Đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng và trình độ thể lực chuyên môn của nữ vận động viên thể dục dụng cụ đội tuyển trẻ quốc gia

313
Sè §ÆC BIÖT / 2018
ÑAÙNH GIAÙ THÖÏC TRAÏNG CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG VAØ 
TRÌNH ÑOÄ THEÅ LÖÏC CHUYEÂN MOÂN CUÛA NÖÕ VAÄN ÑOÄNG VIEÂN 
THEÅ DUÏC DUÏNG CUÏ ÑOÄI TUYEÅN TREÛ QUOÁC GIA
Tóm tắt:
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học thường quy đánh giá thực trạng các yếu tố
ảnh hưởng và trình độ thể lực chuyên môn của nữ VĐV Thể dục dụng cụ Đội tuyển Trẻ Quốc gia.
Kết quả cho thấy: Các yếu tố bảo đảm cho việc huấn luyện nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia
như chương trình huấn luyện, đội ngũ HLV và cơ sở vật chất tập luyện bảo đảm tốt cho việc huấn
luyện VĐV; Các bài tập sử dụng trong phát triển TLCM cho nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia
còn ít về số lượng, chưa được phân nhóm bài tập, chưa được xác định cụ thể khối lượng và cường
độ vận động, chưa được nghiên cứu chứng mình tính hiệu quả trên VĐV chính vì vậy, lựa chọn
các bài tập phù hợp, hiệu quả để phát triển TLCM cho đối tượng nghiên cứu là vấn đề cần thiết.
Quá trình nghiên cứu lựa chọn được 6 test đủ tiêu chuẩn trong đánh giá trình độ TLCM cho nữ
VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia, đồng thời xây dựng tiêu chuẩn phân loại TLCM cho đối tượng
nghiên cứu. Tiến hành đánh giá trình độ TLCM của VĐV bằng tiêu chuẩn đã xây dựng. Kết quả
cho thấy, trình độ TLCM của nữ VĐV Đội tuyển Trẻ Quốc gia đa số ở mức trung bình. Tỷ lệ đạt tốt
và khá là 50%, còn 8.33% VĐV ở trình độ yếu 
Từ khóa: Thực trạng, yếu tố bảo đảm, thể lực chuyên môn, vận động viên, Thể dục dụng cụ,
Đội tuyển Trẻ Quốc gia
*ThS, Trung tâm Huấn luyện thể thao Quốc gia I; Gmail: dtgianghn@gmail.com
Đỗ Thùy Giang*
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Thể dục dụng cụ (TDDC) là môn thể thao hỗn
hợp có đặc điểm riêng về kỹ năng, kỹ xảo, tính
chiến thuật, tính sáng tạo, tâm lý, tính nhịp điệu
và khả năng liên tục tiếp thu kỹ thuật động tác
mới....Những yêu cầu chuyên môn đối với vận
động viên (VĐV) về tính điêu luyện, chính xác,
nghệ thuật... việc phát triển thể lực chuyên môn
(TLCM) cho VĐV là vấn đề vô cùng cần thiết.
Để có căn cứ tác động các giải pháp nâng cao
hiệu quả huấn luyện TLCM cho VĐV, việc đánh
giá chính xác thực trạng các yếu tố ảnh hưởng
và thực trạng trình độ thể lực của VĐV là vấn
đề có ý nghĩa tiên quyết. Vấn đề nghiên cứu của
chúng tôi được xuất phát từ yêu cầu thực tiễn
đào tạo nữ VĐV Thể dục dụng cụ Đội tuyển Trẻ
Quốc gia.
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Quá trình nghiên cứu sử dụng các phương
pháp nghiên cứu: Phương pháp phân tích và
tổng hợp tài liệu tham khảo, Phương pháp
phỏng vấn, Phương pháp quan sát sư phạm,
Phương pháp kiểm tra sư phạm, Phương pháp
toán học thống kê.
Nghiên cứu được tiến hành trên 12 VĐV
TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia Việt Nam.
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ BAØN LUAÄN
1. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới
việc phát triển thể lực chuyên môn của nữ
vận động viên Thể dục dụng cụ Đội tuyển
Trẻ Quốc gia
1.1. Thực trạng chương trình huấn luyện
thể lực chuyên môn cho nữ vận động viên Thể
dục dụng cụ Đội tuyển Trẻ Quốc gia
Thống kê thực trạng chương trình huấn luyện
TLCM cho nữ VĐV Đội tuyển TDTT Trẻ Quốc
gia được trình bày tại bảng 1.
