Bài giảng Siêu âm trong chẩn đoán các khối u phần mềm vùng cổ bàn tay

SIÊU ÂM TRONG CHẨN ĐOÁN CÁC 
KHỐI U PHẦN MỀM VÙNG CỔ BÀN TAY 
Bs Đỗ Việt Anh, Bs CKII. Vũ Hải Thanh 
Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức 
GIỚI THIỆU 
• Khối u cổ bàn tay găp khá phổ biến trong lâm sàng và 
phần lớn là tổn thương lành tính. 
• Siêu âm là phương pháp đơn giản cho phép chẩn đoán 
u dạng nang, u mô mềm. 
• Ưu điểm siêu âm: chi phí tiết kiệm, thăm khám động. 
• Cộng hưởng từ: chỉ định trong các trường hợp không 
điển hình, cần máy có từ lực cao. 
GIỚI THIỆU 
Nhiều hình thái tổn thương tại cổ bàn tay. 
X-quang, siêu âm: hai phương pháp đầu tiên hỗ trợ chẩn đoán. 
GIỚI THIỆU 
Lƣu ý trƣớc khi tiến hành siêu âm 
Khai thác tiền sử, bệnh sử 
Quan sát và sờ nắn khối 
Dùng đầu dò phẳng tần số cao và cho nhiều gel siêu âm 
CÂU HỎI THỨ NHẤT: 
 ĐÚNG LÀ TỔN THƢƠNG PHẦN MỀM HAY KHÔNG ? 
Mỏ xương 
Xương vừng: Os Styloideum 
Siêu âm hỗ trợ: 
- Khẳng định lại chẩn đoán. 
- Tìm các tổn thương lân cận: 
- Viêm bao gân duỗi các ngón đặc biệt là ngón 2 
- Gân duỗi cổ tay quay 
- Viêm túi hoạt dịch. 
Viêm bao gân 
Bệnh nhân nam 35, sưng đau cổ tay 
Câu hỏi thứ hai: 
Tổn thƣơng dạng dịch? 
CÓ 
Trống âm 
Dấu hiệu tăng âm thành sau 
Doppler (-) 
Nang hoạt dịch 
Viêm bao hoạt dịch 
Viêm bao gân 
• Đau ≠ kích thước 
• Tính chất dịch? 
• Kích thước? 
• Doppler: 
– Thành 
– Liên quan mạch máu 
Nang hoạt dịch 
Tràn dịch khớp-Viêm bao hoạt dịch 
Tràn dịch bao gân – Viêm bao gân 
Bệnh nhân nữ 37, viêm khớp dạng thấp 
MCP 3 MCP 4 
Viêm bao gân gấp cổ tay quay 
Tràn dịch khớp-Viêm bao hoạt dịch 
Tràn dịch bao gân – Viêm bao gân 
Bệnh nhân nữ 35 tuổi, sưng đau 
vị trí mặt trước cổ tay 
Câu hỏi thứ 2 
Tổn thƣơng dạng dịch? 
KHÔNG 
Khá phức tạp. 
U: 
Lành tính 
Cơ 
Bao hoạt dịch 
Mạch máu: 
Hemangioma 
Mỡ 
Lipoma 
Thần kinh 
Schwannoma 
Fibrolipomatous Hamartoma 
Ác tính (<1%) 
Synovialosarcoma 
Epithelioid sarcoma 
Myxoid Liposarcoma 
Giả u: 
 Gân 
 Rách gân 
 Cơ 
 Bất thường giải phẫu 
 Bao hoạt dịch 
 Viêm bao hoạt dịch 
 Viêm bao gân 
 Mạch máu 
 Phình mạch 
 Huyết khối 
 Dƣới da 
 Nang thượng bì 
 Hạt tophi 
 Khối do dị vật 
 . 
Khối phần mềm cổ bàn tay 
Tổn thƣơng 
không phải dịch 
Chấn thương 
Không chấn 
thương 
? 
Cấp 
Mạn 
Cũ 
Đau 
Không đau 
Tiến triển 
Ổn định 
Bệnh hệ 
thống 
Gân ? 
Cơ ? 
Dây thần 
kinh? 
Bao hoạt 
dịch? 
Móng? 
Riêng biệt? 
? 
Lâm sàng Giải phẫu 
Bệnh nhân nữ 22 tuổi, khối mặt gan cổ tay, không đau, từ nhỏ 
Biến đổi giải phẫu cơ gan tay dài 
Bệnh nhân nam 6 tuổi, khối mặt gan cổ tay và tăng kích 
thước ngón tay, tiến triển từ từ, tăng dần, không đau 
Fibrolipomatous Hamartoma 
 Mô mỡ 
Sợi thần kinh 
Bệnh nhân nữ 35 tuổi, khối gan tay và ngón tay từ nhỏ, tiến triển từ từ, không đau. 
Fibrolipomatous Hamartoma thần kinh giữa 
Bệnh nhân nữ 66 tuổi, sưng đau khớp bàn ngón và khớp đốt ngón gần 
ngón 3, có tăng acid uric: 800 
Gout: hạt tophi 
Bệnh nhân nam 47, khối ngón 1, xuất hiện từ lâu, ổn 
định, không đau 
Nang thượng bì 
(Epidermoid cyst) 
 LÂM SÀNG + XQUANG + SIÊU ÂM 
TỔN THƢƠNG LÀNH TÍNH ĐIỂN HÌNH? 
CÓ KHÔNG 
Stop 
Tiếp tục 
MRI, Hội chẩn 
Biopsy 
U ác tính <1%, synovialsarcoma 
Bệnh nhân nữ 15 tuổi, khối tiến triển nhanh. 
©Dr Faruch; CHU Toulouse, JFR 2015 
Synovialsarcoma 
 LS XQ SA 
+ + 
KẾT LUẬN 
Échographie des masses du poignet et de la main, H. Guerini, 2015. 
Tumeurs et pseudotumeurs de la main, M.Faruch Bilfeid, 2015. 
Imagerie des fibrolipomes de l’avant-bras et de la main, D. Godefroy,. 
Kystes synoviaux typiques et atypiques du poignet, R. Khayat, H. Guerini, JFR2009.