Giáo án Sinh học Lớp 7 - Chương trình cả năm - Năm học 2011-2012

Tuần: 01
 Ngày soạn:16/08/2011
Tiết: 01 
 Ngày dạy: 17/08/2011
Bài 1: THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT RẤT ĐA DẠNG VÀ PHONG
I. MỤC TIÊU
 1. Kiến thức:
- Hs chứng minh được sự đa dạng phong phú của động vật thể hiện ở số loài và môi trường sống.
 2. Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng quan sát so sánh.
- Kỹ năng hoạt động nhóm
 3. Thái độ: 
- Giáo dục ý thức học tập yêu thích bộ môn.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. GV: Tranh ảnh về động vật và môi trường sống của chúng.
2. HS: Đọc trước bài mới.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
- Kiểm tra sĩ số
- Gv đưa ra những quy định học bộ môn. Yêu cầu hs thực hiện.
2. KTBC.
- GV kiểm tra sách vở liên quan đến bộ môn.
- Phân nhóm.
3. Bài mới. GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức sinh học 6, vận dụng hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi:
H. Sự đa dạng, phong phú của động vật được thể hiện như thế nào?
HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu sự đa dạng loài và sự phong phú về số lượng cá thể
Mục tiêu: HS nêu được số loài động vật rất nhiều, số cá thể trong loài lớn thể hiện qua các ví dụ cụ thể.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- Gv yêu cầu Hs nghiên cứu thông tin Sgk, quan sát hình 1.1 và 1.2 à thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: 
H. Sự phong phú về loài được thể hiện như thế nào?
H. Hãy kể tên loài Đv trong:
Một mẻ kéo lưới ở biển?
Tát một ao cá?
Đánh bắt ở hồ?
Chặn dòng nước suối nông?
H. Ban đêm mùa hè ở trên cánh đồng có những loài Đv nào phát ra tiếng kêu?
H. Em có nhận xét gì về số lượng cá thể trong bầy ong, đàn kiến, đàn bướm?
- Gv yêu cầu Hs tự rút ra kết luận về sự đa dạng của động vật.
- Gv thông báo thêm: một số động vật được con người thuần hoá thành vật nuôi, có nhiều đặc điểm phù hợp với nhu cầu của con người. 
- Thảo luận nhóm thống nhất câu trả lời.
Nêu được
+ Số lượng loài hiện nay 1,5 triệu.
+ Kích thước khác nhau.
- 1 vài Hs trình bày đáp ánà Hs khác bổ sung.
- Hs thảo luận nhóm từ những thông tin đọc được hay xem thực tế. 
- Yêu cầu nêu được:
Dù ở ao, hồ hay suối đều có nhiều loại Đv khác nhau sinh sống.
+ Ban đêm mùa hè thường có một số loài Đv như: cóc, ếch, nhái, dế mèn, sâu bọphát ra tiếng kêu.
- Đại diện nhóm trình bày đáp ánà nhóm khác bổ sung.
- Yêu cầu nêu được: Số cá thể trong loài rất nhiều.
- HS rút ra kết luận.
- HS lắng nghe.
I. Thế giới động vật xung quanh ta rất đa dạng về loài và đa dạng về số cá thể trong loài
HOẠT ĐỘNG 2: Đa dạng về môi trường sống
Mục tiêu: HS nêu được một số loài động vật thích nghi cao với môi trường sống, nêu được đặc điểm của một số loài động vật thích nghi cao độ với môi trường sống.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- Gv yêu cầu Hs đọc thông tin quan sát hình 1.4 à thảo luận nhóm à hoàn thành bài tập. Điền chú thích.
- Gv tiếp tục cho Hs thảo luận:
H. Đặc điểm gì giúp chim cánh cụt thích nghi với khí hậu giá lạnh ở vùng cực?
H. Nguyên nhân nào khiến Đv ở nhiệt đới đa dạng và phong phú hơn vùng ôn đới, Nam cực?
H. Đv nước ta có đa dạng phong phú không? Tại sao?
- Gv hỏi thêm:
H. Hãy cho ví dụ để chứng minh sự phong phú về môi trường sống của Đv?
- Gv cho Hs thảo luận toàn lớp.
- Yêu cầu tự rút ra kết luận.
- Cá nhân tự nghiên cứuà trao đổi nhómà hoàn thành bài tập. Yêu cầu:
+ Dưới nước: cá, tôm, mực
+Trên cạn: Voi, gà, hươu, chó
+ Trên không: các loài chim 
- Cá nhân vận dụng kiến thức đã cóà trao đổi nhómà yêu cầu nêu được. 
+ Chim cánh cụt có bộ lông dày xốp, lớp mỡ dưới da dàyà giữ nhiệt.
+ Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm thực vật phong phú, phát triển quanh nămà thức ăn nhiều, nhiệt độ phù hợp.
+ Nước ta Đv cũng phong phú vì nằm trong khí hậu nhiệt đới. 
- Hs có thể nêu thêm 1 số loài khác ở các môi trường như: Gấu trắng bắc cực, đà điểu sa mạc, cá phát sáng đáy biển, lươn đáy bùn
- Đại diện nhóm trình bày đáp ánà nhóm khác bổ sung. 
II. Động vật có ở khắp nơi do chúng có những đặc điểm thích nghi với mọi môi trường sống
IV. CỦNG CỐ:
- GV cho HS đọc kết luận SGK.
- Yêu cầu HS làm phiếu học tập.
Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
Câu 1: Động vật có ở khắp mọi nơi do:
a. Chúng có khả năng thích nghi cao.
b. Sự phân bố có sẵn từ xa xưa.
c. Do con người tác động.
