Nghiên cứu ứng dụng công nghệ GIS trong công tác quản lý quy hoạch xây dựng đô thị

 Nguy ễn Th ị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 106(06): 125 - 129 
 NGHIÊN C ỨU ỨNG D ỤNG CÔNG NGH Ệ GIS TRONG CÔNG TÁC QU ẢN LÝ 
 QUY HO ẠCH XÂY D ỰNG ĐÔ TH Ị 
 Nguy ễn Th ị Thúy Hiên *, Đinh Vi ệt Hùng, 
 Tr ường Đạ i h ọc Kỹ thu ật Công nghi ệp – ĐH Thái Nguyên 
 TÓM T ẮT 
 Trong công tác qu ản lý quy ho ạch xây d ựng đô th ị ở thành ph ố Thái Nguyên, có m ột v ấn đề l ớn là 
 các thông tin d ạng b ản đồ quy ho ạch hi ện nay ch ủ y ếu t ồn t ại dưới d ạng tài li ệu gi ấy còn các thông 
 tin liên quan khác l ại phân tán, ch ưa tích h ợp v ới thông tin d ạng b ản đồ để tr ở thành m ột h ệ th ống 
 thông tin t ổng th ể. Vi ệc nghiên c ứu ứng d ụng công ngh ệ GIS đã cho phép ng ười s ử d ụng có th ể 
 truy c ập các thông tin v ới kết qu ả t ừ t ổng h ợp đế n chi ti ết v ề vi ệc s ử d ụng công trình h ạ t ầng k ỹ 
 thu ật: c ầu, đường, cây xanh, c ấp thoát n ước; công trình xây d ựng: tên ch ủ h ộ, c ấp phép xây d ựng 
 và tình tr ạng xây d ựng trong đô th ị. 
 Từ khóa : qu ản lý đô th ị, quy ho ạch xây d ựng, qu ản lý quy ho ạch, GIS. 
 TỔNG QUAN * tốn công s ức, m ất nhi ều th ời gian mà hi ệu qu ả 
 Hệ th ống thông tin đị a lý (GIS-Geographic công vi ệc không cao. 
 Information System) xu ất hi ện t ừ nh ững n ăm Trong công tác qu ản lý đô th ị nói chung và 
 1960 và cho đến nay GIS đã và đang được công tác qu ản lý quy ho ạch xây d ựng đô th ị 
 ứng d ụng r ộng rãi trên toàn th ế gi ới. V ề c ơ nói riêng, các thông tin d ạng b ản đồ quy 
 bản, GIS d ựa trên m ột c ơ s ở d ữ li ệu (CSDL) ho ạch hi ện nay v ẫn đang ch ủ y ếu t ồn t ại d ưới 
 có c ấu trúc, có kh ả n ăng th ể hi ện điều ki ện t ự dạng tài li ệu gi ấy còn các thông tin liên quan 
 nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi tr ường, khác l ại phân tán, ch ưa tích h ợp v ới thông tin 
 tình hình phát tri ển kinh t ế - xã h ội c ủa m ột dạng b ản đồ để tr ở thành m ột h ệ th ống thông 
 vùng lãnh th ổ trên khía c ạnh đị a lý và theo tin t ổng th ể. Vì th ế, các nhà qu ản lý g ặp khó 
 th ời gian. V ới cách th ức qu ản lý tích h ợp d ữ kh ăn trong vi ệc đưa ra quy ết đị nh đố i v ới các 
 li ệu không gian đồ ng th ời v ới các thu ộc tính bài toán v ề quy ho ạch và qu ản lý quy ho ạch 
 đi kèm cùng v ới nh ững công c ụ liên k ết d ữ do không được cung c ấp đầ y đủ và khai thác 
 li ệu, phân tích k ết h ợp, ch ồng x ếp d ữ li ệu, hi ệu qu ả các thông tin v ề đô th ị. 
