Bài giảng Tổng quan báo chí Việt Nam

Tổng quan 
Báo chí Việt nam
Báo chí tại Việt Nam
Báo chí Việt Nam
Hiểu rõ về báo chí Việt Nam sẽ có tác động lớn tới 
những chương trình truyền thông chúng ta xây dựng
Chiến lược
Mục tiêu báo chí
Chiến thuật
Tổng quan
 Việt Nam có hơn 500 báo viết, 4 kênh truyền hình 
quốc gia cùng các đài phát thanh truyền hình địa 
phương
Tất cả báo chí Việt Nam đều trực thuộc các cơ quan 
thuộc Chính phủ và được kiểm soát chặt chẽ bởi Chính 
phủ và Đảng
Cơ quan quản lý báo chí cấp Chính phủ là Bộ Văn Hóa 
Thông tin
Cơ quan của Đảng quản lý hoạt động báo chí là Ban 
Tư tưởng Văn hóa Trung ương
Tổng quan về báo chí
Truyền hình
1 ĐTH quốc gia (VTV)
65 ĐTH địa phương
Phát thanh:
1 ĐPT quốc gia (VOV)
62 ĐPT địa phương
Báo/Tạp chí
Báo ngày: 12
Báo tuần: 152
Bán nguyệt san : 20
Báo tháng: 127
2 tháng 1 kỳ/báo quý 55
Cinema Houses
Quản lý chặt chẽ
Thẻ nhà báo do Bộ Văn hóa Thông tin 
cấp
Tổng biên tập, các phó tổng biên tập 
phải do cơ quan chủ quản chỉ định, với 
sự chấp thuận của Ban Tư tưởng Văn 
hóa Trung ương, Bộ VHTT 
Buổi họp các tổng biên tập với Ban Tư 
tưởng Văn hóa sáng thứ 3 hàng tuần
Quản lý chặt chẽ
Phóng viên chỉ có thể đi công tác nước ngoài với sự 
chấp thuận của tổng biên tập
Tất cả phóng viên nước ngoài chỉ có thể hoạt động tại 
Việt Nam nếu có thẻ phóng viên nước ngoài hoặc thị 
thực phóng viên
Cơ quan quản lý phóng viên nước ngoài tại Việt Nam 
là Trung tâm Báo chí quốc tế, Bộ Ngoại Giao
Những “Taboo”
 Chính sách quốc tế của Chính phủ Việt Nam và của 
Đảng
 Tôn giáo và nhân quyền
 Vai trò của Đảng. 
Đời tư của các nhà lãnh đạo chính phủ và Đảng
Phân loại chính thức
Báo chí được chia thành 3 nhóm: nhóm 1, nhóm 2, 
nhóm 3
Nhóm 1 bao gồm Báo Nhân dân, Đài truyền hình Việt 
Nam (VTV), Đài tiếng nói Việt Nam và Thông tấn xã 
Việt Nam
Tổng biên tập báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Tổng 
giám đốc VTV, Tổng giám đốc Đài tiếng nói Việt Nam, 
Tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam thường là Uỷ 
viên Trung ương Đảng, tương đương bộ trưởng
Phân loại chính thức
Nhóm 2 bao gồm các báo của cơ quan thuộc chính 
phủ và của Đảng ở địa phương (Hà Nội Mới, Sài Gòn 
giải phóng, Đài TH Hà Nội, Đài TH TPHCM,) và báo 
của các tổ chức chính trị xã hội cấp Trung ương (Đoàn 
thanh niên)
Tổng biên tập của các báo nhóm 2 tương đương cấp 
vụ trưởng
Phân loại chính thức
Nhóm 3 bao gồm các báo viết, báo mạng của các tổ 
chức chính trị-xã hội cấp địa phương hoặc các cơ quan 
chính phủ
Tổng biên tập các báo nhóm 3 tương đương với cấp
trưởng phòng
Hầu hết các báo và tạp chí phổ biến tại Việt Nam, 
bao gồm các báo kinh doanh chính, đều thuộc nhóm 3
Đặc điểm
“Là tiếng nói của”
Hầu hết là các báo tổng hợp, với kiểu giống nhau
Các báo chuyên đề hay tạp chí về kinh doanh còn 
yếu
Ngày càng bị thương mại hóa
Cơ cấu
Tổng biên tập
Thư ký tòa soạn
Ban biên tập
Trưởng ban: kinh tế, chính trị, quốc tế, xã hội, y tế,
Các trang: tài chính ngân hàng, cuộc sống đô thị,
Phóng viên lâu năm, phóng viên, phóng viên tập sự
Tiểu sử sơ lược của một phóng viên
Tấn Đức là một phóng viên lâu năm tại báo Saigon Times. Hiện nay anh 
45 tuổi, đã từng đi bộ đội một số năm và là Đảng viên. Anh không nói 
tốt tiếng Anh nhưng có thể đọc. 
