Nghiên cứu đặc điểm hình thái trần sàng trên cắt lớp vi tính ở bệnh nhâncó hội chứng mũi xoang

123
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
- Địa chỉ liên hệ: Trần Thị Diệu, email: dieu.tran25@gmail.com 
- Ngày nhận bài: 12/10/2018; Ngày đồng ý đăng: 9/11/2018, Ngày xuất bản: 17/11/2018
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI TRẦN SÀNG TRÊN
 CẮT LỚP VI TÍNH Ở BỆNH NHÂNCÓ HỘI CHỨNG MŨI XOANG
Trần Thị Diệu1, Đặng Thanh2
(1) Bác sĩ nội trú Chẩn đoán hình ảnh, Trường Đại học Y Dược Huế
(2) Bộ môn Tai Mũi Họng, Trường Đại học Y Dược Huế
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Trần sàng là cấu trúc xương mỏng nhất của nền sọ. Nghiên cứu đặc điểm hình thái của trần 
sàng trên cắt lớp vi tính nhằm mục đích tránh làm tổn thương trần sàng trong quá trình phẫu thuật mũi 
xoang. Mục tiêu: Mô tả đặc điểm hình thái trần sàng và một số cấu trúc lân cận trên cắt lớp vi tính và khảo 
sát sự liên quan giữa đặc điểm hình thái trần sàng với các cấu trúc lân cận. Đối tượng và phương pháp: Gồm 
177 bệnh nhân có hội chứng mũi xoang được khám lâm sàng và chụp phim cắt lớp vi tính xoang tại Bệnh viện 
Trường Đại học Y Dược Huế. Kết quả: Chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng bên phải: 4,27 ± 1,96 mm, 
bên trái: 4,64 ± 1,92 mm. Keros type 1 chiếm 41,5%, type 2 chiếm 47,2 % và type 3 là 11,3%. Keros bên trái 
lớn hơn bên phải có ý nghĩa thống kê. Chiều cao hốc mũi cao nhất ở Keros type 3 và thấp nhất ở Keros type 
1, chênh lệch chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng > 2mm gặp nhiều ở Keros type 3 (X2=15,62, p=0,004). 
Chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng bên lệch vách ngăn lớn hơn bên đối diện, tuy nhiên sự khác biệt 
không có ý nghĩa thống kê. Kết luận: Sự bất đối xứng và những thay đổi vùng sọ sàng là kiến thức hữu ích 
giúp cho phẫu thuật viên tránh những tai biến trong phẫu thuật mũi xoang.
Từ khóa: Trần sàng, phẫu thuật mũi xoang
Abstract
STUDY OF MORPHOLOGY OF THE ETHMOIDAL ROOF ON CT SCAN 
IN PATIENT WITH NASOSINUSAL SYNDROMES
Tran Thi Dieu1, Dang Thanh2
(1) Hue University of Medicine and Pharamcy, Hue University
(2) Hue University of Medicine and Pharamcy
Background: The ethmoidal roof is the thinnest bone of the skull base. Study of morphology of the eth-
moidal roof on sinus CT Scan to avoid damaging the ethmoidal roof during sinus surgery. Objective: Describe 
the shape of the ethmoidal roof and some adjacent structures on computed tomography. Survey the relation 
between the shape of the ethmoidal roof and some adjacent structures. Patients and methods: Including 177 
patients with nasosinusal syndromes who examined and underwent sinus CT scan at Hue University of Med-
icine and Pharmacy. Result: The mean hight of the lateral lamella of the cribrifom plate is 4.27 ± 1.96 mm on 
the right and 4.64 ± 1.92mm on the left. Keros type 1 accounted for 41.5%, type 2 accounted for 47.2% and 
type 3 accounted for 11.3%. Keros classification on the left was significantly higher than that on the right side. 
The hight of the nasal cavity was lowest in the Keros type 1 group and highest in type 3 (p=0.001). For more 
than 2 mm asymmetry of the hight of the lateral lamella of the cribrifom plate, the Keros 3 group showed a 
statistical more common when compared to the other groups (X2=15.62, p=0.004). The hight of the lateral 
lamella of the cribrifom plate at the ipsilateral side (deviated side) was higher than that of the contralateral 
side, but the difference is not statistically significant. Conclusion: Understanding potential asymmetries and 
variations of the skull base contour may assist the surgeons in avoiding complications in sinus surgery.
