Năng lực cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam

 17 
Năng lực cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam 
Lê Văn Yên1 
1
 Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật. 
Email: levanyenf5@gmail.com 
Nhận ngày 8 tháng 12 năm 2018. Chấp nhận đăng ngày 12 tháng 2 năm 2019. 
Tóm tắt: Năng lực cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam thể hiện rõ trong việc giữ vững bản 
lĩnh chính trị, bản chất cách mạng và khoa học; kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ 
nghĩa xã hội. Phát huy những thành tựu to lớn trong 89 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng 
định quyết tâm cùng với toàn dân và toàn quân tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, nâng cao 
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, tiếp tục đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ công cuộc 
đổi mới, thực hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vững 
bước đi lên chủ nghĩa xã hội. 
Từ khóa: Đảng Cộng sản, năng lực cầm quyền, Việt Nam. 
Phân loại ngành: Chính trị học 
Abstract: The ruling capacity of the Communist Party of Vietnam is demonstrated clearly in 
maintaining its political staunchness, revolutionary and scientific nature; being steadfast in its goals 
of national independence and socialism. Bringing into full play the great achievements of the past 
89 years, the Party asserted its determination in working together with the entire people and the 
entire army, seizing opportunities and overcoming challenges, enhancing its leadership and 
combatting capacities, continuing to accelerate the renovation process in a comprehensive and 
synchronous manner, realising the goal of “rich people, strong country, and democratic, equal and 
civilised society”, firmly advancing to socialism. 
Keywords: Communist Party, ruling capacity, Vietnam. 
Subject classification: Politics 
1. Mở đầu 
Năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra 
đời, trở thành đảng duy nhất lãnh đạo cách 
mạng Việt Nam. Từ sau thành công của 
Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng 
Cộng sản Việt Nam trở thành đảng cầm 
quyền, tiếp tục lãnh đạo sự nghiệp cách 
Khoa học xã hội Việt Nam, số 3 - 2019 
 18 
mạng trong điều kiện mới. Năng lực cầm 
quyền của Đảng thể hiện trong lãnh đạo 
quân và dân tiến hành hai cuộc kháng chiến 
thần thánh chống Pháp và chống Mỹ, thu 
giang sơn về một mối, hoàn thành sự 
nghiệp giải phóng dân tộc, đưa cả nước đi 
lên chủ nghĩa xã hội. Với trách nhiệm, vinh 
dự là một đảng duy nhất cầm quyền lãnh 
đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi 
này đến thắng lợi khác, Đảng đã không 
ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức 
chiến đấu của mình, đáp ứng được yêu cầu 
khách quan của cách mạng Việt Nam qua 
các thời kỳ, thực sự phục vụ cho sự nghiệp 
giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải 
phóng con người. Chính vì thế, nhân dân 
Việt Nam coi Đảng là “Đảng của mình”. 
Hơn 30 năm đổi mới là một giai đoạn lịch 
sử quan trọng của cách mạng Việt Nam. 
Đổi mới mang tầm vóc và ý nghĩa cách 
mạng, là quá trình cải biến sâu sắc, toàn 
diện, triệt để, là sự nghiệp cách mạng to lớn 
của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân vì 
mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, 
công bằng, văn minh”, đánh dấu sự trưởng 
thành vượt bậc và năng lực cầm quyền của 
Đảng. Nhân dịp kỷ niệm 89 năm ngày 
thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-
1930 - 3-2-2019), bài viết trình bày, phân 
tích làm rõ năng lực cầm quyền của Đảng 
Cộng sản Việt Nam trong điều kiện một 
đảng lãnh đạo duy nhất cách mạng Việt 
Nam được thể hiện trong cách mạng giải 
phóng dân tộc và trong công cuộc đổi mới 
trong hơn 30 năm qua; đồng thời nêu một 
số nội dung cần tiếp tục nâng cao năng lực 
cầm quyền lãnh đạo của Đảng trong giai 
đoạn mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện 
đại hóa đất nước. 
2. Năng lực cầm quyền của Đảng trong 
cách mạng giải phóng dân tộc 
Năng lực cầm quyền, lãnh đạo của Đảng 
trước hết thể hiện ở việc xác định đường lối 
cách mạng đúng đắn và ở việc tổ chức các 
phong trào cách mạng trong thực tiễn. Vào 
những năm đầu thế kỷ XX, phong trào yêu 
nước Việt Nam rơi vào cuộc khủng hoảng về 
đường lối cứu nước. Ngọn cờ cứu nước của 
giai cấp phong kiến đã lỗi thời, ngọn cờ của 
giai cấp tư sản cũng không phất lên được, 
điển hình là thất bại của cuộc khởi nghĩa 
Yên Bái do Việt Nam quốc dân Đảng tiến 
hành. Cuộc khủng hoảng về đường lối cứu 
nước thực chất là cuộc khủng hoảng về vai 
trò lãnh đạo cách mạng của một giai cấp tiên 
tiến mà đại biểu là chính đảng cách mạng. 