Tấn Đức thường không trực tiếp đến tham dự các buổi họp báo hoặc lấy 
thông cáo báo chí, mà thường cử các phóng viên cấp dưới đi thay. Anh 
thích phỏng vấn mọi người ngoài văn phòng, trong các quán café nhưng 
cũng có thể đến văn phòng để phỏng vấn. Anh không thích các buổi gặp 
gỡ báo chí bởi vì ở đó có quá nhiều người. Cách phỏng vấn của anh 
thường chậm, nhưng đưa ra nhiều câu hỏi thú vị. Anh không bao giờ để 
người khác xem bản thảo của mình, và sẽ rất bực mình nếu như ai đó cố 
tình xem.
Anh có tiếng nói quan trọng trong Ban biên tập và các bài viết ra đều 
được đăng toàn bộ không bị cắt. Tuy nhiên, anh mất khoảng 2 đến 3 
tuần để viết một bài.
Tấn Đức có hai con, thích ăn ngon, uống rượu ngon và có bạn tốt. Nếu 
như anh không thể viết bài, anh sẽ giới thiệu những phóng viên quan 
trọng khác, những người tôn trọng ý kiến của anh và tôn trọng bản thân 
con người anh.
Tiểu sử sơ lược của một phóng viên(2)
Trọng Minh là phóng viên báo Vietnam Investment Review, tốt nghiệp 
Đại học Ngoại ngữ. Anh 30 tuổi, nói tiếng Anh tốt, đã lập gia đình và có 
một con trai.
Trọng Minh viết nhiều chủ để khác nhau, vì vậy anh coi trọng các thông 
cáo báo chí và các buổi họp báo, qua đó anh có thể tìm chủ đề cho các 
bài viết của mình. Mặc dù thích các buổi phỏng vấn riêng, nhưng anh 
cũng không ngại cùng phỏng vấn với các phóng viên khác. Minh có thể 
vừa dễ chịu vừa khó tính trong buổi phóng vấn, tùy thuộc vào mối quan 
hệ với chúng ta.
Minh có mối quan hệ đặc biệt với trưởng ban nhưng có quan hệ không 
tốt với thư ký tòa soạn. Bài của anh có thể bị thay đổi, cắt bớt và thỉnh 
thoảng bị treo. Minh thường mất một vài ngày để viết một bài báo, và 
thình thoảng anh đồng ý cho chúng ta xem qua trước bài viết trước khi 
in.
Minh thích các chuyến đi tham quan, nhưng không thích đi ăn với người 
nước ngoài. Anh thích được quan tâm đặc biệt, cảm nhận được “mối 
quan hệ đặc biệt” với chúng ta và điều đó rất quan trọng đối với các 
chiến dịch truyền thông của chúng ta.
Tiểu sử sơ lược của một phóng viên(3)
Hoa là phóng viên báo Tiền Phong, tốt nghiệp Phân viện Báo chí tuyên 
truyền. Chị 24 tuổi, nói tiếng Anh không tốt và vẫn chưa lập gia đình.
Là một phóng viên trẻ,Hoa muốn được thừa nhận và kiếm tiền, vì vậy 
chị rất năng động và xông xáo trong việc “săn tin” , đặc biệt là những tin 
tiêu cực. Cô không kiểm tra lại sự việc, bởi đơn giản cô nghĩ cô không 
thể làm sai. Cô không thích các cơ quan đại diện thông tin, các thông 
cáo báo chí bởi chị cảm thấy răng cô bị động trong việc đưa tin mà lại 
không được trả công. Nhưng những buổi họp báo là tốt bởi cô có thể tìm 
kiếm thấy những câu hỏi quan trọng, và luôn có quà tại lễ tân.
Phong cách phỏng vấn của Hoa có thể là khá hung hăng và lạm dụng, và 
đừng ngạc nhiên sau buổi phỏng vấn, cô sẽ hỏi bạn là bạn có thể quảng 
cáo trên báo /tạp chí này không 
Hoa cảm thấy cô ấy là người đặc biệt, và nếu bạn tạo cho cô cảm giác 
đó, cô ta có thể là đồng minh tốt, hoặc cuối cùng bạn có thể tránh được 
đối đầu trực tiếp với cô - với một cái giá có thể không rẻ chút nào.
Tin tốt
Làm việc với báo chí Việt Nam
có hiệu quả
không khó như bạn tưởng
Tin xấu
Nhưng cũng không hề đơn giản.
Chọn từ ngữ
Giọng nói
Ngôn ngữ cơ thể
7%
38%
55%
Bảng biểu & số liệu
Bài viết
Tiêu đề
Tranh ảnh
Khó khăn như thế nào?
Khó khăn như thế nào?
Bạn sẽ không có thời gian để tranh luận về quan 
điểm của mình.
Việc bạn tự giới thiệu bản thân như thế nào đóng 
vai trò rất quan trọng
Các phương tiện truyền thông có thể rất đáng sợ!
Làm thế nào để ĐẢM BẢO 
kết quả tốt hơn?
(1)
Chuẩn bị
(2)
Bắc cầu
(3)
“Cắm cờ”
Chuẩn bị
Những gì bạn sẽ nói?
Chính xác bạn sẽ nói điều đó theo 
cách nào?
