Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phụ gia thực phẩm - Chất tạo xốp

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
QCVN 4-3 : 2010/BYT 
QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA 
VỀ PHỤ GIA THỰC PHẨM - CHẤT TẠO XỐP 
National technical regulation on Food additives - Raising agents 
HÀ NỘI - 2010 
 2 
Lời nói đầu 
QCVN 4-3:2010/BYT do Ban soạn thảo quy chuẩn kỹ thuật 
quốc gia về Phụ gia thực phẩm và chất hỗ trợ chế biến 
biên soạn, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm trình duyệt và 
được ban hành theo Thông tư số 20/2010/TT-BYT 
ngày 20 tháng 5 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Y tế. 
QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA 
VỀ PHỤ GIA THỰC PHẨM - CHẤT TẠO XỐP 
National technical regulation on Food additives – Raising agents 
I. QUY ĐỊNH CHUNG 
1. Phạm vi điều chỉnh 
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (sau đây gọi tắt là Quy chuẩn) này quy định các yêu cầu 
kỹ thuật và quản lý về chất lượng, vệ sinh an toàn đối với các chất tạo xốp được sử dụng 
với mục đích làm phụ gia thực phẩm. 
2. Đối tƣợng áp dụng 
Quy chuẩn này áp dụng đối với: 
2.1. Tổ chức, cá nhân nhập khẩu, xuất khẩu, sản xuất, buôn bán và sử dụng các 
chất tạo xốp làm phụ gia thực phẩm (sau đây gọi tắt là tổ chức, cá nhân). 
2.2. Cơ quan quản lý nhà nước có liên quan. 
3. Giải thích từ ngữ và chữ viết tắt: 
3.1. Chất tạo xốp: là phụ gia thực phẩm được sử dụng để giải phóng khí, làm 
tăng thể tích của bột nhão thực phẩm. 
3.2. JECFA monograph 1 - Vol. 4 (JECFA monographs 1 - Combined 
compendium of food addiditive specifications; Joint FAO/WHO expert committee on 
food additives; Volume 4 - Analytical methods, test procedures and laboratory 
solutions used by and referenced in the food additive specifications; FAO, 2006): Các 
yêu cầu kỹ thuật đối với phụ gia thực phẩm, Tập 4 Các phương pháp phân tích, quy 
trình thử nghiệm, dung dịch thử nghiệm được sử dụng (hoặc tham chiếu) trong yêu 
cầu kỹ thuật đối với phụ gia thực phẩm; JECFA biên soạn; FAO ban hành năm 2006. 
3.3. Mã số C.A.S (Chemical Abstracts Service): Mã số đăng ký hóa chất của 
Hiệp hội Hóa chất Hoa Kỳ. 
3.4. TS (test solution): Dung dịch thuốc thử. 
3.5. ADI (Acceptable daily intake): Lượng ăn vào hàng ngày chấp nhận được. 
3.6. PTWI (Provisional Tolerable Weekly Intake): Lượng ăn vào hàng tuần tạm 
thời chịu đựng được 
3.7. INS (International numbering system): Hệ thống mã số quốc tế về phụ gia 
thực phẩm. 
II. YÊU CẦU KỸ THUẬT, PHƢƠNG PHÁP THỬ VÀ LẤY MẪU 
 1. Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử đối với các chất tạo xốp được quy 
định tại các phụ lục ban hành kèm theo Quy chuẩn này như sau: 
 1.1. Phụ lục 1: Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử đối với natri carbonat. 
 1.2. Phụ lục 2: Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử đối với amoni carbonat. 
2. Các yêu cầu kỹ thuật quy định trong Quy chuẩn này được thử theo JECFA 
monograph 1 - Vol. 4, ngoại trừ một số phép thử riêng được mô tả trong các phụ lục. 
Các phương pháp thử được hướng dẫn trong Quy chuẩn này không bắt buộc phải 
áp dụng, có thể sử dụng các phương pháp thử khác tương đương. 
3. Lấy mẫu theo hướng dẫn tại Thông tư 16/2009/TT-BKHCN ngày 02 tháng 6 
năm 2009 của Bộ Khoa học và Công nghệ về hướng dẫn kiểm tra nhà nước về chất 
lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường và các quy định khác của pháp luật có liên 
quan. 
III. YÊU CẦU QUẢN LÝ 
1. Công bố hợp quy 
1.1. Các chất tạo xốp phải được công bố phù hợp với các quy định tại Quy 
chuẩn này. 
