩm, kWh điện/tấn sản phẩm)
  Không lấy số liệu định mức có sẵn làm số liệu nền
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 7. Xác định các dữ liệu cần thu thập
 Trong nhiều trường hợp, các số liệu sẵn có
 không đủ để đánh giá hiện trạng sản xuất do
 đó cần thu thập thêm các dữ liệu:
 . Xác định các số liệu cần thu thập
 . Xác định nguồn cung cấp số liệu
 . Xác định phương pháp lấy số liệu: thời
 gian, chu kỳ, cách thức (bao gồm cả thiết
 bị đo nếu cần thiết), biểu mẫu ghi chép...
 . Lắp đặt thiết bị đo, phổ biến cho những
 người liên quan và tiến hành lấy số liệu
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 7. Xác định các dữ liệu cần thu thập (tiếp)
 Lưu ý về việc thu thập số liệu:
 - Sử dụng các bảng biểu & phân công người đo/ghi chép
 - Tính mùa vụ/chu kỳ
 - Đặc điểm sản xuất: liên tục hay theo mẻ/lô
 - Độ dài của chuỗi số liệu có ảnh hưởng tới kết quả thống kê
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 8. Xác định trọng tâm đánh giá SXSH
 Mục đích của việc xác định trọng tâm đánh giá:
 . Xác định phạm vi/giới hạn tiến hành đánh giá: phân xưởng,
 dây chuyền, thiết bị: lựa chọn các khu có tiềm năng lớn
 . Tập trung nguồn lực vào nơi có tiềm năng cải tiến/tiết kiệm
 cao trong toàn bộ quá trình sản xuất của công ty. Tuy nhiên
 trong trường hợp quy mô sản xuất nhỏ, có thể tiến hành với
 toàn bộ quy trình sản xuất
 . Kết quả tốt từ trọng tâm sẽ là động lực thúc đẩy và duy trì
 thực hiện SXSH trong công ty
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:
 xuất sạch hơn
 Cần chuẩn bị một số công cụ:
 - Sơ đồ qui trình công nghệ với các dòng vào - ra cơ bản đã được
 xác định sơ bộ (kết quả của bước 1)
 - Các bảng danh mục các công việc cần làm trong quá trình đánh
 giá tại mỗi bộ phận/công đoạn/thiết bị
 - Các biểu mẫu: dùng để ghi chép dữ liệu chi tiết về các dòng vào
 – dòng ra
 - Các tài liệu liên quan: đơn công nghệ phối trộn nguyên liệu, hồ
 sơ/tài liệu kỹ thuật của thiết bị (nếu có)
 - Các dụng cụ/thiết bị đo: nhiệt độ, thể tích, thời gian
 - Máy ảnh KTS
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng
 10. Phân tích nguyên nhân tổn thất
 11. Định giá dòng thải
 12. Phát triển các lựa chọn SXSH
 13. Sàng lọc/phân loại các lựa chọn
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng
 Việc tính toán cân bằng vật chất
 & năng lượng sẽ giúp trả lời câu
 Nguyên liệu
 hỏi “Lượng chất thải sinh ra Dòng vào Dòng ra
 ?? lít nước 
 là bao nhiêu?” 120 lít nước
 Công đoạn 1 thải
 30 kg phụ gia ?? kg bùn 
 thải
 Công đoạn 2
 0,5 kg hóa chất
 ?? kg CTR
 120 kg hơi Công đoạn ...