Key words: The ethmoid roof, sinus surgery
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Với sự tiến bộ của kỹ thuật phẫu thuật nội soi 
mũi xoang chức năng được cải tiến bởi nhà vật lý 
người Anh, Hopkins hay kỹ thuật của hệ thống thăm 
dò thành bên mũi được phát triển đầu tiên bởi 
Messeklinger vào cuối thập niên 60 và 70, đã tạo sự 
phát triển trong phẫu thuật nội soi (PTNS) xoang; từ 
đó các biến chứng đáng sợ như thủng ổ mắt hay nền 
sọ được ghi nhận nhiều hơn [8].
Trần sàng (TS) với lá bên của mảnh thủng xương 
124
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
sàng (MTXS) mỏng, nền sọ sàng và những thay đổi về 
giải phẫu sẽ có thể dẫn đến các tổn thương do thủ 
thuật của bác sĩ như thương tổn thủng màng cứng, 
các biến chứng sọ và não nặng nề trong PTNS xoang.
Hiểu biết về giải phẫu và hình ảnh cắt lớp vi tính 
(CLVT) trước phẫu thuật, đánh giá vùng bình thường 
và những biến thể giải phẫu giúp chỉ dẫn cho bác sĩ 
tai mũi họng đi qua các vùng xoang cạnh mũi một 
cách an toàn, giảm tối thiểu nguy cơ tai biến cho 
bệnh nhân. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu 
đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm hình thái trần sàng 
trên cắt lớp vi tính ở bệnh nhân có hội chứng mũi 
xoang” với mục tiêu mô tả đặc điểm hình thái trần 
sàng và một số cấu trúc lân cận trên cắt lớp vi tính 
và khảo sát sự liên quan đặc điểm hình thái trần sàng 
và các cấu trúc lân cận.
2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
- Gồm 177 bệnh nhân có hội chứng mũi xoang 
được khám lâm sàng và chụp phim cắt lớp vi tính 
xoang tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế từ 
06/2017 đến 05/2018.
Tiêu chuẩn chọn bệnh
- Bệnh nhân > 18 tuổi có hội chứng mũi xoang 
trên lâm sàng. 
Tiêu chuẩn loại trừ
- Bệnh nhân có tiền sử chấn thương hàm mặt 
hoặc sọ não.
- Bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật mũi xoang.
- Bệnh nhân có khối u hoặc bệnh lý khác vùng 
mũi hoặc mũi hầu gây tiêu xương vùng trần sàng 
thấy được trên cắt lớp vi tính.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả cắt ngang.
2.2.2. Biến số nghiên cứu
- Chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng: Để 
đo chiều cao lá bên MTXS chúng tôi chọn mốc đo 
trên mặt phẳng coronal là tại vị trí thấy được điểm 
trung tâm thần kinh dưới ổ mắt hai bên tương ứng 
với vùng nền sọ trước. Chiều cao của lá bên MTXS 
được đo là khoảng cách từ vị trí điểm khớp giữa hố 
sàng với lá bên MTXS và điểm khớp giữa MTXS với 
lá bên MTXS.
- Các cấu trúc lân cận: chiều dài cuốn mũi giữa 
(CMG), chiều cao ổ mắt và chiều cao hốc mũi: Cũng 
được đo cùng mặt phẳng coronal trên.
- Phân loại Keros: Chia chiều cao lá bên MTXS 
thành 3 type: Type 1: <4mm, type 2: 4-7mm và type 
3: >7mm.
- Chênh lệch chiều cao lá bên mảnh thủng xương 
sàng hai bên: Được chia thành 3 nhóm: ≤ 1mm, >1-
2mm và >2mm.
- Tình trạng lệch vách ngăn mũi: chia thành các 
loại: Không lệch, lệch sang phải và lệch sang trái
2.2.3. Xử lý số liệu
Sử dụng phần mềm SPSS 16.0 và Excel 2010
Hình 2.1. Các đo chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng và các cấu trúc lân cận [3]
Hình 2.2. Hình ảnh minh họa 3 type của phân loại Keros [4]
125
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tổng số bệnh nhân được khảo sát là 177 (354 bên trần sàng), trong đó nam chiếm 54,2% (96/177), nữ 
chiếm 45,8% (81/177). Tuổi lớn nhất là 86 nhỏ nhất là 19.
