Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học Toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn trong học Toán Lớp 10 trung học phổ thông

18 
HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1075.2018-0058 
Educational Sciences, 2018, Volume 63, Issue 5, pp. 18-29 
This paper is available online at  
ĐẶC ĐIỂM CỦA HỌC SINH KHÓ KHĂN TRONG HỌC TOÁN, 
NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN TÌNH TRẠNG HỌC SINH KHÓ KHĂN 
TRONG HỌC TOÁN LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 
Nguyễn Thụy Phương Trâm 
Trường Trung học phổ thông Đức Trọng, Lâm Đồng 
Tóm tắt. Bài báo này đi sâu vào tìm hiểu những đặc điểm của học sinh khó khăn trong học 
toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn trong học toán ở lớp 10 trung học 
phổ thông để làm nền tảng cho giáo viên thiết kế những biện pháp giúp đỡ học sinh phù hợp. 
Ngoài những đặc điểm chung của học sinh ở lớp 10 trung học phổ thông, học sinh khó khăn 
trong học toán còn có những đặc điểm riêng trong quá trình học tập, có thể là thụ động trong 
giờ học, quá trình học tập phụ thuộc phần lớn vào giáo viên, tự ti trong giờ học toán,. 
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn trong học toán, được chia thành 
hai nhóm nguyên nhân cơ bản là do bản thân học sinh và từ xã hội. Qua việc tìm hiểu những 
nguyên nhân trên từng đối tượng học sinh, bài báo cũng đề xuất những biện pháp phù hợp để 
giúp các em thoát khỏi tình trạng khó khăn trong học toán ở lớp 10 trung học phổ thông. 
Từ khóa: Đặc điểm học sinh, học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân. 
1. Mở đầu 
Vấn đề học sinh khó khăn trong học toán, đã được quan tâm nghiên cứu từ rất nhiều năm, ở 
trong nước cũng như ở nhiều quốc gia trên thế giới: Marguerite B. Slack và Mark A. Boyer [11]; 
Rashmi Rekha Borah [12], K. Dasaradhi, Ch. Sri Ra Rajeswari, P.V.S. Badarinath [7],... Trong nước 
thì có các nghiên cứu của Trần Kiểm [2-4]; Nguyễn Bá Kim [5]; Nguyễn Thị Thanh Tuyên [6], 
Các xu hướng nghiên cứu về học sinh khó khăn trong học toán được tiếp cận đa ngành, với sự tham 
gia của các chuyên gia nhiều lĩnh vực: tâm lí học, giáo dục học và cả lĩnh vực thần kinh học. 
Tuy nhiên, tìm hiểu về học sinh khó khăn trong học toán ở lứa tuổi đầu cấp trung học phổ 
thông (THPT) vẫn là những vấn đề còn mới mẻ, để ngỏ cho những đóng góp của các nhà chuyên 
môn trong và ngoài nước. 
Học sinh khó khăn trong học toán ở lớp 10 THPT là những HS gặp khó khăn trong quá trình 
hoàn thành nội dung chương trình môn Toán ở giai đoạn lớp 10 hoặc trước đó. Học sinh khó khăn 
trong học toán lớp 10 nếu không được phát hiện và giúp đỡ kịp thời sẽ dẫn đến những khó khăn 
liên tiếp kéo dài cho những năm THPT, có thể không hoàn thành nội dung chương trình môn Toán 
và chương trình cấp THPT, gây ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và định hướng nghề nghiệp 
của các em. Vì vậy, người giáo viên (GV) cần nghiên cứu các đặc điểm của học sinh khó khăn 
trong học toán, các nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn trong học toán để từ đó có 
những biện pháp giúp đỡ các em một cách phù hợp. 
Ngày nhận bài: 26/2/2018. Ngày sửa bài: 20/4/2018. Ngày nhận đăng: 27/4/2018. 
Tác giả liên hệ: Nguyễn Thụy Phương Trâm. Địa chỉ e-mail: ntptram1976@gmail.com 
Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
19 
2. Nội dung nghiên cứu 
2.1. Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán 
Về khái niệm “học sinh khó khăn trong học tập”: Nói chung, có thể thấy cách gọi tên phổ 
biến đối tượng học sinh này là “slow learner”, có thể hiểu là đối tượng học sinh học chậm 
nói chung hoặc học chậm một số môn học nào đó. Những nghiên cứu này trước hết tập trung vào 
việc xác định các đặc điểm hay đặc trưng để nhận ra đối tượng học sinh này. Chẳng hạn như: 
Những học sinh này luôn nghĩ rằng mình thua kém các bạn cùng trang lứa, các em được phát triển 
khá tốt về thể chất nhưng khá vụng về và không chịu hợp tác trong các hoạt động. 