 GIS cho phép các nhà ho ạch đị nh chính sách Các nhà qu ản lý c ần ứng d ụng GIS, m ột công 
 phân tích đánh giá hi ện tr ạng, d ự báo t ươ ng cụ h ữu hi ệu tr ợ giúp cho các c ấp chính quy ền để 
 lai, đề xu ất các đị nh h ướng phát tri ển b ền đư a ra quy ết đị nh chính xác thông qua vi ệc thu 
 vững. GIS c ũng h ỗ tr ợ ph ổ bi ến thông tin đến th ập, qu ản lý, phân tích và tích h ợp thông tin đị a 
 ng ười dân m ột cách thu ận l ợi và góp ph ần lý, để tích h ợp các thông tin dạng b ản đồ v ới các 
 nâng cao tính minh b ạch và t ăng c ường s ự dạng thông tin liên quan khác, x ử lý thông tin 
 tham gia c ủa c ộng đồ ng trong quá trình l ập kịp th ời, ph ục v ụ quá trình tra c ứu và khai thác 
 quy ho ạch và giám sát th ực hi ện. thông tin cho công tác qu ản lý đô th ị. 
 Tuy nhiên, ho ạt độ ng ứng d ụng công ngh ệ Với nh ững ưu điểm c ủa h ệ th ống thông tin đị a 
 thông tin (CNTT) trong công tác qu ản lý quy lý GIS: nh ập d ữ li ệu, l ưu tr ữ, truy v ấn, phân 
 ho ạch xây d ựng (QHXD) đô th ị th ời gian qua tích, hi ển th ị và xu ất d ữ li ệu các thông tin liên 
 nhìn chung còn ở m ức khiêm t ốn, ch ưa đáp quan đến quy ho ạch xây d ựng thì vi ệc nghiên 
 ứng được h ết các nhu c ầu qu ản lý hi ện nay. cứu ứng d ụng công ngh ệ GIS trong công 
 Ngoài ra, các th ủ t ục tri ển khai, theo dõi, báo tác qu ản lý quy ho ạch xây d ựng đô th ị sẽ 
 cáo v ẫn th ực hi ện th ủ công gây ra s ự r ườm rà, gi ải quy ết nh ững nhu c ầu thi ết th ực trong 
 công tác qu ản lý quy ho ạch xây d ựng đô 
 * Tel: 0984436209; Email: bigzerotn@gmail.com th ị;.v.v.. 
 125 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
 Nguy ễn Th ị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 106(06): 125 - 129 
 XÂY D ỰNG C ẤU TRÚC CÁC NHÓM D Ữ ArcGIS, sau đó tích h ợp v ới thông tin thu ộc 
 LI ỆU VÀ L ỚP D Ữ LI ỆU TRONG CSDL GIS tính để hoàn thi ện CSDL GIS qu ản lý quy 
 Một trong nh ững nhi ệm v ụ c ủa công tác qu ản ho ạch đô th ị. 
 lý quy ho ạch xây d ựng đô th ị là qu ản lý vi ệc Vi ệc thông qua h ệ th ống thông tin để liên k ết 
 sử d ụng h ạ t ầng k ỹ thu ật, công trình xây các c ơ quan qu ản lý đô th ị đị a ph ươ ng s ẽ 
 dựng, l ập và xét b ản đồ quy ho ạch. V ới m ục kh ắc ph ục nh ững t ồn tại trong công tác quy 
 tiêu là t ạo s ự ti ện l ợi, kinh t ế, hài hòa gi ữa các ho ạch & qu ản lý đô th ị để tránh vi ệc thi ếu 
 ch ức n ăng c ủa đô th ị và các m ối quan h ệ c ủa đồng b ộ, th ống nh ất trong vi ệc liên l ạc trao 
 con ng ười. Vì th ế, CSDL GIS trong qu ản lý đổi thông tin. 