 Sản phẩm
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng
 a. Hoàn thiện sơ đồ dòng chi tiết cho từng công đoạn đánh giá
 (dựa vào sơ đồ quá trình sản xuất đã lập ở bước 2):
 Dòng vàoKhăn 375 kg xử lý trên máy Winch Dòng ra
 Giặt (1)
 Nước, hơi: Nước thải nóng 
 t=20’, t0 = 60 - 700C
 Nước, hơi 
 Nấu (2) Hơi nóng
 Hoá chất nấu t=90’, t0 = 98 - 1000C Nước thải nóng (hoá 
 chất, tạp chất)
 Hơi nóng
 Giặt (3)
 Nước, hơi
 t=20’, t0 = 98 - 1000C Nước thải nóng, (hoá 
 chất, tạp chất)
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng (tiếp)
 b. Xác định số liệu vào - ra: sử dụng các dữ liệu đã chuẩn bị ở bước 2
 bổ sung vào sơ đồ dòng các dữ liệu về các dòng vật chất & năng
 lượng phục vụ cho việc tính toán cân bằng
 nguyên liệu thô sản phẩm
 phụ liệu sản phẩm phụ
 bán thành phẩm chất thải
 năng lượng tổn thất NL
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng (tiếp)
 c. Cân bằng dòng vật chất:
 . Nguyên tắc:
  Vật liệu vào =  Vật liệu ra +  Tổn thất
 Chất thải
 Tổn hao năng lượng
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 Bảng cân bằng vật liệu
 Cân bằng vật liệu tại Công ty CP Sơn Tổng hợp Hà nội 
 Cơ sở tính: năm 2008 
 Công đoạn Đầu vào Đầu ra Dòng thải 
 Loại Lượng Loại Lượng Lỏng Rắn (kg) Khí (kg) 
 (kg) 
 Toàn bộ Bột màu, 228 Sơn 1 tấn L1. R1.Bao bì K1Bụi:kg 
 quá trình độn dung Nước Thùng K2Hơi 
 sản xuất: môi thải dính sơn: 
 Dung môi 253 dung môi: 
 gồm 4 công L2 - 6 
 đoạn muối Chất tạo 506 
 Dung R2.Cốc 
 ủ, nghiền, màng 
 môi dính sơn: 
 pha sơn và 
 Phụ gia 25 thải 
 đống gói 
 R3Cặn 
 Điện - sơn: 0.03 
 Nước - 
 (làm mát) 
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 Bảng cân bằng cấu tử (nước)
 Lượng Nước sử dụng Nước dùng cho 
 Nồng độ 
 nước m3/ngày công nghệ 
 Công đoạn 
 trong bột Tuần Cấp Thực 
 Vào Ra Tổng 
 thay đổi hoàn thêm dùng 
 Nước nồi nấu, hơi, hàm 
 ẩm mảnh 
 Nghiền thủy lực 
 Rửa 
 Rửa bột 
 Chuyển bột 
 Sàng 
 Rửa ly tâm 
 Làm đặc 
 Tẩy 
 Nghiền đĩa 
 Chuản bị bột xeo 
 Rửa ly tâm máy xeo 
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng (tiếp)
 d. Cân bằng năng lượng:
 Nguyên tắc: Đầu vào = Đầu ra (biến đổi) + Tổn thất
 CHUYỂN ĐỔI PHÂN PHỐI
 - Biến áp - Mạng điện
 - Máy phát điện - Hệ thống cấp hơi
 - Lò đốt - Hệ thống cấp nhiệt
 CUNG CẤP
 - Điện lưới
 - Than, gas, dầu
 THU HỒI NHIỆT TIÊU THỤ
 THẢI BỎ
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng (tiếp)
 d. Cân bằng năng lượng:
 . Thông thường rất khó có số liệu để làm cân bằng năng lượng
 một cách chính xác
 . Thông qua khảo sát những tổn thất năng lượng:
 - tại dây chuyền sản xuất
 - trong hệ thống phân phối năng lượng
 - tại các thiết bị cung cấp năng lượng (lò hơi, máy nén khí,
 thiết bị lạnhvv)
 để xác định hiệu quả sử dụng năng lượng
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 9. Cân bằng vật chất & năng lượng (tiếp)
 d. Cân bằng năng lượng: Thông qua khảo sát các tổn thất
 Ví dụ: cân bằng nhiệt cho qui trình sản xuất sử dụng hơi
 Để thuận tiện hơn thì thực hiện khảo sát tổn thất năng lượng tại:
 - Tổn thất ở nồi hơi.
 - Tổn thất theo hệ thống phân phối.
 - Tổn thất ở hộ sử dụng hơi.
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 . Tổn thất nhiệt tại nồi hơi:
 Nhiệt trong hơi
 (hữu ích)
 Tổn thất qua khói lò:
 - Tổn thất khói lò dạng khô
 Nhiên liệu
 - Tổn thất ẩm (do H2 trong nhiên liệu
 & độ ẩm trong nhiên liệu/không khí)
 Nước NỒI HƠI
 - Tổn thất do nhiên liệu cháy không
 hết
 Không khí
 Tổn thất do bức xạ và đối lưu
 Tổn thất do xỉ
 Tổn thất qua nước xả đáy
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 . Tổn thất nhiệt tại hệ thống phân phối hơi:
 - Rò rỉ hơi.
