Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam

VIỆN KHOA HỌC
KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN VÀ MÔI TRƯỜNG 
----------------------------------------------
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
 VÀ TÁC ĐỘNG Ở VIỆT NAM 
 Những người thực hiện:
 TS. Nguyễn Văn Thắng
 GS.TS. Nguyễn Trọng Hiệu
 PGS.TS. Trần Thục
 ThS. Phạm Thị Thanh Hương
 CN. Nguyễn Thị Lan
 CN. Vũ Văn Thăng
 Hiệu đính tài liệu :
 KS. Lê Nguyên Tường
 KS. Trần Văn Sáp
Hà Nội - 2010
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam ii
MỤC LỤC
MỤC LỤC ............................................................................................... ii
MỤC LỤC BẢNG BIỂU .....................................................................viii
MỤC LỤC HÌNH VẼ ..............................................................................x
LỜI GIỚI THIỆU ................................................................................ xi
THUYẾT MINH VẮN TẮT ............................................................... xiv
PHẦN I ....................................................................................................1
MỘT SỐ THUẬT NGỮ VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ..............................1
PHẦN II ...............................................................................................72
KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ............................72
Chương 1 .........................................................................................................73
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TOÀN CẦU ...............................................................73
1.1. Khí nhà kính ...........................................................................................73
1.1.1. Các khí nhà kính, nguồn gốc và đặc điểm.........................73
1.1.2. Tiềm năng nóng lên toàn cầu ...............................................75
1.1.3. Các kịch bản phát thải khí nhà kính ...................................76
1.1.4. Lượng phát thải khí nhà kính ................................................78
1.1.5. Nồng độ khí nhà kính trong khí quyển ..............................79
1.1.6. Cưỡng bức bức xạ (Radiative Forcing) của các khí nhà 
kính chính (CO
2
, CH
4
, N
2
O, O3) ...........................................................81
1.2. Một số biểu hiện của BĐKH quan trắc được trong 150 năm qua 
..............................................................................................................................81
1.2.1. Biến đổi khí hậu toàn cầu .......................................................81
1.2.2. Biến đổi khí hậu trong tầng đối lưu của khí quyển ......85
1.3. Kịch bản biến đổi khí hậu.................................................................86
1.4. Tác động của biến đổi khí hậu trên phạm vi toàn cầu ..........87
1.4.1. Tác động của BĐKH đến hệ thống tự nhiên và sinh thái 
 ........................................................................................................................87
1.4.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến các lĩnh vực ............88
1.4.3. Tác động của biến đổi khí hậu đối với các khu vực ......90
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam iii
Chương 2 .........................................................................................................94
CÁC HIỆP ĐỊNH QUỐC TẾ VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ..........................94
2.1. Công ước khung của Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu. ..94
2.1.1. Mục tiêu ..........................................................................................94
2.1.2. Các điều khoản ............................................................................94
2.1.3. Các nguyên tắc .............................................................................95
2.1.4. Các cam kết (trích lược) ..........................................................97
2.1.5. Các phụ lục ................................................................................. 100
2.2. Nghị định thư Kyoto của UNFCCC ............................................. 100
2.2.1. Mục tiêu ....................................................................................... 100
2.2.2. Các điều khoản ......................................................................... 100
2.2.3. Cam kết chủ yếu ....................................................................... 102
2.2.4. Cơ chế phát triển sạch ........................................................... 103
2.2.5. Phụ lục B ..................................................................................... 105
Chương 3 ...................................................................................................... 107
