Bài giảng Tin đại cương - Bài 3: Vòng lặp

Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 1
TIN ĐẠI CƯƠNG
Bài 3: Vòng lặp
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 2
Nhắc lại nội dung bài trước
 Các khái niệm cơ sở
 Định danh (identifier) / biến (variable)
 Biểu thức (expression)
 Phép gán
 Vài kiểu dữ liệu cơ bản
 Phân rã bài toán (vấn đề)
 Hàm (function)
 Nhập và xuất dữ liệu
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 3
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 4
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 5
3.1 Đặt vấn đề
 3 cấu trúc cơ bản của xử lý máy tính:
 Tuần tự Đã học trong bài vừa xong
 Lặp Chương 3
 Lựa chọn Chương 4
 Nhiều thuật toán trong cuộc sống về bản chất 
đã có tính lặp:
 Tính tổng dãy số
 Các phương pháp tính xấp xỉ
 Các phương pháp thử sai
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 6
3.1 Đặt vấn đề
 Một số bài toán giản đơn có thể giải 
quyết bằng phương pháp tuần tự, tuy 
nhiên có nhiều bật cập:
 Chương trình dài, nhàm chán
 Không thể tổng quát hóa
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 7
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 8
3.2 Cách giải quyết bằng vòng 
lặp
 2 cách giải quyết:
 Sử dụng điều kiện dừng
 Sử dụng biến đếm (bản chất là một điều 
kiện dừng đặc biệt)
 Giải quyết được hạn chế của lời giải 
bằng tuần tự:
 Chương trình gắn ngọn
 Tổng quát hóa cao
tong tong=tong+dem dem
0 tong=0+1 1
1 tong=1+2 2
3 tong=3+3 3
6 tong=6+4 4
10 tong=10+5 5
15 tong=15+6 6
Ví dụ 1
In ra các số từ 1 đến 100 mỗi số trên 1 
dòng
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 10
Ví dụ 2
In ra các số từ 1 đến n mỗi số trên 1 
dòng
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 11
Ví dụ 3
Tính tổng các số từ 1 đến n
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 12
Ví dụ 4
Nhập n và tính n!
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 13
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 14
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 15
3.3 Phép toán logic
 Các biểu thức logic là cơ sở để xây dựng điều 
kiện dừng lặp
 Các phép toán so sánh: Các phép toán hai 
ngôi tạo ra kết quả logic (đúng/sai –
true/false)
 Bằng nhau: ==
 Khác nhau: !=
 Lớn hơn: >
 Lớn hơn hoặc bằng: >=
 Nhỏ hơn: <
 Nhỏ hơn hoặc bằng: <=
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 16
3.3 Phép toán logic
 Các phép toán logic:
 Phép một ngôi: not (phép đảo - !)
 Phép hai ngôi:
 and (phép “và” - &&)
 or (phép “hoặc” - ||)
 xor (phép “hoặc nghịch đảo” - ^)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 17
3.3 Phép toán AND
 Tiếng Anh: AND
 Tiếng Việt: VÀ
 Trong ngôn ngữ C/C++: &&
 Ví dụ:
(a > b) && (a > c)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 18
3.3 Phép toán OR
 Tiếng Anh: OR
 Tiếng Việt: HOẶC
 Trong ngôn ngữ C/C++: ||
 Ví dụ:
(a == 2) || (a == 4)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 19
3.3 Phép toán XOR
 Tiếng Anh: XOR
 Tiếng Việt: HOẶC NGHỊCH ĐẢO
 C/C++: ^
 Ví dụ:
(a > 10) ^ (b > 10)
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 20
3.3 Bảng chân lý
x y x && y x || y x ^ y
True True True True False
True False False True True
False True False True True
False False False False False
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 21
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 22
3.4 Các cấu trúc lặp
 Gồm những thành phần chính sau:
 Khối khởi động
 Khối điều kiện
 Khối cập nhật điều kiện
 Khối thực thi
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 23
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 24
3.4.1 WHILE DO
 Cú pháp:
while () {
}
 Ví dụ:
a = n - 1;
while (0 != (n % a)) {
a = a – 1;
}
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 25
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 26
3.4.2 FOR
 Cú pháp:
for (; ; ) {
}
 Ví dụ:
for (a = n-1; 0 != (n % a); a = a - 1);
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 27
Bài 3: Vòng lặp
 Đặt vấn đề
 Cách giải quyết bằng vòng lặp
 Phép toán logic
 Các cấu trúc lặp:
 while do
 for
 do while
Trương Xuân Nam - Khoa CNTT 28
3.4.3 DO WHILE
 Cú pháp:
do {
} while ();
 Ví dụ:
a = n;
do {
a = a – 1;
} while (0 == (n % a));