 QHXD đô th ị c ần được xây d ựng và hoàn 
 Các ban ngành trong h ệ th ống qu ản lý quy 
 thi ện g ồm 4 nhóm l ớp d ữ li ệu: (1) d ữ li ệu n ền 
 ho ạch xây d ựng nh ư s ở xây d ựng, s ở k ế 
 và hành chính đô th ị (kèm thông tin chung đô 
 ho ạch đầ u t ư, UBND t ỉnh – thành ph ốcó 
 th ị); (2) d ữ li ệu s ử d ụng đấ t đô th ị; (3) d ữ li ệu 
 sử d ụng công trình h ạ t ầng đô th ị; và (4) d ữ nhi ệm v ụ c ập nh ật thông tin th ường xuyên 
 li ệu v ề công trình xây d ựng trong đô th ị và cho h ệ th ống thông qua vi ệc truy ền d ữ li ệu v ề 
 được th ể hi ện trong B ảng 1. Các nhóm d ữ li ệu trung tâm. Đồng th ời thông qua m ạng, các 
 được thu th ập t ừ các đị nh d ạng b ản đồ khác máy trong h ệ th ống có th ể trao đổ i d ữ li ệu l ẫn 
 nhau ở t ỷ l ệ 1/5.000 và 1/10.000 đã được biên nhau. Vi ệc này s ẽ t ạo điều ki ện nâng cao n ăng 
 tập, chu ẩn hóa và chuy ển đổ i v ề đị nh d ạng su ất gi ải quy ết công vi ệc. 
 Bảng 1. Cấu trúc các nhóm và l ớp d ữ li ệu trong CSDL GIS ph ục v ụ qu ản lý quy ho ạch xây d ựng đô th ị ở 
 thành ph ố Thái Nguyên 
 Nhóm d ữ li ệu Cơ s ở d ữ li ệu trong GIS 
 A. Nhóm d ữ li ệu n ền đô th ị 
 1. Hành chính Là nhóm d ữ li ệu làm khung tham 
 2. Địa hình, địa danh chi ếu cho toàn b ộ c ơ s ở d ữ li ệu GIS 
 3. Giao thông chính 
 B. Nhóm d ữ li ệu s ử d ụng đấ t đô th ị 
 Nhóm d ữ li ệu c ần được đưa v ề 
 1. Hi ện tr ạng s ử d ụng đấ t 
 cùng h ệ t ọa độ v ới d ữ li ệu n ền đô 
 2. B ản đồ đị a chính 
 th ị 
 3. D ữ li ệu s ử d ụng nhà, đất 
 C. Nhóm d ữ li ệu s ử d ụng công trình h ạ t ầng đô th ị 
 1. Dữ li ệu s ử d ụng h ạ t ầng k ỹ thu ật đô th ị 
 - Nhóm d ữ li ệu c ần được đưa v ề 
 - Giao thông: tim đường, lòng đường 
 cùng h ệ t ọa độ v ới d ữ li ệu n ền đô 
 - Các công trình h ạ t ầng: đường s ắt, đường b ộ, đê, kè 
 th ị. 
 - Cấp, thoát n ước 
 - Các nhóm d ữ li ệu phân nh ỏ d ựa 
 - Cây xanh, m ặt n ước 
 trên th ực t ế qu ản lý c ủa các đô th ị 
 - Chi ếu sáng: c ột đèn, tuy ến ph ố chi ếu sáng, tr ạm điều khi ển ánh 
 - Là nhóm d ữ li ệu chuyên ngành 
 sáng 
 quan tr ọng và ph ục v ụ tr ực ti ếp cho 
 - VSMT: nhà v ệ sinh công c ộng, công trình tang l ễ 
 công tác qu ản lý quy ho ạch. 