Câu 2: Động vật đa dạng, phong phú do:
a. Số cá thể nhiều
b. Sinh sản nhanh
c. Số loài nhiều
d. Động vật sống ở khắp mọi nơi trên Trái Đất.
e. Con người lai tạo, tạo ra nhiều giống mới.
g. Động vật di cư từ những nơi xa đến.
V. DẶN DÒ: 
- Học bài trả lời câu hỏi Sgk.
- Kẻ bảng 1 tr 9 vào vở bài tập.
VI. RÚT KINH NGHIỆM
..
Tuần: 01
 Ngày soạn :18/08/2011
Tiết: 02 
 Ngày dạy :19/08/2011
Bài 2: PHÂN BIỆT ĐỘNG VẬT VỚI THỰC VẬT
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỘNG VẬT
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Học sinh nắm được đặc điểm cơ bản để phân biệt Động vật với Thực vật.
- Nêu được đặc điểm chung của động vật.
- Nắm được sơ lược cách phân chia giới động vật.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức học tập, yêu thích môn học.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. GV: Tranh hình 2.1 à 2.2 SGK
2. HS: Đọc trước bài mới. 
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
- Kiểm tra sĩ số
2. KTBC.
 H. Hãy kể tên những động vật thường gặp ở nơi em ở? Chúng có đa dạng, phong phú không?
 H. Chúng ta phải làm gì để thế giới động vật mãi đa dạng và phong phú?
3. Bài mới.
Mở bài: Nếu đem so sánh con gà với cây bàng, ta thấy chúng khác nhau hoàn toàn, song chúng đều là cơ thể sống. Vậy phân biệt chúng bằng cách nào?
HOẠT ĐỘNG 1: Phân biệt động vật với thực vật
Mục tiêu: HS tìm được đặc điểm giống và khác nhau giữa động vật và thực vật.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV yêu cầu HS quan sát H 2.1 hoàn thành bảng trong SGK trang 9.
- GV kẻ bảng 1 lên bảng phụ để HS chữa bài.
- GV lưu ý: nên gọi nhiều nhóm để gây hứng thú trong giờ học.
- GV ghi ý kiến bổ sung vào cạnh bảng.
- GV nhận xét và thông báo kết quả đúng như bảng ở dưới.
- GV yêu cầu tiếp tục thảo luận:
H. Động vật giống thực vật ở điểm nào?
H. Động vật khác thực vật ở điểm nào?
- Cá nhân quan sát hình vẽ, đọc chú thích và ghi nhớ kiến thức, trao đổi nhóm và trả lời.
- Đại diện các nhóm lên bảng ghi kết quả của nhóm.
- Các HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
- HS theo dõi và tự sửa chữa bài.
- Một HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung.
 I. Phân biệt động vật với thực vật
- Động vật và thực vật:
+ Giống nhau: đều cấu tạo từ tế bào, lớn lên và sinh sản.
+ Khác nhau: Di chuyển, dị dưỡng, thần kinh, giác quan, thành tế bào.
Bảng 1: So sánh động vật với thực vật
 Đặc 
 điểm đối cơ tượng thể 
 phân 
 biệt
Cấu tạo từ tế bào
Thành xenlulôzơ ở tế bào
Lớn lên và sinh sản
Chất hữu cơ 
nuôi cơ thể
Khả năng di chuyển
Hệ thần kinh và giác quan
Không
có
Không
có
Không
có
Tự
 tổng 
hợp được
Sử dụng chất hữu cơ có sẵn
Không
có
Không
có
Thực vật
v
v
v
v
v
v
Động vật
v
v
v
v
v
v
HOẠT ĐỘNG 2: Đặc điểm chung của động vật
Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm chung của động vật.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- Yêu cầu HS làm bài tập ở mục II trong SGK trang 10.
- GV ghi câu trả lời lên bảng và phần bổ sung.
- GV thông báo đáp án.
- Ô 1, 4, 3.
- Yêu cầu HS rút ra kết luận.
- HS chọn 3 đặc điểm cơ bản của động vật.
- 1 vài em trả lời, các em khác nhận xét, bổ sung.
- HS theo dõi và tự sửa chữa.
- HS rút ra kết luận.
II. Đặc điểm chung của động vật
- Động vật có đặc điểm chung là có khả năng di chuyển, có hệ thần kinh và giác quan, chủ yếu dị dưỡng.
HOẠT ĐỘNG 3: Sơ lược phân chia giới động vật
Mục tiêu: HS nắm được các ngành động vật sẽ học trong chương trình sinh học lớp 7.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- Gv giới thiệu.
+ Giới thực vật được chia thành 20 ngành thể hiện ở hình 2.2 trong Sgk.
+ Chương trình sinh học 7 chỉ học 8 ngành cơ bản.
- Hs nghe ghi nhớ kiến thức.
* KL: Có 8 ngành động vật 
- Đv không xương sống: 7 ngành
- Đv có xương sống: 1 ngành
II. S¬ l­îc ph©n chia giíi ®éng vËt
Có 8 ngành động vật 
- Đv không xương sống: 7 ngành
- Đv có xương sống: 1 ngành
HOẠT ĐỘNG 4: Vai trò của động vật
Mục tiêu: HS nắm được lợi ích và tác hại của động vật
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- Gv yêu cầu Hs hoàn thành bảng 2 
- Gv kẻ sẵn bảng 2 để Hs chữa bài
- Hs trao đổi nhóm hoàn thành bảng 2.
- Đại diện nhóm lên ghi kết quảà nhóm khác bổ sung.