Qua bảng 1 cho thấy: Chương trình huấn
luyện nữ VĐV Đội tuyển TDTT Trẻ Quốc gia
Việt Nam được chia thành từng giai đoạn huấn
luyện cụ thể, trong đó tổng tỷ lệ thời gian huấn
luyện thể lực từ 30 tới 60% tùy từng thời kỳ
huấn luyện. Tỷ lệ thời gian huấn luyện thể lực
chuyên môn từ 20-40% tùy theo từng thời kỳ
BµI B¸O KHOA HäC
314
Bảng 1. Khung chương trình huấn luyện nữ VĐV
Đội tuyển TDTT Trẻ Quốc gia năm 2017
GĐ GĐ I GĐ II GĐ III
Ngày Từ 01/1 - 30/4 Từ 01/5 - 30/6 Từ 1/7 - 30/11 Từ 1/12- 31/12
Thời kỳ
Chuẩn bị
cơ bản
(1/1-28/2)
Tiền TĐ -
Thi Đấu
(1/3 - 30/4)
Tiền TĐ -
Thi Đấu
(1/5 - 31/5)
Chuẩn bị -
Thi Đấu
(1/6 - 30/6)
Chuẩn bị -
Tiền TĐ
(1/7- 10/8)
Thi Đấu
(11/8 -
30/11)
Chuẩn bị 
(1/12-
31/12) 
Số tuần 9 9 4 4 6 15 5
Số buổi 90 90 40 40 60 150 50
Số giờ 570 570 250 250 380 880 300
Thể lực
chung 30% 10% 20% 20% 10% 10% 30%
Thể lực
chuyên Môn 30% 20% 20% 30% 20% 20% 40%
Kĩ thuật 40% 50% 50% 40% 50% 50% 30%
Tâm lý % 20% 10% 10% 20% 20% %
Ghi chú: Tổng số 52 tuần/520 buổi/3200 giờ (1 tuần tập 10 buổi tập; thời gian tập mỗi ngày = 6h30p)
huấn luyện. Theo đánh giá của các chuyên gia,
phân bổ thời gian huấn luyện như trên có thể
bảo đảm chuẩn bị tốt cả thể lực chung và TLCM
cho VĐV.
1.2. Thực trang đội ngũ huấn luyện viên
huấn luyện nữ vận động viên Thể dục dụng cụ
Đội tuyển Trẻ Quốc gia
Thống kê thực trạng đội ngũ HLV huấn luyện
nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia Việt
Nam thông qua khảo sát trực tiếp các HLV đội
tuyển. Kết quả cụ thể được trình bày tại bảng 2.
Qua bảng 2 cho thấy:
Tổng số có 6 HLV làm công tác huấn luyện
nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia. So với
tổng số VĐV nữ là 12 người thì trung bình, mỗi
HLV huấn luyện 2 VĐV. Điều này bảo đảm các
HVL có thể đạt hiệu quả huấn luyện cao nhất.
Về trình độ chuyên môn: Các HLV đều đã
trưởng thành từ VĐV, có trình độ kiện tướng
nên có kinh nghiệm thi đấu rất phong phú, trình
độ chuyên môn tốt, yêu nghề và nhiệt huyết với
công việc.
Về trình độ học vấn: Các HLV đều có trình
độ học vấn từ đại học trở lên. Điều này bảo đảm
có thể áp dụng các kiến thức lý luận kết hợp với
thực tiễn chuyên môn để đạt được hiệu quả huấn
luyện cao nhất.
Về thâm niên công tác: Các HLV đều có kinh
nghiệm công tác từ 5 năm trở lên. Độ tuổi của
các HLV từ 28-40 tuổi, đây là độ tuổi nhiệt
huyết, có thể tiếp cận khoa học kỹ thuật, có thể
học tập nâng cao trình độ để trở thành những
HLV có trình độ cao.
