Một số vấn đề về ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và học tập các môn Lý luận Chính trị ở các trường đại học, cao đẳng hiện nay

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 27 (52) - Thaùng 4/2017 
109 
Một số vấn đề về ứng dụng công nghệ thông tin trong 
giảng dạy và học tập các môn Lý luận Chính trị ở các 
trường đại học, cao đẳng hiện nay 
Applying information technology in teaching and learning Political Theory courses 
at higher institutions 
ThS. Phan Quốc Huy 
Trường Đại học Vinh 
Phan Quoc Huy, M.A. 
Vinh University 
Tóm tắt 
Ứng dụng Công nghệ thông tin (CNTT) vào dạy học các môn Lý luận Chính trị (LLCT) ở các trường 
đại học, cao đẳng là một xu hướng tất yếu nhằm hiện đại hóa quá trình dạy và học; làm thay đổi cách 
dạy và cách học; giúp người học tham gia học tập một cách chủ động, tích cực và sáng tạo, tăng cường 
tính trực quan, góp phần nâng cao chất lượng lĩnh hội và nắm vững kiến thức theo yêu cầu của từng 
môn học. Muốn nâng cao chất lượng dạy học các môn LLCT, cùng với đổi mới phương pháp cần phát 
huy có hiệu quả vai trò của CNTT. Ứng dụng và phát huy vai trò của CNTT vào giảng dạy và học tập 
các môn LLCT là vấn đề có ý nghĩa to lớn cả về lý luận và thực tiễn. 
Từ khóa: ứng dụng CNTT vào dạy học. 
Abstract 
The application of IT in teaching the subjects of political theory at universities and colleges in Vietnam 
is an inevitable trend to modernize teaching and learning process generally, to change the ways of 
teaching and learning efficiently, to help learners to participate in their own learning more actively, 
positively, creatively, and to enhance visual effects. These objectives are defined with a purpose of 
improving the learners’ understanding quality and mastering the subjects’ required knowledge. In order 
to improve the quality of teaching political subjects, along with innovative methods, it is essential to 
promote the role of IT effectively, which is of great significance in both theory and practice. 
Keywords: apply IT to teaching. 
Thời đại ngày nay, sự phát triển mạnh 
mẽ của khoa học - công nghệ nói chung và 
công nghệ thông tin (CNTT) nói riêng đã 
tác động sâu sắc đến sự phát triển của tất cả 
các lĩnh vực đời sống xã hội. Việc ứng 
dụng CNTT vào dạy học các môn lý luận 
chính trị (LLCT) ở các trường đại học, cao 
đẳng là một xu hướng tất yếu nhằm hiện 
đại hóa quá trình dạy và học; làm thay đổi 
cách dạy và cách học; giúp người học tham 
gia học tập một cách chủ động, tích cực và 
sáng tạo, tăng cường tính trực quan, góp 
M T SỐ VẤN ĐỀ VỀ ỨNG DỤNG CÔNG NGH THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP 
110 
phần nâng cao chất lượng lĩnh hội và nắm 
vững kiến thức theo yêu cầu của từng môn 
học. Muốn nâng cao chất lượng dạy học 
các môn LLCT, cùng với đổi mới phương 
pháp cần phát huy có hiệu quả vai trò của 
CNTT. Ứng dụng và phát huy vai trò của 
CNTT vào giảng dạy và học tập các môn 
LLCT là vấn đề có ý nghĩa to lớn cả về lý 
luận và thực tiễn. Ở phạm vi bài viết này 
tác giả tập trung làm rõ vấn đề “Một số vấn 
để về ứng dụng CNTT trong giảng dạy và 
học tập các môn LLCT ở các trường đại 
học, cao đẳng hiện nay”. 
1. Vai trò của công nghệ thông tin 
trong giảng dạy và học tập các môn 
Lý luận Chính trị 
Công nghệ thông tin là tập hợp các 
phương pháp khoa học, các phương tiện và 
công cụ kỹ thuật hiện đại chủ yếu là kỹ 
thuật máy tính và viễn thông nhằm tổ chức 
khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn 
tài nguyên thông tin rất phong phú và tiềm 
năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con 
người và xã hội. Công nghệ thông tin hiện 
nay đang được ứng dụng rộng rãi trong 
mọi lĩnh vực, góp phần làm thay đổi cơ cấu 
xã hội, phong cách sống, học tập và làm 
việc của con người. Đáng chú ý, CNTT 
đang được ứng dụng sâu rộng trong lĩnh 
vực giáo dục, nhất là trong hệ thống các 
trường đại học, cao đẳng và được xem như 
là “công nghệ dạy học”. Trong nền giáo 
dục mới, không chỉ đòi hỏi người học phải 
có vốn kiến thức vững chắc mà còn phải có 
năng lực tìm kiếm và và tạo ra nguồn kiến 
thức mới. Vì vậy, người dạy phải làm tốt 
vai trò của mình là một người hướng dẫn, 
gợi mở cho người học tự tìm kiếm tri thức 
mới cho bản thân, qua đó phát triển tư duy 
độc lập, sáng tạo của họ. Có thể nói rằng, 
thời đại ngày nay, vận dụng CNTT trong 
giáo dục là một xu thế tất yếu. 