3.1. Các thông số đo lường chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng và một số cấu trúc lân cận
Bảng 3.1. Các thông số đo lường chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng và một số cấu trúc lân cận
Thông số Chung Bên phải Bên trái
Chiều cao lá bên
 MTXS (mm)
X±SD 4,45 ± 1,95 4,27 ± 1,96 4,64 ± 1,92
Max 9,5 9,5 9,5
Min 0,63 0,63 0,75
Chiều dài CMG
X±SD 22,88 ± 3,14 22,92 ± 3,19 22,83 ± 3,10
Max 39,2 32,2 39,2
Min 13,2 14,6 13,2
Chiều cao ổ mắt
X±SD 35,28 ± 2,18 35,22 ± 2,19 35,33 ± 2,18
Max 40,9 40,4 40,9
Min 28,9 29,8 28,9
Chiều cao hốc mũi
X±SD 50,02 ± 3,91 49,58 ± 4,04 50,46 ± 3,75
Max 60,0 59,5 60,0
Min 40,0 40,0 41,1
Tổng 354 177 177
Chiều cao lá bên MTXS bên trái 4,64 ± 1,92mm, cao hơn so với bên phải 4,27 ± 1,96mm. Chiều cao trung 
bình cả hai bên 4,45 ± 1,95mm.
Chiều cao hốc mũi và chiều cao ổ mắt bên trái lớn hơn bên phải. Ngược lại chiều dài CMG bên phải dài 
hơn bên trái (22,92 ± 3,19mm và 22,83 ± 3,10mm).
3.2. Phân loại Keros và đánh giá sự khác nhau giữa bên phải và bên trái
Bảng 3.2. Phân độ Keros và đánh giá sự khác nhau giữa bên phải và bên trái
Keros
(type)
Chung Bên phải Bên trái P
Số lượng
Tỷ lệ
(%)
Số lượng
Tỷ lệ
(%)
Số lượng
Tỷ lệ
(%)
1 147 41,5 83 46,9 64 36,1
0,001
2 167 47,2 76 42,9 91 51,4
3 40 11,3 18 10,2 22 12,5
Tổng 354 100,0 177 100,0 177 100,0
Trong tổng số 177 BN có 144 BN có Keros hai bên giống nhau và 33 BN có Keros hai bên khác nhau. Đánh 
giá chung cho thấy type 2 chiếm tỷ lệ cao nhất 47,2% (167/354), sau đó là type 1 41,5% (147/354) và thấp 
nhất là type 3 11,3% (40/354). Nhưng khi xét riêng hai bên phải và trái thì chúng tôi nhận thấy bên phải type 
1 chiếm tỷ lệ cao nhất 46,9% (83/177) sau đó là type 2 42,9% (76/177), ngược lại thì bên trái type 2 chiếm tỷ 
lệ cao nhất 51,4% (91/177), sau đó là type 1 36,1 % (36/177). Sự khác nhau của phân độ Keros hai bên có ý 
nghĩa thống kê với X2=169,7, p=0,001.
126
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
Hình 3.1. Phân loại Keros type 1 (BN N.L.T., ID: 3807), type 2 (BN L.T.K.S., ID: 3464), type 3 (BN Đ.V.S., ID: 4015)
3.3. Sự liên quan giữa phân loại Keros với sự chênh lệch chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng hai bên
Bảng 3.3. Sự liên quan giữa phân loại Keros với sự chênh lệch chiều cao lá bên 
mảnh thủng xương sàng hai bên
Độ chênh
Keros
≤ 1mm 1-2 mm > 2mm P
Type1 122 (83%) 9 (6,1%) 16 (10,9%)
X2=15,62
p=0,004
Type2 127 (76%) 25 (15%) 15 (9%)
Type3 23 (57,5%) 8 (20%) 9 (22,5%)
Tổng 272 (76,8%) 42 (11,9%) 40 (11,3%)
Sự khác nhau về mức độ chênh lệch chiều cao lá bên MTXS giữa các nhóm Keros có ý nghĩa thống kê 
(p 2mm gặp nhiều ở Keros type 3 hơn các type khác.