Đất nước trong cơn bế tắc, “tình hình đen tối 
như không có đường ra”, năm 1911, Nguyễn 
Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước, Người 
đã tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin, chuẩn bị 
về chính trị, tư tưởng và tổ chức để thành lập 
Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam. 
Năm 1927, trong tác phẩm Đường cách 
mệnh, Người đã xác định: “Trước hết phải 
có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và 
tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân 
tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. 
Đảng có vững cách mệnh mới thành công, 
cũng như người cầm lái có vững thuyền mới 
chạy” [5, t.2, tr.289]. 
Qua một quá trình chuẩn bị, ngày 3-2-
1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Đây 
là kết quả của quá trình vận động cách 
mạng trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể của 
Việt Nam, phù hợp với xu thế phát triển của 
thời đại; là sự kiện có ý nghĩa quyết định 
đối với toàn bộ tiến trình phát triển của cách 
mạng Việt Nam. Đảng ra đời là sản phẩm 
Lê Văn Yên 
 19 
của sự kết hợp chủ nghĩa Mác - Lênin với 
phong trào công nhân và phong trào yêu 
nước Việt Nam. Đảng sớm có Cương lĩnh 
cách mạng đầu tiên đúng đắn do Nguyễn 
Ái Quốc soạn thảo. Cương lĩnh xác định: 
“Chủ trương làm tư sản dân quyền cách 
mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội 
cộng sản Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa 
Pháp và bọn phong kiến. Làm cho nước 
Việt Nam được hoàn toàn độc lập” [5, t.3, 
tr.1]. Cương lĩnh đáp ứng đúng yêu cầu 
của cách mạng Việt Nam, bảo đảm cho 
Đảng giành được quyền lãnh đạo phong 
trào cách mạng, đồng thời phản ánh năng 
lực của Đảng ngay từ khi mới ra đời. Đánh 
giá sự kiện Đảng Cộng sản Việt Nam ra 
đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Việc 
thành lập Đảng là một bước ngoặt vô cùng 
quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt 
Nam ta. Nó chứng tỏ rằng giai cấp vô sản 
ta đã trưởng thành và đủ sức lãnh đạo cách 
mạng” [5, t.12, tr.406]. 
Vừa mới ra đời, Đảng đã phát động ngay 
được cao trào cách mạng 1930-1931, đỉnh 
cao là Xôviết Nghệ Tĩnh. Cao trào đã thu 
hút đông đảo quần chúng công nông cả 
nước đấu tranh chống ách thống trị của bọn 
đế quốc, phong kiến. Thành quả lớn nhất 
của cao trào cách mạng 1930-1931, mà 
cuộc khủng bố trắng tàn khốc của đế quốc 
và phong kiến sau đó đã không thể nào xóa 
nổi là ở chỗ, nó khẳng định trong thực tế 
quyền và năng lực lãnh đạo cách mạng của 
Đảng ta; ở chỗ nó đem lại cho công nông 
niềm tin vào Đảng, đem lại cho quần chúng 
lòng tự tin ở sức mạnh của mình. Trong khi 
khẳng định đường lối cách mạng đúng đắn 
của Đảng, năng lực cách mạng to lớn của 
công nông, nó cũng chứng tỏ tính chất 
phiêu lưu, cải lương của giai cấp tư sản, nó 
bóc trần bộ mặt phản động của giai cấp địa 
chủ và tư sản mại bản. Đó là thắng lợi đầu 
tiên có ý nghĩa quyết định đối với sự phát 
triển về sau của cách mạng. “Trực tiếp mà 
nói, không có những trận chiến đấu rung 
trời chuyển đất những năm 1930-1931, 
trong đó công nông đã vung ra nghị lực 
cách mạng phi thường của mình, thì không 
thể có cao trào những năm 1936-1939” [1, 
tr.37]. Cao trào cách mạng 1930-1931 là 
“cuộc tổng diễn tập đầu tiên” cho thắng lợi 
của Cách mạng tháng Tám năm 1945. 