Năm 2016, K. Dasaradhi, Ch. Sri Ra Rajeswari, P.V.S. Badarinath cho rằng, “slow 
learner” là khái niệm dùng để chỉ những học sinh có khả năng hoàn thành chương trình trường 
học nhưng thường thì có khuynh hướng đạt ở mức độ thấp hơn mức độ trung bình mà học 
sinh cùng tuổi đạt được trong nhà trường [7]. 
Vini Sebastian (2016) [10] cho rằng học sinh khó khăn trong học tập là những học sinh 
không thể hiện được bất cứ sự quan tâm bề ngoài nào trong các hoạt động học tập của họ. 
Có nhiều nghiên cứu về quá trình học của học sinh khó khăn trong học toán, những đặc trưng 
cơ bản về tâm lí, hoạt động học tập, cách học, của học sinh khó khăn trong học toán. 
Các nhà nghiên cứu, nhà giáo dục và tâm lí học đã tìm hiểu rất nhiều về đặc điểm của học 
sinh khó khăn trong học toán. Ngoài những đặc điểm chung của học sinh khó khăn trong học tập, 
học sinh khó khăn trong học toán. còn có những đặc điểm riêng khác nữa. Trong một nghiên cứu 
tiến hành tại Hoa Kỳ, Mercel (2003) cho rằng những học sinh khó khăn trong học toán mang 
những đặc điểm sau: 
- Khả năng nắm bắt kiến thức chậm so với các bạn cùng trang lứa. 
- Khả năng diễn đạt kiến thức toán học kém. 
- Không có động cơ học tập. 
- Dễ bị ảnh hưởng tiêu cực của môi trường xung quanh. 
- Điểm kiểm tra trắc nghiệm luôn thấp. 
Qua tham khảo các tài liệu ta thấy có thể nhất trí quan niệm về học sinh khó khăn trong học 
toán là HS “chưa đáp ứng được các yêu cầu cơ bản về chuẩn kiến thức, kĩ năng theo yêu cầu của 
Bộ Giáo Dục”. Nói chung, các công trình nghiên cứu tại Việt Nam cũng tiếp cận theo các nghiên 
cứu nước ngoài, đã chỉ ra các dấu hiệu về học sinh khó khăn trong học toán, mà đa số dùng khái 
niệm “học sinh yếu kém”, trong học tập môn học nào đó. Các công trình sau này, ít tập trung hơn 
tới các yếu tố tâm lí, biểu hiện bên ngoài, đánh giá học sinh yếu kém mà coi đó như là một mặc 
định, đã xác định được đối tượng này, do vậy, các tác giả tập trung nhiều hơn tới các giải pháp tác 
động, các biện pháp sư phạm, biện pháp quản lí nhằm hỗ trợ, giúp đỡ đối tượng “học sinh yếu 
kém” trong quá trình học tập. Các nghiên cứu tác động này ở nhiều khía cạnh khác nhau như: 
công tác quản lí, tác động tới các chủ thể liên quan (gia đình, nhà trường, xã hội); công tác kiểm 
tra đánh giá; gợi động cơ trong học tập; tạo hứng thú trong học tập cho học sinh;  
Đồng quan điểm với một số nhà nghiên cứu ở nước ngoài, Nguyễn Bá Kim [4] cũng 
nhận định học sinh khó khăn trong học toán thường có ba đặc điểm sau: 
+ Nhiều “lỗ hổng” về tri thức, kĩ năng; 
+ Tiếp thu chậm; 
+ Phương pháp học tập toán chưa tốt. 
Năm học 2016 - 2017, chúng tôi tiến hành khảo sát những đặc điểm của học sinh khó khăn 
trong học toán lớp 10 THPT trên 117 giáo viên ở 12 trường THPT trên địa bàn 3 tỉnh: Lâm Đồng, 
Đắc lắc, Bình Thuận, được mô tả trong Bảng 1. 