III. Vai trß cña ®éng vËt
SGK
Bảng 2: Động vật với đời sống con người
TT
Các mặt lợi, hại
Tên động vật đại diện
1
Đv cung cấp nguyên liệu cho con người:
- Thực phẩm 
- Tôm, cá, chim, lợn, bò, trâu, thỏ, vịt
- Lông 
- Gà, vịt, chồn, cừu
- Da 
- Trâu, bò, lợn, cừu, rắn, cá sấu
2
Động vật dùng làm thí nghiệm cho:
- Học tập, nghiên cứu khoa học
- Trùng biến hình, thuỷ tức, giun, thỏ, ếch, chó
- Thử nghiệm thuốc
- Chuột bạch, khỉ
3
Động vật hỗ trợ cho người trong:
- Lao động
- Trâu, bò, lừa, voi
- Giải trí
- Cá heo, các Đv làm xiếc (hổ, báo, voi)
- Thể thao
- Ngựa, trâu chọi, gà chọi
- Bảo vệ an ninh
- Chó nghiệp vụ, chim đưa thư
4
Động vật truyền bệnh sang người
- Ruồi, muỗi, bọ chó, rận, rệp
IV. CỦNG CỐ:
- GV cho HS đọc kết luận cuối bài.
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1 và 3 SGK trang 12.
V. DẶN DÒ: Về nhà học bài, Chuẩn bị bài mới: 
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Đọc mục “Có thể em chưa biết”.
- Chuẩn bị cho bài sau:
+ Tìm hiểu đời sống động vật xung quanh.
+ Ngâm rơm, cỏ khô vào bình trước 5 ngày.
+ Lấy nước ao, hồ, rễ bèo Nhật Bản.
VI. RÚT KINH NGHIỆM
..
Tuần	: 02
 Ngày soạn :21/08/2011
Tiết	: 03 
 Ngày dạy :22/08/2011
CHƯƠNG I:NGÀNH ĐỘNG VẬT NGUYÊN SINH
Bài 03: THỰC HÀNH - QUAN SÁT MỘT SỐ ĐỘNG VẬT NGUYÊN SINH
I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
- Thấy được ít nhất 2 đại diện điển hình cho ngành ĐVNS là: trùng roi và trùng giày 
- Phân biệt được hình dạng, cách di chuyển của 2 đại diện này.
 2. Kỹ năng : 
- Rèn kỹ năng sử dụng và quan sát mẫu bằng kính hiển vi.
 3. Thái độ : 
- Nghiêm túc, tỉ mỉ, cẩn thận, giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. GV: Kính hiển vi, lam kính, la men, kim nhọn, ống hút, khăn lau.
 Tranh trùng roi, trùng dày, trùng biến hình.
2. HS: Váng nước ao, hồ, rễ bèo nhật bản, rơm khô ngâm nước trong 5 ngày.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
- Kiểm tra sĩ số
2. KTBC.
H. Nêu các đặc điểm chung của động vật?
H. Ý nghĩa của động vật với đời sống con người?
3. Bài mới.
Mở bài: như SGK.
HOẠT ĐỘNG 1: Quan sát trùng giày
Mục tiêu: HS tìm và quan sát được trùng giày trong nước ngâm rơm, cỏ khô.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV lưu ý hướng dẫn HS tỉ mỉ vì đây là bài thực hành đầu tiên.
- GV hướng dẫn các thao tác:
+ Dùng ống hút lấy 1 giọt nhỏ ở nước ngâm rơm (chỗ thành bình)
+ Nhỏ lên lam kính, đậy la men và soi dưới kính hiển vi.
+ Điều chỉnh thị trường nhìn cho rõ.
+ Quan sát H 3.1 SGK để nhận biết trùng giày.
- GV kiểm tra ngay trên kính của các nhóm.
- GV yêu cầu lấy một mẫu khác, HS quan sát trùng giày di chuyển 
- Di chuyển theo kiểu tiến thẳng hay xoay tiến?
- GV cho HS làm bài tập trang 15 SGK chọn câu trả lời đúng.
- GV thông báo kết quả đúng để HS tự sửa chữa, nếu cần.
- HS làm việc theo nhóm đã phân công.
- Các nhóm tự ghi nhớ các thao tác của GV.
- Lần lượt các thành viên trong nhóm lấy mẫu soi dưới kính hiển vi " nhận biết trùng giày.
- HS vẽ sơ lược hình dạng của trùng giày.
- HS quan sát được trùng giày di chuyển trên lam kính, tiếp tục theo dõi hướng di chuyển .
- HS dựa vào kết quả quan sát rồi hoàn thành bài tập.
- Đại diện nhóm trình bày kết quả, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
HOẠT ĐỘNG 2: Quan sát trùng roi
Mục tiêu: HS quan sát được hình dạng của trùng roi và cách di chuyển.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV cho HS quan sát H 3.2 và 3.3 SGK trang 15.
- GV yêu cầu HS làm với cách lấy mẫu và quan sát tương tự như quan sát trùng giày.
- GV gọi đại diện một số nhóm lên tiến hành theo các thao tác như ở hoạt động 1.
- GV kiểm tra ngay trên kính hiển vi của từng nhóm.
- GV lưu ý HS sử dụng vật kính có độ phóng đại khác nhau để nhìn rõ mẫu.
- Nếu nhóm nào chưa tìm thấy trùng roi thì GV hỏi nguyên nhân và cả lớp góp ý.
- GV yêu cầu HS làm bài tập mục s SGK trang 16.
- GV thông báo đáp án đúng:
+ Đầu đi trước
+ Màu sắc của hạt diệp lục.
- HS tự quan sát hình trang 15 SGK để nhận biết trùng roi.
- Trong nhóm thay nhau dùng ống hút lấy mẫu để bạn quan sát.
- Các nhóm nên lấy váng xanh ở nước ao hay rũ nhẹ rễ bèo để có trùng roi.