Những năm 1936-1939, một thời kỳ đấu 
tranh hợp pháp và nửa hợp pháp kết hợp 
chặt chẽ với hoạt động bí mật, bất hợp pháp 
diễn ra ở nước ta. Khi Mặt trận Bình dân 
lên cầm quyền ở Pháp, Đảng coi đây là một 
cơ hội tốt để đưa cách mạng tiến bước. 
Đảng đề ra mục tiêu cho thời kỳ này là 
“chống phản động thuộc địa, chống phát 
xít, chống chiến tranh, đòi tự do dân chủ, 
cơm áo và hòa bình”. Cao trào cách mạng 
1936-1939 dưới sự lãnh đạo của Đảng là 
thời kỳ vận động quần chúng sôi nổi với 
nhiều hình thức tổ chức và hoạt động linh 
hoạt, phong phú, kể cả việc lợi dụng các 
“viện dân biểu”, các “hội đồng quản hạt” do 
Pháp lập ra. Đảng đã động viên, giáo dục 
cho hàng triệu quần chúng trong các cuộc 
đấu tranh chính trị rộng khắp. Các nghị 
quyết của Đảng thời kỳ này đánh dấu bước 
trưởng thành, thể hiện năng lực lãnh đạo 
của Đảng, chuẩn bị điều kiện để đưa quần 
chúng vào những trận chiến đấu quyết liệt 
trong thời kỳ 1940-1945. 
Khi Chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng 
nổ, thực dân Pháp quỳ gối dâng Việt Nam 
cho phát xít Nhật, nhân dân một cổ hai 
tròng. Đảng nhận định đây là thời kỳ mà áp 
bức, bóc lột và chiến tranh làm cho nhân 
dân ngày càng cách mạng hóa, cách mạng 
sẽ bùng nổ. Đảng quyết định lập Mặt trận 
Khoa học xã hội Việt Nam, số 3 - 2019 
 20 
Việt Minh để tập hợp rộng rãi các lực lượng 
dân tộc dân chủ, đồng thời xây dựng các 
căn cứ địa và những đơn vị vũ trang đầu 
tiên, phát động phong trào đánh Pháp, đuổi 
Nhật sôi nổi, mạnh mẽ. Khi Nhật hất cẳng 
Pháp, Đảng đã tranh thủ thời cơ, chuyển 
hướng mau lẹ, phát động cao trào kháng 
Nhật, cứu nước. Đây là thời kỳ Đảng động 
viên quần chúng phát triển lực lượng chính 
trị sâu rộng ở nông thôn và thành thị, đồng 
bằng và rừng núi, kết hợp đấu tranh chính 
trị với đấu tranh vũ trang, tiến hành cuộc 
Cách mạng tháng Tám thành công, giành 
chính quyền nhanh gọn trong cả nước, lập 
nên nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở 
Đông Nam Á, đưa Đảng lên vị trí đảng cầm 
quyền. Đánh giá cuộc Cách mạng tháng 
Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Lần 
này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng 
của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, 
một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách 
mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn 
quốc” [5, t.7, tr.25]. 
Sau Cách mạng tháng Tám, khi chính 
quyền cách mạng còn trứng nước, trước 
nguy cơ cực kỳ nghiêm trọng do thù trong 
giặc ngoài gây ra, tình hình đất nước như 
“ngàn cân treo sợi tóc”. Với đường lối sáng 
suốt, vừa cứng rắn về nguyên tắc, vừa mềm 
dẻo về sách lược, Đảng đã lái con thuyền 
cách mạng Việt Nam vượt qua thác ghềnh 
hiểm trở, lướt sóng đi lên. Cụ thể là, lúc thì 
tạm hòa hoãn với Tưởng để rảnh tay đối 
phó với Pháp trở lại xâm lược Việt Nam lần 
thứ hai, lúc thì tạm hòa hoãn với Pháp để 
đuổi quân Tưởng và quét sạch bọn phản 
động tay sai, giành thời gian củng cố lực 
lượng, chuẩn bị cho cả nước bước vào cuộc 
kháng chiến trường kỳ chống thực dân 
Pháp. Những biện pháp cực kỳ sáng suốt đó 
cho thấy năng lực và tài ba lãnh đạo của 
Đảng đã “được ghi vào lịch sử cách mạng 
Việt Nam như một mẫu mực tuyệt vời của 
sách lược lêninnít”. 
Năng lực của Đảng còn thể hiện rõ 
trong lãnh đạo tiến hành cuộc kháng chiến 
thần thánh chống thực dân Pháp 1946-
1954. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt, đầy 
nghị lực của Đảng, quân và dân đã tiến 
hành cuộc kháng chiến “toàn dân, toàn 
diện, trường kỳ, dựa vào sức mình là 
chính”, giành được thắng lợi vẻ vang, mà 
đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên 
Phủ, chấn động địa cầu, giải phóng miền 
Bắc, tạo điều kiện cơ bản để hoàn thành 
nhiệm vụ cách mạng dân tộc, dân chủ. 