LỊCH SỬ BĐKH VÀ CÁC SỰ KIỆN QUAN TRỌNG GẦN ĐÂY ...... 107
3.1. Lịch sử biến đổi khí hậu ................................................................. 107
3.1.1. Lịch sử khí hậu trong khoảng hàng triệu năm gần đây ... 
 ..................................................................................................................... 107
3.1.2. Lịch sử khí hậu trong khoảng 20.000 năm gần đây .. 107
3.1.3. Lịch sử BĐKH trong khoảng 1000 năm gần đây ........ 107
3.2. Các sự kiện liên quan đến BĐKH trong 3 thế kỷ gần đây. 108
PHẦN III ........................................................................................... 111
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở VIỆT NAM .............................................. 111
Chương 4 ...................................................................................................... 112
BIỂU HIỆN CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở VIỆT NAM ...................... 112
4.1. Biến đổi của một số yếu tố hoàn lưu khí quyển ................... 112
4.1.1. Biến đổi của một số đặc trưng về xoáy thuận nhiệt đới 
trên Biển Đông (XTNĐBĐ) ............................................................. 112
4.1.2. Biến đổi của một số đặc trưng về xoáy thuận nhiệt đới 
ảnh hưởng đến Việt Nam (XTNĐVN) .......................................... 117
4.1.3. Biến đổi của một số đặc trưng về phơ rông lạnh ...... 129
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam iv
4.2. Biến đổi của một số yếu tố khí hậu cơ bản ............................ 133
4.2.1. Biến đổi của nhiệt độ ............................................................. 133
4.2.2. Biến đổi của lượng mưa ....................................................... 142
4.2.3. Biến đổi của độ ẩm tương đối ............................................ 153
4.2.4. Biến đổi của lượng bốc hơi ................................................. 159
4.3. Biến đổi của mực nước biển ........................................................ 165
4.3.1. Mức độ biến đổi của mực nước biển ............................... 165
4.3.2. Xu thế biến đổi của mực nước biển ................................. 165 
Chương 5 ...................................................................................................... 169
KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO VIỆT NAM ............................ 169
5.1. Kịch bản biến đổi khí hậu năm 1994 ....................................... 169
5.2. Kịch bản biến đổi khí hậu năm 1998 ....................................... 169
5.3. Kịch bản biến đổi khí hậu năm 2009 ....................................... 171
5.3.1. Cơ sở xây dựng kịch bản ...................................................... 171
5.3.2. Kịch bản nhiệt độ và kịch bản lượng mưa năm 2009 ...... 
 ..................................................................................................................... 172
Chương 6 ...................................................................................................... 178
TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU .................................................. 178
6.1. Tác động của BĐKH đến điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên 
nhiên ................................................................................................................ 178
6.1.1. Tác động của BĐKH đến điều kiện và tài nguyên khí hậu 
 ..................................................................................................................... 178
6.1.2. Tác động của BĐKH đến tài nguyên đất ......................... 187
6.1.3. Tác động của BĐKH đến tài nguyên nước (TNN) ..... 190
6.2. Tính dễ bị tổn thương của các lĩnh vực kinh tế - xã hội và 
các vùng khí hậu do tác động của biến đổi khí hậu .................... 195
6.2.1. Chỉ số tổn thương .................................................................... 195
6.2.2. Mức độ tổn thương đối với các lĩnh vực ........................ 196
6.2.3. Mức độ tổn thương đối với các khu vực ........................ 196
6.3. Tác động của biến đổi khí hậu đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội 
........................................................................................................................... 197
6.3.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp ........ 197
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam v
6.3.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến lâm nghiệp ........... 199
6.3.3. Tác động của biến đổi khí hậu đến thủy sản ................ 200
6.3.4. Tác động của biến đổi khí hậu đến công nghiệp ........ 201
6.3.5. Tác động của biến đổi khí hậu đến năng lượng .......... 202
6.3.6. Tác động của biến đổi khí hậu đến giao thông vận tải ..... 
 ..................................................................................................................... 203
6.3.7. Tác động của BĐKH đến cuộc sống và sức khỏe cộng đồng 
 ..................................................................................................................... 204
6.3.8. Tác động của biến đổi khí hậu đến du lịch .................... 205
6.4. Tác động của biến đổi khí hậu đến các vùng khí hậu ........ 206
6.4.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến vùng khí hậu Tây Bắc 
 ..................................................................................................................... 206
6.4.2. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu Đông Bắc ....... 208
6.4.3. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu đồng bằng Bắc Bộ 
 ..................................................................................................................... 209
6.4.4. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu Bắc Trung Bộ ... 211
6.4.5. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu Nam Trung Bộ .... 
