Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh

KHOA KINH TẾ CHÍNH TRỊ
BỘ MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Đà Nẵng , Ngày 26 tháng 04 năm 2017
NỘI DUNG ÔN TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
(Dành cho sinh viên Đại học Đà Nẵng, học kỳ II năm học 2016 - 2017)
Kết cấu đề thi môn tư tưởn g Hồ Chí Minh gồm 2 phần: Phần trả lời ngắn ( các sự kiện, các nhận xét, các quan điểm cơ bản, của Hồ Chí Minh) và Phần trả lời câu hỏi tự luận.
Phần trả lời ngắn không có giới hạn về nội dung học ( Sinh viên phải học tất cả các vấn đề theo yêu cầu chuẩn ra của môn học)
1/ Các sự kiện
HCM phát biểu tại Đại hội Tua ngày 29/12/1920: “ Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn, đấy là tất cả những điều tôi hiểu” => tư tưởng lần đầu tiên của HCM được phát biểu.
Tháng 7/1920, Nguyễn Ái Quốc đọc “ Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa” của Lênin và các văn kiện khác chuẩn bị đưa ra Đại Hội lần thứ III Quốc Tế Cộng Sản.
Đại Hội Tua (30/12/1920) kết thúc , đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động CM của Nguyễn Ái Quốc : từ chủ nghĩa yêu nước đến với nghĩa Mác- Lênin.
Tháng 3/1919, Lênin thành lập Quốc Tế III.
2/Quá trình hình thành và phát triển Tư tưởng HCM
Từ 1890 đến 5/6/1911: giai đoạn hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng CM.
Từ 1911-1920: Tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân tộc.
Từ 1921-1930: Hình thành cơ bản tư tưởng về CM Việt Nam.
Từ 1930-1940: Vượt qua thử thách, kiên trì giữ vững lập trường CM.
Từ 1941-1969: Tư tưởng HCM tiếp tục phát triển, hoàn thiện, thắng lợi.
3/ Các câu hỏi vì sao?
Câu 1/ Dựa trên cơ sở nào để khẳng định đến năm 1930, tư tưởng Hồ Chí Minh đã được hình thành về cơ bản?
Có thể khẳng định đến năm 1930 tư tưởng Hồ Chí Minh hình thành cơ bản về con đường cách mạng Việt Nam: vừa khoa học vừa thực tiễn. Ngày 3/2/1930 đảng Cộng sản Việt Nam đã ra đời. Sự kiện này đã châm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối cứu nước của cách mạng Việt Nam Hồ Chí Minh trở thành nhà tư tưởng theo đúng nghĩa. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng Việt Nam được hình thành cơ bản. Có thể nói sự kiện ĐCS VN ra đời với cương lĩnh đúng đắn đã thể hiện tư tưởng HCM đã hình thành về cơ bản. Có thể tóm tắt nội dung chính của những quan điểm lớn, độc đáo, sáng tạo của Hồ Chí Minh về con đường cách mạng Việt Nam như sau:
Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải đi theo con đường cách mạng vô sản.
Cách mạng thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có quan hệ mật thiết với nhau.
Cách mạng thuộc địa trước hết là một cuộc “dân tộc cách mạng”, đánh đuổi đế quốc xâm lược, giành lại độc lập, tự do.
 Giải phóng dân tộc là việc chung của cả dân chúng; phải tập hợp lực lượng dân tộc thành một sức mạnh to lớn chống đế quốc và tay sai.
 Phải đoàn kết và liên minh với các lực lượng cách mạng quốc tế.
Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, phải đoàn kết dân tộc, phải tổ chức quần chúng, lãnh đạo và tổ chức đấu tranh bằng hình thức và khẩu hiệu thích hợp.
Cách mạng trước hết phải có đảng lãnh đạo, vận động và tổ chức quần chúng đấu tranh. Đảng có vững cách mạng mới thành công
Câu 2/ Vì sao Hồ Chí Minh lại khẳng định: Đảng là nhân tố quyết định hàng đầu để đưa cách mạng Việt Nam tới thắng lợi. 
Đường lối cách mạng đúng đắn và sáng tạo của Đảng - nhân tố hàng đầu bảo đảm vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Hơn 7 thập kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã vượt qua một chặng đường đấu tranh cách mạng cực kỳ khó khăn, gian khổ nhưng đã giành được những thắng lợi rất vẻ vang: 
+ Thứ nhất Thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và việc thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà nay là nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã mở ra một kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
+Hai là, thắng lợi của các cuộc kháng chiến oanh liệt để giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
+Ba là, thắng lợi của sự nghiệp đổi mới và từng bước đưa đất nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội. 