Lãnh đạo thắng lợi cuộc kháng chiến 
chống Pháp có ý nghĩa không chỉ với Việt 
Nam mà còn đối với phong trào giải phóng 
dân tộc trên thế giới. Chủ tịch Hồ Chí 
Minh đã chỉ rõ: “Lần đầu tiên trong lịch 
sử, một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh 
thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó 
là một thắng lợi vẻ vang của nhân dân Việt 
Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của 
các lực lượng hòa bình, dân chủ và xã hội 
chủ nghĩa trên thế giới” [5, t.12, tr.410]. 
Từ năm 1954 đến năm 1975, dưới ánh 
sáng của đường lối cách mạng do Đại hội 
lần thứ III của Đảng đề ra, nhân dân cả 
nước đã đấu tranh vô cùng anh dũng và bền 
bỉ thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: giải 
phóng miền Nam, xây dựng chủ nghĩa xã 
hội ở miền Bắc. Cùng một lúc giương cao 
ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã 
hội, Đảng đã kết hợp sức mạnh chiến đấu 
của tiền tuyến lớn với hậu phương lớn, 
động viên đến mức cao nhất lực lượng của 
toàn dân tộc vào cuộc kháng chiến chống 
Mỹ, cứu nước; kết tinh, tổng hợp và phát 
triển lên trình độ mới những truyền thống 
cách mạng và năng lực sáng tạo của Đảng 
Lê Văn Yên 
 21 
và dân tộc, dẫn đến đại thắng mùa Xuân 
năm 1975, giải phóng miền Nam, thống 
nhất đất nước, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự 
do và chủ nghĩa xã hội. “Năm tháng sẽ trôi 
qua, nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong 
sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước 
mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như 
một trong những trang chói lọi nhất, một 
biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của 
chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ 
con người và đi vào lịch sử thế giới như 
một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một 
sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và 
có tính thời đại sâu sắc” [2, tr.5-6]. Những 
mốc son chói ngời đó gắn liền với năng lực 
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam 
trong cách mạng giải phóng dân tộc. 
3. Năng lực lãnh đạo của Đảng trong 
công cuộc đổi mới 
Hơn 30 năm đổi mới là một giai đoạn lịch 
sử quan trọng của cách mạng Việt Nam, 
đánh dấu sự trưởng thành mọi mặt của 
Đảng. Đổi mới mang tầm vóc và ý nghĩa 
cách mạng, là quá trình cải biến sâu sắc, 
toàn diện, triệt để, là sự nghiệp cách mạng 
to lớn của toàn Đảng, toàn dân và toàn 
quân, được thể hiện rõ trên các lĩnh vực của 
đời sống xã hội. 
Thứ nhất, Đảng lãnh đạo xây dựng và 
từng bước hoàn thiện Nhà nước pháp quyền 
Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong tiến trình 
đổi mới, quan điểm và thể chế xây dựng 
Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ 
nghĩa được Đảng bổ sung, hoàn thiện một 
bước cơ bản, quan trọng. Nhận thức của các 
cấp, các ngành, của cán bộ, đảng viên và 
nhân dân về Nhà nước pháp quyền xã hội 
chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân có bước 
phát triển mới. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, 
Hiến pháp năm 2013 được ban hành đã 
khẳng định rõ: “Nước Cộng hòa xã hội chủ 
nghĩa Việt Nam do nhân dân làm chủ; tất cả 
quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà 
nền tảng là liên minh giai cấp công nhân 
với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”, 
đồng thời nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà 
nước được quy định đầy đủ hơn: “Quyền 
lực nhà nước là thống nhất, có sự phân 
công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan 
nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập 
pháp, hành pháp và tư pháp”. Chức năng, 
nhiệm vụ, tổ chức, cơ chế hoạt động của tổ 
chức bộ máy nhà nước được xác định rõ 
hơn và có những bước tiến trong hoạt động. 
Vai trò của pháp luật cùng cơ chế phân 
công, phối hợp, kiểm soát quyền lực trong 
tổ chức hoạt động, trong tổ chức thực hiện 
và quản lý xã hội của Nhà nước được đề 
cao và có nhiều tiến bộ. 