 ..................................................................................................................... 212
6.4.6. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu Tây Nguyên .. 214
6.4.7. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu Đông Nam Bộ ...... 
 ..................................................................................................................... 215
6.4.8. Tác động của BĐKH đến vùng khí hậu Tây Nam Bộ .. 216
Chương 7 ...................................................................................................... 219
CÁC GIẢI PHÁP CHIẾN LƯỢC ỨNG PHÓ VỚI BĐKH Ở VIỆT NAM 
........................................................................................................................... 219
7.1. Giải pháp chiến lược giảm nhẹ BĐKH trong các lĩnh vực 219
7.1.1. Giải pháp giảm nhẹ BĐKH trong năng lượng .............. 219
7.1.2. Giảp pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu trong lâm nghiệp . 
 ..................................................................................................................... 220
7.1.3. Giải pháp giảm nhẹ BĐKH trong nông nghiệp ............ 221
7.2. Giải pháp chiến lược thích ứng với BĐKH trong các lĩnh vực 
 ..................................................................................................................... 221
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam vi
7.2.1. Giải pháp thích ứng trong tài nguyên nước ................. 221
7.2.2 Giải pháp thích ứng trong nông nghiệp .......................... 223
7.2.3 Giải pháp thích ứng trong lâm nghiệp ............................. 224
7.2.4. Giải pháp thích ứng trong thủy sản ................................. 226
7.2.5. Thích ứng với BĐKH trong năng lượng, công nghiệp, 
giao thông vận tải. ............................................................................... 227
7.2.6. Thích ứng với BĐKH trong lĩnh vực y tế và sức khỏe 
cộng đồng ................................................................................................ 227
7.2.7. Thích ứng biến đổi khí hậu trong du lịch ...................... 228
7.3. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với các khu vực địa lý - khí hậu 
.........................................................................................................................................229
7.3.1. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Tây Bắc .229
7.3.2. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Đông Bắc 
 ..................................................................................................................... 230
7.3.3. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực đồng bằng Bắc Bộ 
 ..................................................................................................................... 230
7.3.4. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Bắc Trung bộ 
 ..................................................................................................................... 230
7.3.5. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Nam Trung Bộ 
 ..................................................................................................................... 231
7.3.6. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Tây Nguyên 
 ..................................................................................................................... 231
7.3.7. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Đông Nam Bộ 
 ..................................................................................................................... 232
7.3.8. Giải pháp ứng phó với BĐKH đối với khu vực Tây Nam Bộ 
 ..................................................................................................................... 232
PHẦN IV ........................................................................................................233 
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở
VIỆT NAM ........................................................................................ 233
Chương 8 ...................................................................................................... 234
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU BIỂU HIỆN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ 
LỰA CHỌN KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO VIỆT NAM..... 234
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam vii
8.1. Phương pháp nghiên cứu biểu hiện của biến đổi khí hậu 234
8.1.1. Các yếu tố cơ bản ..................................................................... 234
8.1.2. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu ................................... 235
8.2. Phương pháp xây dựng và lựa chọn kịch bản ................. 240
Chương 9 ...................................................................................................... 246
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 
VÀ XÂY DỰNG GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG VỚI BĐKH Ở VIỆT NAM .. 
........................................................................................................................... 246
9.1. Phương pháp đánh giá tác động của BĐKH ở Việt Nam .. 246
9.1.1. Phương pháp đánh giá tác động của BĐKH đến tài 
nguyên thiên nhiên ............................................................................. 246
9.1.2. Phương pháp đánh giá tác động  ... hí hậu, tài nguyên nước và tài nguyên đất.
Ước lượng các trạng huống hoặc các kịch bản về điều - 
kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên trong bối cảnh 
BĐKH trên các vùng địa lý – khí hậu.
Đánh giá mức độ tổn hại về tài nguyên thiên nhiên do - 
các tác động tiêu cực của BĐKH và xây dựng giải pháp 
ứng phó trong lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên.
Tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá tác động của - 
BĐKH xây dựng các phương án thích ứng với BĐKH trong 
các lĩnh vực kinh tế - xã hội và các vùng địa lý – khí hậu.
2) Cách thức tiếp cận
Trong hoàn cảnh Việt Nam, đánh giá tác động của BĐKH 
Chương 9
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG 
CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ XÂY DỰNG 
GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI 
KHÍ HẬU Ở VIỆT NAM
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 247
được thực hiện chủ yếu bằng cách:
Tiếp cận tác động trực tiếp- 
Theo cách tiếp cận này, các nhân tố tự nhiên ngoài khí hậu 
(địa chất, địa mạo,) tạm thời được coi là bất biến. Tác động của 
BĐKH được quan niệm là kết quả tất yếu của điều kiện tự nhiên 
trước các biến đổi về điều kiện khí hậu đã được ấn định theo 
kịch bản BĐKH.
Tiếp cận tác động gián tiếp- 
Trong nhiều trường hợp, ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên 
được minh họa theo các cấp độ song không phải lúc nào cũng có 
thể trình diễn tác động của BĐKH đến điều kiện tự nhiên một 
cách định lượng.
3) Phương pháp đánh giá
Tác động của BĐKH đến điều kiện tự nhiên và tài 
nguyên thiên nhiên được đánh giá theo một trong hai phương 
pháp sau đây:
Phương pháp dự kiến tác động- 
Do các điều kiện khí hậu được minh họa trong các kịch bản 
đều là điều kiện tương lai nên các đánh giá về điều kiện tự nhiên 
hay tài nguyên thiên nhiên đều là tác động dự kiến. Các dự kiến 
này trong nhiều trường hợp chỉ là ngoại suy về phía tương lai, có 
hay không kèm theo các giả định tương tự thực nghiệm.
Phương pháp tương tự thực nghiệm- 
Nội dung chính của phương pháp này dựa trên giả định: 
mối quan hệ giữa các điều kiện khí hậu với các điều kiện tự nhiên 
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 248
khác trong lịch sử được lập lại hoàn toàn hoặc xảy ra một cách 
gần đúng trong tương lai và tương quan so sánh về tốc độ xu thế 
giữa các yếu tố trong thời gian qua vẫn tồn tại trong quá khứ.
4) Trình tự thực hiện
Xác định thực thể được đánh giá bao gồm:
Mục tiêu đánh giá- 
Vấn đề hay yếu tố được đánh giá- 
Phạm vi không gian của đối tượng được đánh giá- 
Các mốc thời gian trong khuôn khổ đánh giá- 
Lựa chọn kịch bản BĐKH tương ứng với thực thể- 
Lựa chọn phương pháp đánh giá tác động của BĐKH- 
Thực hiện đánh giá theo phương pháp được lựa chọn- 
5) Trình tự đánh giá tác động của BĐKH đến các điều kiện tự 
nhiên
Để đánh giá tác động của BĐKH đến điều kiện tự nhiên 
chủ yếu là khí hậu, đất và nước, thực hiện các bước công tác 
sau đây:
Bước 1: Đánh giá tác động của BĐKH đến các yếu tố khí 
hậu cơ bản: tổng nhiệt độ, tổng lượng mưa, tổng bốc hơi và 
chỉ số ẩm ướt.
Bước 2: Đánh giá tác động của BĐKH đến một số cực trị khí 
hậu và hiện tượng khí hậu cực đoan (nhiệt độ cao nhất, nhiệt độ 
thấp nhất, lượng mưa lớn nhất, tần số XTNĐ, hạn hán).
Bước 3: Ước tính diện tích đất thấp do nước biển dâng
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 249
Bước 4: Đánh giá tác động của BĐKH đến một số yếu tố 
thủy văn (lưu lượng, dòng chảy.)
Bước 5: Đánh giá tác động của BĐKH đến một số đặc tính 
của đất.