- Các nhóm dựa vào thực tế quan sát và thông tin SGK trang 16 trả lời câu hỏi.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
IV. CỦNG CỐ:Gv yêu cầu Hs vẽ hình trùng giày và trùng roi vào vở và ghi chú thích. 
V. DẶN DÒ: Về nhà học bài, Chuẩn bị bài mới: 
Vẽ hình trùng giày và trùng roi vào vở và ghi chú thích.
Đọc trước bài 4
Kẻ phiếu học tập “tìm hiểu trùng roi xanh vào vở bài tập”.
Bài tập
 Tên động vật
Đặc điểm
Trùng roi xanh
1
Cấu tạo
Di chuyển
2
Dinh dưỡng
3
Sinh sản 
4
Tính hướng sáng
VI. RÚT KINH NGHIỆM
..
Tuần: 02
 Ngày soạn :23/08/2011
Tiết: 04 
 Ngày dạy :24/08/2011
Bài 04 : TRÙNG ROI
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
-Hs nêu được đặc điểm cấu tạo, dinh dưỡng và sinh sản của trùng roi xanh, khả năng hướng sáng. 
- Hs thấy được bước chuyển quan trọng từ động vật đơn bào đến động vật đa bào, qua đại diện là tập đoàn trùng roi.
2. Kỹ năng: 
- Rèn kỹ năng quan sát, kỹ năng thu thập kiến thức và kỹ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ: 
- Giáo dục ý thức học tập. Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. GV: Phiếu học tập, tranh phóng to H 1, H2, H3 SGK.
2. HS: Ôn lại bài thực hành.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
- Kiểm tra sĩ số
2. KTBC .
Gv thu bản thu hoạch thực hành.
H. Nhắc lại những đặc điểm đã quan sát được ở bài thực hành về trùng roi?
HS: Trả lời 
GV: Để kiểm chứng lại những thông tin trên hôm nay chúng ta vào bài mới
3. Bài mới.
Mở bài: Động vật nguyên sinh rất nhỏ bé, chúng ta đã được quan sát ở bài trước, tiết này chúng ta tiếp tục tìm hiểu một số đặc điểm của trùng roi.
HOẠT ĐỘNG 1: Trùng roi xanh
Mục tiêu: Hs nêu được đặc điểm cấu tạo, dinh dưỡng và sinh sản của trùng roi xanh, khả năng hướng sáng. 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- Gv yêu cầu: 
+ Hs nghiên cứu thông tin Sgkà vận dụng bài trước.
+ Quan sát hình 4.1 và 4.2 Sgk.
+ Hoàn thành phiếu học tập.
- Gv kẻ phiếu học tập lên bảng để Hs chữa bài.
- Gv chữa từng bài tập trong phiếu.
Yêu cầu:
+ Trình bày quá trình sinh sản của trùng roi xanh.
+ Giải thích thí nghiệm ở mục 4: “ Tính hướng sáng”.
+ Làm nhanh bài tập mục thứ 2 Sgk
- Gv yêu cầu Hs quan sát phiếu chuẩn kiến thức.
Sau khi theo dõi phiếu à Gv kiểm tra số nhóm có câu trả lời đúng
- Cá nhân tự đọc thông tin ở mục 1 Sgkà trao đổi nhóm à hoàn thành phiếu học tập. Yêu cầu
+ Cấu tạo chi tiết của trùng roi.
+ Cách di chuyển nhờ roi.
+ Các hình thức dinh dưỡng.
+ Kiểu sinh sản vô tính theo chiều dọc cơ thể.
+ Khả năng hướng về phía có ánh sáng.
- Đại diện nhóm ghi kết quả trên bảngà nhóm khác bổ sung.
- Hs dựa vào hình 4.2 Sgk trả lời, lưu ý nhân phân chia trước rồi đến các phần khác.
- Nhờ có điểm mắt nên có khả năng cảm nhận ánh sáng.
- Đáp án bài tập: Roi, điểm mắt, có thành xenlulôzơ. 
- Hs theo dõi và tự sửa chữa.
Sau khi theo dõi phiếu à Gv kiểm tra số nhóm có câu trả lời đúng
I. Trùng roi xanh
Bảng SGK
Phiếu học tập: Tìm hiểu trùng roi xanh
Bài tập
 Tên động vật
Đặc điểm
Trùng roi xanh
1
Cấu tạo ...  trao ñoåi nhoùm à hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp.
- Gv keû baûng ñeå Hs chöõa baøi.
- Gv yeâu caàu caùc nhoùm chöõa phieáu hoïc taäp.
- Gv ghi yù kieán cuûa caùc nhoùm leân baûng.
- Gv hoûi:
+ Döïa vaøo ñaâu ñeå löïa choïn caâu traû lôøi?
- Gv nhaän xeùt ñuùng, sai cuûa caùc nhoùmà yeâu caàu quan saùt baûng chuaån kieán thöùc.
-Caù nhaân töï ñoïc thoâng tin Sgkàghi nhôù kieán thöùc
- Trao ñoåi nhoùm theo caùc noäi dung trong phieáu hoïc taäp.
- Thoáng nhaátyù kieán traû lôøi. Yeâu caàu neâu ñöôïc:
+ Neùt ñaëc tröng cuûa khí haäu.
+ Caáu taïo raát phuø hôïp vôùi khí haäu ñeå toàn taïi.
+ Taäp tính kieám aên, di chuyeån, hoaït ñoäng, töï veä ñaëc bieät .
- Ñaïi dieän caùc nhoùm leân ghi caâu traû lôøi cuûa nhoùm mình. 
- Caùc nhoùm khaùc theo doõi, nhaän xeùt, boå sung.