Trước đây, khi chưa có sự hỗ trợ của 
CNTT thì việc giảng dạy các môn lý luận 
chính trị LLCT ở bậc đại học chủ yếu theo 
phương pháp dạy học truyền thống 
(PPDHTT) “thầy đọc, trò ghi” một cách 
thụ động, chưa thực sự gây hứng thú và 
phát huy tính tích cực, chủ động của người 
học. Hiện nay, trong phương thức đào tạo 
theo tín chỉ với vị trí trung tâm đã được 
hoán đổi từ “thầy” sang “trò”, lấy “tự học 
làm cốt” thì vấn đề đặt ra là phải làm sao 
phát huy được tính tích cực, chủ động của 
người học. Hơn nữa, trong xu thế đổi mới 
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện 
nay cùng với đổi mới về chương trình, nội 
dung, giáo trình thì vấn đề đổi mới 
phương pháp giảng dạy là vấn đề hết sức 
quan trọng đang đặt ra cho đội ngũ giảng 
viên trong quá trình giảng dạy, nhất là 
giảng dạy các môn LLCT vốn “trừu 
tượng”, “khô khan”. Phương pháp dạy học 
tích cực (PPDHTC) được hiểu là cách thức 
mà cả người dạy và người học tiến hành 
theo một quy trình, kế hoạch, kịch bản nhất 
định nhằm phát huy tính tích cực, chủ động 
của người học trong quá trình nhận thức. 
Để có thể áp dụng một cách hiệu quả 
phương pháp này đòi hỏi giảng viên phải 
luôn biết khai thác và sử dụng các trang 
thiết bị hiện đại làm “công cụ hỗ trợ” đắc 
lực cho quá trình dạy học. Còn người học 
với tư cách là “diễn viên chính” giữ vai trò 
trung tâm trong quá trình dạy học phải tích 
cực, chủ động, sáng tạo, biết phối hợp chặt 
chẽ với giảng viên trong quá trình lĩnh hội 
tri thức thông qua các phương tiện dạy học 
hiện đại. Từ đó có thể khẳng định rằng 
CNTT là công cụ không thể thiếu trong 
quá trình dạy học hiện đại. 
Ở nước ta, trong những năm gần đây, 
việc áp dụng PPDHTC với sự hỗ trợ của 
CNTT đã được quan tâm nghiên cứu và 
triển khai thực hiện ở hầu hết các trường 
đại học trên toàn quốc. Trong bối cảnh 
PHAN QUỐC HUY 
111 
chung đó, việc ứng dụng CNTT vào giảng 
dạy LLCT theo học chế tín chỉ ở các 
trường đại học thời gian qua đã đạt được 
những kết quả cơ bản, đánh dấu bước 
chuyển biến mới về nhận thức tư duy của 
đội ngũ cán bộ, giảng viên từ chỗ sử dụng 
phương pháp “truyền thống” là chủ yếu 
chuyển sang PPDHTC với sự trợ giúp của 
CNTT vào nghiên cứu và giảng dạy nhằm 
không ngừng nâng cao chất lượng giáo 
dục, đào tạo thực hiện có hiệu quả mục 
tiêu, yêu cầu đào tạo của từng trường. Hiện 
nay, hầu hết giảng viên giảng dạy LLCT 
trong các trường đại học đều có thể sử 
dụng laptop, máy vi tính để khai thác các 
nguồn tư liệu phục vụ cho công tác nghiên 
cứu, biên soạn các chuyên đề bài giảng. 
Một số giảng viên có khả năng sử dụng khá 
thành thạo phần mềm cơ bản để tra cứu, 
nâng cao kiến thức chuyên môn, hỗ trợ 
soạn giảng, làm đề thi, kiểm tra và đánh giá 
kết quả học tập của sinh viên một cách tự 
giác và hiệu quả. 