Nguyễn Thụy Phương Trâm 
20 
Bảng 1. Kết quả khảo sát các đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán 
Vấn đề 1. Về các biểu hiện quan sát trên lớp 
 Mã hóa Mô tả chi tiết 
Thể 
hiện 
rất rõ 
% 
Thể 
hiện 
rõ 
% 
Thỉnh 
thooảng 
thể hiện 
% 
Không 
thể 
hiện 
% 
1.1 
Quan 
sát 
trên 
lớp 
học 
Toán 
1.1.1 Chậm nhận thức, phản ứng hay phản hồi với môi trường học tập. 31,4 21 47,6 0 
1.1.2 Ít tò mò, tìm hiểu về những nội dung học tập mới, vấn đề mới. 24,8 36,2 34,3 4,8 
1.1.3 
Cho thấy sự không hứng thú, ít quan 
tâm đến những nội dung, hoạt động 
học tập trong lớp đã và đang diễn ra 
17,1 41 38,1 3,8 
1.1.4 
Hay ghi nhớ máy móc (thuộc lòng, 
thuộc vẹt) các công thức, khái niệm 
hơn là ghi nhớ về nguyên nhân, ý 
nghĩa, ứng dụng, 
20 65,7 12,4 1,9 
1.1.5 
Không thể sử dụng, liên hệ được các 
kiến thức cơ bản đã học để làm bài 
tập cơ bản trong sách giáo khoa. 
2,9 60 37,1 0 
1.1.6 Ít khi và khó có khả năng tập trung trong giờ học. 4,8 59,6 35,6 0 
1.1.7 
Khi được hỏi, thiếu sự lưu loát, trôi 
trảy và chính xác trong sử dụng ngôn 
ngữ để trả lời, trao đổi. 
37,1 37,1 23,8 1,9 
1.1.8 
Quá phụ thuộc vào giáo viên trong 
quá trình học kiến thức, ghi nhớ, làm 
bài tập, 
32,4 48,6 19 0 
1.1.9 
Gặp nhiều khó khăn khi chuyển kiến 
thức từ vấn đề này, bài này, chủ đề 
này, hoạt động này sang hoạt động 
khác, chủ đề khác,  
18,1 61 20 1 
1.1.10 Chậm hiểu một khái niệm, định lí đơn giản. 2,9 56,2 40 1 
1.1.11 Rất chậm hiểu khái niệm, định lí trừu tượng. 37,1 29,5 26,7 6,7 
1.1.12 Không thể đưa ra các kết quả khái quát hóa hoặc kết luận. 23,8 44,8 30,5 1 
1.1.13 Tự ti, thiếu tự tin trong học toán. 37,1 34,3 22,9 5,7 
1.1.14 
Không biết lập luận, suy luận hợp lí 
khi giải quyết các vấn đề trong các 
trường hợp đơn giản. 
19 47,6 32,4 1 
Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
21 
1.1.15 
Không nhìn thấy được sự kết nối (tạo 
mối liên kết) giữa các ý tưởng toán 
học, giữa toán học với các môn học 
khác cũng như giữa toán học với 
cuộc sống hằng ngày. 
28,6 49,5 21 1 
1.2 
Những 
quan 
sát 
khác 
1.2.1 Trong hoạt động ít có tính độc đáo, chủ động, độc lập. 22,9 41 33,3 1,9 
1.2.2 Ổn định tâm lí không cao. 1 34 63,1 1,9 
Bảng 1 cho thấy các biểu hiện giáo viên quan sát trên lớp, thấy rõ nhất đối với học sinh gặp 
khó khăn trong học toán, được nhiều giáo viên đánh giá (trên 60% giáo viên đánh giá là thể hiện 
rõ và rất rõ) là các biểu hiện 1.1.2; 1.1.4; 1.1.11-1.1.13; 1.1.15; 1.2.1. Một số biểu đồ thu được 
như sau: 
Nguyễn Thụy Phương Trâm 
22 
 Như vậy, có thể thấy, một số biểu hiện rõ và rất rõ ở đối tượng học sinh gặp khó khăn trong 
học toán là: 
- Tự ti, thiếu tự tin trong học toán; 
- Trong hoạt động ít có tính độc đáo, chủ động, độc lập; 
- Rất chậm hiểu khái niệm, định lí trừu tượng; 
- Hay ghi nhớ máy móc (thuộc lòng, thuộc vẹt) các công thức, khái niệm hơn là ghi nhớ về 
nguyên nhân, ý nghĩa, ứng dụng, 
- Quá phụ thuộc vào giáo viên trong quá trình học kiến thức, ghi nhớ, làm bài tập, 
- Ít tò mò, tìm hiểu về những nội dung học tập mới, vấn đề mới; 
- Không thể đưa ra các kết quả khái quát hóa hoặc kết luận; 
- Không nhìn thấy được sự kết nối (tạo mối liên kết) giữa các ý tưởng toán học, giữa toán học 
với các môn học khác cũng như giữa toán học với cuộc sống hằng ngày. 