 - Bảo ôn không tốt: tổn thất do bức xạ, đối lưu.
 - Bố trí hệ thống ống dẫn hơi không hợp lý: quá dài, có nhiều
 điểm gấp khúc...
 . Tổn thất nhiệt tại hộ sử dụng (sản xuất):
 - Rò rỉ hơi
 - Thiết bị hở
 - Bảo ôn không tốt (tổn thất do bức xạ, đối lưu)
 - Chưa tận thu nhiệt
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 10.Phân tích nguyên nhân gây tổn thất
 . Mục đích:
 Tìm lời giải cho các câu hỏi:
 “Nguyên nhân phát sinh các dòng thải là gì?”
 . Nguyên tắc:
 - Tiếp cận có hệ thống & xem xét tới tất cả các yếu tố ảnh
 hưởng
 - Phải xác định tới nguyên nhân gốc rễ của vấn đề
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 10.Phân tích nguyên nhân gây tổn thất
 Tiếp cận hệ thống & xem xét các yếu tố ảnh hưởng
 Công nghệ Thiết kế và
 Tình trạng thiết bị
 sản xuất bố trí thiết bị
 Chủng loại và Nguyên nhân 
 Đặc tính 
 chất lượng của dòng thải
 sản phẩm
 nguyên liệu
 Kế hoạch sản xuất, Tay nghề và 
 Điều kiện vận 
 hệ thống quản lý và kỷ luật của 
 hành và bảo trì
 trao đổi thông tin người lao động
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 10.Phân tích nguyên nhân gây tổn thất (tiếp)
 Bảng phân tích nguyên nhân
 Công đoạn Chất thải Nguyên nhân Chủ Khách 
 quan quan
 Máy làm sạch ly tâm Bột giấy Máy rửa ly tâm rất cũ và chỉ có 3 mức 
 (W3)
 Sàng W4 Bột giấy Mắt sàng rộng hơn hộp đầu 
 Nước trắng Nước trắng không được tận dụng tối đa. 
 Vẫn còn một số bước có thể dùng được
 nước trắng nhưng hiện chưa được áp
 dụng
 Ép và sấy Bột giấy Tỷ lệ giấy đứt cao (6%) do độ dai kém 
 W5, W6 Giấy phế
 Giấy đứt do vận hành hoặc do kỹ năng 
 của công nhân vận hành kém
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 11.Định giá dòng thải
 . Mục đích:
 - Định lượng về chi phí cho mỗi dòng thải
 - Xác định dòng thải cần ưu tiên về kinh tế (có giá trị cao)
 - Là số liệu cần thiết để tính toán khả thi về mặt kinh tế cho
 giải pháp SXSH
 . Chi phí dòng thải bao gồm:
 - Chi phí nguyên liệu, năng lượng trong dòng thải
 - Chi phí xử lý, thải bỏ chất thải
 - Chi phí xử lý lại sản phẩm
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 3. Đánh giá:
 xuất sạch hơn
 11.Định giá dòng thải
 Chi phí hữu hình 
 Chi phí xử 
 lý chất thải
 Chi phí mua nguyên 
 vậ ... h: (ví dụ)
 Giải pháp và mô tả
 Chi phí đầu tư VND Chi phí vận hành tăng Lợi ích/ tiết kiệm Hoàn
 thêm, VND vốn
 GP1 – Sử dụng hiệu quả nước 21 triệu VND cho: 44.820.000 đồng điện chạy 75.600.000 đồng từ: 5 tháng
 trắng trong tháp Bơm bột: 10 triệu máy bơm Thu hồi 2% bột giấy từ
 Đầu tư hệ thống bơm nước trắng ở Ống (150, 50m): 10 10Kw x 18 giờ/ngày x 300 tháp nước trắng
 lớp mặt trong tháp. Như vậy nước triệu ngày x 830đ/Kwh = 7000 tấn/năm x 7,2kg/tấn
 trắng sẽ được sử dụng hiệu quả Lắp đặt: 1 triệu 44.820.000 đồng x 25% x 6000 đ/kg =
 hơn: lớp nước dưới cùng có thể 75.600.000 đồng
 dùng để hòa loãng bột giấy và lớp
 nước trên dùng để rửa. (Hiện nay,
 chỉ có bơm từ đáy tháp)
 GP2 – Cải tiến tháp nước trắng 40 triệu VND để cải Không 42.000.000 đồng từ: 12 tháng
 Đầu tư cải tiến bộ phận lắng đã hư tiến bộ phận lắng Thu hồi bột giấy trong