 2. D ữ li ệu s ử d ụng h ạ t ầng khu công nghi ệp 
 - Nhà máy 
 - Xí nghi ệp 
 - Khu công nghi ệp 
 D. Nhóm d ữ li ệu v ề công trình xây d ựng 
 1. Công trình nhà dân: chi ều cao, kích th ước, hi ện tr ạng.. 
 2. C ơ quan hành chính 
 126 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
 Nguy ễn Th ị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 106(06): 125 - 129 
 TÍNH KH Ả THI C ỦA VI ỆC ỨNG D ỤNG Menu truy v ấn còn được xây d ựng theo các 
 CÔNG NGH Ệ GIS VÀO CÔNG TÁC QU ẢN hướng sau: 
 LÝ QUY HO ẠCH XÂY D ỰNG ĐÔ TH Ị 
 - Thông tin v ề các tr ục đường, công trình xây 
 Một là, GIS có th ể nh ập d ữ li ệu t ừ b ản đồ dựng có trong di ện quy ho ạch và gi ải t ỏa đề n 
 gi ấy, t ừ d ữ li ệu s ố, d ữ li ệu t ọa độ ho ặc GPS. bù hay không? thu ộc di ện quy ho ạch c ủa d ự án 
 Nền đị a hình có th ể x ếp ch ồng v ới n ền hành 
 nào? để ph ục v ụ nhà đầu t ư bi ết thông tin 
 chính và địa chính để k ết h ợp và khai thác 
 thông tin liên quan. T ừ các ngu ồn d ữ li ệu ( đã khu đất d ự đị nh s ẽ đầ u t ư, theo menu d ưới sau: 
 chu ẩn hóa theo tiêu chu ẩn GIS) nh ư: 
 MapInfo, ArcGIS, AutoCAD Map... thông 
 qua gi ải pháp GIS b ản đồ s ẽ được mã hóa 
 (đảm b ảo tính toàn v ẹn và t ốc độ truy c ập c ủa 
 dữ li ệu) và có th ể ch ạy trên m ọi c ấu hình máy 
 tính (t ừ CD-ROM, USB...), ho ặc qua môi 
 tr ường Internet mà không c ần các ph ần m ềm 
 GIS đã t ạo l ập các d ữ li ệu t ừ ban đầ u. 
 Hai là, GIS có th ể l ưu tr ữ d ữ li ệu d ưới hai 
 dạng: đị nh d ạng vector thích h ợp cho bi ểu 
 di ễn đố i t ượng không gian v ới độ chính xác - Thông tin v ề đường: tính t ổng di ện tích m ặt 
 cao; định d ạng Raster thích h ợp cho phân tích đường bê tông láng nh ựa, tình tr ạng ng ập 
 không gian và được áp d ụng cho các mô hình 
 nước, t ải tr ọng cho phép, s ố làn xe, tình tr ạng 
 số độ cao. 
 mặt đường t ốt - xấu hay trung bình; tìm 
 Ba là, GIS có th ể truy c ứu không gian, tìm đường theo n ăm xây d ựng, thông tin v ề 
 ki ếm đố i t ượng b ằng cách đánh giá quan h ệ 
 đường theo tên đường xác đị nh. 
 về m ặt đị a lý c ủa chúng v ới các đố i t ượng 
 khác nhau nh ư khu v ực, tr ục đường, s ố lô, s ố - Thông tin v ề c ầu: th ống kê s ố cầu giao thông; 
 th ửa, ch ủ h ộ, di ện tích, trình tr ạng xây d ựng.. th ống kê c ầu theo lo ại c ầu và theo n ăm xây 
 và được th ể hi ện trong menu d ưới đây: dựng; tìm các c ầu theo th ời gian s ữa ch ữa. 
 - Thông tin v ề chi ếu sáng: th ống kê tr ụ điện 
 theo ngày s ửa ch ữa và n ăm bão d ưỡng; tìm 
 thông tin t ổng th ể v ề tr ụ theo s ố th ứ t ự và 
 đường. 
 - Thông tin v ề cây xanh: Th ống kê cây xanh 
 theo lo ại cây và đường xác đị nh, chi ều cao 
 cây và tên đường xác đị nh. 