- Hs neâu ñöôïc: 
Döïa vaøo tranh veõ, tö lieäu söu taàm, thoâng tin treân phim aûnh 
Baûng: Söï thích nghi cuûa Ñv ôû moâi tröôøng ñôùi laïnh vaø hoang maïc ñôùi noùng
Moâi tröôøng ñôùi laïnh
Moâi tröôøng hoang maïc ñôùi noùng
Nhöõng ñaëc ñieåm thích nghi
Giaûi thích vai troø cuûa ñaëc ñieåm thích nghi
Nhöõng ñaëc ñieåm thích nghi
Giaûi thích vai troø cuûa ñaëc ñieåm thích nghi
Caáu taïo
Boä loâng daøy
Giöõ nhieät cho cô theå 
Caáu taïo
Chaân daøi
Vò trí cô theå cao so vôùi caùt noùng, moãi böôùc nhaûy xa, haïn cheá aûnh höôûng cuûa caùt noùng
Môõ döôùi da daøy
Giöõ nhieät, döï tröõ naêng löôïng, choáng reùt
Chaân cao, moùng roäng, ñeäm thòt daøy
Khoâng bò luùn, ñeäm thòt choáng noùng
Loâng maøu traéng(muøa ñoâng)
Deã laãn vôùi tuyeát, che maét keû thuø.
Böôùu môõ laïc ñaø.
Maøu loâng gioáng maøu caùt
Nôi döï tröõ môõ (nöôùc trao ñoåi chaát)
Gioáng maøu moâi tröôøng
Taäp tính
Nguû trong muøa ñoâng
Tieát kieäm naêng löôïng
Taäp tính
Moãi böôùc nhyaûy cao vaø xa 
Haïn cheá söï tieáp xuùc vôùi caùt noùng
Di cö veà muøa ñoâng
Traùnh reùt, tìm nôi aám aùp
Di chuyeån baèng caùch quaêng thaân
Haïn cheá söï tieáp xuùc vôùi caùt noùng
Hoaït ñoäng veà ban ngaøy trong muøa haï
Thôøi tieát aám hôn ñeå taän duïng nguoàn nhieät
Hoaït ñoäng vaøo ban ñeâm
Ñeå traùnh noùng veà ban ngaøy
Khaû naêng ñi xa 
Tìm nguoàn nöôùc phaân boá raûi raùc vaø raát xa nhau
Khaû naêng nhòn khaùt
Khí haäu quaù khoâ. Thôøi gian ñeå tìm nôi coù nöôùc laâu
Chui ruùc vaøo saâu trong caùt
Choáng noùng
- Gv yeâu caàu Hs tieáp tuïc trao ñoåi nhoùm, traû lôøi caâu hoûi:
+ Nhaän xeùt gì veà caáu taïo vaø taäp tính cuûa Ñv ôû moâi tröôøng ñôùi laïnh vaø hoang maïc ñôùi noùng?
+ Vì sao ôû 2 moâi tröôøng naøy soá loaøi Ñv raát ít?
+ Nhaän xeùt veà möùc ñoä ña daïng cuûa Ñv ôû 2 moâi tröôøng naøy?
- Gv goïi ñaïi dieän nhoùm trình baøy.
- Gv toång keát laïi yù kieán cuûa caùc nhoùm.
- Gv yeâu caàu Hs ruùt ra keát luaän.
- Hs döïa vaøo noäi dung baûng à trao ñoåi nhoùm.
Yeâu caàu:
+ Caáu taïo vaø taäp tính thích nghi cao ñoä vôùi moâi tröôøng.
+ Ña soá Ñv khoâng soáng ñöôïc, chæ coù moät soá loaøi coù caáu taïo ñaëc bieät thích nghi.
+ Möùc ñoä ña daïng thaáp.
- Ñaïi dieän nhoùm trình baøy yù kieán à nhoùm khaùc boå sung.
* KL:
Söï ña dạng cuûa caùc ñoäng vaät ôû moâi tröôøng ñaëc bieät raát thaáp.
- Chæ coù nhöõng loaøi coù khaû naêng chòu ñöïng cao thì môùi toàn taïi ñöôïc.
IV/ Kieåm tra-ñaùnh giaù: 5’
 Gv goïi 1 Hs ñoïc keát luaän cuoái baøi.
 Gv söû duïng caâu hoûi 1, 2 cuoái baøi.
V/ Daën doø: 1’ – 2’
 Hoïc baøi traû lôøi caâu hoûi trong Sgk
 Ñoïc muïc “Em coù bieát?”
HOÏC KÌ II TUAÀN 32	
Ngaøy soaïn: 14/04/11 BIỆN PHÁP ĐẤU TRANH SINH HỌC
Ngaøy giaûng: 16/04/11 	 
 Tieát 63
I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Sau khi häc xong bµi nµy, häc sinh :
- Gi¶i thÝch ®îc môc tiªu cña c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc .
- Nªu ®îc c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc vµ nªu ®îc c¸c vÝ dô ®Ó minh häa cho tõng biÖn ph¸p .
- Nªu ®îc nhng u ®iÓm vµ nh÷ng h¹n chÕ cña nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc .
II. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH:
 - Tranh vÏ c¸c h×nh59.1 , 59.2 SGK .
	- B¶ng . C¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc .
	- MÉu vËt : Mét sè loµi s©u g©y h¹i cho c©y .
III. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC BAØI HOÏC
	1/ Kieåm tra baøi cuõ: 	
	2/ Caùc hoaït ñoäng daïy - hoïc 
2.1. Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc 
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung
- Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tù ®äc SGK ®Ó t×m ra kiÕn thøc .
? ThÕ nµo lµ biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc ?
? Ngêi ta sö dông c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc nµo ?