Giáo viên có thể đánh giá đối tượng học sinh của mình từ những biểu hiện trên đồng thời xác 
định được nguyên nhân dẫn tới các biểu hiện đó để có thể tác động phù hợp với từng đối tượng. 
Chẳng hạn như sự tự tin, dù rằng nó bị ảnh hưởng bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng việc 
tạm thời hạ thấp yêu cầu, động viên, hỗ trợ, sẽ giúp cho học sinh tự tin hơn trong học tập. 
2.2. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn trong học toán 
A.M.Ghelmont [5] đã chỉ ra những thiếu sót trong giảng dạy của giáo viên là nguyên nhân cơ 
bản của tình trạng học kém. Ông cho rằng vì giáo viên chưa nắm được một cách toàn diện và sâu 
sắc những đặc điểm tâm lí của học sinh kém nên chưa có những biện pháp xử lí cá biệt thích hợp. 
Ngoài ra theo ông còn có một số nguyên nhân khác phụ thuộc trực tiếp vào chủ thể học sinh, như 
tính lười biếng, thái độ tiêu cực, tinh thần trách nhiệm và ý thức về bổn phận người học sinh chưa cao. 
Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
23 
Piaget (1969) cho rằng sự yếu kém trong phát triển tư duy của học sinh có ảnh hường của yếu 
tố di truyền và môi trường sống. Khi xét trong một trường học bình thường, Brennan (1970) cho 
rằng nội dung, chương trình giảng dạy, nhu cầu của xã hội đối với người học có ảnh hưởng trực 
tiếp đến học sinh khó khăn trong học tập. 
Từ những nghiên cứu về “slow learner” (đặc điểm tâm lí, học tập, hành vi, ) các nhà 
nghiên cứu tiếp tục đưa ra những cách thức, lời khuyên cho giáo viên trong quá trình dạy học đối 
tượng học sinh này. Các tác giả đều nhất trí cho rằng với những tác động sư phạm đúng đắn, có thể 
ngăn ngừa được hoặc làm giảm bớt những hậu quả nêu trên. Các tác giả đã chỉ ra rất nhiều các 
nguyên nhân dẫn tới tình trạng học sinh khó khăn trong học toán. Tuy nhiên, kết quả các công trình 
nghiên cứu của các tác giả Z.I.Kalmưcôva, N.A.Mentsinxkaia, A.M.Ghelmont, L.S.Slavina đã chỉ ra 
rằng: trong đại đa số các trường hợp, nguyên nhân chính của tình trạng học kém không phải là các 
trục trặc trong hoạt động nhận thức mà là ở các nguyên nhân khác, đó là: không biết cách học, lỗ 
hổng kiến thức, thái độ tiêu cực đối với việc học, ảnh hưởng của các mâu thuẫn từ phía nhà trường 
và gia đình. 
Theo Thakaa Z. Mohammad, Abeer M.Mahmoud [8], học sinh có thể trở thành học sinh khó khăn 
trong học toán do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm: di truyền, sự phát triển não không đầy đủ do 
thiếu kích thích, động lực thấp, vấn đề chú ý, vấn đề hành vi, sự khác biệt văn hoá so với nền văn hóa 
chung trong nhà trường,... 
Tại Việt Nam, đã có nhiều kết quả nghiên về nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
trong học toán: Phạm Văn Hoàn [1] cho rằng muốn giải quyết tình trạng học sinh khó khăn trong học 
toán, trước hết cần phải tìm hiểu tình hình để phát hiện, phân loại học sinh khó khăn trong học toán và 
xác định nguyên nhân dẫn đến khó khăn của từng em; Đến năm 1981, Phạm Thị Diệu Vân [5] cho 
rằng hoạt động dạy học toán thường mang tính chất hình thức, khuôn sáo, khiến cho học sinh chỉ máy 
móc nhớ và làm theo mẫu hoặc lặp đi lặp lại lời thầy mà không hiểu đầy đủ nội dung tài liệu, không 
hiểu bản chất vấn đề cần học, đó là nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
trong học toán. 