Quốc hội có nhiều đổi mới, nâng cao 
chất lượng và hiệu quả hoạt động. Hệ thống 
pháp luật tiếp tục được hoàn thiện. Hoạt 
động giám sát của Quốc hội đã tập trung 
vào những vấn đề bức thiết, quan trọng của 
đất nước. Việc thảo luận, quyết định kế 
hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách 
nhà nước, các dự án, công trình trọng điểm 
quốc gia có chất lượng hơn. Ủy ban 
Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các 
Ủy ban của Quốc hội có nhiều đổi mới về 
tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, 
trách nhiệm của các  ...  Nhà nước 
chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, 
chính đáng của nhân dân. Nhân dân tích 
cực tham gia xây dựng Đảng, quản lý nhà 
nước và quản lý xã hội. Đồng thời, thường 
xuyên tổ chức các cuộc vận động, các 
phong trào thi đua yêu nước, góp phần vào 
những thành tựu chung của đổi mới. Đạt 
được kết quả trên là do Đảng luôn quan 
tâm, nhất quán chủ trương phát huy cao độ 
sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. 
Thứ năm, Đảng coi công tác xây dựng 
Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao 
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của 
Đảng là nhiệm vụ then chốt. Công tác xây 
dựng Đảng thời gian qua được toàn Đảng, 
toàn dân và toàn quân quan tâm và đã đạt 
được những kết quả quan trọng. Nhiệm vụ 
xây dựng Đảng về chính trị được toàn 
Đảng coi trọng. Đảng kiên định chủ nghĩa 
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên 
định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa 
xã hội, kiên định đường lối đổi mới, chống 
giáo điều, chủ quan, bảo thủ, trì trệ hoặc 
nóng vội, duy ý chí. Đảng coi trọng giữ 
vững bản chất giai cấp công nhân và các 
nguyên tắc hoạt động. Năng lực hoạch 
định chủ trương, đường lối của Đảng có 
nhiều tiến bộ. Công tác tư tưởng, lý luận 
của Đảng được coi trọng, nâng cao về chất 
lượng và hiệu quả, góp phần tạo ra sự 
thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận 
trong xã hội. Tích cực đấu tranh phòng 
chống “diễn biến hòa bình” của các thế lực 
thù địch; chủ động phòng ngừa, đấu tranh 
phê phán những biểu hiện “tự diễn biến”, 
“tự chuyển hóa” trong nội bộ. Công tác 
tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận được 
đẩy mạnh. Việt Nam đã tiến hành tổng kết 
một số vấn đề lý luận, thực tiễn qua 30 
năm đổi mới v.v.. 
Đảng coi trọng rèn luyện phẩm chất, đạo 
đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân 
trong cán bộ, đảng viên. Việc thực hiện Chỉ 
thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục 
đẩy mạnh Học tập và làm theo tư tưởng, 
phong cách, đạo đức Hồ Chí Minh đạt kết 
quả quan trọng. Tổ chức bộ máy của các cơ 
quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và 
các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục được 
sắp xếp, kiện toàn theo yêu cầu, nhiệm vụ 
mới. Chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ 
công tác của các tổ chức trong hệ thống 
chính trị được phân định, điều chỉnh phù 
hợp hơn. Đảng chỉ đạo việc thí điểm một số 
mô hình đổi mới về tổ chức bộ máy chính 
quyền các cấp. Chất lượng đội ngũ cán bộ, 
Khoa học xã hội Việt Nam, số 3 - 2019 
 26 
công chức, viên chức trong hệ thống chính 
trị từng bước được nâng lên, đáp ứng yêu 
cầu, nhiệm vụ mới. Công tác xây dựng, 
củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở đảng và 
việc phát triển, nâng cao chất lượng đảng 
viên được các cấp ủy đảng tập trung chỉ đạo 
thực hiện, nhất là đối với tổ chức cơ sở 
đảng yếu kém, có nhiều khó khăn, những 
địa bàn trọng yếu, vùng sâu, vùng xa, vùng 
biên giới, thu hẹp đáng kể tình trạng chi bộ 
sinh hoạt ghép hoặc chưa có chi bộ ở các 
thôn, ấp, bản, làng. Số đảng viên mới kết 
nạp là đoàn viên thanh niên Cộng sản Hồ 
Chí Minh, nữ, trí thức, học sinh, sinh viên, 
dân tộc thiểu số, người theo tôn giáo, người 
lao động trong các thành phần kinh tế và 
doanh nghiệp tư nhân tăng lên. 
