Bài giảng Vi xử lý - Chương 3 - Ngắt (Interrupt)

CHƯƠNG 3
HỌ VI ĐiỀU KHIỂN 8051
Hiệu đính từ slide của thầy Hồ Trung Mỹ
Bộ môn Điện tử - DH BK TPHCM
1
3.7 Ngắt (Interrupt)
2
Giới thiệu ngắt
• Ngắt là sự xảy ra một điều kiện-sự kiện làm cho treo 
tạm thời chương trình trong khi đó điều kiện này 
được phục vụ bởi một chương trình khác
• Hệ thống được điều khiển bằng ngắt – làm nhiều việc 
đồng thời
• Đa nhiệm (vụ) dựa trên Hardware
• Không có hỏi vòng
• Khi có các sự kiện cụ thể (ngắt) xảy ra, CPU sẽ
nhảy đến 1 chương trình con cụ thể – chương 
trình phục vụ ngắt (ISR), xử lý ngắt
• Công việc mức nền ( ở Foreground) với công việc 
mức ngắt ( ở Background)
3
Thực thi chương trình
4
Tổng quan về cấu trúc ngắt của 8051
5
Các nguồn ngắt
6
Thanh ghi cho phép ngắt IE 
• Mặt nạ ngắt 
• Nếu có nhiều nguồn ngắt xảy ra?
– Mã hóa ưu tiên được sử dụng.
– Chỉ có 2 cấp ưu tiên trong 8051 ⇒ Vẫn có nhiều ngắt có
thể có cùng ưu tiên ngắt
7
Thứ tự ưu tiên ngắt
8
Khi ngắt xảy ra và được CPU chấp nhận, chương 
trình chính bị ngắt quãng. Các hoạt động sau sẽ
xảy ra:
– Lệnh hiện hành hoàn tất việc thực thi
– CPU sẽ cất PC vào ngăn xếp (địa chỉ quay về)
– CPU sẽ nhảy đến ISR khác nhau theo nguồn ngắt 
khác nhau
– PC ← địa chỉ vector ngắt (= 3+( # of nguồn ngắt)*8)
– Thực thi ISR
Xử lý ngắt
9
Các vector ngắt
10
Tổ chức bộ nhớ khi sử dụng ngắt
11
Khung chương trình dùng ngắt 
ORG 0000H ; Điểm vào reset
LJMP MAIN
. ; Các điểm vào ISR
 .
 .
ORG 0030H ; Điểm vào chương trình chính
MAIN : .
 . ; Chương trình chính bắt đầu.
Lệnh thứ nhất nhảy đến địa chỉ 0030H, vừa trên 
các vị trí vector mà các ISR bắt đầu
12
Chương trình phục vụ ngắt có
kích thước nhỏ
Nếu chỉ có một nguồn ngắt được sử dụng, ví dụ Timer 0, thì có thể sử
dụng khung chương trình sau :
ORG 0000H ; Reset
LJMP MAIN
ORG 000BH ; Điểm vào ISR cho Timer 0
T0ISR: . ; Bắt đầu ISR cho Timer 0 
.
RETI ; Quay về chương trình chính
MAIN: . ; Chương trình chính
.
.
Nếu sử dụng nhiều ngắt, thì cẩn thận, phải bảo đảm là chúng bắt đầu ở vị
trí đúng và không chạy lố sang ISR kế. Vì chỉ có một ngắt được sử dụng 
trong ví dụ trên, chương trình chính có thể bắt đầu ngay sau lệnh RETI.
13
Chương trình phục vụ ngắt có
kích thước lớn
Thí dụ lúc này chỉ xét Timer 0, có thể sử dụng khung sau :
ORG 0000H ; Điểm vào reset
LJMP MAIN
ORG 000BH ; Điểm vào ISR của Timer 0
LJMP T0ISR
ORG 0030H ; Các vector ngắt tiếp theo
MAIN: . ; Chương trình chính
.
.
T0ISR: . ; Bắt đầu ISR cho Timer 0 
.
.
RETI ; Quay về chương trình chính.
Để đơn giản, chương trình của chúng ta sẽ chỉ làm một việc lúc ban đầu. Chương trình khởi 
động timer, cổng nối tiếp và các thanh ghi ngắt cho thích hợp và rồi không làm gì cả. 