- Treo b¶ng C¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc yªu cÇu häc sinh th¶o luËn ®iÒn b¶ng.
- Yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch biÖn ph¸p g©y v« sinh ®Ó diÖt s©u h¹i .
- Gi¸o viªn bæ sung .
- Häc sinh ®éc lËp nghiªn cøu SGK t×m ra kiÕn thøc, tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn .
+ Sö dông 3 biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc : sö dông thiªn ®Þch, vi khuÈn g©y bÖnh truyÒn nhiÔm cho sinh vËt g©y h¹i, g©y v« sinh diÖt ®éng vËt g©y h¹i .
 I. ThÕ nµo lµ biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc ?
Lµ sö dông c¸c biÖn ph¸p sinh häc nh»m h¹n chÕ t¸c ®éng g©y h¹i cña sinh vËt g©y h¹i .
2.2.Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu nh÷ng u ®iÓm vµ nh÷ng h¹n chÕ cña biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc 
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung
- Híng dÉn häc sinh nghiªn cøu SGK , tham gia th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái. 
- Häc sinh tiÕn hµnh th¶o luËn ®iÒn b¶ng, so s¸nh ®¸p ¸n .
- Gi¶i thÝch biÖn ph¸p g©y v« sinh ë ®éng vËt g©y h¹i .
- Häc sinh nghiªn cøu SGK th¶o luËn , tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn .
II. BiÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc 
1. Sö dông thiªn ®Þch
 a) Sö dông thiªn ®Þch tiªu diÖt sinh vËt g©y h¹i .
 b) Sö dông nh÷ng thiªn ®Þch ®Î trøng kÝ sinh vµo sinh vËt g©y h¹i hay trøng cña s©u h¹i .
2. Sö dông vi khuÈn g©y bÖnh truyÒn nhiÔm ho sinh vËt g©y h¹i
3. G©y v« sinh diÖt ®éng vËt g©y h¹i
 2.3.Ho¹t ®éng 3: 
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung
? Nªu nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc ?
? Cho vÝ dô ë nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ ®· nªu ?
- Häc sinh nªu c¸c u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc .
- Nhãm häc sinh kh¸c bæ sung kÕt qu¶ .
- Kh«ng g©y « nhiÔm m«i trêng , « nhiÔm thùc phÈm . 
III. ¦u ®iÓm vµ nh÷ng h¹n chÕ cña nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc 
1. ¦u ®iÓm
- Mang l¹i hiÖu qu¶ cao .
2. H¹n chÕ
- §ßi hái ph¶i cã qu¸ tr×nh thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn ®Þa ph¬ng (khã nu«i)
- Thiªn ®Þch cã thÓ võa cã Ých võa cã h¹i .
2.4. Toång keát baøi hoïc
	§¸p ¸n B¶ng C¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh sinh häc
C¸c biÖn ph¸p §TSH
Tªn sinh vËt g©y h¹i
Tªn thiªn ®Þch
1. Sö dông thiªn ®Þch trùc tiÕp tiªu diÖt sinh vËt g©y h¹i .
- S©u bä, cua, èc, mang vËt chñ trung gian.
- Êu trïng s©u bä
- S©u bä
- Chuét
- Gia cÇm.
- C¸ cê .
- Cãc, chim sÎ, th»n l»n
2. Sö dông thiªn ®Þch ®Î trøng kÝ sinh vµo s©u h¹i hay trøng s©u h¹i .
- Trøng s©u x¸m
- C©y x¬ng rång
- Ong m¾t ®á
- Loµi bím ®ªm nhËp tõ Achentina
3. Sö dông vi khuÈn g©y bÖnh truyÒn nhiÔm diÖt sinh vËt g©y h¹i .
- Thá
- Vi khuÈn Myoma vµ vi khuÈn Calixi
IV. DAËN DOØ – HÖÔÙNG DAÃN HOÏC ÔÛ NHAØ
Häc bµi, traû lôøi caùc caâu hoûi trong SGK vaøo vôû, ®äc phÇn “em cã biÕt”
 Chuaån bò baøi môùi: 
HOÏC KÌ II TUAÀN 32	
Ngaøy soaïn: 20/04/11 ĐỘNG VẬT QUÝ HIẾM
Ngaøy giaûng: 22/04/11 	 
 Tieát 64
I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Sau khi häc xong bµi nµy, häc sinh :
Nắm được khái niệm động vật quý hiếm . Thấy được mức độ tuyệt chungrcuar các động vật quý hiếm ở VN. Đề ra được biện pháp bảo vệ động vật quý hiếm
II. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH:
 GV: tranh về một số động vật quý hiếm
III. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC BAØI HOÏC
	1/ Kieåm tra baøi cuõ: 	
	2/ Caùc hoaït ñoäng daïy - hoïc 
2.1. Ho¹t ®éng 1: Tìm hiểu thế nào là động vật quý hiêm
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung
GV: Yêu cầu HS nghiên cứu SGk và trả lời câu hỏi
H: Thế nào là ĐVQH?
+ Kể tên một số ĐVQH mà em biết?
+ Vì sao gọi là động vật quý hiếm?
+ Nêu các biện pháp để bảo vệ những loài thú trên?
HS: Trả lời và bổ sung
GV: Chốt ý đúng
Động vật quý hiếm: ĐVQH;
Là những động vật có giá trị nhiều mặt nhưng số lượng dang giảm sút
2.2.Ho¹t ®éng 2: Ví dụ minh hoạ về các cấp độ tuyệt chủng của ĐVQH
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung
GV: yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGk tìm ví dụ minh hoạ về các cấp độ tuyệt chủng của động vật
HS: thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 1.