=> Những thắng lợi giành này đã đưa nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một quốc gia độc lập, tự do, phát triển kinh tế theo con đường xã hội chủ nghĩa, cóquan hệ quốc tế rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội. Đất nước ta từ một nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu đã bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Câu 3/ Giải thích quan điểm của Hồ Chí Minh: "Đảng ta là Đảng của giai cấp công nhân đồng thời là Đảng của dân tộc Việt Nam".
Đảng CSVN là Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là Đảng của dân tộc Việt Nam. Ngay từ khi ra đời đến nay, Đảng CSVN luôn là người đại diện xứng đáng cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc. 
Trong quan niệm của Hồ Chí Minh, giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng và với tư cách đó, giai cấp công nhân bao giờ cũng là đội tiên phong của cả dân tộc. Vì vậy, khi Người nói Đảng CSVN là Đảng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam
Thực tiễn đã cho thấy, trong 80 năm tồn tại và phát triển của mình, Đảng Cộng sản Việt Nam là người duy nhất lãnh đạo cách mạng Việt Nam và cách mạng Việt Nam 80 năm qua luôn “cần có sự lãnh đạo của một Đảng cách mạng chân chính của giai cấp công nhân, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân” để đưa cách mạng giải phóng dân tộc đến thắng lợi và cách mạng XHCN đến thành công! 
Câu 4/ Vì sao Đảng Cộng sản Việt Nam phải luôn luôn giữ vững mối quan hệ chặt chẽ với nhân dân?
Hồ Chí Minh yêu cầu tăng cường mối liên hệ chặt chẽ giữa đảng với dân như sau:
(1) Đảng thường xuyên lắng nghe ý kiến của dân, khắc phục bệnh quan liêu.
(2)Thường xuyên vận động nhân dân tham gia xây dựng đảng dưới mọi hình thức.
(3) Đảng có trách nhiệm nâng cao dân trí.
(4) Trong quan hệ với dân, Đảng không được theo đuôi quần chúng.
Câu 5/ Vì sao Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, đổi mới cả về chính trị Tư tưởng và tổ chức - Nhiệm vụ CM luôn luôn thay đổi
- Cpán bộ đảng viên phải toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, có đức, có tài.
- Chú ý khắc phục tiêu cực, luôn giữ gìn Đảng trong sạch, vững mạnh.
- Đảng phải vươn lên đáp ứng yêu cầu tình hình và nhiệm vụ mới
Câu 6/ CNMLN: giữ vai trò quyết định sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh bởi vì:
Nhờ có CNMLN HCM mới tìm được đường lối CM đúng đắn, mới giải quyết thành công khủng hoảng đường lối cứu nước của lịch sử dân tộc.
Nhờ có CNMLN HCM mới nhận thức được những quy luật vận động phát triển khách quan của lịch sử loài người, nhận thức được nội dung tính chất, đặc điểm và xu thế của thời đại, nhờ đó mới nhận diện chính xác bản chất kẻ thù, mới giải quyết thành công hang loạt vấn đề về đường lối và phương pháp cách mạng.
Nhờ có CNMLN HCM mới có được một thế giới quan và phương pháp luận khoa học, để nhận rõ mặt tích cực và mặt hạn chế trong tư tưởng văn hóa dân tộc cũng như tư tưởng văn hóa phương Đông và phương Tây để từ đó kế thừa và phát huy nâng cao.
Câu 7/ Vì sao độc lập dân tộc phải đi đôi với CNXH? Vì:
CNXH là bước phát triển tất yếu của độc lập dân tộc: Theo HCM, CMGPDT nhằm làm cho “nước Nam hoàn toàn độc lập” mới chỉ giải phóng cho nhân dân ta khỏi thân phận nô lệ. Nhưng nước độc lập rồi mà dân vẫn chết đói, chết rét thì tự do độc lập cũng không làm gì. Nước độc lập nhân dân ta còn phải được giải phóng triệt để về mặt xã hội, giai cấp, đói nghèo, ngu dốt. HCM đã chỉ rõ, sự ngiệp giải phóng này là sự nghiệp của cuộc CM XHCN.
CNXH trong quan điểm HCM: (mục 2) CNXH theo tư tưởng HCM thể hiện một hệ thống giá trị về độc lập, tự do, hạnh phúc, dân chủ, hòa bình – phản ánh khát vọng tha thiết của loài người.