9.1.2. Phương pháp đánh giá tác động của biến đổi khí hậu 
đến các hoạt động kinh tế - xã hội
a) Mục đích đánh giá
Trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, đánh giá tác động của BĐKH 
nhằm các mục đích chính sau đây:
Xác định những bộ phận hoặc hợp phần có khả năng - 
chịu tác động của BĐKH trực tiếp, gián tiếp.
Xác định lĩnh vực mẫn cảm trước một số thay đổi đột - 
ngột về điều kiện khí hậu hoặc dễ bị tổn thương do 
BĐKH gây ra.
Ước lượng hoặc dự kiến các thiệt hại do tác động tiêu - 
cực của BĐKH trong một số lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Tạo điều kiện thuận lợi và cơ sở khoa học cho các giải - 
pháp giảm nhẹ BĐKH, thích ứng với BĐKH.
b) Phương cách tiếp cận
Trong hoàn cảnh Việt Nam nhiệm vụ đánh giá tác động của 
BĐKH đối với các hoạt động kinh tế - xã hội dựa vào tác động 
trực tiếp như trong lĩnh vực điều kiện tự nhiên và tài nguyên 
thiên nhiên.
Có điều là, các nhân tố tác động trực tiếp ở đây được mở 
rộng hơn bao gồm các yếu tố được trình bày trong kịch bản BĐKH 
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 250
(trị số trung bình về của nhiệt độ, lượng mưa, nước biển dâng) 
và cả các yếu tố phát sinh từ các kịch bản (cực trị nhiệt độ, cực trị 
lượng mưa, tần số hạn hán,)
c) Phương pháp đánh giá
Tác động của BĐKH đến các hoạt động kinh tế - xã hội được 
đánh giá bằng hai phương pháp sau đây:
Phương pháp dự kiến tác động- 
Do các điều kiện khí hậu được trình bày trong các kịch bản 
cũng như các điều kiện tự nhiên (khí hậu, thủy văn, đất) phát 
sinh từ các yếu tố kịch bản đều là điều kiện tương lai nên đánh 
giá về các hoạt động kinh tế xã hội đều tác động tiềm tàng hay tác 
động dự kiến.
Phương pháp tương tự quá khứ- 
Nội dung chính của phương pháp dựa trên giả định:Quan hệ 
giữa các điều kiện khí hậu cũng như các điều kiện tự nhiên khác 
với các hoạt động kinh tế - xã hội trong quá khứ vẫn được tồn 
tại lâu dài trong tương lai về chiều hướng cũng như về mức độ. 
d) Trình tự thực hiện
Xác định các hoạt động kinh tế - xã hội được đánh giá.- 
Xác định các thực thể (trong từng lĩnh vực) được - 
đánh giá.
Lựa chọn kịch bản BĐKH hay các trạng huống về điều - 
kiện tự nhiên trong tương lai.
Lựa chọn phương pháp đánh giá.- 
Thực hiện đánh giá theo các kịch bản, trạng huống được lựa chọn.- 
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 251
9.1.3. Phương pháp đánh giá tác động của biến đổi khí hậu 
đối với các lĩnh vực
1) Nông nghiệp
Mục đích đánh giá:- 
Làm sáng tỏ vấn đề BĐKH có tác động nhiều đến lĩnh + 
vực nông nghiệp hay không (ảnh hưởng đến an ninh 
lương thực, đe dọa xuất khẩu lương thực, tăng giá 
thành sản xuất lương thực, phát sinh nạn đói,).
Góp phần tìm kiếm lời giải cho các nhà hoạch định + 
chính sách (lĩnh vực dễ bị tổn thương, cải cách chính 
sách nông nghiệp, hệ thống tưới tiêu).
Các vấn đề cần được nghiên cứu và đánh giá:- 
Biến đổi về nguồn nước và chi phí tưới tiêu.+ 
Biến đổi hay dịch chuyển của khu vực thích ứng với + 
sinh trưởng và phát triển của cây trồng, nhiệt đới, á 
nhiệt đới.