Hình 3.2. A: Hai bên Keros 1, chênh lệch ≤ 1mm (BN L.T.H.E., ID: 3385). B: Bên phải Keros 1, bên trái Keros 2, 
chệnh lệch 1-2mm (BN N.T.L., ID: 3758). Bên phải Keros 3 bên trái Keros 1, chênh lệch > 2mm
 (Bệnh nhân H.T.M, ID: 3356)
127
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
3.4. Sự liên quan giữa phân loại Keros và các thông số đo lường các cấu trúc lân cận
Bảng 3.4. Sự liên quan giữa phân loại Keros và các thông số đo lường các cấu trúc lân cận
Cấu trúc lân cận
Keros (type)
Chiều dài 
CMG
Chiều cao 
ổ mắt 
Chiều cao 
hốc mũi 
1 22,79±3,38 34,97 ± 4,32 48,44 ± 3,97
2 22,93±3,11 35,08 ±2,02 50,69 ±3,37
3 22,99±2,29 35,6 ±2,49 53,02 ± 3,31
Tổng 22,88±3,14 35,09±3,22 50,02 ± 3,91
p 0,148 0,400 0,001
Không có sự liên quan giữa phân loại Keros với chiều dài CMG, chiều cao ổ mắt (p>0,05).
Có sự liên quan giữa chiều cao ổ mũi và phân loại Keros (p<0,05), cho thấy Keros càng lớn tức chiều cao 
lá bên MTXS càng lớn thì chiều cao ổ mũi càng lớn.
3.5. Tình trạng lệch vách ngăn mũi
Biểu đồ 3.1. Tình trạng lệch vách ngăn mũi
Có 105/177 bệnh nhân lệch vách ngăn mũi, chiếm tỷ lệ 59,3%. Trong đó lệch bên phải 49/177 (27,7%). 
3.5. Sự liên quan giữa chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng với bên lệch vách ngăn mũi ở nhóm 
bệnh nhân có lệch vách ngăn
Chúng tôi chỉ lấy bệnh nhân có lệch vách ngăn mũi (n= 105), sau đó tiến hành phân tích sự liên quan giữa 
chiều cao lá bên MTXS với bên lệch vách ngăn mũi (bên lệch vách ngăn và bên đối diện)
Bảng 3.5. Sự liên quan giữa chiều cao lá bên mảnh thủng xương sàng với bên lệch vách ngăn mũi ở nhóm 
bệnh nhân có lệch vách ngăn (n=105)
Bên lệch vách ngăn Bên đối diện P
Chiều cao lá bên MTXS (mm) 4,43 ± 1,94 4,40 ± 2,06 P=0,802
Chiều cao lá bên MTXS bên lệch vách ngăn mũi có giá trị trung bình lớn hơn bên đối diện, tuy nhiên sự 
khác biệt không có ý nghĩa thống kê.
4. BÀN LUẬN
Lá bên MTXS là một chi tiết giải phẫu mỏng nhất 
của nền sọ, có nguy cơ cao bị tổn thương trong 
phẫu thuật nội soi. Vì vậy chúng tôi tập trung đánh 
giá chiều cao lá bên MTXS. Các nghiên cứu trước 
đó chủ yếu mô tả đặc điểm hình thái TS, nghiên 
cứu của chúng tôi sẽ đánh giá toàn diện hơn sự liên 
quan của đặc điểm hình thái TS với các cấu trúc lân 
cận.
4.1. Các thông số đo lường chiều cao lá bên 
mảnh thủng xương sàng và một số cấu trúc lân cận
Chiều cao lá bên MTXS bên trái lớn hơn bên 
phải: 4,64 ± 1,92mm và 4,27 ± 1,96mm (Bảng 3.1). 