 Khi c ần xác đị nh thông tin liên quan đến h ộ - Thông tin v ề các khu công nghi ệp: tính ch ất 
 gia đình, có th ể truy v ấn vào s ố lô, s ố th ửa để đặc thù c ủa t ừng khu, di ện tích, hi ện tr ạng s ử 
 bi ết các thông tin v ề ch ủ h ộ (Nguy ễn V ăn A), dụng đấ tVí d ụ th ể hi ện qua 2 menu sau: 
 2
 di ện tích (m ), gi ấy phép xây d ựng (True, 
 False), được c ấp s ổ đỏ (True, False);.. được 
 th ể hi ện trong menu sau: 
 Menu: thông tin 
 lô đất 
 Hi ển th ị thông tin 
 127 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
 Nguy ễn Th ị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 106(06): 125 - 129 
 - Qu ản lý h ồ s ơ nhà, đất: Truy tìm h ồ s ơ nhà trong công tác qu ản lý quy ho ạch xây d ựng 
 đất theo mã h ồ s ơ, theo s ố lô th ửa, theo tên đô th ị có th ể: 
 ch ủ h ộ, theo đị a ch ỉ nhà; c ập nh ật thông tin v ề - Qu ản lý t ập trung các thông tin quy ho ạch. 
 hồ s ơ nhà đất (thay đổ i các thông tin v ề s ố lô Tạo môi tr ường đơn gi ản, thu ận ti ện cho vi ệc 
 th ửa, ch ủ h ộ, di ện tích, gi ấy phép xây d ựng, khai thác, s ử d ụng các thông tin quy ho ạch. 
 tình tr ạng xây d ựng, b ản v ẽ lô đấ t, v.v.v..) Ph ục v ụ nhanh chóng các nhu c ầu v ề khai 
 được th ể hi ện trong menu sau: thác thông tin, tin h ọc hóa quá trình gi ải quy ết 
 các th ủ t ục hành chính. 
 - Với lãnh đạo: cung c ấp thông tin t ổng h ợp, 
 đa chi ều và thu ộc nhi ều ch ủ đề khác nhau, 
 thông tin mang tính tri th ức h ỗ tr ợ vi ệc ra 
 quy ết đị nh. 
 - Qu ản lý dân s ố: C ập nh ật s ự thay đổ i nhân - Với đơn v ị qu ản lý quy ho ạch xây d ựng: 
 kh ẩu ở t ừng h ộ; th ống kê dân s ố c ấp ph ường cung c ấp m ột h ệ th ống thông tin th ống nh ất t ừ 
 xã; m ật đô dân s ố ở c ấp ph ường xã T ừ đó d ự vi ệc kh ởi t ạo d ữ li ệu, qu ản lý c ập nh ật d ữ li ệu 
 báo m ức độ bi ến độ ng dân s ố trong t ươ ng đến các hình th ức khai thác d ữ li ệu theo yêu 
 lai, ph ục v ụ cho công tác quy ho ạch theo giá cầu nghi ệp v ụ. 
 tr ị thay đổi v ề dân s ố, ví d ụ th ể hi ện trong 
 - Với các đơn v ị có nhu c ầu s ử d ụng thông tin 
 menu sau: 
 quy ho ạch xây d ựng: được cung c ấp thông tin 
 về quy ho ạch xây d ựng theo ch ức n ăng nhi ệm 
 vụ c ủa mình. 
 - Với c ộng đồ ng: cung c ấp m ột kênh tra c ứu 
 thông tin v ề quy ho ạch xây d ựng, thông tin v ề 
 khu v ực ở ho ặc khu đấ t d ự ki ến s ẽ đầ u t ư 
 Bốn là, GIS có th ể hi ển th ị báo cáo theo ho ặc bi ết được tr ạng thái xây dựng c ủa lô đấ t 
 nhi ều d ạng khác nhau: theo b ảng bi ểu, bi ểu nhà mình nh ư th ế nào. 