Gần đây nhất, luận án của Nguyễn Thị Thanh Tuyên (2018) cũng bàn về nguyên nhân dẫn đến 
tình trạng học sinh khó khăn trong học toán ở tiểu học và cũng đã đưa các biện pháp khắc phục tình 
trạng này. 
Năm học 2016-2017, chúng tôi tiến hành khảo sát nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh 
khó khăn trong học toán lớp 10 THPT trên 117 giáo viên ở 12 trường THPT trên địa bàn 3 tỉnh: 
Lâm Đồng, Đắc lắc, Bình Thuận và thu được kết quả như sau: 
Bảng 2. Kết quả khảo sát về các nguyên nhân của việc học sinh khó khăn trong học toán 
Vấn đề 2. Về các nguyên nhân của việc học sinh khó khăn trong học toán 
 Mã hóa Mô tả chi tiết 
Rất cơ 
bản 
% 
Cơ 
bản 
% 
Tương đối 
cơ bản 
% 
Không 
cơ bản 
% 
2.1. 
Nguyên 
nhân từ 
học sinh 
2.1.1 Chậm phát triển thể chất hơn các bạn 15,2 14,3 15,2 55 
2.1.2 Không có động cơ học tập rõ ràng, thiếu động cơ học tập 21,9 36,2 38,1 3,8 
2.1.3 Bỏ học vì lí do sức khỏe (ốm, bệnh về thần kinh, ) 5,7 15,2 43,8 35,2 
2.1.4 Học sinh hổng kiến thức từ lớp 
dưới (nắm không chắc, không rõ, 
41 35,2 23,8 0 
Nguyễn Thụy Phương Trâm 
24 
không nhớ, không sử dụng 
được, ) 
2.1.5 Học sinh có trí nhớ kém phát triển 16,2 40 28,6 15,2 
2.1.6 
Học sinh không thích hoặc sợ 
học môn Toán (hoặc sợ một phân 
môn nào đó của môn Toán) 
32,4 33,3 20 14,3 
2.1.7 
Học sinh chưa thấy được ứng 
dụng của môn Toán trong các 
môn học khác 
7,6 36,2 43,8 12,4 
2.1.8 
Tiếp thu kiến thức, hình thành kĩ 
năng chậm (kể cả các kiến thức 
và kĩ năng giải toán đơn giản) 
27,6 49,5 21,9 1 
2.1.9 
Năng lực tư duy yếu (các kĩ năng 
tư duy, thao tác tư duy không tốt 
hoặc chậm) 
29,5 39 30,5 1 
2.1.1
0 
Phương pháp học tập môn Toán 
chưa tốt, đặc biệt là rất kém 
trong khả năng tự học 
15,2 45,7 35,2 3,8 
2.2. 
Nguyên 
nhân từ 
nội dung, 
chương 
trình, 
sách giáo 
khoa 
môn 
Toán 
2.2.1 
Chương trình môn Toán (lớp 10) 
quá nặng so với một số học sinh, 
không phù hợp với tất cả mọi học 
sinh. 
12,4 25,7 38,1 23,8 
2.2.3 
Sách giáo khoa môn Toán chưa 
được thiết kế phù hợp với các 
học sinh yếu để tự học, để nắm 
chắc kiến thức cơ bản, rèn luyện 
các kĩ năng cơ bản 
9,5 30,5 29,5 30,5 
2.2.4 
Sách giáo khoa thiếu hấp dẫn đổi 
với học sinh, chưa thấy được vai 
trò của môn Toán trong thực tế 
13,3 40 37,1 9,5 
2.3. 