Tuy nhiên, những kết quả đã đạt được 
về ứng dụng CNTT trong giảng dạy LLCT 
ở các trường đại học vẫn còn khiêm tốn, 
những khó khăn, vướng mắc và những 
thách thức vẫn còn ở phía trước bởi những 
vấn đề nảy sinh từ thực tiễn. Hiện nay, 
phương pháp dạy học “truyền thống” chưa 
được xoá bỏ triệt để, vẫn còn tồn tại như 
một lối mòn, thói quen khó thay đổi. Trình 
độ, kỹ năng hiểu biết CNTT, sử dụng máy 
tính của đội ngũ giảng viên không đồng 
đều, còn rất khái lược, giản đơn, hoặc chưa 
thật thông thạo. Kỹ năng về CNTT của một 
số giảng viên còn hạn chế trong sử dụng 
các thao tác cơ bản, dẫn đến sự né tránh. 
Việc ứng dụng CNTT còn đơn điệu, thiết 
kế soạn giảng các slide còn rối, thiếu hợp 
lý (quá nhiều chữ, hình ảnh chưa tiêu biểu 
phản ánh sát với nội dung bài giảng và 
mang tính giáo dục thuyết phục cao, lựa 
chọn phông chữ, màu sắc, độ tương phản 
và tình trạng lạm dụng hiệu ứng phần mềm 
theo ý chí chủ quan còn khá phổ biến), mà 
chưa tập trung đi sâu khai thác đầy đủ 
những tiện ích của CNTT với tư cách là 
nhân tố “đột phá” mạnh mẽ trong 
PPDHTC. Do đó, việc ứng dụng CNTT với 
đầy đủ ý nghĩa của nó, sẽ làm cho quá trình 
dạy và học hiệu quả hơn. Tuy nhiên, phải 
xác định rõ CNTT chỉ là công cụ hỗ trợ 
cho quá trình dạy học để nâng cao chất 
lượng và hiệu quả giảng dạy của giảng viên 
chứ bản thân nó không phải là phương 
pháp cho nên nếu lạm dụng nó, sử dụng nó 
không đúng mục đích, đúng lúc, đúng chỗ 
thì sẽ gây ra phản tác dụng. 
2. Một số nguyên tắc cần tuân thủ 
khi sử dụng CNTT trong giảng dạy và 
học tập các môn LLCT 
Đề ứng dụng CNTT vào giảng dạy và 
học tập các môn LLCT có hiệu quả cần 
tuân thủ những nguyên tắc sau: 
Thứ nhất, tuân thủ quy định của Bộ 
Giáo dục - Đào tạo về nội dung, chương 
trình môn học. 
Việc áp dụng CNTT vào giảng dạy và 
học tập các môn LLCT phải đảm bảo đầy 
đủ nội dung cơ bản của bài học. Không tự 
ý cắt bỏ hay thêm vào những nội dung 
ngoài quy định. Vì đặc thù của các môn 
LLCT là những môn học trang bị cho 
người học những hiểu biết cơ bản về chủ 
nghĩa Mác-Lênin; Tư tưởng Hồ Chí Minh; 
Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản 
Việt Nam, chính sách pháp luật của Nhà 
nước, từ đó giáo dục thế giới quan, phương 
pháp luận, định hướng tư tưởng và niềm tin 
của sinh viên vào con đường đi lên chủ 
nghĩa xã hội và sự lãnh đạo đúng đắn của 
Đảng Cộng sản Việt Nam đối với đất nước 
hiện nay. 
Thứ hai, quán triệt và thực hiện tốt 
nguyên tắc “gắn lý luận với thực tiễn”. Khi 
M T SỐ VẤN ĐỀ VỀ ỨNG DỤNG CÔNG NGH THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP 
112 
đã có kiến thức đủ rộng, giảng viên cần 
phải đầu tư chiều sâu cho các môn học 
chuyên ngành của mình giảng dạy. Giảng 
dạy các môn LLCT nhất thiết phải liên hệ 
với thực tiễn, gắn liền lý luận với thực tiễn. 