Ngoài các yếu tố trên, các HLV đều có trình
độ tin học, ngoại ngữ từ trình độ B trở lên, thuận
Bảng 2. Thực trạng đội ngũ HLV huấn
luyện nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc
gia Việt Nam (n=6)
TT Nội dung Năm2017
1 Số lượng HLV 6
2 Giới tính Nam 0Nữ 6
3 Thâm niên côngtác
Dưới 5 năm 0
Trên 5 năm 6
4 Trình độ chuyênmôn TDDC
Kiện tướng 6
Cấp I 0
Trình độ khác 0
5 Trình độ học vấn
Sau đại học 1
Đại học 5
Dưới đại học 0
6 Trình độ tin học
A 0
B 4
C 2
7 Trình độ ngoạingữ
A 0
B 4
C 2
315
Sè §ÆC BIÖT / 2018
Assessment of factors affecting and qualifying Fitness of female gymnasts from Youth
National Team
Summary:
Using the usual scientific research methods to assess the status of influential factors and the
level of professional fitness of female gymnasts from Youth National Team. The results show that:
Guaranteed elements for the training of female gymnasts from Youth National Team such as training
programs, coaching staff and training facilities to ensure quality training for athletes. The exercises
used in developing Professional Physical Strength (PPS) for female gymnasts from Youth National
Team are small in number and unclassified. They have not been specifically deterfined in terms of
capacity and intensity of exercise, and have not been scientifically proved regarding the
effectiveness of athletes ... Therefore, selecting appropriate and effective exercises to develop PPS
for the subject is essential. Through the research procedure, 6 qualified tests are selected in the
PPS qualification for female gymnasts from Youth National Team. Also, these tests set up the
standard for PPS classification for the research subjects. Carrying out the PPS of athletes based
on the developed standards. The results show that the level of PPS of female gymnasts from Youth
National Team is average. The achieved rate of good and normal is 50%, and 8.33% of athletes
remains at low level 
Keywords: Current status, assurance factor, professional fitness, athlete, Gymnastics, National
Youth Team ...
lợi trong việc khai thác tài liệu huấn luyện, ứng
dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
Tóm lại, kết quả khảo sát cho thấy, lực lượng
HLV đã bảo đảm các điều kiện để có thể huấn
luyện VĐV đạt hiệu quả cao nhất.
1.3. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ
huấn luyện nữ vận động viên Thể dục dụng
cụ Đội tuyển Trẻ Quốc gia
Thống kê thực trạng cơ sở vật chất phục vụ
huấn luyện nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc
gia thông qua quan sát sư phạm và phỏng vấn
trực tiếp các HLV làm công tác huấn luyện VĐV
TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia. Kết quả được
trình bày tại bảng 3.
Bảng 3. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ huấn luyện nữ VĐV TDDC 
Đội tuyển Trẻ Quốc gia
Loại hình sân bãi – dụng cụ
Năm 2017 Mức độ
đáp ứngSố lượng Tốt Trung bình Kém
Thảm tự do 2 2 - - Tốt
Xà lệch 1 1 - - Tốt
Ngựa 1 1 - - Tốt
Cầu thăng bằng 3 2 1 - Tốt
Bục nhảy chống 5 3 2 - Tốt
Dây kéo bảo hiểm 1 1 - - Tốt
Đường nhào lộn 1 1 - - Tốt
Lưới bật bổ trợ 1 - 1 - Tốt
Đệm chống tay trước bục nhảy chống 2 1 1 - Tốt
Đệm bảo hiểm bục nhảy chống 2 2 - - Tốt
Cầu thấp bổ trợ 2 2 - - Tốt
Xà lệch thấp bổ trợ 1 1 - - Tốt
Hố mút 1 1 - - Tốt
Giá chuối 10 7 3 - Tốt
Ghế bảo hiểm và bục bảo hiểm 1 1 - - Tốt
BµI B¸O KHOA HäC
316
Qua bảng 3 cho thấy: Các dụng cụ tập luyện
phục vụ huấn luyện nữ VĐV TDDC Đội tuyển
Trẻ Quốc gia Việt Nam hiện nay đang đượ sử
dụng những bộ dụng cụ thi đấu đạt tiêu chuẩn
quốc tế, đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng trong quá
trình huấn luyện.
Về các dụng cụ bổ trợ tâp luyện: Tương tự
như như các dụng cụ tập luyện, các dụng cụ bổ
trợ cho quá trình tập luyện cũng được trang bị
tương đối đầy đủ, mức độ đáp ứng tốt.... Đây là
ưu thế trong việc trong việc sử dụng các bài tập
sử dụng dụng cụ bổ trợ trong quá trình huấn
luyện cho VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia
Việt Nam.