Kết quả tương tự nghiên cứu Kumar [6] (10,4mm và 
9,7mm). Các cấu trúc vùng mũi xoang thực sự không 
cân xứng, không chỉ có TS, chúng tôi còn nhận thấy 
với chiều cao hốc mũi và chiều cao ổ mắt bên trái 
lớn hơn bên phải, chiều dài CMG thì ngược lại bên 
Không lệch
Lệch sang phải
Lệch sang trái
128
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
phải dài hơn bên trái (22,92 ± 3,19mm và 22,83 ± 
3,1mm). Tương đồng với Erdem [1] với 100 BN, chiều 
dài cuốn mũi giữa bên phải dài hơn (26,3±4,4mm 
và 26,2±3,9mm), chiều cao ổ mắt bên trái lớn hơn 
(39,2±3,8 mm và 39,1±3,6mm), chiều cao ổ mũi bên 
trái lớn hơn bên phải (52,3±5,1mm và 51,8±5,2mm).
4.2. Phân loại Keros và đánh giá sự khác nhau 
giữa bên phải và bên trái
Với phân loại Keros và sự khác nhau hai bên phải 
và trái, nghiên cứu của chúng tôi tương đồng với các 
nghiên cứu sau:
Bảng 4.1. So sánh phân độ Keros của chiều cao lá bên MTXS với các nghiên cứu trong và ngoài nước
Keros (%) 1 2 3 Khác nhau
 bên phải và trái
Sari [9] (n=516) 20,3 51,9 27,7
Salroo [8] (n=100) 29 61 10 p<0,05
Gupta[4] (n=100) 39 59 2 p<0,05
Erdogan[2] (n=110) 10 67,72 22,28
Kaplanoglu[5] (n=500) 13,4 76,1 10,5 p<0,05
Murthy [7] (n=100) 19,5 71,5 9,5 p<0,05
Nghiên cứu chúng tôi 
(n=177)
41,5 47,2 11,3 p<0,05
Nghiên cứu của chúng tôi tương đồng với các 
nghiên cứu của các tác giả trên với type 2 chiếm 
chủ yếu sau đó là type 1, nhóm type 3 là nhóm có 
nguy cơ tai biến cao hơn trong phẫu thuật nội soi 
chiếm tỷ lệ thấp nhất trong nghiên cứu của chúng 
tôi 11,3%. So với các tác giả nước ngoài có tác giả 
Sari nghiên cứu cho thấy tỷ lệ type 3 khác cao chiếm 
27,7% trong số 516 BN cao hơn so với type 1 ở cộng 
đồng người Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này có thể do sự khác 
nhau về chủng tộc. Nghiên cứu của chúng tôi và các 
nghiên cứu khác cho thấy sự khác nhau của phân độ 
Keros hai bên có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Như 
vậy có thể nói chiều cao lá bên MTXS hai bên không 
cân xứng và bên trái có xu hướng cao hơn.
4.3. Sự liên quan giữa phân loại Keros với sự 
chênh lệch chiều cao lá bên mảnh thủng xương 
sàng hai bên
Chúng tôi nhận thấy Type 3 có sự chênh lệch 
chiều cao > 2mm cao hơn các nhóm còn lại. Nghiên 
cứu của chúng tôi tương đồng với nghiên cứu của 
Erdem [1] cho thấy type 3 thường có sự chênh lệch 
trần sàng hai bên nằm ở nhóm > 2mm. Theo nghiên 
cứu của Guler[3] type 3 có sự chênh lệch trần sàng 
> 2mm có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Phân 
loại Keros type 3 có sự chênh lệch hai bên lớn tức là 
sự mất cân xứng càng lớn, điều này càng tăng thêm 
mức độ nguy hiểm ở type này trong phẫu thuật nội 
soi.
4.4. Sự liên quan giữa phân loại Keros và các 
thông số đo lường các cấu trúc lân cận
Bảng 3.3 cho thấy có sự liên quan giữa chiều cao 
hốc mũi và phân độ Keros, chiều cao hốc mũi cao 
nhất ở type 3 và thấp nhất ở type 1 có ý nghĩa thống 
kê với p < 0,05. Chiều cao này được đo từ điểm nối 
hố sàng và lá bên MTXS đến nền mũi; nên khi chiều 
cao lá bên MTXS càng lớn thì đồng thời khoảng cách 
này cũng sẽ lớn hơn.