 hại của tháp để quá trình lắng đạt nước trắng
 hiệu quả cao hơn, từ đó thu hồi 7000 tấn/năm x 1 x
 được nhiều bột giấy hơn 6000đ/kg = 42.000.000
 đồng
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 4. Phân tích khả thi:
 xuất sạch hơn
 14.Đánh giá tính khả thi của các giải pháp (tiếp)
 c. Tính khả thi về môi trường:
 . Các yếu tố cần xem xét:
 - Ảnh hưởng môi trường trong toàn bộ vòng đời
 - Cải thiện môi trường tại chỗ hoặc các khu vực lân cận
 - Giảm lượng chất thải/phát thải
 - Giảm độ độc của dòng thải
 - Giảm tiêu thụ tài nguyên
 - Giảm rủi ro về an toàn & sức khỏe nghề nghiệp
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 4. Phân tích khả thi:
 xuất sạch hơn
 15.Lựa chọn các phương án khả thi
 So sánh & lựa chọn các phương án khả thi nhất nhằm:
 a. Xác định phương án ưu tiên thực hiện
 b. Đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực
 Thông thường, mức độ ảnh hưởng giữa các
 khía cạnh được xác định như sau:
 - kỹ thuật: 30%
 - kinh tế: 40%
 - môi trường: 30%
 Tỷ lệ này thay đổi tùy theo mức độ ưu tiên
 của từng doanh nghiệp
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 4. Phân tích khả thi:
 xuất sạch hơn
 15.Lựa chọn các phương án khả thi (tiếp)
 Tính khả thi trong từng khía cạnh lại được cho điểm về mức độ
 khả thi:
 Kỹ thuật Kinh tế Môi trường Điểm
 Cao: rất dễ thực hiện Cao: thời gian hoàn vốn dưới 1 Cao: mức giảm ô nhiễm cao +5
 năm
 Trung bình: Dễ thực hiện Trung bình: Thời gian hoàn vốn Trung bình: Giảm phần nào +3
 dưới 3 năm ô nhiễm
 Thấp: Có thể thực hiện được Thấp: Không thay đổi Thấp: Ô nhiễm không thay 0
 đổi
 Khó thực hiện Chi phí vận hành cao hơn Ô nhiễm hơn -3
 Rất khó thực hiện Đầu tư cao + các chi phí vận Ô nhiễm hơn nhiều -5
 hành cao hơn
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 4. Phân tích khả thi:
 xuất sạch hơn
 15.Lựa chọn các phương án khả thi (tiếp)
 Ví dụ về việc so sánh & lựa chọn các phương án khả thi:
 Giải pháp SXSH Tính khả thi Tổng Xếp 
 Kỹ thuật Kinh tế Môi trường điểm loại 
 30% 50% 20% chung 
 Nâng cao chất lượng bột giấy 5 1,5 5 2,5 3 0,6 4,6 1 
 Sử dụng hiệu quả nước trắng 5 1,5 4 2 3 0,6 4,1 2 
 trong tháp 
 Tuần hoàn nước thải từ rửa 2 3 0,9 3 1,5 5 1 3,4 4 
 để tái sử dụng ở rửa 1 
 Cải tiến tháp nước trắng 3 0,9 3 1,5 5 1 3,4 4 
 Đầu tư thiết bị làm đặc bột 2 0,6 -3 -1,5 4 0,8 -0,1 5 
 giấy từ giấy phế liệu 
 Đầu tư thiết bị làm sạch ly tâm 
 mới 
 Đầu tư thiết bị rửa mới 2 0,6 -5 -2,5 5 1 -0,9 6 
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 4. Phân tích khả thi:
 xuất sạch hơn
 15.Lựa chọn các phương án khả thi (tiếp)
 Việc đánh giá & lựa chọn các phương án khả thi cần lưu ý:
 a. Thứ tự ưu tiên phù hợp với thực tế doanh nghiệp
 b. Đảm bảo cân đối hợp lý mức độ ảnh hưởng của các khía cạnh
 kỹ thuật - kinh tế - môi trường
 c. Cân nhắc tới các kế hoạch đầu tư mở rộng của doanh nghiệp
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 16. Thực hiện các giải pháp SXSH
 17. Đo lường & đánh giá kết quả
 18. Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 16.Thực hiện các giải pháp SXSH