Nguyên 
nhân từ 
lớp học, 
nhà 
trường 
2.3.1 
Nhà trường chưa có lớp phụ đạo 
kiến thức cho các học sinh yếu 
về môn Toán 
1 9,5 31,4 58,1 
2.3.2 
Lớp có nhiều học sinh giỏi Toán, 
khiến một số học sinh học yếu 
hơn khó theo học cùng trình độ 
5,7 18,1 36,2 40 
2.3.6 
Thiếu nhóm học sinh có nhiều 
trình độ để các bạn khá, giỏi hỗ 
trợ các bạn yếu hơn 
3,8 26,7 34,3 35,2 
2.4 
Nguyên 
2.4.1 Giáo viên dạy học chưa sát đối tượng 15,2 37,1 26,7 21 
2.4.2 Chưa tổ chức học theo nhóm một 1,9 44,8 50,5 2,9 
Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
25 
nhân từ 
giáo viên 
cách phù hợp để khai thác tốt ưu 
thế của học hợp tác, đạt mục tiêu 
dạy học phân hóa 
2.4.3 
Chưa khai thác các phương tiện 
điện tử, truyền thông và học liệu 
một cách hiệu quả, sinh động 
3,8 24,8 54,3 17,1 
2.4.4 
Chưa xác định, phân nhóm học 
sinh kém để có mục tiêu, kế 
hoạch hỗ trợ, giúp đỡ 
15,2 37,1 30,5 17,1 
2.4.5 Chưa có biện pháp khuyến khích, tạo động cơ học tập cho học sinh 5,7 31,4 55,2 7,6 
2.4.6 
Chưa tạo lập nhóm học sinh để 
hỗ trợ học tập cho từng bạn học 
yếu kém (chậm) môn Toán 
2,9 21,9 59 16,2 
2.4.7 
Chưa lập và thực hiện kế hoạch 
tác động, hỗ trợ riêng cho mỗi cá 
nhân học yếu kém (chậm) môn 
Toán và triển khai thực hiện 
19,0 20 51 10 
2.4.8 Chưa tổ chức dạy thêm cuối buổi học hay ngoài giờ 5,7 16,2 39 39 
2.5 
Nguyên 
nhân gia 
đình, xã 
hội,  
2.5.1 Gia đình không quan tâm tới việc học của học sinh nói chung 17,1 20 29,5 33,3 
2.5.2 Gia đình học sinh chưa quan tâm, không quan tâm tới môn Toán 1 33,3 24,3 31,4 
2.5.3 
Gia đình học sinh có hoàn cảnh 
đặc biệt (như bố mẹ li hôn, li dị, 
li thân, khó khăn kinh tế, ) 
5,7 33,3 17,1 43,8 
Từ bảng thống kê trên có thể thấy, các nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng học sinh gặp 
khó khăn trong học toán (trên 60% giáo viên đánh giá là nguyên nhân cơ bản hoặc rất cơ bản) là: 
2.1.6; 2.1.8; 2.1.9; 2.1.10. Các nguyên nhân này đều nằm trong nhóm nguyên nhân từ phía học 
sinh, không thuộc các nhóm nguyên nhân khác. Ta có các biểu đồ sau: 
Nguyễn Thụy Phương Trâm 
26 
Cũng có thể nhận thấy một số kết quả khác nữa: 
- Có 55% giáo viên cho rằng nguyên nhân 2.1.1 là không cơ bản, tức là đối tượng học sinh 
của họ (trong số các em được họ cho là học sinh gặp khó khăn trong học toán) không có vấn đề về 
thể chất. 
- Một vấn đề nữa là, có tới 58,1% giáo viên cho rằng nguyên nhân 2.3.1 là không cơ bản. Ở 
đây không rõ là giáo viên đánh giá việc cần thiết có lớp phụ đạo cho học sinh là không cơ bản hay 
là nhà trường đã có các lớp phụ đạo đó rồi. Do đó, chúng tôi phải khảo sát và thấy rằng, hiện tại 
các nhà trường mà chúng tôi khảo sát không có các lớp phụ đạo dành cho đối tượng học sinh này, 
kể cả trong lẫn ngoài trường, và giáo viên cũng không tổ chức các lớp như vậy. 
Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
27 
 - Cũng có thể thấy, có tới 52,3% giáo viên cho rằng nguyên nhân cơ bản dẫn tới việc có học 
sinh còn gặp khó khăn trong học toán là do Chưa xác định, phân nhóm học sinh kém để có mục 
tiêu, kế hoạch hỗ trợ, giúp đỡ (nguyên nhân 2.4.4). Do vậy, đây cũng là một nguyên nhân đáng 
quan tâm trong quá trình xác định các biện pháp tác động nhằm nâng cao chất lượng dạy học đối 
tượng học sinh này. 