Công việc hoàn toàn được làm trong ISR. Sau các lệnh khởi động, chương trình chính 
chứa lệnh sau :
HERE: SJMP HERE
hay dạng viết gọn như sau:
SJMP $ 14
a) Ngắt timer
• Ngắt timer xảy ra khi các cờ tràn TFx 
được bật lên một
• Cờ tạo ra ngắt này được xóa bằng phần 
cứng khi CPU chuyển đến chương trình 
phục vụ ngắt (ISR)
15
Thí dụ: Tạo sóng vuông bằng ngắt của Timer
Các ngắt của Timer xảy ra khi các thanh ghi timer 
TLx/THx tràn và đặt cờ báo tràn lên 1 (TFx). Ta có 
chương trình như sau:
16
Phân tích CT Tạo sóng vuông bằng ngắt Timer
• Ngay sau khi reset, PC được nạp trị 0000H. 
• Lệnh đầu tiên được thực thi LJMP MAIN mà rẽ nhánh bỏ qua ISR của 
Timer 0 đến địa chỉ 0030H trong bộ nhớ mã. 
• Ba lệnh kế (các dòng 11–13) khởi trị Timer 0 chế độ 2 tràn sau 50 μs. 
• Lệnh MOV IE, #82H cho phép ngắt của Timer 0. Dĩ nhiên tràn thứ nhất 
sẽ không xảy ra trong vì có trì hoãn ở các lệnh khởi tạo trị... 
• Cứ sau 50 μs một ngắt xảy ra; chương trình chính bị ngắt và ISR (của 
Timer 0) thực thi. ISR này đảo trạng thái bit cổng và quay về chương 
trình gọi nó (vòng lặp tại chỗ) và tiếp tục như vậy với 50 μs kế.
• Chú ý là cờ timer TF0 không bị xóa bằng phần mềm. Khi các ngắt 
được cho phép, TF0 tự động bị xóa bằng phần cứng khi CPU chỉ 
đến ngắt.
• Tình cờ địa chỉ quay về trong chương trình chính là địa chỉ của lệnh 
SJMP. Địa chỉ được cất vào ngăn xếp bên trong trước khi chỉ đến mỗi 
ngắt và được lấy lại từ ngăn xếp khi thực thi lệnh RETI ở cuối ISR. Vì SP 
đã không được khởi tạo trị, do đó mặc nhiên nó có giá trị reset là 07H. 
Tác vụ cất (PUSH) để địa chỉ quay về trong các ô nhớ RAM nội 08H (PCL 
= byte thấp của PC) và 09H (PCH = byte cao của PC). 17
Thí dụ: Tạo hai sóng vuông dùng ngắt (1/2)
Viết chương trình dùng các ngắt để tạo ra các sóng vuông đồng thời 
7 KHz và 500 Hz ở các chân P1.7 và P1.6.
Bài giải.
Cấu hình phần cứng với những định thì cho các dạng sóng mong 
muốn được cho trong hình sau:
18
Thí dụ: Tạo hai sóng vuông dùng ngắt (2/2)
19
Ngắt timer
VD: Tạo sóng vuông có tần số 100Hz trên chân 
P1.2, duty cycle = 25% dùng ngắt timer 1, 
XTAL = 6MHz
20
b) Ngắt cổng nối tiếp
• Ngắt cổng nối tiếp xảy ra khi các cờ ngắt 
TI hoặc RI được bật lên 1
• Ngắt phát xảy ra khi truyền xong một ký tự
vừa được ghi vào SBUF (TI = 1)
• Ngắt thu xảy ra khi một ký tự đã nhận xong và 
đang đợi trong SBUF để được đọc (RI = 1)
• Cờ gây ngắt của cổng nối tiếp (RI hoặc TI) 
không được xóa bởi phần cứng mà phải 
được xóa bằng phần mềm
21
b) Ngắt cổng nối tiếp
22
Ngắt cổng nối tiếp
VD: Viết chương trình nhận một ký tự ASCII từ
cổng nối tiếp, tốc độ baud 9600bps, XTAL = 
12MHz, SMOD = 1
23
c) Ngắt ngoài
• Các ngắt ngoài được tạo ra khi có cạnh xuống 
hoặc mức thấp trên chân /INT0 hoặc /INT1
• Sự lựa chọn ngắt tích cực theo cạnh hay mức 
được lập trình qua bit IT0 hay IT1 trong TCON
• Các cờ tạo ngắt là các bit IE0 và IE1 trong 
TCON
24
12/7/2011 25
26