1.2. Phương thức, trình tự, thủ tục công bố hợp quy được thực hiện theo Quy 
định về chứng nhận hợp chuẩn, chứng nhận hợp quy và công bố hợp chuẩn, công 
bố hợp quy ban hành kèm theo Quyết định số 24/2007/QĐ-BKHCN ngày 28 tháng 9 
năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ và các quy định của pháp luật. 
2. Kiểm tra đối với chất tạo xốp 
Việc kiểm tra chất lượng, vệ sinh an toàn đối với các chất tạo xốp phải thực 
hiện theo các quy định của pháp luật. 
IV. TRÁCH NHIỆM CỦA TỔ CHỨC, CÁ NHÂN 
1. Tổ chức, cá nhân phải công bố hợp quy phù hợp với các quy định kỹ 
thuật tại Quy chuẩn này, đăng ký bản công bố hợp quy tại Cục An toàn vệ sinh thực 
phẩm và bảo đảm chất lượng, vệ sinh an toàn theo đúng nội dung đã công bố . 
2. Tổ chức, cá nhân chỉ được nhập khẩu, xuất khẩu, sản xuất, buôn bán và sử dụng 
các chất tạo xốp sau khi hoàn tất đăng ký bản công bố hợp quy và bảo đảm chất lượng, 
vệ sinh an toàn, ghi nhãn phù hợp với các quy định của pháp luật. 
V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN 
1. Giao Cục An toàn vệ sinh thực phẩm chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức 
năng có liên quan hướng dẫn triển khai và tổ chức việc thực hiện Quy chuẩn này. 
2. Căn cứ vào yêu cầu quản lý, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm có trách nhiệm 
kiến nghị Bộ Y tế sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn này. 
 3. Trường hợp hướng dẫn của quốc tế về phương pháp thử và các quy định 
của pháp luật viện dẫn trong Quy chuẩn này được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế thì 
áp dụng theo văn bản mới. 
. 
 Phụ lục 1 
YÊU CẦU KỸ THUẬT VÀ PHƢƠNG PHÁP THỬ ĐỐI VỚI NATRI CARBONAT 
1. Tên khác, chỉ số Sodium carbonate; tro sođa 
INS 500(i) 
ADI không giới hạn 
2. Định nghĩa 
Tên hóa học Natri carbonat, muối natri của acid carbonic 
Mã số C.A.S. 497-19-8 
Công thức hóa học Dạng khan: Na2CO3 
Dạng ngậm nước: Na2CO3.xH2O 
Khối lượng phân tử 106,00 (dạng khan) 
3. Cảm quan Tinh thể không màu hoặc màu trắng, dạng hạt hoặc dạng 
bột tinh thể; dạng khan dễ hút nước; dạng ngậm nước 
thường gặp là monohydrat và decahydrat. Dạng 
decahydrat dễ lên hoa. 
4. Chức năng Chất kiềm hóa, chất tạo xốp 
5. Yêu cầu kỹ thuật 
5.1. Định tính 
Độ tan Dễ tan trong nước, không tan trong ethanol. 
Natri Phải có phản ứng đặc trưng của natri 
Carbonat Phải có phản ứng đặc trưng của carbonat 
5.2. Độ tinh khiết 
Giảm khối lượng khi sấy 
khô 
Dạng khan: Không được quá 2,0% 
Dạng monohydrat: Không được quá 15,0% 
Dạng decahydrat: 55,0-65,0% 
Chì Không được quá 2,0 mg/kg. 
5.3. Hàm lượng Na2CO3 Không được thấp hơn 99,0% tính theo chế phẩm khô 
6. Phƣơng pháp thử 
6.1. Độ tinh khiết 
Giảm khối lượng khi sấy 
khô 
Đối với tất cả các dạng, đầu tiên đốt mẫu đến 70oC, sau đó 
nâng dần nhiệt độ, cuối cùng sấy ở 250-300oC đến khối 
lượng không đổi. 
Chì - Thử theo JECFA monograph 1 - Vol.4. 
- Xác định bằng kỹ thuật hấp thụ nguyên tử thích hợp với 
hàm lượng qui định. Lựa chọn cỡ mẫu thử và phương 
pháp chuẩn bị mẫu dựa trên nguyên tắc của phương pháp 
mô tả tại JECFA monograph 1 - Vol.4 phần các phương 
 pháp phân tích công cụ. 
6.2. Định lượng Cân khoảng 2 g mẫu thử đã sấy khô, chính xác đến mg, 
hòa tan kỹ trong 50 ml acid sulfuric 1N, thêm chỉ thị là dung 
dịch da cam methyl (TS) và chuẩn độ acid dư bằng dung 
dịch natri hydroxyd 1 N. 