 đồ, hay b ản đồ ; có th ể xu ất dữ li ệu dưới Trong xây d ựng và phát tri ển đô th ị hi ện nay, 
 dạng ảnh, b ản đồ gi ấy, internet hay d ạng tài công tác quy ho ạch, qu ản lý quy ho ạch xây 
 li ệu. K ết qu ả th ể hi ện nh ư sau: dựng có vai trò r ất quan tr ọng, đây là v ấn đề 
 vừa mang tính chi ến l ược nh ưng ph ải đi tr ước 
 một b ước làm c ơ s ở cho đầ u t ư xây d ựng các 
 công trình, ch ỉnh trang và phát tri ển đô th ị... 
 Đồng th ời là m ột trong nh ững gi ải pháp ch ủ 
 yếu để qu ản lý xây d ựng đô th ị phát tri ển theo 
 hướng v ăn minh, hi ện đạ i, góp ph ần làm t ăng 
 tr ưởng kinh t ế, nâng cao đờ i s ống nhân dân, 
 đảm b ảo an ninh xã h ội. 
 Tuy nhiên vi ệc đưa mô hình h ệ th ống vào 
 KẾT LU ẬN VÀ KI ẾN NGH Ị ho ạt độ ng c ần ph ải có s ự th ống nh ất gi ữa các 
 Nghiên c ứu đã đạt được nh ững k ết qu ả kh ả cơ quan h ữu quan c ũng nh ư có s ự ch ỉ đạ o c ủa 
 quan. K ết qu ả truy xu ất tr ực quan, ng ười dùng lãnh đạo thành ph ố để đào t ạo ngu ồn nhân l ực 
 có th ể d ễ dàng thao tác ch ỉnh s ửa, c ập nh ật d ữ sử d ụng t ốt công ngh ệ GIS. 
 li ệu, thông tin các đố i t ượng. Đề tài đã cho TÀI LI ỆU THAM KH ẢO 
 th ấy vi ệc áp d ụng GIS trong công tác qu ản lý [1]. TS. Nguy ễn Th ế Th ận, TS. Tr ần Công Yên, 
 quy ho ạch đô th ị mang l ại hi ệu qu ả và tính Hướng d ẫn s ử d ụng ph ần m ềm GIS. ARC/INFO; 
 kh ả thi cao. Vi ệc ứng d ụng công ngh ệ GIS Nhà xu ất b ản xây d ựng; 
 128 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 
 Nguy ễn Th ị Thuý Hiên và Đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 106(06): 125 - 129 
 [2]. TS. Ph ạm S ĩ Liêm, Phó ch ủ t ịch T ổng h ội Xây [3]. TS. Tr ần Hùng, (2010), sổ tay “S ử d ụng 
 dựng Vi ệt Nam; Báo cáo t ại H ội ngh ị “Gi ải quy ết công ngh ệ GIS trong quy ho ạch và qu ản lý h ạ 
 các v ấn đề phát tri ển đô th ị”. tầng đô th ị”. 
 SUMMARY 
 RESEARCHING TO APPLY GIS TECHNOLOGY IN MANAGEMENT OF 
 URBAN CONSTRUCTION PLANNING 
 Nguyen Thi Thuy Hien *, Dinh Viet Hung, 
 College of Technology - TNU 
 In the management of urban construction planning in Thai Nguyen City, a major problem that 
 information as current zoning maps still exist mainly in the form of paper documents is relevant 
 information others dispersed, yet integrated with map information as to become an information 
 systems master. The research and application of GIS technology that can allow users to access 
 information with results from synthesis to detail on the use of technical infrastructure: roads, 
 bridges, trees, water drainage, construction work: household names, licensing and construction 
 status... in urban. 
 Key words: urban management, construction planning, management planning, GIS. 
 Ngày nh ận bài: 18/4/2013; Ngày ph ản bi ện: 13/6/2013; Ngày duy ệt đă ng: 26/7/2013 
 * Tel: 0984436209; Mail: bigzerotn@gmail.com 
 129 
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên