Bài giảng Tin học cơ sở - Chương 4: Mạng máy tính và internet

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
Chương 4 
MẠNG MÁY TÍNH VÀ INTERNET
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
NỘI DUNG
1. Tổng quan về mạng máy tính
2. Internet
3. Một số dịch vụ cơ bản của Internet
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 2
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1. Tổng quan về mạng máy tính
1.1. Khái niệm
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính
1.3. Mô hình kết nối và giao thức mạng
1.4. Phân loại mạng máy tính
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 3
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.1. Khái niệm
• Mạng máy tính: là một tập hợp gồm nhiều máy tính
hoặc thiết bị xử lý thông tin được kết nối với nhau
qua các đường truyền vật lí theo một kiến trúc mạng
nhất định và có sự trao đổi dữ liệu với nhau. Nhờ có
mạng máy tính, thông tin từ một máy tính có thể
được truyền sang máy tính khác
• Ví dụ:
- Mạng tại Trung tâm Máy tính, Khoa CNTT,
Trường ĐHNN Hà Nội
- Mạng của công ty FPT
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 4
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.1. Khái niệm (tiếp)
• Ví dụ về một sơ đồ mạng máy tính:
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 5
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính
Gồm:
• Các máy tính (computer)
• Cạc mạng (Network Interface Card, NIC)
• Đường truyền vật lý
• Các thiết bị kết nối mạng 
• Các thiết bị đầu cuối (terminal) 
• Hệ điều hành mạng
• Các ứng dụng trên mạng
• Kiến trúc mạng máy tính (network architecture)
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 6
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính
(tiếp)
• Các máy tính (Computer): Được dùng để xử lý, lưu
trữ và trao đổi thông tin
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 7
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính 
(tiếp)
• Cạc mạng (Network Interface
Card, NIC): là một bản mạch
cung cấp khả năng truyền thông
mạng cho một máy tính
• Đường truyền vật lý: là phương
tiện (media) truyền tải thông tin
dữ liệu
Chia làm hai loại:
- Hữu tuyến
- Vô tuyến
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 8
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính 
(tiếp)
• Các thiết bị kết nối mạng: Để liên kết các máy tính và
các mạng với nhau như HUB, SWITCH, ROUTER,
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 9
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính (tiếp)
• Các thiết bị đầu cuối (terminal): Máy photo, máy in,
máy scan, camera máy tính, 
• Các phụ kiện mạng: giắc cắm, ổ cắm, .
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 10
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.2. Các thành phần cơ bản của mạng máy tính 
(tiếp)
• Hệ điều hành mạng: phần mềm điều khiển sự hoạt
động của mạng
• Các ứng dụng trên mạng: email, tìm kiếm, www, hệ
quản trị cơ sở dữ liệu, 
• Kiến trúc mạng máy tính (network architecture): thể
hiện cách kết nối, qui ước truyền dữ liệu giữa các
máy tính với nhau
- Cách nối các máy tính với nhau gọi là hình trạng
(topology) của mạng
- Tập các qui ước truyền thông gọi là giao thức
(protocol)
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 11
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.3. Mô hình kết nối và giao thức mạng
a. Mô hình kết nối (Topo mạng)
- Kiểu kết nối điểm-điểm
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 12
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.3. Mô hình kết nối và giao thức mạng (tiếp)
a. Mô hình kết nối (Topo mạng) (tiếp)
- Kiểu kết nối quảng bá
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 13
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.3. Mô hình kết nối và giao thức mạng (tiếp)
b. Giao thức mạng
• Việc truyền tín hiệu trên mạng cần phải có các qui tắc, qui
ước về nhiều mặt, từ khuôn dạng (cú pháp, ngữ nghĩa)
của dữ liệu cho tới các thủ tục gửi, nhận, kiểm soát
• Giao thức là tập hợp các quy tắc giao tiếp giữa các hệ
thống máy tính. Các thành phần chính của một giao thức
bao gồm:
- Cú pháp: Định dạng dữ liệu, phương thức mã hóa và
các mức tín hiệu
- Ngữ nghĩa: Thông tin điều khiển, điều khiển lưu lượng
và xử lý lỗi, 
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 14
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.4. Phân loại mạng máy tính
• Phân loại mạng theo khoảng cách địa lý
- Mạng cục bộ (LAN: Local Area Network): là
mạng được cài đặt trong một phạm vi tương đối
nhỏ (trong một cơ quan, công ty, trường học, ...).
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 15
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.4. Phân loại mạng máy tính (tiếp)
• Phân loại mạng theo khoảng cách địa lý
- Mạng đô thị (MAN: Metropolitan Area Network):
mạng được cài đặt trong phạm vi một thành phố,
một trung tâm kinh tế,  phạm vi địa lý là hàng
trăm Km
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 16
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.4. Phân loại mạng máy tính (tiếp)
• Phân loại mạng theo khoảng cách địa lý
- Mạng diện rộng (WAN: Wide Area Network):
phạm vi hoạt động của mạng có thể vượt qua biên
giới một quốc gia, có thể cả một khu vực
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 17
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.4. Phân loại mạng máy tính (tiếp)
• Phân loại mạng theo khoảng cách địa lý
- Mạng toàn cầu (VAN: Vast Area Network): phạm
vi của mạng trải rộng toàn cầu
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 18
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.4. Phân loại mạng máy tính (tiếp)
• Phân loại mạng theo mối quan hệ giữa các máy trong
mạng:
- Mạng bình đẳng (peer-to-peer): Các máy có quan hệ
ngang hàng, một máy có thể yêu cầu một máy khác
phục vụ và ngược lại
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 19
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
1.4. Phân loại mạng máy tính (tiếp)
• Phân loại mạng theo mối quan hệ giữa các máy trong
mạng:
- Mạng khách/chủ (client/server): Một số máy là
server (máy chủ) chuyên phục vụ các máy khác gọi
là máy khách (client)
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 20
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2. Internet
2.1. Một số khái niệm
• Internet
• Máy chủ và máy khách
• Địa chỉ IP và tên miền
• Trang web và website
2.2. Kết nối Internet
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 21
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm
• Internet:
- Internet là một hệ thống thông tin toàn cầu, gồm các
mạng máy tính được liên kết với nhau. Hệ thống này
sử dụng giao thức TCP/IP (Transmission Control
Protocol/ Internet Protocol) để truyền dữ liệu
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 22
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
• Máy chủ và máy khách
Máy chủ (server) là máy tính/ hệ thống máy tính cung
cấp các tài nguyên và dịch vụ cho cả hệ thống mạng
sử dụng
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 23
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 24
• Máy chủ và máy khách
- Dựa vào chức năng có thể chia thành các loại server
như sau:
- File Server, Print Server, Application Server, Mail
Server. Web Server, Database Server,
Communication Server
- Máy khách (client) là máy tính/ một hệ thống máy
tính sử dụng các tài nguyên và các dịch vụ được
cung cấp bởi máy chủ
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
• Địa chỉ IP và tên miền
- Địa chỉ IP: là địa chỉ của một máy tính khi tham gia
vào mạng, giúp cho các máy tính có thể chuyển thông
tin cho nhau một cách chính xác
- Địa chỉ IP v4: sử dụng 32 bít để lưu trữ một địa chỉ
- Địa chỉ IP v6: sự thiếu hụt địa chỉ của Ip v4 -> sử
dụng Ip v6 với 128 bít để lưu trữ một địa chỉ
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 25
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
• Địa chỉ IP v4
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 26
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
• Địa chỉ IP v4 (tiếp)
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 27
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
• Tên miền (DNS – Domain Name System): cho phép
người sử dụng có thể truy nhập tới một máy tính
bằng tên của nó thay vì bằng địa chỉ IP
• Lớp lĩnh vực hoạt động :com, org, net, edu, gov, mil,
int,
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 28
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.1. Một số khái niệm (tiếp)
• Trang web và website
• Trang web (web page): là một tài liệu HTML, trong
đó lưu trữ các nội dung và định dạng văn bản, hình
ảnh, âm thanh,  theo định dạng HTML
• Website: là một tập hợp các trang web liên kết với
nhau
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 29
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
2.2 Kết nối Internet
• Điều kiện kết nối Internet:
- Máy tính có Modem (Dial-up, ADSL) hoặc card mạng
- Có thuê bao kết nối với Internet
- Có tài khoản ở một nhà cung cấp dịch vụ Internet
(Internet Service Provider, ISP)
- Có phần mềm Internet thông dụng: IE, FireFox,
Chrome, Outlook, Messenger, 
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 30
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3. Một số dịch vụ cơ bản của Internet
3.1. WWW (World Wide Web)
3.2. Tìm kiếm
3.3. Thư điện tử
3.4. Lưu trữ dữ liệu đám mây
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 31
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.1. WWW (World Wide Web)
• Web là dịch vụ của Internet, chứa thông tin bao gồm
văn bản, hình ảnh, âm thanh, video,  được kết hợp
với nhau
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 32
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.1. WWW (World Wide Web) (tiếp)
• Phần mềm sử dụng để định hướng Web gọi là trình
duyệt Web (Web browser): Google Chrome, Internet
Explorer, Opera, Mozilla Firefox, 
• Một phần mềm Web server, phần mềm này thực hiện