2. Thực trạng sử dụng các dạng bài tập
phát triển thể lực chuyên môn của nữ vận
động viên Thể dục dụng cụ Đội tuyển Trẻ
Quốc gia
Đánh giá thực trạng sử dụng các bài tập phát
triển TLCM của nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ
Quốc gia thông qua phân tích chương trình huấn
luyện, giáo án huấn luyện cũng như phỏng vấn
các HLV trực tiếp huấn luyện VĐV TDDC Đội
tuyển Trẻ Quốc gia. Kết quả cho thấy, trong
huấn luyện TLCM cho đối tượng nghiên cứu,
các HLV thường sử dụng các bài tập sau:
1. Bài tập vòng tròn nhóm cơ bụng, lưng,
tay, chân
2. Chuối tay 
3. Bài tập khống chế
4. Bài tập đá lăng
5. Bài tập xoạc các hướng – khống chế 10s
6. Gập duỗi lăng chuối 10 lần liên tục
7. Chọc chuối 5 lần
8. Treo bụng ở thang dóng 900 30s gập bụng dóng
9. Bài tập trên lưới bật
10. Bài tập chuyên biệt quy định
11. Bài tập với 10 nội dung quy định
12. Rút chuối
13. Leo dây
14. Khống chế lưng – bụng – lườn
15. Nhảy ngựa
Nhận xét: Qua phân tích thực trạng các bài
tập được sử dụng trong huấn luyện TLCM cho
đối tượng nghiên cứu, chúng tôi có nhận xét sau:
- Đa số các bài tập được sử dụng thường
xuyên để phát triển thể lực của nữ VĐV TDDC
Đội tuyển Trẻ Quốc gia thuộc nhóm bài tập tay
không (hơn 80%). Các bài tập với dụng cụ, các
bài tập với dụng cụ bổ trợ và nhóm bài tập trò
chơi và thi đấu thì ít được sử dụng. Theo các nhà
chuyên môn, nhóm bài tập với dụng cụ, với dụng
cụ bổ trợ và nhóm trò chơi, thi đấu có tác dụng
gây hưng phấn cho người tập rất có hiệu quả
trong phát triển TLCM cho VĐV.
- Các bài tập được sử dụng trong huấn luyện
TLCM cho đối tượng nghiên cứu còn quá nghèo
nàn, không phong phú cả về số lượng và loại bài
tập. Điều này dễ dẫn đến sự nhàm chán trong
huấn luyện thể lực cho đối tượng nghiên cứu.
- Các bài tập chưa được định lượng vận động
cụ thể cho đối tượng nữ VĐV TDDC Đội tuyển
Trẻ Quốc gia bao gồm: Khối lượng, cường độ,
quãng nghỉ nên mỗi HLV khác nhau sử dụng
với LVĐ khác nhau, vì vậy mà hiệu quả đạt
được của mỗi bài tập cũng rất khác nhau.
- Các bài tập chưa được phân loại cụ thể để
phát triển từng tố chất thể lực riêng biệt mà sử
dụng chung nên chưa có định hướng tác động
cụ thể vào mỗi tố chất thể lực.
- Các bài tập mới chỉ được sử dụng theo kinh
nghiệm của các huấn luyện viên chứ chưa có
nghiên cứu khoa học nào kiểm định hiệu quả
của các bài tập trên đối tượng nghiên cứu.
Chính vì vậy, lựa chọn bài tập phát triển thể
lực chuyên môn cho nữ VĐV TDDC Đội tuyển
Trẻ Quốc gia là vấn đề cần thiết và cấp thiết.
3. Đánh giá thực trạng thể lực chuyên
môn (TLCM) cho nữ vận động viên Thể dục
dụng cụ Đội tuyển Trẻ Quốc gia
Để lựa chọn được các test phù hợp, có hiệu
quả trong đánh giá TLCM cho nữ VĐV TDDC
Đội tuyển Trẻ Quốc gia, chúng tôi tiến hành
theo các bước:
- Lựa chọn qua tham khảo tài liệu, quan sát
sư phạm và phỏng vấn trực tiếp các chuyên gia
TDDC.
- Lựa chọn qua phỏng vấn trên diện rộng
bằng phiếu hỏi
- Xác định độ tin cậy và tính thông báo của test
Kết quả lựa chọn được 6 test đủ tiêu chuẩn
đánh giá TLCM cho đối tượng nghiên cứu. Từ
các test đã lựa chọn, chúng tôi tiến hành xây
dựng tiêu chuẩn phân loại đánh giá trình độ
TLCM của nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc
gia trên cơ sơ quy tắc 2d. 