Mỗi ml acid sulfuric 1 N tương đương với 53,0 mg Na2CO3. 
 Phụ lục 2 
YÊU CẦU KỸ THUẬT VÀ PHƢƠNG PHÁP THỬ ĐỐI VỚI AMONI CARBONAT 
1. Tên khác, chỉ số INS 503(i) 
ADI không giới hạn 
2. Định nghĩa Bao gồm: Amoni carbonat, amoni carbamat, amoni 
hydrogen carbonat với các tỉ lệ khác nhau 
Mã số C.A.S. 10361-29-2 
Công thức hóa học CH6N2O2 
CH8N2O3 
CH5NO3 
Công thức cấu trúc NH2COONH4 
(NH4)2CO3 
NH4HCO3 
Khối lượng phân tử Amoni carbamat 78,06 
Amoni carbonat 98,73 
Amoni hydrogen carbonat 79,06 
3. Cảm quan Bột hoặc dạng rắn màu trắng, khối tinh thể màu trắng hoặc 
trong có mùi amoniac. Khi để ngoài không khí sẽ bị đục dần 
và chuyển thành dạng cục xốp hoặc dạng bột (amoni 
bicarbonat) do bị mất amoni và carbon dioxyd. 
4. Chức năng Chất tạo xốp, chất điều chỉnh độ acid. 
5. Yêu cầu kỹ thuật 
5.1. Định tính 
Độ tan Tan trong nước 
pH Khoảng 8,6 ( dung dịch 1trong 20). 
Carbonat Phải có phản ứng đặc trưng của carbonat 
Amoni Phải có phản ứng đặc trưng của amoni 
Thử nhiệt Khi bị đốt nóng, mẫu thử có sinh khí mà không bị than hóa, 
khí bay ra có tính kiềm khi thử bằng giấy quỳ ướt. 
5.2. Độ tinh khiết 
Cặn không bay hơi Không được quá 500,0 mg/kg. 
Clorid Không được quá 30,0 mg/kg. 
Sulfat Không được quá 50,0 mg/kg. 
Chì Không được quá 2,0 mg/kg. 
 5.3. Hàm lượng NH3 Không được thấp hơn 30,0% và không được quá 34,0% 
NH3 
6. Phƣơng pháp thử 
6.1. Độ tinh khiết 
Cặn không bay hơi - Thử theo JECFA monograph 1 - Vol.4. 
- Sử dụng 4 g mẫu thử trong 10 ml nước. 
Clorid Hoà tan 500 mg mẫu thử trong 10 ml nước nóng, thêm 
khoảng 5 mg natri carbonat, làm khô trên bể cách thuỷ. 
Thử cặn thu được như hướng dẫn trong chuyên luận thử 
giới hạn clorid. Độ đục của dung dịch thu được không quá 
độ đục của dung dịch khi tiến hành như trên đối với mẫu 
chứng có chứa 15 μg ion clorid (Cl
-
). 
Sulfat Hoà tan 4 g mẫu thử trong 40 ml nước. Thêm 10 mg natri 
carbonat và 1ml hydrogen peroxyd 30% và làm khô trên bể 
cách thuỷ. Xử lý cặn thu được theo hướng dẫn trong 
chuyên luận thử giới hạn sulfat. Độ đục của dung dịch thu 
được không quá độ đục của dung dịch khi tiến hành như 
trên đối với mẫu chứng có chứa 200 μg ion sulfat (SO4
2-
). 
Chì - Thử theo JECFA monograph 1 - Vol.4. 
- Xác định bằng kỹ thuật hấp thụ nguyên tử thích hợp với 
hàm lượng qui định. Lựa chọn cỡ mẫu thử và phương 
pháp chuẩn bị mẫu dựa trên nguyên tắc của phương pháp 
mô tả tại JECFA monograph 1 - Vol.4 phần các phương 
pháp phân tích công cụ. 
6.2. Định lượng Lấy 10 ml nước vào một cốc. Tiến hành cân bì (cốc và 
nước). Thêm vào cốc 2 g mẫu thử (cân chính xác đến 
0,1 mg). Chuyển toàn bộ hỗn hợp trong cốc vào một bình 
nón 250 ml. Thêm từ từ, vừa thêm vừa lắc 50 ml acid 
sulfuric 1N. Sau khi dung dịch đã phản ứng xong, tráng rửa 
thành bình, thêm chỉ thị là dung dịch da cam methyl (TS) và 
chuẩn độ acid dư bằng dung dịch natri hydroxyd 1N. 
Mỗi ml acid sulfuric 1N tương đương với 17,03 mg NH3.