nhận các yêu cầu từ Web browser gửi lên và thực hiện
yêu cầu đó
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 33
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.2. Tìm kiếm
• Tìm kiếm thông tin là hoạt động phổ biến đối với
người sử dụng Internet
• Thông tin lưu trữ trên Internet
- Dễ dàng truy cập và tìm kiếm
- Nhiều kết quả tìm kiếm
- Nhiều thông tin liên quan đến thông tin cần tìm
- Cần phải lọc lại những thông tin phù hợp
• Một số trang web tìm kiếm nổi tiếng:
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 34
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.2. Tìm kiếm (tiếp)
• Tìm kiếm với 
- Phổ biến, hỗ trợ tính năng tìm kiếm tốt và có thể lựa
chọn giao diện theo nhiều ngôn ngữ, 
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 35
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.2. Tìm kiếm (tiếp)
• Tìm kiếm với  (tiếp)
- Các phép toán trong điều kiện tìm kiếm: 
+ Không nên tìm kiếm theo một từ đơn
+ Sử dụng dấu + và “” để thu hẹp phạm vi tìm kiếm
+ Ghép thêm toán tử dấu (-)
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 36
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.2. Tìm kiếm (tiếp)
• Tìm kiếm nâng cao trong google: tại trang chính của
google nhấn chuột vào liên kết “tìm kiếm nâng cao”
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 37
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.2. Tìm kiếm (tiếp)
• Tìm kiếm hình ảnh
Tại trang chủ của google, nhấn chọn mục hình ảnh và
gõ từ khóa tìm kiếm vào ô nhập
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 38
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử
• Thư điện tử (Email) là phương tiện liên lạc vô cùng
tiện lợi trong thời đại công nghệ thông tin ngày nay
• Cấu trúc một địa chỉ Email:
@
- Tên miền: tên của máy tính làm Server lưu và quản lý
địa chỉ Email này
- Tên tài khoản: tên được đăng ký, để phân biệt với các
địa chỉ Email khác có cùng tên miền
- Ví dụ:
mayxaydung@yahoo.com; ptthong@hua.edu.vn;
webmaster@hua.edu.vn; 
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 39
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
• Cấu trúc một Email
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 40
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
• Webmail
- Webmail là hệ thống cung cấp các dịch vụ Email
(nhận, gửi, lọc Email) thông qua 1 website nào đó
trên mạng Internet
- Một số nhà cung cấp dịch vụ mail:
www.mail.hua.edu.vn;
www.hotmail.com;
www.mail.yahoo.com;
www.mail.google.com
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 41
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
• Cách tạo và sử dụng gmail
- Đăng kí tài khoản với dịch vụ gmail
- Từ trình duyệt nhập vào địa chỉ 
https://mail.google.com
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 42
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
- Sau đó điền đầy đủ thông tin như chỉ dẫn vào form
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 43
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
- Sau đó điền đầy đủ thông tin như chỉ dẫn vào form
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 44
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
- Điền đầy đủ thông tin như chỉ dẫn vào form
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 45
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.3. Thư điện tử (tiếp)
• Sử dụng gmail: https://mail.google.com
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 46
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.4. Lưu trữ dữ liệu đám mây
• Lưu trữ dữ liệu đám mây là một dịch vụ lưu trữ (hay sao
lưu – backup) dữ liệu. Người dùng cất giữ các loại dữ liệu
của họ lên “đám mây” - tức hệ thống máy chủ của nhà cung
cấp dịch vụ
• Người dùng có thể truy cập (explore), tải lên (upload), tải
về (download), đồng bộ hóa (sync) dữ liệu
– Ưu điểm: Không còn lệ thuộc vào các thiết bị lưu trữ vật
lý như đĩa nhớ, CD,  và có thể truy cập ở mọi nơi có
Internet. Giảm thiểu rủi ro mất mát, hư hỏng dữ liệu
– Nhược điểm: Phụ thuộc vào Internet và nhà cung cấp
dịch vụ lưu trữ đám mây
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 47
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.4. Lưu trữ dữ liệu đám mây (tiếp)
• Mediafire: MediaFire là một trang web chia sẻ dữ
liệu
+ Các tập tin được tải lên: không quá 200 MB
+ Sau đó người dùng được cung cấp một URL để tải
xuống tệp tin và có thể chia sẻ cho bất kỳ ai
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 48
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.4. Lưu trữ dữ liệu đám mây (tiếp)
• Google Drive:
- Là dịch vụ lưu trữ trực tuyến, cho phép người dùng
dễ dàng tải lên, chia sẻ và đồng bộ hóa dữ liệu
- Người dùng có thể sử dụng Google Drive để lưu trữ
tất cả các loại tệp, bao gồm tài liệu, bản trình bày,
nhạc, ảnh và video
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 49
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.4. Lưu trữ dữ liệu đám mây (tiếp)
• SkyDrive: là dịch vụ lưu trữ dữ liệu trực tuyến miễn
phí của Microsoft
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 50
Khoa Công nghệ thông tin – Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Bài giảng Tin học đại cương
3.4. Lưu trữ dữ liệu đám mây (tiếp)
• Dropbox: Dropbox là dịch vụ sao lưu, lưu trữ dữ liệu
trực tuyến với khả năng đồng bộ theo thời gian thực
và tự động thực hiện sao lưu
Chương 4: Mạng máy tính và Internet 51