Biến đổi về năng suất cây lương thực chủ yếu.+ 
Biến đổi về tần số, cường độ, dịch bệnh gây hại cho + 
cây trồng, vật nuôi.
2) Lâm nghiệp
Mục đích đánh giá:- 
Dự kiến những tác động tiềm tàng của BĐKH đến các hệ + 
sinh thái rừng, sản phẩm hay sản lượng sinh khối rừng.
Góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho các chính sách và + 
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 252
giải pháp ứng phó với BĐKH trong lĩnh vực lâm nghiệp.
Các vấn đề cần được nghiên cứu và đánh giá:- 
Tác động của BĐKH đến rừng ngập mặn và các loại rừng khác.+ 
Dịch chuyển địa lý của các hệ sinh thái rừng.+ 
Biến đổi về cấu trúc và các thành phần giống của các loại rừng.+ 
Biến đổi về sản phẩm rừng trên một đơn vị diện tích rừng.+ 
Quan hệ giữa BĐKH về nguy cơ cháy rừng.+ 
Những biến đổi kinh tế - xã hội liên quan đến biến đổi của rừng.+ 
3) Thủy sản
Mục đích đánh giá:- 
Biến đổi của các yếu tố khí hậu chủ yếu tác động như + 
thế nào đến điều kiện lý sinh, hóa sinh của các nguồn 
nước có thủy sản.
BĐKH gây ra ảnh hưởng như thế nào đối với các loài cá, + 
đa dạng sinh học, sản lượng và thành phần thủy sản
Nội dung nghiên cứu và đánh giá:- 
Những biến đổi về thủy sản do biến đổi nhiệt độ gây ra.+ 
Những biến đổi về thủy sản do lượng mưa và mùa mưa + 
thay đổi gây ra.
Những biến đổi về thủy sản do mực nước biển gây ra.+ 
4) Năng lượng
Mục đích đánh giá:- 
Đánh giá các tác động tiêu cực của BĐKH đến ngành + 
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 253
năng lượng bao gồm cung ứng năng lượng và nhu cầu 
năng lượng.
Góp phần xây dựng các giải pháp ứng phó với BĐKH + 
trong các ngành sản xuất năng lượng và tiêu thụ năng 
lượng.
Nội dung nghiên cứu và đánh giá:- 
Tác động của BĐKH đến vận hành các hồ chứa và điều + 
tiết các nhà máy thủy điện.
Tác động của BĐKH đến các hoạt động thăm dò, khai + 
thác dầu khí trên biển.
Tác động của BĐKH đến truyền tải điện và hiệu suất + 
sử dụng năng lượng.
Tác động của BĐKH đến phát triển năng lượng mới.+ 
5) Xây dựng
Mục đích đánh giá:- 
Đánh giá tác động của BĐKH đến các hoạt động của + 
ngành xây dựng cũng như cơ sở vật chất và các công 
trình xây dựng.
Góp phần đề xuất các giải pháp thích ứng với BĐKH + 
trong lĩnh vực xây dựng các khu vực đô thị và sản xuất 
công nghiệp.
Nội dung nghiên cứu và đánh giá:- 
Tác động của BĐKH đến quy hoạch xây dựng bao gồm + 
quy hoạch các đô thị, các công trình ven biển.
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 254
Tác động của BĐKH đến thiết kế các công trình xây + 
dựng nhà cửa, công trình kiến trúc.
Tác động của BĐKH đến các công trình tiêu thoát + 
nước ở đô thị.
6) Giao thông vận tải
Mục đích đánh giá:- 
Đánh giá tác động của BĐKH đến các hoạt động của + 
ngành giao thông vận tải cũng như cơ sở vật chất, 
công trình giao thông.
Góp phần đề xuất các giải pháp thích ứng với BĐKH + 
trong lĩnh vực giao thông vận tải.
Nội dung nghiên cứu và đánh giá:- 
Tác động của BĐKH đến quốc lộ 1, đường sắt Bắc Nam + 
và đường chiến lược Hồ Chí Minh;
Tác động của BĐKH đến các công trình ven biển, bao + 
gồm đê đập, cầu cảng;
Tác động của BĐKH đến các phương tiện vận tải, hoạt + 
động giao thông;
Tác động của BĐKH đến tiêu hao nhiên liệu trong giao + 
thông vận tải.