Trong giảng dạy LLCT việc lấy ví dụ minh 
họa hoặc chứng minh bằng thực tiễn sinh 
động quan trọng hơn rất nhiều so với chỉ 
giảng giải lý thuyết đơn thuần, vì đó vốn là 
những kích thước rất cô đọng và được khái 
quát từ thực tiễn. Chính vì vậy, muốn cho 
bài giảng sinh động giàu sức thuyết phục, 
giảng viên cần phải liên hệ với thực tiễn 
của thế giới, của đất nước, của ngành nghề, 
của đơn vị. Việc liên hệ này tùy thuộc vào 
khả năng của mỗi giảng viên, có thể giảng 
viên tự liên hệ trong bài giảng và chỉ cho 
sinh viên thấy rõ điều đó được thể hiện 
trong thực tế cuộc sống. Giảng viên có thể 
gợi mở, đàm thoại với sinh viên, dẫn ra 
những thực tiễn của đất nước, nhà trường 
và từ đó khái quát làm sáng tỏ về mặt lý 
luận. Một trong những nguyên nhân dẫn 
đến kết quả đào tạo chưa cao là do phương 
pháp giảng dạy của giảng viên chưa chú 
trọng liên hệ với thực tiễn kinh tế - xã hội 
xung quanh. Các môn LLCT có mặt trong 
tất cả các lĩnh vực của cuộc sống xã hội từ 
vấn đề nhỏ nhặt nhất trong sinh hoạt đời 
thường đến những vấn đề trọng đại của đất 
nước. Vì thế, một trong những vấn đề đổi 
mới giảng dạy LLCT nhất thiết phải chú 
trọng liên hệ với thực tiễn mới nâng cao 
được chất lượng, hiệu quả đào tạo. 
Thứ ba, đảm bảo sử dụng thành thạo 
các phương tiện, kỹ thuật dạy học hiện đại, 
khai thác tối đa tính ưu việt của CNTT để 
hỗ trợ cho quá trình dạy học. Một trong 
những yêu cầu cấp thiết hiện nay đối với 
giảng viên LLCT là phải sử dụng các 
phương tiện kỹ thuật trong nghiên cứu và 
giảng dạy. Các phương tiện đó bao gồm: 
máy vi tính, máy ghi âm, projector, video, 
radio, băng đĩa hình Những phương tiện 
đó nhằm bổ sung và làm phong phú thêm 
cho những nội dung của bài giảng; thay đổi 
cách học và phương pháp học, tạo sự hứng 
thú, kích thích tìm tòi, đi sâu nghiên cứu 
của sinh viên. Sử dụng các phương tiện kỹ 
thuật hiện đại nhằm thay đổi phương pháp 
dạy chay, học chay; giúp sinh viên tiếp cận 
được khoa học kỹ thuật, gợi mở cho sinh 
viên gắn lý luận với thực tiễn, gắn học với 
hành. Hiện nay, sử dụng thành thạo vi tính 
là một trong những phương tiện hỗ trợ đắc 
lực, có hiệu quả cho việc đổi mới phương 
pháp giảng dạy của giảng viên. Máy vi tính 
giúp cho giảng viên soạn bài giảng 
Powerpoint, giới thiệu giáo trình, tài liệu 
tham khảo, hình ảnh hay thước phim minh 
hoạ Tuy nhiên, cũng phải chú ý tránh 
lạm dụng máy vi tính, phương tiện dạy học 
hiện đại trong giảng dạy, coi đó như sự đổi 
mới phương pháp dạy học. CNTT có rất 
nhiều tiện ích, lợi thế đối với PPDHTC của 
nền giáo dục hiện đại, do đó ứng dụng 
CNTT trong giảng dạy là rất cần thiết, 
nhưng không được tuyệt đối hóa và lạm 
dụng nó. 
Thứ tư, đảm bảo tính khoa học và tính 
sư phạm 
Vận dụng CNTT trong dạy học các 
môn LLCT phải đảm bảo tính khoa học và 
tính sư phạm. Nói đến tính khoa học là nói 
đến tính đúng đắn, chính xác và sáng tạo. 
Trong giảng dạy các môn LLCT, tính khoa 
học là yếu tố hết sức quan trọng để khẳng 
định những gì giáo viên truyền đạt là có 
tính kế thừa và đã được kiểm nghiệm. Khi 
vận dụng CNTT trong dạy học không nên 
quá lạm dụng, đưa vào bài giảng quá nhiều 
các hình ảnh, sơ đồ, video làm cho 
người học bị phân tán chú ý, chẳng những 
không cung cấp được nhiều kiến thức, 
thông tin mới mà còn gây ức chế cho họ. 
Vì thế, CNTT không phải là tối ưu thay thế 
PHAN QUỐC HUY 
113 
các phương pháp dạy học khác, nó chỉ là 
phương tiện hỗ trợ góp phần vào sự thành 
công của quá trình này. Cần phải kết hợp 
CNNT với các phương pháp dạy học như: 
đàm thoại, nêu vấn đề, thuyết trình nhằm 
phát huy sự bổ trợ qua lại giữa chúng. 