CNXH tạo cơ sở để củng cố vững chắc độc lập dân tộc:
+ Với chế độ công hữu tư liệu sản xuất, thủ tiêu chế độ tư hữu tư liệu sản xuất, CNXH đã thực sự xóa bỏ nguồn gốc, nguyên nhân căn bản nhất của xã hội người bóc lột người, triệt để giải phóng con người, phát triển lực lượng sản xuất, tạo bước phát triển lớn chưa từng có cho dân tộc.
+ CNXH tạo ra cơ sở vật chất – kỹ thuật cao, văn hóa phát triển, vì thực chất CMXHCN là tạo ra các điều kiện thực hiện cuộc CM về kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật, đây là một nhân tố căn bản để củng cố và giữ vững độc lập dân tộc.
+ Xây dựng CNXH là là xây dựng một xã hội dân chủ - chế độ do nhân dân là chủ và làm chủ. Đây là chìa khóa vạn năng để nhân dân mở ra một xã hội mới với sức mạnh kỳ diệu để củng cố và giữ vững độc lập dân tộc.
+ Kết hợp những yếu tố trên sẽ tạo ra sức mạnh tổ hợp để nhân dân ta củng cố và giữ vững độc lập dân tộc mà nhiều thế hệ đi trước đã hy sinh mới giành lại được.
Câu 8/Những điều kiện cơ bản cho độc lập dân tộc gắn liền với CNXH ở VN?
Xác lập, giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng.
Thiết lập mỗi liên minh công – nông – tri thức làm nền tảng xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.
Thường xuyên gắn bó CM VN với CM thế giới.
Câu 9.Vì sao HCM lại nêu thêm yếu tố phong trào yêu nước, coi đó là 1 trong 3 yếu tố kết hợp dẫn đến việc hình thành ĐCSVN? Vì:
Phong trào yêu nước có vị trí, vai trò cực kỳ to lớn tròn quá trình phát triển của dân tộc VN. Chủ nghĩa yêu nước là giá trị tinh thần trường tồn trong lịch sử dân tộc VN, có vai trò to lớn và là nhân tố chủ đạo quyết định sự nghiệp chống ngoại xâm của dân tộc ta. Phong trào yêu nước có trước phong trào công nhân. Phong trào yêu nước liên tục và bền bỉ trong hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước đã kết thành chủ nghĩa yêu nước và trở thành giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc VN.
Phong trào công nhân kết hợp được với phong trào yêu nước bởi vì 2 phong trào đó đều có mục tiêu chung. Khi giai cấp cong nhân VN ra đời và có phong trào đấu tranh kể cả lúc đầu là đấu tranh kinh tế, tự phát và sau này là đấu tranh chính trị, thì phong trào công nhân ngay từ đầu đã kết hợp được và kết hợp liên tục với phong trào yêu nước. Hơn nữa, chính bản thân phong trào công nhân, xét về ý nghĩa nhất định, cũng mang nội dung của phong trào yêu nước, vì phong trào đấu tranh của công nhân không những chống lại ách áp bức giai cấp mà còn chống lại ách áp bức dân tộc.
Phong trào nông dân kết hợp với phong trào công nhân. Nói đến phong trào yêu nước VN phải kể đến phong trào nông dân, giai cấp nông dân là bạn đồng minh tự nhiên của giai cấp công nhân. Do điều kiện lịch sử chi phối, đầu thế kỷ XX không có công nhân nhiều đời mà họ xuất thân trực tiếp từ người nông dân nghèo. Do đó giữa phong trào công nhân và phong trào yêu nước có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Giai cấp công nhân và giai cấp nông dân hợp thành quân chủ lực của CM.
Phong trào yêu nước của trí thức VN là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự kết hợp các yếu tố cho sự ra đời của ĐCSVN.
Phần trả lời các câu hỏi tự luận, sinh viên cần tập trung nghiên cứu các nội dung chính sau:
Câu 1. Quan điểm của HCM về tính tất yếu , đặc trưng bản chất, động lực cơ bản của CNXH ở VN, sự vận động của đảng ta hiện nay?
1/ Tính tất yếu của CNXH ở VN:
CNXH ra đời xuất phát từ quy luật vận động, phát triển khách quan của lịch sử loài người, từ xu thế vận động tất yếu của thời đại.
CNXH ra đời từ sự tàn bạo của CNTBTD.
CNXH ra đời bắt nguồn từ quy luật chuyển biến CM không ngừng của CM giải phóng dân tộc đi theo con đường CMVS.
CNXH ở VN ra đời xuất phát từ sự vận động tất yếu của lịch sử dân tộc, xuất phát từ tương quan so sánh lực lượng giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản trong cuộc vận động cứu nước của giải phóng dân tộc.