 Việc thực hiện các giải pháp SXSH bao gồm:
 . Xây dựng các kế hoạch cụ thể
 . Triển khai thực hiện các kế hoạch/giải pháp
 . Giám sát quá trình thực hiện
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 16.Thực hiện các giải pháp SXSH (tiếp)
 Ví dụ về một bản kế hoạch:
 Phương án Các công việc cần thực Trách Thời Giám sát
 hiện nhiệm hạn
 1. Lắp vòi rửa có đầu - Lựa chọn & mua - Vật tư - 15/6 Lượng nước tiêu thụ
 xịt & van khóa ở tay - Lắp đặt vòi & đồng hồ - Kỹ thuật - 22/6 tại phòng rửa
 cầm - Hướng dẫn sử dụng - P.xưởng - 27/6
 2. Bảo dưỡng/kiểm tra - Khắc phục ngay các chỗ - B.dưỡng - 10/6 Đánh giá chung về
 ngăn ngừa rò rỉ rò rỉ lượng nước tiết
 - Lập lịch kiểm tra & phân - B.dưỡng - 15/6 kiệm hàng tháng
 công thực hiện
 - Soạn thảo “Sổ tay bảo - Tổ trưởng - 15/7
 dưỡng” b. dưỡng
 3. Lắp giá treo dụng cụ Nghiên cứu hệ thống giá Kỹ thuật - 15/12 Định kỳ báo cáo tại
 cần rửa treo các buổi họp nhóm
 SXSH
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả
 Cần thực hiện các hoạt động đo lường để đánh giá kết quả của
 các giải pháp SXSH về:
 . Mức độ tiết kiệm nguyên liệu
 . Mức độ tiết kiệm năng lượng
 . Mức độ giảm ô nhiễm
 . Hiệu quả kinh tế
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 Các công việc cần thực hiện:
 1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá
 a. Xác định các chỉ số giám sát
 b. Xác định điểm đo & lắp đặt thiết bị
 c. Xác định tần suất giám sát
 d. Chuẩn bị các biểu mẫu ghi số liệu
 e. Lập kế hoạch giám sát & đánh giá
 2. Thực hiện giám sát & đánh giá
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá
 a. Xác định các chỉ số giám sát & đánh giá:
 . Các chỉ số về tình trạng sản xuất: tiêu hao nguyên vật liệu,
 hóa chất, phụ gia, năng lượng, phế phẩm...(tấn/tấn sản phẩm,
 m3/tấn sản phẩm, kWh/tấn sản phẩm...)
 . Các chỉ số về tình trạng môi trường: nước thải, khí thải...(m3
 nước thải/tấn sản phẩm, kg COD/tấn sản phẩm, tấn CO2/tấn
 sản phẩm...)
 . Các chỉ số về hiệu quả kinh tế: chi phí cho nguyên liệu, điện,
 nước...
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá
 b. Xác định các điểm đo & lắp đặt thiết bị đo:
 . Lập sơ đồ điểm đo cho từng thông số
 . Rà soát & điều chỉnh cho phù hợp với thực tế (điều kiện cơ sở
 vật chất/hạ tầng kỹ thuật và quản lý)
 . Cân đối với ngân sách và nguồn lực
 . Quyết định các điểm đo
 . Mua sắm & lắp các thiết bị đo, đánh mã số thiết bị
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá
 c. Xác định tần suất đo & giám sát:
 . Tần suất giám sát phụ thuộc:
 - Hoạt động SX của công ty (ca? giờ)
 - Mức độ biến động của các thông số
 - Mức độ ảnh hưởng của thông số đến chỉ số chung & hiệu
 quả kinh tế
 - Nhân sự/phân công trong công ty
 . Ngoài các hoạt động đo/giám sát thường xuyên còn có thể
 đo/giám sát đột xuất
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá
 d. Chuẩn bị các biểu mẫu ghi số liệu:
 . Biểu mẫu ghi chép số liệu:
 - Phù hợp với tần suất lấy số liệu
 - Biểu ghi chép phải chỉ rõ vị trí đo, thiết bị đo (mã số) thời
 điểm đo, người đo...