7) Y tế
Mục đích đánh giá:- 
Phân tích và xác định tác động của BĐKH đến tiềm + 
năng và mức độ phát sinh bệnh tật, đặc biệt là bệnh 
nhiệt đới.
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 255
Đánh giá tác động của BĐKH đến thể lực, thể chất của + 
các tầng lớp dân cư ở những địa phương có nhiều rủi 
ro và thách thức về BĐKH.
Góp phần xây dựng giải pháp chiến lược ứng phó với + 
BĐKH trong lĩnh vực y tế, sức khỏe.
Nội dung nghiên cứu và đánh giá:- 
Tác động của BĐKH đến sức khỏe cộng đồng.+ 
Tác động của BĐKH đến khả năng phát triển và lan + 
truyền dịch bệnh.
Tác động của BĐKH đến phát sinh và phát triển các + 
bệnh nhiệt đới.
8) Du lịch
Mục đích đánh giá:- 
Xác định những điều kiện bất lợi của ngành du lịch + 
trước nguy cơ BĐKH.
Chuẩn bị tích cực cho việc xây dựng các giải pháp ứng + 
phó với BĐKH trong ngành du lịch.
Nội dung nghiên cứu và đánh giá:- 
Mối quan hệ giữa BĐKH và sự gia tăng nhu cầu du lịch + 
sinh thái, đặc biệt là du lịch biển đảo.
Những khó khăn chủ yếu do BĐKH gây ra đối với quá + 
trình thực hiện các tuyến du lịch sinh thái và biển 
đảo.
Mối quan hệ giữa BĐKH và chi phí cho công tác bảo + 
tồn và phát triển các khu du lịch sinh thái.
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 256
Sự thu hẹp không gian và những khó khăn bất lợi của + 
du lịch tắm biển trước tác động tiêu cực của BĐKH.
9.2. Phương pháp xây dựng các giải pháp thích ứng với 
biến đổi khí hậu ở Việt Nam
9.2.1. Mục đích của các giải pháp thích ứng
Các giải pháp thích ứng với BĐKH được xây dựng nhằm các 
mục đích sau đây:
Giảm nhẹ tác động của BĐKH, chủ yếu là giảm tổn thất - 
do BĐKH gây ra trên phạm vi cả nước cũng như trên 
từng địa phương, trong giai đoạn hiện tại.
Góp phần tăng cường năng lực khắc phục ảnh hưởng - 
của BĐKH trong giai đoạn hiện tại.
Giảm rủi ro, tăng cường khả năng chống chọi với BĐKH - 
trong tương lai.
9.2.2. Cách tiếp cận và phương pháp xây dựng giải pháp 
thích ứng
Căn cứ nội dung nghiên cứu của đề tài, đặc biệt là vai trò 
thử nghiệm của đề tài trong chương trình nghiên cứu BĐKH lâu 
dài của cả nước, lựa chọn cách tiếp cận xây dựng phương pháp 
thích ứng của đề tài là từ trên xuống. Theo cách tiếp cận này, 
nhiệm vụ xây dựng giải pháp thích ứng được thực hiện theo trình 
tự sau đây:
a) Lựa chọn kịch bản BĐKH cho cả nước và các vùng 
địa lý – khí hậu.
b) Đánh giá tác động của BĐKH đến các điều kiện tự nhiên 
chủ yếu.
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 257
c) Diễn giải điều kiện tự nhiên trên cả nước và trên từng 
vùng khí hậu trong các thời điểm hoặc giai đoạn trong tương lai.
d) Đánh giá tác động của điều kiện tự nhiên tương lai đến 
mọi hoạt động kinh tế xã hội trên cả nước và trên từng vùng.
e) Đề xuất giải pháp chiến lược thích ứng với BĐKH trên 
từng lĩnh vực, trên từng vùng.
g) Đánh giá chi phí – hiệu quả của các giải pháp thích ứng 
với BĐKH.
h) Lựa chọn và kiến nghị giải pháp thích ứng với BĐKH.