Chuẩn bị
#1 #2
#3
CHỖ BỊ CHE:
Tiêu đề bạn 
muốn thấy
• _______________________________
• _______________________________
• _______________________________
• ___________
• ___________
• ___________
• ___________
• ___________
• ___________
Làm thế nào để bảo vệ quan điểm?
• KHÔNG dùng tính từ 
• KHÔNG nói kiểu tiếp thị
• Lỹ lẽ chắc chắn với các thông tin thực tế có
liên quan
• Số liệu có nguồn
Bắc cầu
Bắc cầu là phương pháp dùng để chuyển từ một khía 
cạnh của vấn đề/câu hỏi sang khía cạnh khác
Câu hỏi/
vấn đề 
phóng viên 
đưa ra 
Mục tiêu/
Thông điệp 
của bạn
Ví dụ về bắc cầu
Đây là một câu hỏi hay, 
mặc dù vậy...
Xin hãy bàn 
về vấn đề này 
sau 
Trước khi chúng ta 
chuyển sang vấn đề khác, 
tôi xin bổ sung
Đó là một ý hay, nhưng 
Không kém phần 
quan trọng là
Đây không phải là 
lĩnh vực chuyên môn 
của tôi, nhưng
tôi có thể nói với bạn 
rằng
Sợ rằng sẽ 
quên mất, nên tôi 
xin bổ sung
Mặc dù vậy 
vấn đề quan trọng 
cần nhớ là
“Cắm cờ”
“Cắm cờ” là cách bạn nhắc 
đối tượng nhớ thông điệp 
chính bằng việc nhấn mạnh 
hay ưu tiên vấn đề quan 
trọng nhất
Ví dụ về “cắm cờ”
Chúng ta đã thảo luận nhiều 
vấn đề. Tôi xin tóm tắt lại
ba điểm chính sau
Điều quan trọng 
nhất cần nhớ là...
Cho phép tôi làm sáng 
tỏ một điều
1) Kiếm tra và tự hỏi bản thân
– Tên và số điện thoại của bạn?
– Bạn đang gọi từ đâu?
– Thông tin bạn cần biết là gì?
– Hạn cuối của bạn là bao giờ?
2) Ghi lại các cuộc gọi
3) Tham khảo ý kiến của cấp trên (Anh S, Chị C) vào 
bất cứ lúc nào
Quy trình của riêng bạn
Thông tin thêm
Nên
• Luôn luôn tập trung, chính xác và nhanh nhạy
• Luôn nhắc đến tên tổ chức/sản phẩm và nhấn mạnh 
vào những điểm mạnh
• Đưa ra kết luận lên đầu
• Sử dụng câu đơn giản 
• Làm rõ nghĩa hoặc nhắc lại câu hỏi nếu như bạn cần 
thời gian suy nghĩ để tránh ngừng lại một cách lúng 
túng
• “Trung lập hoá” khi trả lời các câu hỏi tiêu cực
Không nên
• Nói bất kỳ điều gì không chính thức
• Tự suy diễn
• Nói hộ người khác
• Nhận xét về những tuyên bố không có cơ sở của 
người khác 
• Vô tình nhắc tên đối thủ 
• Tiết lộ thông tin bí mật 
• Nhắc đi nhắc lại các từ hay cụm từ nặng nề
• Sử dụng biệt ngữ
• Tỏ ra lúng túng khi nói “Tôi không biết”
• Nói “không bình luận”
• Nói dối, lừa hay tranh cãi với phóng viên
Các kiểu người phỏng vấn:
Kiểu súng máy:
Phong cách:
Đưa ra các câu hỏi nhanh và liên tiếp
Phản ứng:
“Tôi sẽ trả lời câu hỏi đầu tiên của bạn 
trước, rồi sẽ tiếp tục với các câu còn lại.”
Các kiểu người phỏng vấn:
Kiểu diễn giải:
Phong cách:
Diễn đạt lại câu trả lời của bạn sang thành ý khác
Phản ứng:
“Không, đó không phải là ý tôi muốn nói. Ý tôi là“
Các kiểu người phỏng vấn:
Kiểu ngắt lời:
Phong cách:
Ngắt lời bạn với câu hỏi tiếp theo hoặc bình luận, 
thường không thiện chí
Phản ứng:
“Hãy để tôi trả lời xong, rồi tôi sẽ giải đáp vấn đề đó.”
“Đó là vấn đề quan trọng. Hãy để tôi trả lời xong câu hỏi này, 
sau đó tôi sẽ trả lời câu hỏi thứ hai của bạn.”
Các kiểu người phỏng vấn:
Kiểu “ném đá"
Phong cách:
Hỏi những câu hỏi tiêu cực, đôi khi kèm theo bình luận
Phản ứng:
Bình tĩnh và đĩnh đạc. Trả lời dựa trên sự thật. Tránh 
việc phòng thủ, nói “Tôi xin đưa ra ý kiến riêng”
Điểm cuối cùng:
Một buổi phỏng vấn báo chí không 
phải là bài kiểm tra khả năng trả lời 
câu hỏi của bạn
Đó là cơ hội để gửi thông điệp 
tới công chúng.