GV: Gọi HS lên bảng sữa bài tập
HS: Các nhóm theo dõi bổ sung
 II. Một số ví dụ minh hoạ về các cấp độ tuyệt chủng của động vật:
SGK
 2.3.Ho¹t ®éng: Bảo vệ động vật quý hiếm
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung
GV: yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGk tìm các biện pháp bảo vệ động vật quý hiếm
HS: thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 2
GV: Gọi HS lên bảng sữa bài tập
HS: Các nhóm theo dõi bổ sung
H: Là học sinh các em phải làm gì để bảo vệ động vật quý hiếm?
HS: Trả lời và bổ sung
III: Bảo vệ động vật quý hiếm
-Bảo vệ môi trường sống 
-Cấm săn bắt và buôn bán thú trái phép
-Chăn nuôi , chăm sóc thú chu 
đáo và đầy đ ủ
2.4Toång keát baøi hoïc
	HS: Ñoïc phaàn ghi nhôù trong SGK 
	GV: Söû duïng theâm caâu hoûi trong SGK 	
IV. DAËN DOØ – HÖÔÙNG DAÃN HOÏC ÔÛ NHAØ
Häc bµi, traû lôøi caùc caâu hoûi trong SGK vaøo vôû, ®äc phÇn “em cã biÕt”
Tuaàn:34 - 35	Ngaøy soaïn:24/04/2008
Tieát : 68,69, 70	Ngaøy daïy :
 Baøi:64, 65, 66 THAM QUAN THIEÂN NHIEÂN
I/ Muïc tieâu:
 1/ Kieán thöùc:
 - Taïo cô hoäi cho Hs tieáp xuùc vôùi thieân nhieân vaø theá giôùi ñoäng vaät.
 - Hs nghieân cöùu ñoäng vaät soáng trong thieân nhieân.
 2/ Kyõ naêng :
 - Reøn kó naêng quan saùt vaø söû duïng caùc duïng cuï ñeå theo doõi hoaït ñoäng soáng cuûa Ñv
 - Taäp caùch nhaän bieát ñoäng vaät vaø ghi cheùp ngoaøi thieân nhieân.
 3/ Thaùi ñoä :
 - Giaùo duïc loøng yeâu thieân nhieân, coù yù thöùc baûo veä theá giôùi ñoäng vaät, ñaëc bieät laø ñoäng vaät coù ích.
II/ Ñoà duøng daïy hoïc :
GV: Vôït thuyû tinh, choåi loâng, kim nhoïn, khay ñöïng maãu, kính luùp.
HS: Loï baét ñoäng vaät, hoäp chöùa maãu, kính luùp caàm tay, vôû ghi cheùp coù keû saün baûng Sgk.
III/ Hoaït ñoäng daïy hoïc:
1/ Kieåm tra baøi cuõ: (Khoâng kieåm tra)
2/ Hoaït ñoäng daïy – hoïc:
HOAÏT ÑOÄNG 1
GIAÙO VIEÂN GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC ÑÒA ÑIEÅM THAM QUAN
 Ñaëc ñieåm: Coù nhöõng moâi tröôøng naøo?
 Ñoä saâu cuûa moâi tröôøng nöôùc.
 Moät soá loaïi thöïc vaät vaø ñoäng vaät coù theå gaëp.
HOAÏT ÑOÄNG 2
GIÔÙI THIEÄU TRANG BÒ DUÏNG CUÏ CUÛA CAÙ NHAÂN VAØ NHOÙM
 Trang bò treân ngöôøi: Muõ, daøy, deùp quai haäu goïn gaøng.
 Duïng cuï caàn thieát: 1 tuùi coù daây ñeo chöùa:
 + Giaáy baùo roäng, kính luùp caàm tay.
 + Buùt. Soá ghi cheùp, aùo möa, oáng nhoøm.
 Duïng cuï chung caû nhoùm:
 + Vôït böôùm, vôït thuyû tinh, keïp maãu, choåi loâng.
 + Kim nhoïn, khay ñöïng maãu.
 + Loï baét thuyû töùc, hoäp chöùa maãu soáng.
HOAÏT ÑOÄNG 3
GIAÙO VIEÂN GIÔÙI THIEÄU CAÙCH SÖÛ DUÏNG DUÏNG CUÏ
 Vôùi ñoäng vaät döôùi nöôùc: duïng vôït thuyû sinh vôït ñoäng vaät leân roài laáy choåi loâng queùt vaøo khay (chöùa nöôùc)
Vôùi ñoäng vaät ôû caïn hay treân caây: Traûi roäng baùo döôùi goác rung caønh caây hay vôït böôùm ñeå höùng, baét à cho vaøo tuùi ni loâng.
 Vôùi ñoäng vaät ôû ñaát (saâu, boï): Duøng keäp meàm gaép cho vaøo tuùi ni loâng (chuù yù ñuïc caùc loã nhoû)
 Vôùi ñoäng vaät lôùn hôn nhö ñoäng vaät coù xöông soáng (caù, eách, thaèn laèn) duøng vôït böôùm baét roài cho vaøo hoäp chöùa maãu.
HOAÏT ÑOÄNG 4
GIAÙO VIEÂN GIÔÙI THIEÄU CAÙCH GHI CHEÙP
 Ñaùnh daáu vaøo baûng trang 205 Sgk
 Moãi nhoùm cöû 1 Hs ghi cheùpngaén goïn ñaëc ñieåm cô baûn nhaát.
 Cuoái giôø Gv cho Hs nhaéc laïi caùc thao taùc söû duïng duïng cuï caàn thieát.