Nhiều chủ trương, nguyên tắc, quan 
điểm, giải pháp lớn về công tác cán bộ 
được cụ thể hóa bằng quy chế, quy định, 
quy trình, bảo đảm dân chủ hơn. Việc thực 
hiện lấy phiếu tín nhiệm cán bộ, trọng tâm 
là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp được 
dư luận đồng tình. Công tác đào tạo, bồi 
dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng cán bộ 
đã thực hiện theo quy hoạch. Việt Nam đã 
tiến hành xây dựng quy hoạch Ban Chấp 
hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư 
và các chức danh chủ chốt của Đảng, Nhà 
nước. Quy định thực hiện chế độ bồi 
dưỡng, cập nhật kiến thức mới đối với cán 
bộ lãnh đạo, quản lý các cấp và việc đào 
tạo, bồi dưỡng cán bộ theo chức danh có 
tác dụng tốt. Việc thực hiện chính sách cán 
bộ trong hệ thống chính trị tiếp tục được 
quan tâm. Công tác bảo vệ chính trị nội bộ 
được các cấp ủy, tổ chức đảng quan tâm 
chỉ đạo, tổ chức thực hiện và đạt nhiều kết 
quả, góp phần xây dựng, bảo vệ Đảng, bảo 
vệ chế độ, bảo đảm an ninh chính trị. Công 
tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng 
được tăng cường, có hiệu lực, hiệu quả. 
Việc tham mưu, đề xuất, sửa đổi, bổ sung 
và ban hành các văn bản mới của Đảng 
đồng bộ và phù hợp hơn. Đảng tiếp tục 
củng cố, kiện toàn ủy ban kiểm tra và nâng 
cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra các 
cấp. Đảng và Nhà nước thể hiện quyết tâm 
chính trị trong đấu tranh phòng, chống 
tham nhũng, lãng phí. Nhận thức và thực 
tiễn đấu tranh phòng, chống tham nhũng, 
lãng phí trong thời gian qua được nâng cao 
trong hệ thống chính trị, trong cán bộ, 
đảng viên, công chức, viên chức và nhân 
dân. Đảng, Nhà nước tiếp tục ban hành các 
quy định, chính sách, pháp luật và tăng 
cường hoạt động của Ban Chỉ đạo và các 
đơn vị chuyên trách phòng, chống tham 
nhũng, lãng phí. Nhiều vụ án tham nhũng 
đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp được phát 
hiện, điều tra, xử lý nghiêm minh, được dư 
luận đồng tình ủng hộ, tạo sức mạnh răn 
đe, phòng ngừa tham nhũng, lãng phí. 
Công tác dân vận của Đảng được quan tâm 
và có bước đổi mới cùng với việc ban 
hành, thực hiện nhiều chủ trương, chính 
sách phát triển kinh tế đã bảo đảm an sinh 
xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời 
sống vật chất và tinh thần của nhân dân. 
Việt Nam áp dụng nhiều hình thức vận 
động, tập hợp nhân dân thực hiện các chủ 
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của 
Nhà nước và tích cực tham gia xây dựng 
Đảng, xây dựng Nhà nước trong sạch, 
vững mạnh; đẩy mạnh các phong trào thi 
đua yêu nước, các hoạt động đối ngoại 
nhân dân và công tác vận động người Việt 
Nam ở nước ngoài. 
Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với 
hệ thống chính trị tiếp tục được đổi mới. 
Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, quy 
chế, quy định, quy trình công tác để thực 
Lê Văn Yên 
 27 
hiện, bảo đảm giữ vững vai trò lãnh đạo của 
Đảng, đồng thời phát huy vai trò, tính chủ 
động, sáng tạo và trách nhiệm của của các 
tổ chức trong hệ thống chính trị, nhất là vai 
trò của Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc. 
Việc đổi mới phong cách, lề lối làm việc 
của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ 
Trung ương tới cơ sở có bước tiến mới. 
Thực hiện chế độ tập thể lãnh đạo đi đôi 
với phát huy tính chủ động, sáng tạo và 
trách nhiệm cá nhân, nhất là trách nhiệm 
của người đứng đầu được nâng cao. Đảng 
coi trọng phát huy vai trò, trách nhiệm của 
các tổ chức đảng, cấp ủy, đảng viên hoạt 
động trong các cơ quan nhà nước, trong 
Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - 
xã hội. Đảng đã có nhiều đổi mới trong 
việc ra nghị quyết, coi trọng việc lãnh đạo, 
chỉ đạo tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám 
sát, sơ kết, tổng kết việc thực hiện nghị 
quyết, chỉ thị của Đảng. Tiếp tục chủ 
trương cải cách thủ tục hành chính trong 
Đảng, Nhà nước theo hướng giảm bớt thủ 
tục, giấy tờ, hội họp v.v.. 