Đạo đức cao cả nhất là đạo đức CM, đạo đức giải phóng dân tộc, giải phóng loài người. CNXH vì vậy cũng là giai đoạn phát triển mới của đạo đức ( Tư tưởng mới mẻ )
HCM tiếp cận CNXH từ truyền thống lịch sử, văn hóa và con người VN.
2/ Đặc trưng bản chất của CNXH ở VN:
- CNXH có chế độ chính trị dân chủ, do nhân dân làm chủ, có Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
- CNXH có nền kinh tế phát triển cao dựa trên LLSX hiện đại và chế độ công hữu TLSX, khoa học kỹ thuật tiên tiến, dân giàu nước mạnh.
- CNXH là một chế độ xã hội không còn áp bức, bóc lột, bất công dựa trên chế độ công hữu xã hội chủ nghĩa và thực hiện phân phối theo lao động.
- CNXH là công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân xây dựng lấy dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản.
- CNXH là một xã hội phát triển cao về văn hóa, đạo đức, có hệ thống quan hệ xã hội dân chủ, công bằng, bình đẳng; con người được giải phóng, được phát triển, tự do toàn diện trong sự hài hòa giữa xã hội và tự nhiên.
=> KL: Khái quát bản chất của CNXH theo tthcm: Chế độ do nhân dân làm chủ; có nền kt phát triển cao, dựa trên lực lượng sx hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sx; một xh phát triển cao về văn hóa, đạo đức; một xh công bằng, hợp lý; là công trình tập thể của nhân dân do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng. 
3/ Động lực cơ bản của CNXH ở VN. 
Động lực của chủ nghĩa xã hội là tất cả những nhân tố, yếu tố thúc đẩy sự vân động và phát triển của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Phát huy các nguồn động lực về vật chất và tư tưởng cho việc xây dựng CNXH. Nhưng quan trọng nhất, bao trùm lên tất cả là nguồn lực con người. Các động lực khác muốn phát huy tác dụng đều phải thông qua con người. Nguồn lực con người đã được Hồ Chí Minh xem xét trên cả hai bình diện cộng đồng và cá nhân:
- Về bình diện cộng đồng, Phát huy sức mạnh đoàn kết của cả cộng đồng dân tộc- động lực chủ yếu để phát triển đất nước.
- Về bình diện cá nhân, Phát huy sức mạnh của con người với tư cách cá nhân người lao động.
+ Tác động vào nhu cầu và lợi ích chính đáng của từng con người. Hồ Chí Minh phê phán mạnh mẽ chủ nghĩa cá nhân, nhưng khuyến khích lợi ích cá nhân chính đáng, tìm tòi cơ chế, chính sách để kết hợp hài hoà lợi ích cá nhân với lợi ích xã hội.
+ Tác động vào các động lực chính trị - tinh thần. Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh yêu cầu phải:
* Phát huy quyền làm chủ và ý thức làm chủ của người lao động, bao gồm quyền làm chủ sở hữu, làm chủ quá trình sản xuất và phân phối, làm chủ trong các hoạt động chính trị - xã hội.
* Thực hiện công bằng xã hội.
* Sử dụng vai trò điều chỉnh của các nhân tố tinh thần khác như chính trị, văn hoá, giáo dục, đạo đức, pháp luật,v.v..
- Để thúc đẩy công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đi đến thành công, bên cạnh việc tìm ra và tác động vào các động lực, Hồ Chí Minh còn yêu cầu chúng ta phải nhận diện và khắc phục các trở lực kìm hãm sự phát triển của chủ nghĩa xã hội. Trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội, Người yêu cầu chúng ta phải kiên quết đấu tranh chống lại các trở lực sau:
+ Phải đấu tranh chống lại chủ nghĩa cá nhân, căn bệnh mẹ đẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm.
+ Phải đấu tranh chống tham ô, lãng phí, quan liêu.
+ Phải chống chia rẽ, bè phái, mất đoàn kết, vô kỷ luật.
+ Phải chống chủ quan, bảo thủ, giáo điều, lười biếng, không chịu học tập cái mới,v.v..
Trong hệ thống động lực của chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh còn nhấn mạnh đến vai trò lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước, cũng như vai trò của các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị. 
4/ Sự vận động của Đảng ta hiện nay.
Vận dụng Tư tưởng HCM vào điều kiện hiện nay cần chú ý:
- Cần khẳng định những quan điểm của HCM về CNXH và con đường đi lên CNXH vẫn là cơ sở để chúng ta tiếp tục suy nghĩ sáng tạo để tìm ra hình thức, bước đi, cách làm mới. Chúng ta phải làm sống động t ... , vừa là người lãnh đạo, vừa là người hướng dẫn nhân dân thực hiện đúng chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.
b , Bản chất quyền lực của Nhà nước kiểu mới:
- Bản chất giai cấp công nhân của nước VNDCCH: “Là Nhà nước dân chủ nhân dân dựa trên nền tảng liên minh công nông, do giai cấp công nhân lãnh đạo”. Bản chất giai cấp của Nhà nước được thể hiện qua:
+ Nhà nước do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo.