 Baøi 65, 66: Tieán haønh tham quan ngoaøi trôøi
 Giaùo vieân yeâu caàu:
 + Hoaït ñoäng theo nhoùm 8 ngöôøi
 + Giöõ traät töï, nghieâm tuùc, khoâng treøo caây, loäi nöôùc saâu.
 + Laáy ñöôïc maãu ñôn giaûn.
HOAÏT ÑOÄNG 1
I/ GV THOÂNG BAÙO NOÄI DUNG CAÀN QUAN SAÙT
 1/ Quan saùt ñoäng vaät phaân boá theo moâi tröôøng.
 Trong töøng moâi tröôøng coù nhöõng ñoäng vaät naøo?
 Soá löôïng caù theå nhieàu hay ít?
 Vd: Caønh caây coù nhieàu saâu böôùm.
2/ quan saùt söï thích nghi di chuyeån cuûa ñoäng vaät ôû caùc moâi tröôøng
 Ñoäng vaät coù caùc caùch di chuyeån baèng boä phaän naøo?
 Vd: Böôùm bay baèng caùnh.
 Chaâu chaáu nhaûy baèng chaân.
 Caù bôi baèng vaây
3/ Quan saùt söï thích nghi dinh döôõng cuûa ñoäng vaät
 Quan saùt caùc loaïi ñoäng vaät coù hình thöùc dinh döôõng nhö theá naøo?
 Vd: AÊn laù, aên haït, aên ñoäng vaät nhoû, huùt maät
4/ Quan saùt moái quan heä ñoäng vaät vaø thöïc vaät
 Tìm xem coù nhöõng ñoäng vaät naøo coù ích hoaëc gaây haïi cho thöïc vaät.
 Vd: OÂng huùt maät à thuï phaán cho hoa.
 Saâu aên laùà aên laù non à caây cheát.
 Saâu aên quaû à ñuïc quaû à thoái quaû.
5/ Quan saùt hieän töôïng nguî trang cuûa ñoäng vaät
 Coù nhöõng hieän töôïng sau:
 Maøu saéc gioáng laù caây, caønh caây, maøu ñaát.
 Duoãi cô theå gioáng caønh caây khoâ hay moät chieác laù.
 Cuoän troøn gioáng hoøn ñaù.
6/ Quan saùt soá löôïng thaønh phaàn ñoäng vaät trong töï nhieân
 Töøng moâi tröôøng coù thaønh phaàn loaøi nhö theá naøo?
 Trong moâi tröôøng soá löôïng caù theå nhö theá naøo?
 Loaøi ñoäng vaät naøo khoâng coù trong moâi tröôøng ñoù?
HOAÏT ÑOÄNG2
II/ HOÏC SINH TIEÁN HAØNH QUAN SAÙT
 a, Ñoái töôïng Hs:
 Trong nhoùm phaân coâng taát caû phaûi ñöôïc quan saùt.
 1 à ngöôøi ghi cheùp.
 2 à Ngöôøi giöõ maãu
 Thay phieân nhau laáy maãu quan saùt.
 * Löu yù: 
 Baûo quaûn maãu caån thaän traùnh laøm cheát hay bay maát.
 Loaøi ñoäng vaät naøo chöa bieát teân caàn hoûi yù kieán cuûa giaùo vieân.
b, Ñoái vôùi giaùo vieân:
 Bao quaùt toaøn lôùp, höôùng daãn giuùp ñôõ nhoùm hoïc yeáu.
 Nhaéc nhôû Hs laáy ñuû maãu ôû nôi quan saùt
HOAÏT ÑOÄNG 3
III/ BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ CUÛA CAÙC NHOÙM
 Gv yeâu caàu Hs taäp trung ôû choã maùt.
 Caùc nhoùm baùo caùo keát quaû
 Yeâu caàu goàm:
 + Baûng teân caùc ñoäng vaät vaø moâi tröôøng soáng.
 + Maãu thu thaäp ñöôïc.
 + Ñaùnh giaù veà soá löôïng thaønh phaàn ñoäng vaät trong töï nhieân.
 Sau khi baùo caùo giaùo vieân cho Hs duøng choåi loâng, nheï nhaøng queùt traû caùc maãu veà moâi 
 tröôøng soáng cuûa chuùng.
IV/ Kieåm tra-ñaùnh giaù:
 Gv nhaän xeùt tinh thaàn, thaùi ñoä hoïc taäp cuûa Hs.
 Caên cöù vaøo baùo caùo cuûa caùc nhoùm ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp.
V/ Daën doø: OÂn taäp chöông trình chuaån bò thi hoïc kì.
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
2. Kĩ năng
3. Thái độ
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. GV: 
2. HS: 
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
-Kiểm tra sĩ số
2. KTBC:
3. Bài mới.
Mở bài:
HOẠT ĐỘNG 1: 
Mục tiêu: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
HOẠT ĐỘNG 2: 
Mục tiêu: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
HOẠT ĐỘNG 3 
Mục tiêu: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
IV. CỦNG CỐ:
V. DẶN DÒ: Về nhà học bài, chuẩn bị bài mới: 
VI. RÚT KINH NGHIỆM
..
Tuần	: 28
 Ngày soạn :15/03/2011
Tiết	: 55 
 Ngày dạy :17/03/2011
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
2. Kĩ năng
3. Thái độ
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. GV: 
2. HS: 
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
-Kiểm tra sĩ số
2. KTBC:
3. Bài mới.
Mở bài:
HOẠT ĐỘNG 1: 
Mục tiêu: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
HOẠT ĐỘNG 2: 
Mục tiêu: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
HOẠT ĐỘNG 3 
Mục tiêu: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
IV. CỦNG CỐ:
V. DẶN DÒ: Về nhà học bài, chuẩn bị bài mới: 
VI. RÚT KINH NGHIỆM
..