4. Nâng cao năng lực cầm quyền của 
Đảng trong giai đoạn mới 
Bước sang giai đoạn mới, để nâng cao năng 
lực cầm quyền lãnh đạo, Đảng cần tập trung 
vào những nhiệm vụ chủ yếu sau: 
Thứ nhất, kiên định chủ nghĩa Mác - 
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng 
sáng tạo và phát triển phù hợp với thực tiễn 
Việt Nam; kiên định mục tiêu độc lập dân 
tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối 
đổi mới. Nâng cao bản lĩnh chính trị, trình 
độ trí tuệ, tính chiến đấu của toàn Đảng và 
của mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán 
bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp. Giữ 
vững bản chất giai cấp công nhân của 
Đảng, vai trò tiên phong, gương mẫu của 
cán bộ, đảng viên. Kiên định những vấn đề 
có tính nguyên tắc trong công tác xây dựng 
Đảng. Nâng cao năng lực cầm quyền của 
Đảng và bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng có 
hiệu lực, hiệu quả; giữ vững bản lĩnh chính 
trị của Đảng, của các tổ chức đảng, của cán 
bộ, đảng viên. Nâng cao năng lực hoạch 
định đường lối, chính sách phù hợp với quy 
luật khách quan và đặc điểm của Việt Nam, 
tạo bước đột phá để phát triển. 
Thứ hai, tiếp tục đổi mới tư duy lý luận, 
làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, hoàn thiện 
hệ thống các quan điểm về chủ nghĩa xã 
hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở 
Việt Nam. Đẩy mạnh công tác tổng kết 
thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cung cấp các 
luận cứ khoa học cho việc hoạch định 
đường lối, chủ trương của Đảng, chính 
sách, pháp luật của Nhà nước. “Đổi mới 
mạnh mẽ công tác giáo dục lý luận chính 
trị, học tập nghị quyết của Đảng. Thực 
hiện nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập 
nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, 
nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, 
đặc biệt là cấp Trung ương. Tiếp tục đổi 
mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý 
luận chính trị theo hướng nâng cao chất 
lượng, chú trọng tính hiệu quả và phù hợp 
với từng đối tượng” [3, tr.201-202]. 
Thứ ba, tiếp tục đổi mới nội dung, 
phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến 
đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác 
tư tưởng phục vụ yêu cầu nhiệm vụ chính 
trị. Đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục 
chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho 
cán bộ, đảng viên. Đấu tranh, ngăn chặn, 
đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng 
chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện 
“tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Tăng 
Khoa học xã hội Việt Nam, số 3 - 2019 
 28 
cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, 
hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế 
lực thù địch. Chủ động ngăn chặn, phản bác 
các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, 
thù địch. 
Thứ tư, nâng cao năng lực lãnh đạo xây 
dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ 
nghĩa của dân, do dân, vì dân, đúng với tư 
cách nền tảng pháp lý cho quyền làm chủ 
của nhân dân. Ở đó, sự phân công, phối hợp 
và kiểm soát lẫn nhau giữa các cơ quan 
quyền lực nhà nước cần rõ ràng, rành mạch, 
không chồng chéo, tạo ra sự hỗ trợ, tương 
tác và sự kiểm tra, giám sát lẫn nhau để vận 
hành hiệu quả của các cơ quan quyền lực 
trên cơ sở phát huy cao nhất sức mạnh của 
Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Đó cũng 
là cơ sở pháp lý nâng cao năng lực cầm 
quyền, lãnh đạo toàn diện hệ thống chính trị 
của Đảng. 
Thứ năm, nâng cao năng lực lãnh đạo 
hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định 
hướng xã hội chủ nghĩa. Kiên trì phấn đấu 
hoàn thiện cơ bản và đồng bộ hệ thống thể 
chế theo các tiêu chuẩn phổ biến của nền 
kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc 
tế. Bảo đảm tính đồng bộ giữa thể chế kinh 
tế và thể chế chính trị, giữa Nhà nước và thị 
trường; bảo đảm sự hài hòa giữa tăng 
trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, phát 
triển con người, thực hiện tiến bộ và công 
bằng xã hội; bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ 
môi trường, phát triển xã hội bền vững. Chủ 
động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế gắn 
với xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ; 
bảo đảm tính công khai, minh bạch, tính dự 
báo được thể hiện trong xây dựng và thực 
thi thể chế kinh tế, tạo điều kiện ổn định, 
thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. 