 . Cố gắng thống nhất với hệ thống quản lý số liệu hiện có (cải
 tiến nếu cần)
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 C«ng ty .. BiÓu mÉu sè:
 Nhãm SXS
 Bảng theo dâi ®¸ vÈy sö dông t¹i ph©n x­ëng A
 M¸y ®¸ sè: NDV-A
 VÞ trÝ l¾p ®Æt: M¸y ®¸ vay ph©n x­ëng A
 Môc ®Ých quan tr¾c:Sö dông ®¸ v©y ph©n x­ëng A
 Ngµy Thêi gian ChØ sè ®ång L­îng ®¸ Ghi chó Ng­êi theo 
 vËn hµnh hå n­íc vÈy dâi
 (NDV-A)
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 C«ng ty  BiÓu mÉu sè..
 BiÓu mÉu theo dâi chØ sè ®ång hå ®iÖn. Th¸ng ..N¨m 2008
 M· hiÖu ®ång hå: §2.
 VÞ trÝ l¾p ®Æt ®ång hå: Nhµ m¸y ®¸
 Môc ®Ých sö dông: Theo dâi tæng ®iÖn côm 2
 Thêi gian ghi chØ sè hµng ngµy: 7h s¸ng
 HÖ sè ®ång hå: 50
 Ngµy ChØ sè ®ång hå Ghi chó Ngêi theo dâi
 1 1230 NguyÔn V¨n A
 2 1371
 31
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá
 e. Lập kế hoạch giám sát & đánh giá:
 . Nội dung kế hoạch giám sát:
 - Hoạt động SX của công ty (ca? giờ)
 - Giám sát các chỉ tiêu/thông số gì?
 - Khi nào giám sát? chu kỳ giám sát?
 - Giám sát như thế nào? sử dụng thiết bị gì?
 - Ai giám sát? Ai kiểm tra?
 - Báo cáo như thế nào
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 e. Lập kế hoạch giám sát & đánh giá:
 Phương pháp đo Trách 
 Stt Chỉ số giám sát Đơn vị Số liệu cần đo
 Tần suất Thiết bị nhiệm 
 1 Chỉ số sản xuất
 1.1 Nguyên liệu đầu vào kg Vỏ dừa Mỗi ngày Cân K.toán
 1.2 Hóa chất kg Keo latex Mỗi ngày Cân Tổ sơn
 1.3 Năng lượng kw/h Điện Hàng tháng Đồng hồ K.thuật
 Củi, trấu Hàng tháng Cân
 1.4 Sản phẩm kg Chỉ suông Mỗi ngày Cân Kho
 kg Chỉ rối Mỗi ngày Cân Kho
 kg Mụn block Mỗi ngày Cân Kho
 1.5 Nước m3 Nước ngâm Hàng tháng Đồng hồ K.thuật
 2 Chỉ số môi trường
 2.1 Khí thải mg/m3 Bụi, SOx, NH3 6 tháng/lần Chuyên dụng Thuê đo
 2.2 Nước thải mg/l pH, BOD, COD, SS 6 tháng/lần Chuyên dụng Thuê đo
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 2. Thực hiện giám sát & đánh giá
 a. Thu thập và tổng hợp số liệu:
 . Phân công cụ thể trách nhiệm
 . Ấn định thời biểu nhịp nhàng giữa các khâu thu thập số liệu
 b. Phân tích số liệu:
 . Tính toán các chỉ số dựa trên các thông số đã đo/thu thập
 . Sử dụng các bảng tính Excel, biểu đồ, đồ thị...
