Bài giảng Tâm lý học giáo dục đại học

TÂM LÝ HỌC 
GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
TS. Đinh Phương Duy
CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH
 Chương 1: Khái quát chung về Tâm lý 
học giáo dục Đại học
 Chương 2: Đặc trưng tâm lý của Sinh 
viên Đại học
 Chương 3: Cơ sở Tâm lý học của dạy 
học và giáo dục đại học
 Chương 4: Nhân cách giảng viên đại học
 Chương 5: Giao tiếp sư phạm
CHƯƠNG 1
 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÂM LÝ HỌC 
GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
 KHÁI NIỆM TÂM LÝ HỌC VÀ TÂM LÝ 
HỌC GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
I. CƠ SỞ KHÁCH QUAN
 Lý luận dạy học hiện đại, quá trình dạy và học 
ở ĐH ngày càng phức tạp: Mục đích dạy và 
học hiện nay có thay đổi
 Thực trạng giáo dục đại học hiện nay
 Sự thay đổi quan niệm xã hội về nghề nghiệp, 
những yêu cầu ngày càng cao đối với giảng 
viên đại học
 Diển biến tâm lý hiện tại và những thay đổi về 
tâm-sinh lý của người học
 Đặc trưng của tâm lý học 
II. ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ
 Đối tượng
 Đặc điểm của hoạt động giáo dục
 Đặc điểm của hoạt động dạy
 Đặc điểm của hoạt động học
 Quan hệ giữa dạy và học, giữa G và S
 Nhiệm vụ
 Phát hiện những đặc điểm tâm lý
 Giải thích những đặc điểm đó
 Đề xuất các biện pháp phát huy nhân tố con 
người trong quá trình giáo dục ở ĐH
PHƯƠNG PHÁP
 Phương pháp nghiên cứu
 Quan sát
 Nghiên cứu sản phẩm lao động
 Test
 Thực nghiệm...
 Phương pháp học tập
 Thảo luận
 Trò chơi
 Bài tập đóng vai
 Thuyết trình theo nhóm...
CHƯƠNG 2
ĐẶC TRƯNG TÂM LÝ CỦA 
SINH VIÊN ĐẠI HỌC
TÂM LÝ THANH NIÊN
SINH VIÊN
 Thể chất 
 Sự thích ứng của sinh viên với môi 
trường
 Sự phát triển nhận thức
 Tự ý thức
 Tình cảm
 Đặc điểm xã hội
 Hình ảnh Thanh niên-sinh viên một cách 
khái quát...
TÂM LÝ SINH VIÊN
NGƯỜI HỌC ĐẠI HỌC
 Họ là ai?
 Họ như thế nào?
 Họ sẽ ra sao?
 Họ có nguyện vọng gì?
 Đối xử với họ theo cách nào?
 ......
HOẠT ĐỘNG CỦA SINH VIÊN
 Hoạt động học tập
 Học tập là gì?
 Động cơ học tập của SV
 Hình thành động cơ học tập
 Tư duy độc lập
 Tư duy sáng tạo
 .....
HOẠT ĐỘNG CỦA SINH VIÊN
 Hoạt động nghiên cứu khoa học
 Thế nào là nghiên cứu khoa học
 Đặc điểm NCKH của Sinh viên
 Nội dung NCKH của Sinh viên
HOẠT ĐỘNG CỦA SINH VIÊN
 Hoạt động chính trị-xã hội
 Thế nào là hoạt động chính trị-xã hội
 Các đặc điểm hoạt động chính trị-xã hội
 Các hình thức hoạt động chính trị-xã hội
 Ý nghĩa của hoạt động chính trị-xã hội...
NHÂN CÁCH SINH VIÊN
 Nhân cách hay tư cách?
 Yếu tố nào ảnh hưởng đến việc hình 
thành , phát triển và hoàn thiện nhân 
cách Sinh viên?
 Những đặc điểm nhân cách chủ yếu của 
Sinh viên
 Định hướng giá trị cho Sinh viên
CHƯƠNG 3
CƠ SỞ TÂM LÝ HỌC CỦA 
QUÁ TRÌNH DẠY HỌC VÀ 
GIÁO DỤC Ở ĐẠI HỌC
I. CƠ SỞ TÂM LÝ HỌC CỦA 
QUÁ TRÌNH DẠY HỌC
 Hoạt động giảng dạy
 Bản chất của hoạt động dạy
 Yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy
 Hệ thống biện pháp nhằm đạt mục đích của 
hoạt động dạy ở bậc đại học
 Hoạt động học của Sinh viên
 Động cơ , mục đích, phương tiện...