+ Nhà nước được tổ chức hoạt động theo các nguyên tắc cơ bản dựa trên hệ tư tưởng của giai cấp công nhân.
+ Nhà nước tổ chức, quản lý, phát triển kinh tế theo XHCN.
- Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc:
+ Nhà nước kiểu mới ra đời là kết quả đấu tranh lâu dài, hy sinh xương máu của bao thế hệ CM.
+ Nhà nước ta bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của nhân dân làm nền tảng.
+ Ngay khi mới ra đời, Nhà nước ta phải đảm đương nhiệm vụ tổ chức cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc để giữ vững thành quả CM.
c , Tư tưởng HCM về 1 Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ.
- Nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ, trước hết phải là 1 Nhà nước hợp hiến.
+ Việt nam sau CM có được bản “ Tuyên ngôn Độc lập” nổi tiếng về quyền dân tộc.
+ HCM đã đề ra nhiêm vụ phải có 1 hiến pháp dân chủ
+ Tổng tuyển cử cả nước tiến hành chỉ 4 tháng sau ngày độc lập.
+HCM được chính phủ bầu làm chủ tịch chính phủ liên hiệp kháng chiến.
- Phải là Nhà nước quản lý đất nước bằng pháp luật và phải làm cho pháp luật có hiệu lực trong thực tế.
- Phải nhanh chóng đào tạo,bồi dưỡng nhằm hình thành 1 đội nhũ cán bộ viên chức Nhà nước có trình độ văn hóa, am hiểu pháp luật, thành thạo nghiệp vụ hành chính nhất là phải có cần-kiệm-liêm-chính, chí công vô tư.
d , Tư tưởng HCM về sd Nhà nước trong sạch, vững mạnh, hiệu quả.
- Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức
- Kiên quyết chông 3 thứ” giặc nội xâm” là tham ô, lãng phí, quan lieu.
2/ Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật trong xây dựng nhà nước kiểu mới:
- Đạo đức và pháp luật là hai hình thái ý thức xã hội kết hợp, bổ sung cho nhau trong thực tế trị nước.
- Trong lịch sử, những người được coi là thành công trong sự nghiệp trị nước đều biết kết hợp giáo dục đạo đức với với tăng cường pháp luật.
- Trong xây dựng nhà nước pháp quyền phải nhấn mạnh tới vai trò của pháp luật, xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền giáo dục pháp luật trong nhân dân. Đồng thời cũng phải tránh tuyệt đối hóa vai trò của pháp luật. Thực tế chỉ ra rằng pháp luật chỉ phát huy tác dụng đầy đủ khi nó được hỗ trợ bởi các nhân tố khác, trong đó có vấn đề giáo dục đạo đức.
3/ Sự vận dụng quan điểm của HCM trong xây dựng nhà nước ta hiện nay:
 Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ, về xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, định hướng cho việc xây dựng vàhoàn thiện nền dân chủ, Nhà nước kiểu mới ở Việt Nam. Việc xây dựng Nhà nước ta hiện nay cần: 
- Phát huy dân chủ đi đôi với tăng cường pháp chế XHCN, đảm bảo thực sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân
- Cải cách và kiện toàn bộ máy hành chính nhà nước, xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch vững mạnh.
+ Nền hành chính nước ta còn bộc lộ nhiều yếu kém: Quan liêu, xa dân, xa cơ sở; phân tán, thiếu trật tự kỷ cương; tham nhũng, lãng phí của công; bộ máy nhà nước cồng kềnh kém hiệu quả; đội ngũ cán bộ còn yếu về kiến thức, năng lực, một bộ phận kém phẩm chất, hư hỏng
+ Cải cách bộ máy hành chính là một quá trình, phải được tiến hành đồng bộ trên nhiều mặt. Cần làm cho đội ngũ công chức nhà nước quán triệt nhận thức: Nhà nước là một tổ chức công quyền thể hiện quyền lực của nhân dân, công chức nhà nước là công bộc của nhân dân. Bên cạnh chức năng quản lý, Nhà nước còn thực hiện chức năng dịch vụ công
- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước; gắn xây dựng chỉnh đốn Đảng với cải cách bộ máy hành chính nhà nước.