Thứ sáu, thực hiện tốt mục tiêu mà Hội 
nghị Trung ương 6 khóa XII của Đảng đề 
ra: “Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ 
máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt 
động hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể 
chế kinh tế thị trường định hướng xã hội 
chủ nghĩa, nhằm tăng cường vai trò lãnh 
đạo của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả 
quản lý của Nhà nước và chất lượng hoạt 
động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể 
chính trị - xã hội, phát huy quyền làm chủ 
của nhân dân. Tinh giản biên chế gắn với cơ 
cấu lại, nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu 
quả đội ngũ cán bộ công chức, viên chức” 
[4, tr.45-46]. 
Thứ bảy, thực hiện tốt những nhiệm vụ 
chủ yếu mà Hội nghị Trung ương 7 khóa 
XII của Đảng đề ra: Nâng cao nhận thức, 
tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo 
đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. Tiếp 
tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả 
công tác cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ 
các cấp có phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp 
ứng yêu cầu trong thời kỳ mới. Tập trung 
xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược 
ngang tầm nhiệm vụ. Kiểm soát chặt chẽ 
quyền lực trong công tác cán bộ; chống 
chạy chức, chạy quyền. Phát huy vai trò của 
nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán 
bộ. Nâng cao chất lượng công tác tham 
mưu, coi trọng tổng kết thực tiễn, nghiên 
cứu lý luận về công tác tổ chức, cán bộ. 
Chuẩn bị một số nội dung cơ bản về công 
tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp và Đại 
hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. 
Thứ tám, cần xác định đấu tranh phòng, 
chống tham nhũng, lãng phí là nhiệm vụ 
thường xuyên; đồng thời là nhiệm vụ khó 
khăn, phức tạp, lâu dài, là trách nhiệm của 
các cấp ủy đảng, chính quyền và của toàn 
hệ thống chính trị. Là một đảng cầm quyền, 
Đảng cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ 
chế, chính sách, bảo đảm chặt chẽ, công 
Lê Văn Yên 
 29 
khai, minh bạch và thực hiện đồng bộ các 
giải pháp về phòng, chống tham nhũng, 
thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Thực 
hiện nghiêm về kê khai tài sản, thu nhập 
của đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là cán 
bộ lãnh đạo, quản lý. Chú trọng giáo dục 
phẩm chất đạo đức và trách nhiệm công vụ. 
Quy định rõ trách nhiệm của người đứng 
đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị trong phòng, 
chống tham nhũng, lãng phí. Nâng cao hiệu 
lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, 
điều tra, truy tố, xét xử và xử lý nghiêm, 
đúng pháp luật hành vi tham nhũng, lãng 
phí. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo 
dục chính trị, tư tưởng, tạo sự thống nhất 
trong nhận thức và sự đồng thuận trong xã 
hội về phòng, chống tham nhũng, lãng phí. 
5. Kết luận 
Trải qua 89 năm, cách mạng Việt Nam giành 
được nhiều thắng lợi có ý nghĩa lịch sử, 
chứng tỏ sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản 
Việt Nam là một tất yếu khách quan và năng 
lực cầm quyền lãnh đạo của Đảng là nhân tố 
quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt 
Nam. Là đội tiên phong cách mạng, đã trải 
qua nhiều thử thách và rèn luyện, Đảng đã 
chứng tỏ được năng lực lãnh đạo và sức 
chiến đấu của mình, được nhân dân tin cậy, 
coi là “Đảng của mình”. Trong giai đoạn 
hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định 
và khẳng định quyết tâm của toàn Đảng, 
toàn dân và toàn quân tận dụng thời cơ, vượt 
qua khó khăn, thách thức, nâng cao năng lực 
lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; hiệu 
lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, phát 
huy sức mạnh toàn dân tộc và dân chủ xã hội 
chủ nghĩa, đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ 
công cuộc đổi mới, phát triển đất nước 
nhanh và bền vững, thực hiện thắng lợi mục 
tiêu cao cả “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, 
công bằng, văn minh”, vững bước đi lên chủ 
nghĩa xã hội. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Lê Duẩn (1970), Dưới là cờ vẻ vang của Đảng, 
vì độc lập, tự do, vì chủ nghĩa xã hội, tiến lên 
giành những thắng lợi mới, Nxb Sự thật, 
Hà Nội. 
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam (1976), Báo cáo 
Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương 
Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 
IV, Nxb Sự thật, Hà Nội. 
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện 
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb 
Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
[4] Đảng Cộng sản Việt Nam (2018), Văn kiện 
Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung 
ương khóa XII, Nxb Chính trị quốc gia, 
Hà Nội. 
[5] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, t.2, t.3, t.7, 
t.12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. 
Khoa học xã hội Việt Nam, số 3 - 2019 
 30