4.5. Tình trạng lệch vách ngăn mũi
Tỷ lệ bệnh nhân lệch vách ngăn mũi trong nghiên 
cứu của chúng tôi khá cao (59,3%). Với góc lệch trung 
bình là 7,4 ± 2,4 độ. Giá trị góc lệch này khá tương 
đồng với nghiên cứu của Saylisoy [10].
4.6. Sự liên quan giữa chiều cao lá bên mảnh 
thủng xương sàng với bên lệch vách ngăn mũi ở 
nhóm bệnh nhân có lệch vách ngăn
Chúng tôi chỉ lấy bệnh nhân có lệch vách ngăn 
mũi (n= 105), sau đó tiến hành phân tích sự liên 
quan giữa chiều cao lá bên MTXS với bên lệch vách 
ngăn mũi. Chiều cao lá bên MTXS bên lệch vách ngăn 
mũi có trị số trung bình lớn hơn bên đối diện, tuy 
nhiên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Chiều 
cao lá bên MTXS bên lệch vách ngăn là 4,43 ± 1,94 
mm, bên đối diện là 4,40 ± 2,06 mm. Tác giả Sayli-
soy [10] (n=99 BN, ở Thổ Nhĩ Kỳ) cũng nghiên cứu 
vấn đề này nhưng cho kết quả ngược với chúng tôi: 
Chiều cao của lá bên MTXS bên lệch 4,9 ± 1,56 mm 
và bên đối diện là 5,22 ± 1,58mm, tức chiều cao lá 
bên MTXS bên đối diện cao hơn so với bên lệch có 
ý nghĩa thống kê. Sự khác nhau này có thể do chủng 
tộc khác nhau. 
5. KẾT LUẬN
Keros type 3 có nguy cơ cao xảy ra các biến chứng 
trong phẫu thuật nội soi, thường kèm theo với mức 
độ mất cân xứng cao hơn, điều này làm cho type này 
càng thêm nguy hiểm. 
129
Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 8, số 6 - tháng 11/2018
JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Erdem G., Erdem T., et all (2004), “A radiological 
anatomic study of the cribriform plate compared with 
constant structures”, Rhinology. 42(4), pp. 225-9.
2. Erdogan S., Keskin IG., et all (2015), “Ethmoid roof 
radiology; analysis of lateral lamella of cribriform plate”, 
Otolaryngol Pol. 69(6), pp. 53-57.
3. Güler C., Uysal I., et all (2012), “Analysis of ethmoid 
roof and skull base with coronal section paranasal sinus 
computed tomography”, Journal of Craniofacial Surgery. 
23(5), pp. 1460-1464.
4. Gupta P., Ramesh P. (2017), “Radiological 
observation of ethmoid roof on basis of keros classification 
and its application in endonasal surgery”, Int J Anat Res. 
5(3,2), pp. 4204-7.
5. Kaplanoglu H., Kaplanoglu V., et all (2013), “An 
analysis of the anatomic variations of the paranasal 
sinuses and ethmoid roof using computed tomography”, 
The Eurasian journal of medicine. 45(2), p. 115.
6. Kumar V., Gugapriya TS., et all (2014), “A 
computerized tomographic study of height of ethmoidal 
skull base”, International Journal of Clinical Trials. 1(2), pp. 
37-40.
7. Murthy A., Santosh B. (2017), “A Study of Clinical 
Significance of the Depth of Olfactory Fossa in Patients 
Undergoing Endoscopic Sinus Surgery”, Indian Journal of 
Otolaryngology and Head & Neck Surgery. 69(4), pp. 514-522.
8. Salroo IN., Dar NH., et all (2016), “Computerised 
tomographic profile of ethmoid roof on basis of keros 
classification among ethnic Kashmiri’s”, International 
Journal of Otorhinolaryngology and Head and Neck 
Surgery. 2(1), pp. 1-5.
9. Sarı H., Yıldırım Y., et all (2017), “Importance of 
keros classification in surgery”, Otolaryngol Open J. 3(3), 
pp. 54-58.
10. Saylisoy S., Acar M., et all (2014), “Is there a 
relationship between cribriform plate dimensions and 
septal deviation angle?”, European Archives of Oto-Rhino-
Laryngology. 271(5), pp. 1067-1071.