 . Phân tích các điểm đột biến/bất thường
 c. Báo cáo kết quả: báo cáo kết quả định kỳ/đột xuất
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)
 2. Thực hiện giám sát & đánh giá
 18 h ngµy 18 h ngµy h«m 
 Sè liÖu vÒ NLSX, Số liÖu tiªu tríc
 h«m tríc thô ®¸
 SP, CTR
 8h 8h
 7 h 8h 8h
 Sè liÖu vÒ tiªu Sè liÖu vÒ tiªu 7 h
 thô níc
 thô ®iÖn Ngày 5 
 hàng tháng
 Sè liÖu vÒ 
 Níc th¶i
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH
 Tại sao cần duy trì & cải tiến hoạt động SXSH:
 . Các công nghệ/máy móc thiết bị sẽ lạc hậu theo thời gian
 . Hệ thống số liệu nền không còn phù hợp do các thay đổi
 . Các thất thoát lãng phí lại xuất hiện
 . Các vấn đề môi trường lại nảy sinh
 . ...v...v...
 Sản xuất sạch hơn là công cụ quản lý giúp cải
 thiện hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp
  Duy trì SXSH sẽ góp phần giúp doanh nghiệp phát triển
 bền vững
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH như thế nào?
 1. Xây dựng văn hóa cải tiến
 2. Duy trì động lực cải tiến
 3. Duy trì các mục tiêu cải tiến
 4. Duy trì hoạt động SXSH
 5. Kết hợp SXSH với các hoạt động quản lý tác nghiệp
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 1. Xây dựng văn hóa cải tiến:
 . Luôn có cách làm tốt hơn so với cách
 làm hiện tại
 . Hãy xây dựng “tư duy cải tiến” trong mỗi
 thành viên của doanh nghiệp
 . Luôn trân trọng mọi sáng kiến cải tiến
 cho dù sáng kiến đó chỉ đem lại hiệu quả
 khiêm tốn
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 2. Duy trì động lực cải tiến:
 . Không có gì là hoàn hảo, các cơ hội cải tiến luôn hiện hữu
 trong mọi hoạt động của doanh nghiệp
 . Không nên đánh giá thấp, bỏ qua các cơ hội cải tiến nhỏ
 . Văn hóa cải tiến trong doanh nghiệp sẽ góp phần tạo tạo
 ra động lực cải tiến
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 3. Duy trì các mục tiêu cải tiến:
 . Động lực và các cơ hội cải tiến cần phải được cụ thể hóa
 thành các mục tiêu cải tiến
 . Không nhất thiết phải đặt ra các mục tiêu tham vọng
 . Các mục tiêu cần được đánh giá & xem xét thường xuyên
 để thích ứng với các thay đổi
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 4. Duy trì hoạt động SXSH:
 . Duy trì hoạt động của đội SXSH
 . Duy trì hệ thống đo lường/giám sát (các thiết bị phần
 cứng & các qui định liên quan)
 . Duy trì việc trao đổi thông tin về hoạt động SXSH
 . Duy trì hoạt động khuyến khích như quĩ thưởng sáng
 kiến...
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 5. Kết hợp SXSH & các hoạt động quản lý
 tác nghiệp:
 . Hãy làm cho SXSH trở thành hoạt
 động hàng ngày của doanh nghiệp
 . Tiêu chuẩn hóa & hệ thống hóa các
 hoạt động để việc duy trì trở nên đơn
 giản
 . Tích hợp SXSH với các hệ thống quản
 lý ISO 9001 hoặc ISO 14001
 Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
4. Tổng quan các bước đánh giá sản Bước 5. Thực hiện & duy trì:
 xuất sạch hơn
 18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)
 A - Mục tiêu & kế hoạch
 • Xác định & đánh giá các cơ hội
 • Xác định các mục tiêu cải tiến
 • Xây dựng kế hoạch cải tiến
 • Chuẩn bị các điều kiện cần thiết
 Hoạt động duy trì & cải tiến SXSH
 C- Đo lường & đánh giá
 B - Thực hiện
 • Đo lường & quan trắc số liệu
 • Thực hiện kế hoạch cải tiến
 • Tổng hợp/đánh giá kết quả & chia
 sẻ thông tin • Triển khai các giải pháp SXSH
 • Thực hiện các biện pháp khắc phục • Thực hiện các điều chỉnh để thích
 & điều chỉnh cần thiết ứng với các thay đổi