317
Sè §ÆC BIÖT / 2018
Bảng 4. Tiêu chuẩn phân loại các chỉ tiêu đánh giá trình độ TLCM 
cho nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia (n=12)
TT Các test Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém
1 Lực bóp tay thuận (kG) ≥30.56 28.45-30.56 24.23-28.45 22.12-24.23 ≤22.12
2 Rút chuối (lần) ≥7.37 6.86-7.37 5.84-6.86 5.33-5.84 ≤5.33
3 Leo dây 3m không tỳ chân (s) ≤5.41 5.41-5.82 6.64-5.82 6.64-7.05 ≥7.05
4 Treo nâng chân vuông góc với thân30s (lần) ≥19.05 17.68-19.05 17.68-14.94 13.57-14.94 ≤13.57
5 Gập duỗi lăng chuối ở xà lệch (lần) ≥7.65 7.14-7.65 6.12-7.14 5.61-6.12 ≤5.61
6 Bật cầu santo trước không chống tay"thăng bằng" (lần) ≥3.68 3.40-3.68 2.84-3.40 2.56-2.84 ≤2.56
Kết quả cụ thể được trình bày tại bảng 4.
Qua bảng 4 cho thấy, chúng tôi sử dụng
bảng tiêu chuẩn phân loại trên để đánh giá trình
độ TLCM cho nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ
Quốc gia. 
Trên cơ sở tiêu chuẩn phân loại trình độ
TLCM đã xây dựng, chúng tôi tiến hành đánh
giá thực trạng trình độ TLCM của nữ VĐV
TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia. Kết quả được
trình bày tại bảng 5.
Qua bảng 5 cho thấy: Theo tiêu chuẩn phân
loại đã xây dựng, trình độ TLCM của nữ VĐV
Đội tuyển Trẻ Quốc gia đa số ở mức trung bình.
Tỷ lệ đạt tốt và khá là 50%, còn 8.33% VĐV ở
trình độ yếu. Kết quả này tương ứng với nhận
xét của các HLV về trình độ TLCM của VĐV. 
Như vậy, nâng cao trình độ TLCM của nữ
VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia là vấn đề
cần thiết.
KEÁT LUAÄN
1. Các yếu tố bảo đảm cho việc huấn luyện
nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia như
chương trình huấn luyện, đội ngũ HLV và cơ sở
vật chất tập luyện bảo đảm công tác huấn luyện
VĐV đạt hiệu quả.
2. Các bài tập sử dụng trong phát triển TLCM
cho nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia còn
ít về số lượng, chưa được phân nhóm bài tập,
chưa được xác định cụ thể khối lượng và cường
độ vận động, chưa được nghiên cứu chứng mình
tính hiệu quả trên VĐV chính vì vậy, lựa chọn
các bài tập phù hợp, hiệu quả để phát triển
TLCM cho đối tượng nghiên cứu là vấn đề cần
thiết.
3. Quá trình nghiên cứu lựa chọn được 6 test
đủ tiêu chuẩn trong đánh giá trình độ TLCM cho
nữ VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia, đồng
thời xây dựng tiêu chuẩn phân loại TLCM cho
đối tượng nghiên cứu. Tiến hành đánh giá trình
độ TLCM của VĐV bằng tiêu chuẩn đã xây
dựng. Kết quả cho thấy, trình độ TLCM của nữ
VĐV Đội tuyển Trẻ Quốc gia đa số ở mức trung
bình. Tỷ lệ đạt tốt và khá là 50%, còn 8.33%
VĐV ở trình độ yếu. Chính vì vậy, nâng cao
trình độ TLCM của nữ VĐV TDDC Đội tuyển
Trẻ Quốc gia là vấn đề cần thiết.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Aulic I. V (1982), Đánh giá trình độ tập
luyện thể thao, Nxb TDTT, Hà Nội. 
2. Đàm Quốc Chính (2011), Trình độ tập
luyện trong tuyển chọn và huấn luyện thể thao,
Tài liệu học tập lớp bồi dưỡng kiến thức huấn
luyện viên các môn thể thao, Bộ VHTT&DL,
Trường bồi dưỡng cán bộ quản lý văn hoá, thể
thao và du lịch, Tp.HCM 9/2011. 
3. Harre D (1996), Học thuyết huấn luyện,
(Dịch: Trương Anh Tuấn - Bùi Thế Hiển), Nxb
TDTT, Hà Nội. 
4. Nguyễn Xuân Sinh và cộng sự (1999),
Giáo trình Thể dục dụng cụ dùng cho sinh viên
đại học thể dục thể thao, Nxb TDTT, Hà Nội.
Bảng 5. Thực trạng trình độ TLCM của nữ
VĐV TDDC Đội tuyển Trẻ Quốc gia (n=12)
TT Phân loại mi Tỷ lệ %
1 Tốt 3 25.00
2 Khá 3 25.00
3 Trung bình 5 41.67
4 Yếu 1 8.33
5 Kém 0 0.00
(Bài nộp ngày 30/10/2018, Phản biện ngày 10/11/2018, duyệt in ngày 28/11/2018