Bài giảng Tâm lí học trẻ em - Chương 3: Một số đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu học

1/10/2024 
1 
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM TÂM LÍ CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC 
Những khác biệt cơ bản của cuộc sống trong nhà trường tiểu học và cuộc sống của trẻ 6 năm đầu đời 	 
1/10/2024 
2 
6 năm đầu đời 
Nhận thức mang tính kinh nghiệm từ: 
Hoạt động thường nhật 
Hoạt động trực tiếp với người lớn 
Quan hệ mang tính chất tình cảm 
Tuổi tiểu học 
Nhận thức được xây dựng trên cơ sở lí luận: 
Hoạt động học là hoạt động chủ đạo + kỷ cương, phương pháp nhà trường 
Quan hệ mang tính chất lí trí 
1/10/2024 
3 
CÁC QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC 
Tri giác 
Trí nhớ 	 
Tưởng tượng 
Tư duy 
1/10/2024 
4 
Tri giác 
Mang tính chất đại thể, ít đi vào chi tiết, không chủ động 
Tri giác gắn với hành động, hoạt động thực tiễn 	 
Tri giác độ lớn, thời gian, không gian hạn chế 
1/10/2024 
5 
Tổ chức quá trình phát triển tri giác cho hs tiểu học 
Xác định rõ mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ của việc quan sát. 
Quan sát có kế hoạch, có hệ thống 
Tích cực sử dụng phương tiện ngôn ngữ 
Tạo điều kiện sử dụng nhiều giác quan khi quan sát 
1/10/2024 
6 
Chú ý 
Chú ý có chủ định còn yếu, phụ thuộc vào động cơ 
Chú ý không chủ định phát triển (mới mẻ, bất ngờ, màu sắc) 	 
Sự tập trung còn yếu, không bền vững (đb HS lớp 1, 2) 
1/10/2024 
7 
Trí nhớ 
Trí nhớ trực quan – hình tượng phát triển hơn trí nhớ từ ngữ - logic. 
Ghi nhớ máy móc 
Không nhận thức được điểm tựa của ghi nhớ 
Ngôn ngữ hạn chế 
1/10/2024 
8 
Khả năng nhớ từ, nhớ câu văn( trần thị thu mai , 2004 ) 
1/10/2024 
9 
Khả năng 
Lớp 
Số học sinh 
Trung bình 
Nhớ từ 
1 (7 tuổi) 
3 (9 tuổi) 
5 (11 tuổi) 
130 
156 
140 
3.8 
4.9 
5.2 
Nhớ câu 
1 (7 tuổi) 
3 (9 tuổi) 
5 (11 tuổi) 
130 
156 
140 
2.1 
2.9 
3.2 
Tưởng tượng 
Có tình chất tản mạn, ít tổ chức 
Hình ảnh tưởng tượng còn đơn giản, chưa bền vững 
Các biểu tượng tưởng tượng dần trở nên hiện thực hơn, dần thoát khỏi ấn tượng trực tiếp 
1/10/2024 
10 
Tư duy 
Tư duy trực quan hành động  vd : học tính cộng, trừ với đồ vật 
Tư duy trực quan hình ảnh vd : phân loại sự vật bằng hình ảnh 
Tư duy lí luận vd : khái niệm cộng, trừ + khả năng tính nhẩm 
1/10/2024 
11 
ĐẶC ĐIỂM NHÂN CÁCH 
Tính cách 
Nhu cầu nhận thức 	 
Tình cảm 
Phát triển năng khiếu 
1/10/2024 
12 
Tính cách 
Đặc điểm chung: 
Nét tính cách chỉ mới hình thành 
 chưa ổn định, có thể thay đổi 
Tính xung động của hành vi 
	  	phản ứng ngay lập tức do kích thích bên trong / bên ngoài 
1/10/2024 
13 
Tính cách 
Những nét tính cách chung: 
Nét tính cách tốt (lòng vị tha, ham hiểu biết, hồn nhiên, chân thực, thương người) 
Tính bắt chước 
1/10/2024 
14 
Tác động tích cực đến sự hình thành tính cách 
Thầy, cô, cha, mẹ làm mẫu đúng 
Nói đi đôi với việc làm 
Nêu gương người tốt việc tốt 
1/10/2024 
15 
Nhu cầu nhận thức 
Nhu cầu tìm hiểu thế giới xung quanh 
Tìm hiểu sự việc, hiện tượng riêng lẻ 
Tìm hiểu nguyên nhân, quy luật, các mối liên hệ 
Nhu cầu nhận thức Phát triển trí tuệ 
1/10/2024 
16 
Tổ chức quá trình nhận thức 
Tổ chức các hoạt động 
Tạo niềm tin vào khả năng nhận thức của trẻ 
Không nói lí thuyết suông 
Không căng thẳng, gây ức chế 
Mang lại thành công nhất định cho trẻ 
Kích thích sự tìm tòi khám phá 
1/10/2024 
17 
Tình cảm 
Vai trò: 
Tình cảm kích thích nhận thức 
Tình cảm thúc đẩy hành động 
1/10/2024 
18 
Tình cảm 
Đặc điểm: 
Tình cảm gắn liền với trực quan, hình ảnh cụ thể 
Dễ cảm xúc, xúc động 
Mỏng manh, chưa bền vững, chưa sâu sắc. 
1/10/2024 
19 
Phương pháp giáo dục tình cảm 
Sử dụng hình ảnh trực quan, sinh động; kết hợp linh hoạt giữa đồ vật tranh ảnh với lời nói, cử chỉ. 
Kéo léo, tế nhị, linh hoạt trong từng trường hợp tâm lí. 
Củng cố tình cảm qua từng hoạt động cụ thể. 
1/10/2024 
20 
1/10/2024 
21 
Giải quyết tình huống 
1/10/2024 
22 
	 Trong giờ học lớp 1A, em Hùng và em Tuấn Anh ngồi cùng bàn. Em Hùng luôn mách cô giáo về bạn Tuấn Anh: 
	 Cô giáo : 	Cả lớp, mắt nhìn bảng! 
	 Hùng :	Thưa cô bạn Tuấn Anh nhìn em cười. 
	 Cô giáo : 	Các em đọc dãy số từ 1 – 10. 
	 Hùng :	Thưa cô bạn Tuấn Anh ăn xí muội. 
	 Cô giáo :	Cả lớp tập viết vào bảng của mình. 
	 Hùng :	Thưa cô, bạn Tuấn Anh không đưa 	phấn cho em. 
	 Cô giáo :	Thôi đi, cô không thích thưa với gửi. 
	 Đến cuối giờ, Hùng lại mách cô một lần nữa khi cả lớp đọc: số liên tục sau số 7 là 7+1=8. 
	 Hùng :	Thưa cô bạn Tuấn Anh nói là 12. 
1/10/2024 
23 
Trong trường hợp trên, cô giáo xử sự như vậy đúng hay không? 
Lời nói của cô giáo sẽ gây ra tác hại gì? 
Bạn khuyên cô giáo xử sự như thế nào?	 
1/10/2024 
24 
Ở lớp 2A, bé Lan luôn được cô giáo gọi là “con rùa của lớp 2A”. Theo bạn, sự mệnh danh như vậy có ảnh hưởng gì đế sự phát triển nhân cách của em sau này?