- Về các nhóm nguyên nhân 2.2; 2.3; 2.4, chúng tôi thấy không nhiều giáo viên đánh giá là 
các nhóm nguyên nhân cơ bản, ảnh hưởng tới học sinh gặp khó khăn trong học toán. Chẳng hạn, 
nguyên nhân từ gia đình và xã hội, có thể xác định sự không cơ bản trong đánh giá của giáo viên. 
Do đó, khi tiến hành nghiên cứu các biện pháp tổ chức dạy học, có thể không đề cao các nguyên 
nhân đến từ gia đình, hay xã hội nói chung mà chỉ quan tâm tới vấn đề này đối với từng đối tượng 
học sinh cụ thể. 
- Đối với các nguyên nhân 2.4.5-2.4.7, chúng tôi thấy giáo viên xác định ở mục tương đối cơ 
bản với tỉ lệ phần trăm khá cao, trên 50% và nếu cộng cả các cột rất cơ bản, cơ bản và tương đối 
cơ bản thì được tỉ lệ phần trăm rất cao, đều trên 80%. Do vậy, chúng tôi thực hiện phỏng vấn sâu 
một số giáo viên có đánh giá rằng các nhóm nguyên nhân này là tương đối cơ bản, để hiểu rõ hơn 
quan niệm của họ về các nguyên nhân này. Khi đó, chẳng hạn trường hợp giáo viên Nguyễn Văn A, 
cho rằng, thầy vẫn động viên, khích lệ các em học sinh yếu kém cũng như học sinh khác (2.4.5); 
tuy nhiên, thầy chưa chưa tạo lập nhóm học sinh để hỗ trợ học tập cho từng bạn học yếu kém 
(chậm) môn Toán (2.4.6); chưa lập và thực hiện kế hoạch tác động, hỗ trợ riêng cho mỗi cá nhân 
học yếu kém (chậm) môn Toán và triển khai thực hiện (2.4.7) và thầy cũng không có ý định đó, 
bởi theo thầy, lớp có người khá người giỏi, người trung bình, là bình thường và học sinh phải 
có trách nhiệm phấn đấu, cố gắng để hoàn thành ngày càng tốt hơn nhiệm vụ học tập của mình. 
Đây cũng là một thực tế đáng quan tâm, có thể lưu ý trong trao đổi với giáo viên về hoạt động của 
họ trong quá trình dạy học phân hoá trong nhà trường. 
Nguyễn Thụy Phương Trâm 
28 
Tóm lại, theo các phân tích trên, có thể chỉ ra các nguyên nhân của việc học sinh gặp khó 
khăn trong học toán là: 
- Nguyên nhân từ học sinh: 
+ Học sinh không thích hoặc sợ học môn Toán (hoặc sợ một phân môn nào đó của môn Toán); 
+ Học sinh chưa thấy được ứng dụng của môn Toán trong các môn học khác; 
+ Tiếp thu kiến thức, hình thành kĩ năng chậm (kể cả các kiến thức và kĩ năng giải toán đơn giản; 
+ Năng lực tư duy yếu (các kĩ năng tư duy, thao tác tư duy không tốt hoặc chậm); 
+ Phương pháp học tập môn Toán chưa tốt, đặc biệt là rất kém trong khả năng tự học 
- Nguyên nhân từ phía giáo viên: 
+ Chưa xác định, phân nhóm học sinh kém để có mục tiêu, kế hoạch hỗ trợ, giúp đỡ; 
+ Chưa có biện pháp khuyến khích, tạo động cơ học tập cho học sinh; 
+ Chưa tạo lập nhóm học sinh để hỗ trợ học tập cho từng bạn học yếu kém (chậm) môn toán; 
+ Chưa lập và thực hiện kế hoạch tác động, hỗ trợ riêng cho mỗi cá nhân học yếu kém (chậm) 
môn Toán và triển khai thực hiện 
Từ những nguyên nhân trên, chúng tôi có một cơ sở để xác định các biện pháp tác động tới 
các nguyên nhân đó, góp phần giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực của chúng tới đối tượng học 
sinh gặp khó khăn trong học toán. 