Câu 6. Nội dung cơ bản tư tưởng đạo đức HCM ( vai trò của đao đức CM, các chuẩn mực và các nguyên tắc rèn luyện đạo đức mới) và ý nghĩa của nó đối với việc “ lập thân, lập nghiệp” của giới trẻ hiện nay?
1/ Vai trò của đạo đức CM :
- Đạo đức CM là gốc, là nền tảng của người CM: người CM phải có đạo đức làm nền tảng thì mới hoàn thành được nhiệm vụ CM đầy gian khổ, khó khăn. Bởi đạo đức vừa tạo nên uy tín, vừa tạo nên sức mạnh cho người CM. CM nhất định sẽ thắng lợi nhưng thắng lợi như thế nào thì còn tùy thuộc vào đạo đức của những người CM.
- Tài và đức có quan hệ thống nhất biện cứng trong mỗi con người, trong đó đức là gốc. Trong mối tương quan tài – đức, HCM luôn khẳng định đức là gốc, là nhân tố chủ chốt của người CM, nếu không có đức thì tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân, tuy nhiên đức và tài phải đi đôi với nhau, không thể có mặt này thiếu mặt kia. Đạo đức CM không chỉ giúp cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới, giúp người CM tự hoàn thiện và không ngừng tiến bộ mà còn là thước đo lòng cao thượng của con người.
- Đạo đức CM là sức mạnh tinh thần của người cộng sản. Người có đạo đức CM thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Khi gặp thuận lợi và thành công vẫn giữ được tinh thần gian khổ, vân khiêm tốn, chất phác, thực sự trở thành người “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.
- Đạo đức CM là thước đo giá trị người cộng sản.
- Muốn hoàn thành được sứ mệnh của mình thì Đảng phải “là đạo đức, là văn minh”, tiên phong, gương mẫu.
2/ Những chuẩn mực đạo đức cơ bản của con người VN trong thời đại mới:
a ,Trung với nước, hiếu với dân:
- Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, nước của dân, do dân làm chủ.
- Hiếu với dân là phải lấy dân làm gốc, phải thực hiện dân chủ, phải tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phải kính trọng, học hỏi dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân.
b ,Yêu thương con người, sống có tình nghĩa:
- Tình yêu thương con người trước hết dành cho những người cùng khổ, người lao động.
- Nghiêm khắc với mình mà khoan dung, độ lượng với người, nhất là với những người đã phạm sai lầm, khuyết điểm, phải giúp đỡ họ khắc phục sửa chữa và đối xử bình đẳng với họ.
- Tình yêu thương con người phải gắn liền với lối sống tình nghĩa, phải dựa trên nguyên tức phê bình và tự phê bình giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
c, Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư:
- Cần: lao động cần cù, siêng năng; lao động có kế hoạch, có kỹ thuật, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, tự giác, sáng tạo.
- Kiệm: tiết kiệm sức lao động, nhất là sức dân; tiết kiệm thời gian, tiết kiệm tiền của của dân, của nước, của bản thân mình.
- Liêm: trong sạch, không tham lam, không tham tiền của, địa vị, danh vọng, ham học hỏi, ham làm và ham tiến bộ.
- Chính: ngay thẳng thắn, đứng đắn, thể hiện trong 3 mối quan hệ: đối với mình không tự cao tự đại mà phải thường xuyên tự kiểm điểm, tự phê bình, cầu tiến bộ; đối với người thì không nịnh hót người trên, coi khinh người dưới, luôn đoàn kết, khoan dung, độ lượng; đối với việc thì phải đặt việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà, đã phụ trách việc gì thì làm cho kỳ được, làm đến nơi đến chốn, việc thiện dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác dù nhỏ mấy cũng tránh.
- Chí công vô tư: làm việc không tư lợi, chống chủ nghĩa cá nhân, là hết lòng, hết sức vì việc nước, việc dân theo đúng với kỷ cương phép nước.
 KL: Thực chất chí công vô tư là sự tiếp nối của cần, kiệm, liêm, chính bởi nếu đã thật sự cần, kiệm, liêm, chính thì nhất định sẽ trí công vô tư và ngược lại, từ đó sẽ nảy sinh nhiều phẩm chất tốt đẹp khác. 
d , Tinh thần quốc tế trong sáng
Đó là tinh thần “Bốn phương vô sản đều là anh em”
- Đây là một phẩm chất đạo đức mới, dựa trên bản chất quốc tế của giai cấp công nhân, hướng vào những mối quan hệ rộng lớn, vượt ra khỏi những khuôn khổ quốc gia, dân tộc.