Để giảng dạy tốt các môn LLCT cần 
phải tuân thủ nguyên tắc đảm bảo tính sư 
phạm. Tính sư phạm là một nguyên tắc 
xuất phát từ cái tâm, cái tài của người thầy 
là điều kiện hết sức quan trọng để đảm bảo 
sự tương tác giữa thầy và trò trong quá 
trình dạy học. Dù áp dụng những phương 
tiện hỗ trợ hiện đại nhưng tác phong sư 
phạm, giọng nói, cử chỉ, điệu bộ, sự chuẩn 
mực của người thầy có tác động rất lớn đến 
sự tiếp nhận tri thức của người học. Chúng 
ta nói tới đổi mới phương pháp giảng dạy 
là việc lấy người học làm trung tâm, 
chuyển từ một phía sang sự tương tác đa 
chiều thì việc vận dụng tốt các phương tiện 
CNTT vào quá trình dạy học là làm tăng sự 
linh hoạt và tiếp cận tốt hơn đối với người 
học chứ không phải là chuyển từ “đọc-
chép” sang “nhìn-chép. 
Khi CNTT được áp dụng trong dạy 
học các môn LLCT, người học đễ dàng tiếp 
cận kiến thức một cách nhanh chóng và đa 
dạng từ nhiều nguồn khác nhau và góc độ 
tin cậy cũng khác nhau. Thầy và trò không 
còn phải hoàn toàn phụ thuộc nhiều vào 
sách giáo khoa, giáo trình hay tài liệu tham 
khảo trong thư viện với số lượng hạn chế. 
Với sự ra đời của mạng Internet, nguồn tài 
nguyên kiến thức về hầu hết các môn học 
đều có thể tiếp cận được bất cứ nơi đâu, bất 
cứ thời gian nào trong ngày. Ngoài ra, 
CNTT còn được ứng dụng để trao đổi 
nguồn tin tức kịp thời, phù hợp với xu thế 
toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. 
Giảng dạy các môn: Những nguyên lý 
cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin; Tư tưởng 
Hồ Chí Minh; Đường lối cách mạng của 
Đảng Cộng sản Việt Nam... cần khai thác 
những thông tin đa chiều, những hình ảnh 
sống động và các nguồn tư liệu phong phú 
trên mạng Internet để bổ sung vào bài 
giảng làm tăng tính sinh động, hấp dẫn và 
tăng sức thuyết phục đối với người học. 
Tuy nhiên, giảng viên phải biết chọn lọc, 
lựa chọn những thông tin chính xác để đảm 
bảo có những nguồn kiến thức, sản phẩm 
trí tuệ có chất lượng. 
Sự tiến bộ của khoa học và công nghệ 
đã đưa con người tiến một bước dài trong 
lịch sử. Đặc biệt, CNTT được vận dụng 
linh hoạt trong các lĩnh vực của xã hội, đã 
làm thay đổi nhanh chóng diện mạo xã hội 
loài người. Vai trò và tác dụng to lớn của 
CNTT không chỉ trong lĩnh vực khoa học 
cơ bản mà nó đã được áp dụng tối ưu trong 
lĩnh vực giáo dục và đào tạo, nhất là giáo 
dục đại học. Hiện nay, giảng dạy và học 
tập các môn LLCT ở các trường đại học, 
cao đẳng được chú trọng và bắt buộc, 
nhưng do đặc thù về môn học nên quá trình 
dạy học chưa thực sự gây chú ý và cảm 
hứng cho người học. Chính vì vậy, việc 
ứng dụng CNTT vào giảng dạy các môn 
LLCT nhằm nâng cao tính tích cực, chủ 
động học tập của sinh viên, nâng cao chất 
lượng môn học là một hoạt động thiết thực 
và hiệu quả trong nền giáo dục hiện đại. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Vũ Đình Bảy, Nguyễn Văn Quang (2013), 
“Định hướng ứng dụng CNTT trong dạy học 
các môn LLCT”, Tạp chí Thiết bị giáo dục, số 
97, tr53-56. 
2. Vũ Ngọc Hoàng (2015), “Công nghệ thông tin 
và đổi mới, phát triển giáo dục”, Báo Dân trí, 
cập nhật ngày 23/01/2015. 
Ngày nhận bài: 26/9/2016 Biên tập xong: 15/4/2017 Duyệt đăng: 20/4/2017