 Quan hệ giữa hoạt động dạy và học ở bậc 
đại học. @
Yếu tố ảnh hưởng đến chất 
lượng giảng dạy-giáo dục
 Mục tiêu: 
 Từ bỏ cách đào tạo những người ngoan 
ngoãn chấp hành, quen được dẫn dắt, 
bao cấp cả về tư duy và hành động
 Coi trọng GD đạo đức cơ bản của con 
người hiện đại nhưng bao dung, biết giao 
tiếp và hợp tác, cởi mở, dấn thân, trung 
thực và có đầu óc sáng tạo
Tổ chức quá trình giáo dục
 Dạy học tương tác, tăng thực hành, 
khuyến khích tự học
 Tập cho SV biết cách giải quyết vấn đề
 Không nhồi nhét kiến thức
 Vận dụng tư duy
 Xem trọng ý kiến cá nhân, phong cách và 
kỹ năng nghiên cứu khoa học
 Bình đẳng về cơ hội học tập và thành đạt trong học vấn
 Tôn trọng phát triển cá tính
 Mở ra nhiều con đường, nhiều hướng, tạo nhiều cơ hội lựa chọn 
cho thế hệ trẻ phát triển tài năng
 Không làm ai lâm vào ngỏ cụt trong học tập
 Khắc phục tình trạng bình quân và trung bình chủ nghĩa
 Đào tạo nhiều người tài, tài năng không bị tàn lụi sớm
 Cải tổ quản lý giáo dục
 Cải cách việc thi cử và kiểm tra, thi cử nhẹ nhàng nhưng hiệu quả
 Chấn chỉnh đào tạo trên đại học...
 Chấn chỉnh công tác chức danh GS,PGS
 Cải thiện chính sách sử dụng giảng viên ĐH ( không dạy quá 
nhiều...)
 Tăng đầu tư cho GD ĐH @
ĐỘNG CƠ HỌC TẬP
 + Động cơ xã hội - thể hiện ở các nhu cầu, lợi ích xã 
hội, về các chuẩn mực và mục đích xã hội.
 + Động cơ nhận thức khoa học - thể hiện ở thái độ 
đối với quá trình nhận thức, với nội dung của vấn đề 
được nghiên cứu.
 + Động cơ nghề nghiệp
 + Động cơ tự khẳng định là ý thức về những năng 
lực của mình và mong muốn được thể hiện chúng.
 + Động cơ vụ lợi,(ngoài ra còn học để vui lòng bố 
mẹ, học để hơn bạn,)
HÌNH THÀNH ĐỘNG CƠ
Y thức về mục đích gàn và mục đích cuối cùng của hoạt động học 
tập ( bài tập vẽ hình)
Hiểu rõ về ý nghĩa lý luận và thực tiễn của các tri thức được lĩnh hội
Hình thức xúc cảm của các thông tin khoa học được trình bày
Sự mở rộng nội dung và cái mới của tài liệu
Xu hướng nghề nghiệp của hoạt động học tập
Mâu thuẫn về mặt nhận thức trong chính bản thân người học
Duy trì được tính ham hiểu biết và không khí tâm lý trong nhóm học 
tập
Cần làm phong phú các thành phần dộng cơ học tập của mỗi sinh 
viên
Tăng cường độ kích thích của các động cơ tốt của hoạt động học tập
Những giờ giảng được thực hiện bằng phương pháp nêu vấn đề, 
những giờ thảo luận sôi nổi,..
Sự phát triển các động cơ không chỉ làm gia tăng số lượng các động 
cơ, mà còn thay đổi tính chất của chúng Ɵ
Giải mã hành vi của HV?
Chia 4 nhóm
 Daáu hieäu HV khoâng höùng thuù hoïc 
taäp
 Daáu hieäu HV khoâng hieåu noäi dung 
 Daáu hieäu HV muoán phaùt bieåu
 Nhöõng yeáu toá caûn trôû HV hoïc taäp ( 
töø HV, töø GV, töø moâi tröôøng)
Đưa ra cách ứng xử tương ứng
II. CƠ SỞ TÂM LÝ HỌC CỦA 
QUÁ TRÌNH GIÁO DỤC
 1. Tự nhận thức
 Nhận thức- Tự nhận thức và ý thức
 2. Tự đánh giá
 3. Tự đánh giá và tự giáo dục
Biểu tượng bản thân
- @
Chịu tan chảy 
tạo ánh sáng ấm 
áp cho đời
Ta không đẹp, 
không sang. 
Nhưng ta đầy 
sức sống!
III. GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG 
CHO SINH VIÊN
 Khái niệm kỹ năng sống
 Phân loại kỹ năng sống
 Giáo dục kỹ năng sống
 Khái niệm
 Ý nghĩa
 Mục đích
 Các kỹ năng sống cơ bản
CHƯƠNG 4
NHÂN CÁCH NGƯỜI GIẢNG 
VIÊN ĐẠI HỌC
 I. Đặc điểm lao động của người THẦY
 Đối tượng lao động
 Công cụ lao động
 Sản phẩm lao động
 II. Yêu cầu về nhân cách người THẦY
 Những phẩm chất...
 Năng lực
CHƯƠNG 5
GIAO TIẾP SƯ PHẠM
 1. Giao tiếp
 2. Giao tiếp sư phạm
 3. Kỹ năng giao tiếp sư phạm
 Kỹ năng định vị
 Kỹ năng định hướng
 Kỹ năng điều khiển...