- Tinh thần quốc tế đòi hỏi phải biết yêu thương không chỉ dân tộc mình mà cả dân tộc khác, phải biết tôn trọng văn hóa, lối sống của dân tộc khác.
- Yêu cầu của nguyê tắc này là phải xây dựng khối đại đoàn kết chiến đấu giữa vô sản các nước và các dân tộc bị áp bức, xây dựng tình hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc để cùng nhau đấu tranh cho những mục tiêu lớn của thời đại.
3/ Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
a , Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức 
+ Nói đi đôi với làm là phương pháp tu dưỡng là phải gắn lời nói với hành động trong thực tiễn, mọi lúc, mọi nơi, mọi hoàn cảnh. Nói nhiều làm ít, nói mà không làm, nói một đường làm một nẻo thì chỉ đem lại hậu quả phản tác dụng. 
+ Theo Hồ Chí Minh, nói đi đôi với làm là nguyên tắc rèn luyện đạo đức quan trọng bậc nhất. Người thường phê phán thói đạo đức giả ở một số cán bộ “vác mặt làm quan cách mạng” nói mà không làm, Người yêu cầu phải tẩy sạch bệnh quan liêu.
+ Nêu gương đạo đức là một nguyên tắc rèn luyện đạo đức, đồng thời là cơ sở để phân biệt đạo đức cách mạng và đạo đức cũ. 
+ Hồ Chí Minh yêu cầu đạo làm gương phải được quán triệt trong tất cả mọi đối tượng, mọi lĩnh vực từ Đảng, Nhà nước, các đoàn thể, trong nhà trường, gia đình, xã hội. 
b, Xây đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi.
+ Phải kết hợp giữa xây và chống là vì không phải “người người đều tốt, việc việc đều hay”, Người yêu cầu phải kiên quyết chống ba loại kẻ thù nguy hiểm: tư tưởng thực dân đế quốc, thói quen lạc hậu và chủ nghĩa cá nhân. 
+ Người yêu cầu, với từng người, trước hết phải chiến thắng lòng tà trong mình, với việc, với người nhất thiết phải phê phán, đấu tranh loại bỏ những hiện tượng phi đạo đức, tàn dư đạo đức cũ. 
+ Về quan hệ giữa chống và xây, Hồ Chí Minh chỉ rõ chống là nhằm để xây, chống đi liền với xây, lấy xây làm chính, lấy gương người tốt, việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau.
c, Tu dưỡng rèn luyện đạo đức suốt đời thông qua thực tiễn cách mạng 
+ Theo Hồ Chí Minh đạo đức cách mạng không phải tự nhiên mà có, nó chỉ hình thành trong quá trình rèn luyện, phấn đấu suốt đời. 
+ Hồ Chí Minh yêu cầu tu dưỡng đạo đức cách mạng phải trên tinh thần tự nguyện tự giác, dựa vào lương tâm của mỗi người và dư luận của quần chúng. Người khẳng định làm cách mạng thì khó tránh khỏi sai lầm, khuyết điểm, song vấn đề là phải cố gắng sửa chữa sai lầm khuyết điểm.
4/ Ý nghĩa của nó đối với việc “ lập thân, lập nghiệp” của giới trẻ hiện nay?
- Ai cũng hiểu rõ tầm quan trọng của tài trong việc lập thân lập nghiệp, vì thế hệ trẻ nên ra sức học tập, tích lũy kiến thức, nâng cao năng lực của bản thân, để có “tài” nhưng nếu chỉ dựa vào tài, vào năng lực thôi thì chưa thể “lập thân lập nghiệp” được. HCM đã nói: “ có tài mà không có đức chỉ là kẻ vô dụng”. Người có “đức”, nếu “tài” có chút khiếm khuyết thì vẫn có thể bổ sung, hoàn thiện thêm nên vẫn có thể tận dụng chút tài mọn để cống hiến hay để “lập thân lập nghiệp”, nhưng người có tài mà không có đức thì sẽ đi sai đường, làm những việc bất lương, hại đến gia đình, bạn bè, xã hội.Đức và tài, phẩm chất và năng lực phải đi đôi với nhau thì khi đó cả 2 mới phát huy được tác dụng.
- Trong vấn đề “lập thân lập nghiệp” hiện nay, thế hệ trẻ cần nhận thức đúng vai trò của tài và đức, không xem nhẹ cái nào. Đặc biệt, phải biết trong tài và đức thì đức là gốc, có vai trò chỉ hướng cho tài phát huy đúng đắn. vì vậy bên cạnh việc nâng cao trình độ học vấn, tích lũy kiến thức, thế hệ trẻ cần phải biết rèn luyện đạo đức của bản thân.