3. Kết luận 
Học sinh khó khăn trong học toán lớp 10 THPT cũng có những biểu hiện chung của những 
học sinh khó khăn trong học tập với những biểu hiện về thái độ trong nghe giảng và thực hiện 
nhiệm vụ trên lớp, cũng như biểu hiện qua nhân cách của HS. Tuy nhiên, biểu hiện đặc trưng nhất 
của những học sinh khó khăn trong học toán lớp 10 THPT là những sai lầm cơ bản khi học tập nội 
dung môn toán lớp 10, là sự thụ động trong những hoạt động toán học,  
Trong đa số các lớp 10 THPT luôn tồn tại học sinh khó khăn trong học toán. Vì vậy, GV cần 
phải xác định đúng đối tượng học sinh khó khăn trong học toán trong lớp học, tìm hiểu đặc điểm 
của từng học sinh khó khăn trong học toán, xác định đúng nguyên nhân dẫn đến tình trạng học 
sinh khó khăn trong học toán để từ đó có những biện pháp giúp đỡ thích hợp nhằm giúp các em 
vươn lên trong học tập, dần nâng cao kiến thức và kĩ năng môn toán. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Phạm Văn Hoàn, 1969. Về vấn đề phát hiện và bồi dưỡng học sinh kém toán. Tập san Giáo 
dục cấp I, số 9. 
[2] Trần Kiểm, 1976. Điều tra về tình hình và nguyên nhân học kém toán của học sinh cấp I và 
cấp II. Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, số 3. 
[3] Trần Kiểm, 1986. Tiếp cận các biệt hoá nhằm ngăn ngừa và khắc phục hiện tượng học kém, 
Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, số 7. 
[4] Trần Kiểm, 1998. Kinh nghiệm khắc phục tình trạng học sinh học kém ở cấp I. Tạp chí 
Nghiên cứu Giáo dục, số 3. 
[5] Nguyễn Bá Kim, 2004. Phương pháp dạy học môn Toán, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. 
[6] Nguyễn Thị Thanh Tuyên, 2013. Một số kết quả nghiên cứu vấn đề dạy học cho học sinh 
yếu kém. Tạp chí Giáo dục số đặc biệt 8/2013 trang 34, 35, 36. 
[7] K. Dasaradhi - Ch. Sri Ra Rajeswari - P.V.S. Badarinath, 2016. 30 Methods to improve 
Đặc điểm của học sinh khó khăn trong học toán, nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh khó khăn 
29 
learning capability in slow learners. International Journal of English Languge, Literature 
and Humanities, Vol. IV, Issue II, pp. 556-569. 
[8] Mercer, C., 1996. Learning Disabilities Definitions and Criteria used by state Education 
Departments. Learning Disabilities Quarterly. 
[9] Thakaa Z. Mohammad - Abeer M.Mahmoud, 2014. Clustering of Slow Learners Behavior 
for Discovery of Optimal Patterns of Learning. International Journal of Advanced 
Computer Science and Applications, Vol. 5, No. 11, pp. 102-109. 
[10] Vini Sebastian, 2016. Ensuring Learning in Slow Learners. Educational Quest: An Int. 
Journal of Education and Applied Social Sciences, Vol. 7, Issue 2, pp. 125-131. 
[11] Marguerite B. Slack và Mark A. Boyer, 1964. The slow learning in the academic high 
school. Educational Leadership - ASCD, pp. 380-387. The Continental Press, Inc. 
Elizabethtown, Pennsylvania. 
[12] Rashmi Rekha Borah, 2013. Slow Learners: Role of Teachers and Guardians in Honing 
their Hidden Skills. International Journal of Educational Planning & Administration. Vol. 3, 
No. 2 (2013), pp. 139-143. 
ABSTRACT 
Characteristics and causes of students having difficulty in Mathematics 
in grade 10 of high school 
Nguyen Thuy Phuong Tram 
Duc Trong High School, Lam Dong province 
This article explores the characteristics of the students who have difficulty in learning 
mathematics, which leads to the difficulty of mathematics in grade 10 of high school as a basis for 
teachers to design the suitable methods in order to help students. In addition to the common 
features of high school students, students with difficulty of Maths learning have 
some specific characteristics in their learning, they may be passive during school hours, the 
learning process depends largely on the teacher, and they have self-deprecating feelings in math 
class periods. There are many reasons for the difficulty of studying mathematics, which are 
divided into following two groups of causes: the students themselves and the society. From the 
identified causes, teachers develop appropriate methods to help their students overcome these 
difficulties in grade 10 high school. 
 Keywords: Students have difficulty in Mathematics, the characteristics of students, the 
causes lead to difficulties of students in learning Mathematics.