9.2.3. Biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu
Trên từng vùng lãnh thổ hoặc từng lĩnh vực kinh tế - xã hội 
có thể lựa chọn một số hoặc toàn bộ 4 nhóm biện pháp thích ứng 
phổ biến sau đây:
a) Ngăn chặn trực tiếp nguy cơ hoặc thảm họa do BĐKH gây 
ra trên các địa bàn xung yếu trong tương lai.
b) Giảm bớt ảnh hưởng tiêu cực của BĐKH trong sản xuất 
hoặc trong đời sống.
c) Thay đổi quy hoạch cư dân, quy hoạch sản xuất, phương 
thức và kỹ thuật canh tác quy trình công nghệ trên các vùng và 
các lĩnh vực kinh tế - xã hội.
d) Xây dựng và tăng cường năng lực phòng chống tác động 
của BĐKH, khắc phục hậu quả của BĐKH thông qua các nghiên 
cứu, thực nghiệm khoa học, truyền thông, phổ biến kiến thức 
khoa học liên quan đến BĐKH.
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 258
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2003. Thông báo quốc gia lần 
thứ nhất của Việt Nam cho UNFCCC.
2. Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2009. Kịch bản BĐKH, nước 
biển dâng cho Việt Nam.
3. Đỗ Ngọc Tiến, 2009. Tư liệu địa lý Việt Nam. Nhà xuất bản 
Hà Nội.
4. Đặng Duy Lợi (chủ biên), nnk, 2010. Địa lý tự nhiên Việt Nam. 
Nhà xuất bản Đại học Sư phạm. 
5. Nguyễn Văn Thắng và nnk, 2010, Nghiên cứu ảnh hưởng của 
biến đổi khí hậu đến các điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên 
nhiên và đề xuất các giải pháp chiến lược phòng tránh, giảm 
nhẹ và thích nghi, phục vụ phát triển bền vững kinh tế xã 
hội ở Việt Nam, Đề tài KC08.13/06-10.
6. Nguyễn Đức Ngữ, 2008, Biến đổi khí hậu. 
7. Trần Thục, Nguyễn Văn Thắng, Hoàng Đức Cường, 2009. Xây 
dựng các kịch bản BĐKH cho Việt Nam. Báo cáo tại hội thảo: 
Chiến lược phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, công nghệ 
môi trường trong bối cảnh BĐKH.
TIẾNG ANH
1. ADB, 2009, The Economics of Climate Change in Southeast 
Asia: A Regional Review.
2. ADB, 2009, Asian Development Outlook. Rebalancing Asia’s 
Growth. sian 
Biến đổi khí hậu và tác động ở Việt Nam 259
3. IPCC, Climate Change 1995, Impacts Assessment. 
4. IPCC, Climate Change 2001, Synthesis Report.
5. IPCC, Climate Change 2007, Synthesis Report.
6. IPCC, WGII Impacts, Adaptation and Mitigation of CC: Scientific 
– Technical Analyses.
7. STERN REVIEW, The Economics of Climate Change.
8. UNEP, 1998, Handbook on Methods for CC impacts Assessment 
and Adaptation Strategies.
 Chịu trách nhiệm xuất bản : TS. Phạm Văn Diễn
Biên tập: Quang Hùng
Vẽ bìa: Đinh Văn Dưỡng
NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT
70 Trần Hưng Đạo, Hà Nội
In 1000 cuốn, khổ 14,5 × 20,5 cm, tại Xí nghiệp in Đông Bắc
Số đăng ký kế hoạch xuất bản 149-2011/CXB/378-11/KHKT, do 
Cục xuất bản cấp ngày 14/02/2011.
Quyết định xuất bản số 69/QĐXB-NXBKHKT, cấp ngày 13 
tháng 05 năm 2011.
In xong và nộp lưu chiểu quý II năm 2011.
211126B00