Câu 7. Nội dung cơ bản tư tưởng HCM về con người và chiến lược trồng người? 
1/ Quan niệm của HCM về con người:
- Người xem xét con người như một chỉnh thể, đa chiều: con người luôn có xu hướng vươn tới cái chân - thiện - mỹ, mặc dù “có thế này, thế khác”.
- Người xem xét con người trong tính lịch sử, cụ thể của nó.
- Kế thừa quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh khẳng định: Bản chất con người mang tính xã hội. Con người vừa là sản phẩm, vừa là chủ thể của lịch sử. 
- Khi nói về con người, bao giờ Hồ Chí Minh cũng thể hiện tư tưởng nhân văn cộng sản cao đẹp:
+ Một là: sự cảm thông hết sức sâu sắc với những đau khổ của người nô lệ và người cùng khổ.
+ Hai là: quyết tâm hy sinh chiến đấu để giải phóng con người và đem lại tự do và hạnh phúc cho con người.
+ Ba là, tin tưởng tuyệt đối ở khả năng tự giải phóng của con người và không ngừng rèn luyện, phát huy khả năng ấy.
2/ Vai trò của con người:
a, Con người là vốn quý nhất - nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng:
- Con người là sức mạnh đầu tiên và cũng là mục tiêu cuối cùng của CM, vì vậy con người là vốn quý nhất, cần phải bảo vệ con người như là bảo vệ sinh mệnh của CM.
- Hòa bình trong độc lập, tự do là nguyện vọng thiêng liêng nhất của con người, vì vậy mục tiêu của CM là phải giành lại độc lập, tự do, một nền hòa bình chân chính.
- Tận dụng tối đa mọi khả năng hòa bình để phát triển CM. còn chiến tranh chỉ được coi là giải pháp bắt buộc cuối cùng, nhưng nếu buộc phải tiến hành chiến tranh chính nghĩa thì cần phải chủ động, tích cực bằng mọi cách để giảm bớt hy sinh xương máu cho con người.
- Con người còn là nhân tố quyết định thắng lợi của CM. Bởi con người là chủ thể của lịch sử, trong đó quần chúng nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử. Vì vậy phải coi trọng sức dân, của dân, phải ra sức bồi dưỡng sức dân, phải luôn lấy dân làm gốc.
b, Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng:
- Mục tiêu của CM là phải giải phóng con người, đem lại tự do, hạnh phúc cho con người. Vì vậy đường lối, chủ chương, chính sách của Đảng đều phải xuất phát từ con người, đều phải hướng tới mục tiêu giải phóng con người.
- Sự nghiệp giải phóng con người phải do chính con người thực hiện, con người là động lực chủ yếu của CM, trong đó nhân dân lao động là động lực cơ bản nhất.
- Con người chỉ trở thành động lực của CM khi học được giác ngộ, tổ chức, được lãnh đạo và định hướng hoạt động đúng đắn. Vì vậy việc phát huy động lực con người phụ thuộc vào vai trò lãnh đạo đúng đắn của ĐCS, vai trò tổ chức, tập hợp lực lượng quần chúng nhân dân của những người CM, đồng thời phải kiên quyết đấu tranh khắc phục các phản động lực trong con người và xã hội. 
3/ Chiến lược trồng người:
- “Trồng người” vừa là vấn đề vừa là yêu cầu khách quan, cấp bách, lâu dài của cách mạng.
- “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa”. “trồng người” phải là chiến lược hàng đầu của CM, đó là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, là sự nghiệp của mỗi gia đình, nhà trường, cơ quan đoàn thể.
- Xây dựng con người phải toàn diện, có đủ đức – tài, trong đó đức là gốc, vì vậy sự nghiệp trồng người phải bắt đầu từ xây dựng nền tảng đạo đức.
- Chiến lược “trồng người” là chiến lược trọng tâm của phát triển quốc gia, mỗi bước xây dựng con người đồng thời là một nấc thang trong quá trình xây dựng xã hội mới.
- Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Để thực hiện chiến lược “trồng người” phải coi trọng sự nghiệp giáo dục – đào tạo, bồi dưỡng thế hệ CM cho đời sau, thực chất là đào tạo, bồi dưỡng thanh thiếu niên trở thành lớp người kế thừa CM “vừa trồng vừa chuyển” cả đức và tài.
- “Trồng người” là công việc “trăm năm”, do đó không thể nóng vội, không phải làm một lúc là xong, cũng không được tuỳ tiện đến đâu hay đó. Việc nhận thức và giải quyết vấn đề này có ý nghĩa thường trực, bền bỉ trong suốt cuộc đời mỗi con người, trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.